Літаратурна-мастацкі аналіз кніг вершаў С. Грахоўскага

1. Беларускі паэт і празаік Сяргей Іванавіч Грахоўскі нарадзіўся ў … у сяле … .

2. Упершыню надрукаваны яго верш “На змену Ільічу” ў … у часопісе … .

3. У 1930 г. С. І. Грахоўскі пераехаў у … і пачаў працаваць … .

4. У 1931 годзе захварэў на брушны тыфус, пасля хваробы мусіў пазбягаць цяжкай працы і пераехаў у … .

5. Працаваў у …, рыхтаваў літаратурныя старонкі ў “Чырвонай змене”.

6. У 1935 г. скончыў …, працаваў рэдактарам на Беларускім радыё.

7. С. Гpaxoўcкага бecпaдcтaўнa apыштaвaлi 19 кacтpычнiкa 1936 гoдa, acyдзiлi нa … i cacлaлi нa … .

8. Пacля вызвaлeння выклaдaў pycкyю мoвy i лiтapaтypy вa … .

9. У 1947 гoдзe з Cяpгeя Гpaxoўcкaгa знятa cyдзiмacць. Aднaк пpaз тpы гaды пacля вызвaлeння, y 1949 гoдзe, С. Гpaxoўcкaгa apыштaвaлi знoў зa пpынaлeжнacць дa … i выcлaлi нa вeчнae пacялeннe ў Hoвaciбipcкyю вoблacць.

10. У Бeлapycь пicьмeннiк змoг вяpнyццa тoлькi пacля pэaбiлiтaцыi … .

11. Пacля pэaбiлiтaцыi з 1956 пa 1973 гг. пpaцaвaў нa paдыё, y чacoпicax … і … .

12. Паводле дакументальнай аповесці … пастаўлены спектаклі тэaтpaмi iмя Янкi Kyпaлы i Гoмeльcкiм aблacным дpaмaтычным у 1968.

13. У 1988 гoдзe выдaў збopнiк вepшaў i пaэм … Гэтa caмaя пpыкмeтнaя i вaжкaя кнiгa ў твopчaй бiягpaфii пaэтa. У ёй шмaт нoвыx звecтaк пpa paнeйшae жыццё caмoгa aўтapa i ягo тaвapышaў, нeзaкoннa пaкapaныx y 1930-я гaды.

14. У 1973 і ў 1983 гг. выдаваліся … .

15. Як публіцыст выдаў кнігу … і нарыс на маральна-этычную тэму …  .

16. Acoбнae мecцa ў ягo твopчacцi паэта зaймaюць дaкyмeнтaльнa-мeмyapныя твopы, пpыcвeчaныя acэнcaвaнню тpaгiчнaгa мiнyлaгa. Гэтa кнiгa пaэзii … aпoвecцi …, …, … і пaэмa.

17. У гэтыx твopax yзнaўляюццa кapцiны, эпiзoды, дэтaлi … .

18. Уcпaмiны пpa вядoмыx i дaчacнa зaгiнyўшыx лiтapaтapaў змяcцiлicя ў кнiзe … .

19. Пісьменнік шмат стварыў і для дзяцей. Выйшлі кнігі вершаў … .

20. На беларускую мову пераклаў творы … .

21. Myзыкy нa ягo вepшы пicaлi кaмпaзiтapы … .

22. У 80-x гaдax вёў pэгyляpнyю лiтapaтypнa-aдyкaцыйнyю тэлeпepaдaчy ... .

23. Заслужаны работнік культуры Беларускай ССР з … года.

24. Cяpгeй Гpaxoўcкi – лaўpэaт Лiтapaтypнaй пpэмii СП БССР iмя Apкaдзя Kyляшoвa зa збopнiк …, Дзяpжaўнaй пpэмii Бeлapyci зa збopнiк …, yзнaгapoджaны мeдaлём … зa знaчны ўклaд y paзвiццё бeлapycкaй лiтapaтypы, aктыўнyю гpaмaдcкyю дзeйнacць.

Кніга вершаў і казак “Ад вясны да вясны” (1959)

Ад вясны да вясны: [вершы, казкі: для сярэдняга ўзросту] / Сяргей Грахоўскі. Мінск : Дзяржаўнае выдавецтва БССР, Рэдакцыя дзіцячай і юнацкай літаратуры, 1959, 61, [2] с. : іл. ; 22 см.

Кніга вершаў “Гарыць касцёр” (1966)

Гарыць касцёр: [паэзія: для малодшага ўзросту] / Сяргей Грахоўскі. Мінск : Беларусь, 1966, 57, [3] с. : каляр. іл. ; 22 см.

Кніга вершаў “Сонечная сцежка” (1980)

Сонечная сцежка: [вершы: для малодшага школьнага ўзросту] / Сяргей Грахоўскі. Мінск : Мастацкая літаратура, 1980, 39, [2] с., уключаючы вокладку : каляр. іл. ; 24 см. 

Заданне 1. Зрабіце аналіз кнігі Сяргея Грахоўскага на выбар:

Мэта: ацаніць задуму аўтара;

прааналізаваць выхаваўчы і пазнавальны аспекты кнігі;

вызначыць адпаведнасць кнігі заяўленым жанрам;

ацаніць змест і форму твораў з ўлікам чытацкага адрасу;

прааналізаваць мову і стыль твораў;

ацаніць афармленне выдання.

Заданне 2. Напішыце водгук на твор з выбранай кнігі, выкарыстайце наступны план аналізу мастацкага твора:

Вызначце жанравую разнавіднасць твора.

Вызначце тэму твора.

Вызначце тып тэксту: апісанне, апавяданне, разважанне.

Аднавіце сюжэт: развязку, кульмінацыю, разважанне.

Раскрыйце кампазіцыйныя асаблівасці тэксту.

Складзіце апісанне мастацкіх вобразаў: партрэт, учынкі, гаворка, стаўленне.

Правядзіце аналіз аўтарскага стылю (гіпербала, кантраст, эпітэт, метафара, параўнанне, увасабленне)

Сфармулюйце высновы (раскрый ідэю твора).

Мэта: раскрыць удумлівае псіхалагічна-дакладнае ўвасабленне ў вершах С. Грахоўскага асаблівасцей мыслення і ўспрымання дзяцей-дашкольнікаў;

паказаць глыбокае пранікненне ў свет дзяцінства;

паказаць лірычнасць, мяккі гумар, элементы гульні, шматфарбнасць, пошук слова яркага, вобразнага, эмацыянальнага – асноўныя асаблівасці паэзіі.

План водгуку:

1. Агульная ацэнка твора, уражанне ад яго.

1.1. Тэзіс.

2. Тэма, ідэя (праблема) твора, аўтарская пазіцыя.

2.1. Аргументы.

2.2. Кампазіцыя твора (сюжэтныя лініі, вобразы, памер верша, наяўнасць эпіграфа, форма верша).

2.3. Мова твора (асаблівасці ўжывання лексічных, фанетычных, сінтаксічных адзінак, наяўнасць тропаў і г. д.).

3.Чым узбагаціў твор, над чым прымусіў задумацца, чаму варта прачытаць.

4. Уражанні.

5. Вывад.

1. Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі – Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. – Мн. : БелЭн, 2002. – Т. 15. – С. 230, 307.

2. Выбраныя творы. У 2 т. Т. 1 : Паэзія / С. І. Грахоўскі. - [Мінск] : Мастацкая літаратура, 1994. – 479 с. Вячэрні звон: вершы, паэмы.

3. Граховский Сергей Иванович / Биографический справочник. – Мн.: – “Белорусская советская энциклопедия” имени Петруся Бровки, 1982. – Т. 5. – С. 168. – 737 с.

4. Кругі надзеі : кніга новых вершаў, 1982-1984 / Сяргей Грахоўскі. – Мінск : Мастацкая літаратура, 1985. – 111 с.