Deel deze site via
9. Titulatuur alfabetisch gerangschikt
1. Inleiding Top
In deze tekst wordt de term titulatuur gebruikt voor de manier van aanschrijven van personen waarop zij op grond van hun titel, rang, maatschappelijke positie en dergelijke aanspraak kunnen maken. De titulatuur voor de koning is bijvoorbeeld majesteit, voor een rechter edelachtbare, en voor een doctor weledelzeergeleerde.
Een titel is de benaming waarop iemand op grond van zijn (adellijke) afkomst, behaalde graad of benoeming recht heeft, bijvoorbeeld doctorandus, baron, professor. Niet alle adellijke titels zijn titels in de strikte zin van het woord: jonkheer en jonkvrouw(e) zijn predicaten waarop niet-getitelde adellijke personen recht hebben.
Een titel geeft in alle gevallen recht op een bepaalde manier van aanschrijven (titulatuur). Enkele voorbeelden: de (vorstelijke) titel prins correspondeert met de titulatuur (koninklijke) hoogheid, de (academische) graad doctor correspondeert met de titulatuur weledelzeergeleerde heer/vrouwe, het (universitaire) ambt hoogleraar correspondeert met de titulatuur hooggeleerde heer/vrouwe.
Maar ook mensen die geen titel (in de hierboven genoemde betekenis) hebben, kunnen in veel gevallen op titulatuur aanspraak maken, op basis van hun ambt, functie of rang. Bijvoorbeeld: het (adellijke) predicaat jonkheer correspondeert met de titulatuur hoogwelgeboren heer, de (militaire) rang kolonel correspondeert met de titulatuur hoogedelgestrenge heer/vrouwe.
Vermelding titels en graden hoger en wetenschappelijk onderwijs (Nederland)
2. Gebruik van titulatuur Top
Iedereen kan in het Nederlands aangeschreven worden met de aanduidingen de heer of mevrouw. Dit wordt wel de 'burgerlijke titulatuur' genoemd.
Afhankelijk van iemands titel, rang, functie en dergelijke kan iemand recht hebben op andere titulatuur. Titulatuur komt hoofdzakelijk voor in de adressering van brieven en in de aanhef boven een brief. De titulatuurformules majesteit, (koninklijke) hoogheid, excellentie, edelachtbare en eminentie worden ook als aanspreekvorm gebruikt, net als meneer en mevrouw.
De officiële titulatuur is de laatste decennia steeds meer in onbruik geraakt. In privécorrespondentie en de meeste zakelijke correspondentie wordt titulatuur niet meer gebruikt. Alleen binnen enkele sterk hiërarchische organisaties en in bepaalde vastomlijnde, rituele gebeurtenissen, zoals academische promotiebijeenkomsten, wordt titulatuur nog wel gebruikt.
Wie de traditionele titulatuur wil gebruiken, vindt in deze tekst welke titulatuur bij welke titel, functie, rang of ambt hoort. In de middelste kolom staat telkens de titulatuur in de adressering op een envelop of boven een brief. In de rechterkolom staat de titulatuur zoals die in de aanhef boven een brief staat.
Nog enkele algemene opmerkingen:
- In de briefaanhef worden titel, rang, functie en dergelijke niet vermeld.
- Als de aanhef begint met geachte, zeer geachte of hooggeachte volgt na heer de achternaam: Hooggeachte heer De Vries. Bij vrouwen kan de achternaam achterwege blijven: Hooggeachte mevrouw.
Voorbeeld van een brief aan een minister
Op de envelop staat:
Zijne Excellentie
De heer M. Rutte
In de aanhef boven de brief staat:
Hooggeachte heer Rutte,
3. Vorstelijke titulatuur Top
De koning, de koningin en de leden van de koninklijke familie die de vorstelijke titel prins of prinses voeren, hebben een vorstelijke titulatuur. Het aantal titulatuurformules is beperkt; naast majesteit wordt alleen (koninklijke) hoogheid gebruikt.
titel
titulatuur in de adressering
titulatuur in de aanhef boven een brief
Koning(in)
Zijne/Hare Majesteit de Koning(in)
Majesteit
Prins(es) van Oranje
Zijne/Hare Koninklijke Hoogheid
Koninklijke Hoogheid
Prins(es) der Nederlanden
Zijne/Hare Koninklijke Hoogheid
Koninklijke Hoogheid
Prins(es) de Bourbon de Parme
Zijne/Hare Koninklijke Hoogheid
Koninklijke Hoogheid
Prins(es) van Oranje-Nassau
Zijne/Hare Hoogheid
Hoogheid
4. Adellijke titulatuur Top
Het enige in de wet vastgelegde voorrecht van de Nederlandse adel is het voeren van een adellijke titel of een predicaat. Het Nederlandse adelsrecht kent de volgende adellijke titels, in hiërarchische volgorde: prins/prinses, hertog/hertogin, markies/markiezin, graaf/gravin, burggraaf/burggravin, baron/barones en ridder. De titels prins en prinses worden alleen gevoerd door leden van de koninklijke familie (Oranje, Nederlanden, Oranje-Nassau en de Bourbon de Parme). De Nederlandse titel hertog/hertogin wordt in het geheel niet gevoerd en de titel markies/markiezin door slechts één familie, die bovendien tot de Britse adel behoort. De titel burggraaf wordt alleen gevoerd door Belgische families of door Belgische takken van Nederlandse geslachten. De exclusief mannelijke titel ridder komt bij acht geslachten voor.
Afgezien van de genoemde uitzonderingen worden er in Nederland dus slechts drie adellijke titels gevoerd: graaf/gravin, baron/barones en ridder. Het merendeel van de Nederlandse adel heeft geen titel; zij hebben wel recht op het predicaat jonkheer of jonkvrouw.
In de titulatuur wordt alleen onderscheid gemaakt tussen hooggeboren (graaf) en hoogwelgeboren (baron, ridder, jonkheer).
Op de titulatuur volgt steeds heer of vrouwe. Bij de adellijke titel ridder is alleen heer mogelijk.
titel of predicaat
titulatuur in de adressering
titulatuur in de aanhef boven een brief
graaf/gravin
De hooggeboren heer/vrouwe
Hooggeboren heer/vrouwe
baron/barones
De hoogwelgeboren heer/vrouwe
Hoogwelgeboren heer/vrouwe
ridder
De hoogwelgeboren heer
Hoogwelgeboren heer
jonkheer/jonkvrouw
De hoogwelgeboren heer/vrouwe
Hoogwelgeboren heer/vrouwe
5. Ambtelijke titulatuur Top
De ambtelijke titulatuur is zonder meer de ingewikkeldste en meest diverse categorie. Het gaat dan ook om veel verschillende functies bij heel verschillende instituties bij het binnenlands bestuur, de diplomatieke dienst, de rechterlijke macht, het onderwijs enzovoort.
De militaire en de kerkelijke titulatuur behoren strikt genomen tot de ambtelijke titulatuur, maar worden ten behoeve van het overzicht afzonderlijk behandeld.
Behalve na excellentie volgt op de titulatuur steeds heer, mevrouw of vrouwe.
functie, rang of ambt
titulatuur in de adressering
titulatuur in de aanhef boven een brief
minister
Zijne/Hare Excellentie
Hooggeachte heer/mevrouw
staatssecretaris
Zijne/Hare Excellentie
Hooggeachte heer/mevrouw
ambassadeur
Zijne/Hare Excellentie
Hooggeachte heer/mevrouw
gouverneur (Koninkrijksrelaties)
Zijne/Hare Excellentie
Hooggeachte heer/mevrouw
lid van Hoge Raad der Nederlanden
De edelhoogachtbare heer/vrouwe
Edelhoogachtbare heer/vrouwe
griffier (bij de Hoge Raad)
De edelhoogachtbare heer/vrouwe
Edelhoogachtbare heer/vrouwe
procureur-generaal (bij de Hoge Raad der Nederlanden)
De edelhoogachtbare heer/vrouwe
Edelhoogachtbare heer/vrouwe
procureur-generaal (lid van het College van procureurs-generaal)
De edelgrootachtbare heer/vrouwe
Edelgrootachtbare heer/vrouwe
lid van gerechtshof
De edelgrootachtbare heer/vrouwe
Edelgrootachtbare heer/vrouwe
advocaat-generaal
De edelgrootachtbare heer/vrouwe
Edelgrootachtbare heer/vrouwe
griffier (bij een gerechtshof)
De edelgrootachtbare heer/vrouwe
Edelgrootachtbare heer/vrouwe
commissaris van de Koning(in)/gouverneur
De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe
lid van Raad van State
De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe
lid van Raad voor de Rechtspraak
De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe
lid van Algemene Rekenkamer
De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe
kamerlid (lid van Eerste of Tweede Kamer der Staten-Generaal)
De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe
lid van Gedeputeerde Staten
De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe
ambtenaar in schaal 14 en hoger (hoofdambtenaar van referendaris t/m secretaris-generaal)
De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe
hoofdinspecteur der directe belastingen
De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe
(eerste) hoofdcommissaris van politie
De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe
commissaris van politie
(schaal 14 en hoger)
De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe
inspecteur van het hoger onderwijs
De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe
oud-minister
De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe
consul-generaal
De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe
gezant
De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe
directeur-generaal
De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe
directeur
De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe
hoogleraar
De hooggeleerde heer/vrouwe
Hooggeleerde heer/vrouwe
burgemeester
(van provinciehoofdstad, Amsterdam en Rotterdam)
De hoogedelachtbare heer/vrouwe
Hoogedelachtbare heer/vrouwe
burgemeester (van gemeente anders dan provinciehoofdstad, Amsterdam en Rotterdam)
De edelachtbare heer/vrouwe
Edelachtbare heer/vrouwe
rechter
De edelachtbare heer/vrouwe
Edelachtbare heer/vrouwe
rechter-commissaris
De edelachtbare heer/vrouwe
Edelachtbare heer/vrouwe
kantonrechter
De edelachtbare heer/vrouwe
Edelachtbare heer/vrouwe
griffier (bij een rechtbank)
De edelachtbare heer/vrouwe
Edelachtbare heer/vrouwe
officier van justitie
De edelachtbare heer/vrouwe
Edelachtbare heer/vrouwe
substituut-officier van justitie
De edelachtbare heer/vrouwe
Edelachtbare heer/vrouwe
lid van college van burgemeester en wethouders
De edelachtbare/weledelgestrenge heer/vrouwe
Edelachtbare/Weledelgestrenge heer/vrouwe
wethouder
De edelachtbare/weledelgestrenge heer/vrouwe
Edelachtbare/Weledelgestrenge heer/vrouwe
gemeenteraadslid
De edelachtbare heer/vrouwe
Edelachtbare heer/vrouwe
lector hbo
De weledelzeergeleerde heer/vrouwe
Weledelzeergeleerde heer/vrouwe
consul
De weledelgestrenge heer/vrouwe
Weledelgestrenge heer/vrouwe
viceconsul
De weledelgestrenge heer/vrouwe
Weledelgestrenge heer/vrouwe
griffier (Centrale Raad van Beroep en ambtenarengerecht)
De weledelgestrenge heer/vrouwe
Weledelgestrenge heer/vrouwe
advocaat
De weledelgestrenge heer/vrouwe
Weledelgestrenge heer/vrouwe
inspecteur van belastingen
De weledelgestrenge heer/vrouwe
Weledelgestrenge heer/vrouwe
inspecteur van het middelbaar onderwijs
De weledelgestrenge heer/vrouwe
Weledelgestrenge heer/vrouwe
lid van Provinciale Staten
De weledelgestrenge heer/vrouwe
Weledelgestrenge heer/vrouwe
(hoofd)inspecteur van politie (schaal 10 en hoger)
De weledelgestrenge heer/vrouwe
Weledelgestrenge heer/vrouwe
commissaris van politie (tot schaal 14)
De weledelgestrenge heer/vrouwe
Weledelgestrenge heer/vrouwe
attaché
De weledelgestrenge heer/vrouwe
Weledelgestrenge heer/vrouwe
ambtenaar in schaal 10 t/m 13
De weledelgestrenge heer/vrouwe
Weledelgestrenge heer/vrouwe
curator (gymnasium)
De weledelgestrenge heer/vrouwe
Weledelgestrenge heer/vrouwe
rector (middelbare school)
De weledelgestrenge heer/vrouwe
Weledelgestrenge heer/vrouwe
notaris
De weledelgestrenge heer/vrouwe
Weledelgestrenge heer/vrouwe
kandidaat-notaris
De weledelgestrenge heer/vrouwe
Weledelgestrenge heer/vrouwe
6. Militaire titulatuur Top
Militaire titulatuur heeft alleen betrekking op officieren en op militairen onder de rang van officier die ridder MWO (Militaire Willemsorde) zijn. Er zijn maar drie formules in gebruik: excellentie, hoogedelgestrenge en weledelgestrenge. De titulatuur excellentie is gereserveerd voor vlag- en opperofficieren boven de rang van schout-bij-nacht en generaal-majoor. Hoogedelgestreng zijn hoofdofficieren en vlag- en opperofficieren tot de rang van vice-admiraal en luitenant-generaal. Met weledelgestreng worden officieren van een lagere rang aangeschreven.
De gangbare afkorting per militaire rang staat tussen haakjes vermeld.
rang
titulatuur in de adressering
titulatuur in de aanhef boven een brief
luitenant-admiraal (LADM)
Zijne/Hare Excellentie
Hooggeachte Luitenant-admiraal
generaal (gen)
Zijne/Hare Excellentie
Hooggeachte Generaal
vice-admiraal (VADM)
Zijne/Hare Excellentie
Hooggeachte Vice-admiraal
luitenant-generaal (lgen)
Zijne/Hare Excellentie
Hooggeachte Luitenant-generaal
schout-bij-nacht (SBN)
De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe
generaal-majoor (genm)
De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe
commandeur
De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe
brigadegeneraal (bgen)
De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe
commodore
De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe
kapitein ter zee (KTZ)
De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe
kolonel (kol)
De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe
kapitein-luitenant ter zee (KLTZ)
De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe
luitenant-kolonel (overste) (lkol)
De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe
luitenant ter zee der eerste klasse (LTZ1)
De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe
majoor (maj)
De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe
luitenant ter zee der tweede klasse (oudste categorie) (LTZ2OC)
De weledelgestrenge heer/vrouwe
Weledelgestrenge heer/vrouwe
kapitein (kap), ritmeester (ritm)
De weledelgestrenge heer/vrouwe
Weledelgestrenge heer/vrouwe
luitenant ter zee der tweede klasse (LTZ2)
De weledelgestrenge heer/vrouwe
Weledelgestrenge heer/vrouwe
eerste luitenant (elnt)
De weledelgestrenge heer/vrouwe
Weledelgestrenge heer/vrouwe
luitenant ter zee der derde klasse (LTZ3)
De weledelgestrenge heer/vrouwe
Weledelgestrenge heer/vrouwe
tweede luitenant (tlnt)
De weledelgestrenge heer/vrouwe
Weledelgestrenge heer/vrouwe
militair beneden de rang van officier, ridder MWO
De weledelgestrenge heer/vrouwe
Weledelgestrenge heer/vrouwe
7. Academische titulatuur Top
De academische titulatuur valt uiteen in twee categorieën. Tot 2002 was het aantal academische titels (of graden) beperkt tot vier: doctor, meester, doctorandus en ingenieur. In 2002 is het bachelor-masterstelsel ingevoerd en sindsdien krijgen afgestudeerden de Engelse graad bachelor of master, al dan niet met daarachter een aanduiding voor de studierichting.
Professor is geen graad, maar de functieaanduiding en aanspreekvorm die hoort bij het ambt van hoogleraar (zie hierboven onder ambtelijke titulatuur). Wie een ingenieursdiploma heeft behaald aan een instelling voor hoger beroepsonderwijs (tegenwoordig hbo, vroeger hts of hogere landbouwschool) mag de titel ing. voeren; de aanspreekvorm is de heer of mevrouw.
titel, graad of functie
titulatuur in de adressering
titulatuur in de aanhef boven een brief
doctor (dr.)
De weledelzeergeleerde heer/vrouwe
Weledelzeergeleerde heer/vrouwe
meester (in de rechten) (mr.)
De weledelgestrenge heer/vrouwe
Weledelgestrenge heer/vrouwe
ingenieur (ir.)
De weledelgestrenge heer/vrouwe
Weledelgestrenge heer/vrouwe
doctorandus (drs.)
De weledelgeleerde heer/vrouwe
Weledelgeleerde heer/vrouwe
master of laws (LLM)
De weledelgestrenge heer/vrouwe
Weledelgestrenge heer/vrouwe
master of science (MSc)
De weledelgestrenge heer/vrouwe (vroegere ir.)
De weledelgeleerde heer/vrouwe (vroegere drs.)
Weledelgestrenge (conform ir.) heer/vrouwe
Weledelgeleerde (conform drs.) heer/vrouwe
master of arts (MA)
De weledelgeleerde heer/vrouwe
Weledelgeleerde heer/vrouwe
bachelor (B met toevoegingen)
De heer / mevrouw
Geachte heer/mevrouw
ingenieur hogeschool (ing.)
De heer / mevrouw
Geachte heer/mevrouw
baccalaureus (bc.)
De heer / mevrouw
Geachte heer/mevrouw
8. Kerkelijke titulatuur Top
Van de verschillende kerkgenootschappen in Nederland is de rooms-katholieke kerk zonder enige twijfel de meest hiërarchisch georganiseerde. Het hoeft dan ook niet te verbazen dat de titulatuur binnen de rooms-katholieke kerk uitgebreider is dan bijvoorbeeld binnen de verschillende protestantse kerkgenootschappen.
rooms-katholieke titulatuur
functie, rang of ambt
titulatuur in de adressering
titulatuur in de aanhef boven een brief
paus
Zijne Heiligheid
Heilige Vader
kardinaal
Zijne Eminentie
Eminentie
aartsbisschop
Zijne Hoogwaardige Excellentie Mgr.
Monseigneur
bisschop
Zijne Hoogwaardige Excellentie Mgr.
Monseigneur
nuntius
Zijne Hoogwaardige Excellentie Mgr.
Monseigneur
pronuntius
Zijne Hoogwaardige Excellentie Mgr.
Monseigneur
protonotarius
De Hoogwaardige Heer Monseigneur
Hoogwaardige heer/Monseigneur
ereprelaat
Ereprelaat van Zijne Heiligheid, De Hoogwaardige Heer Monseigneur
Hoogwaardige heer/Monseigneur
kapelaan van zijne heiligheid
Kapelaan van Zijne Heiligheid, De Hoogwaardige Heer Monseigneur
Hoogwaardige heer/Monseigneur
vicaris-generaal
De Hoogwaardige Heer Monseigneur
Hoogeerwaarde heer
bisschoppelijk vicaris
De hoogeerwaarde heer
Hoogeerwaarde heer
kanunnik
De hoogeerwaarde heer
Hoogeerwaarde heer
officiaal
De hoogeerwaarde heer
Hoogeerwaarde heer
deken
De hoogeerwaarde heer
Hoogeerwaarde heer
plebaan
De hoogeerwaarde heer
Hoogeerwaarde heer
prior
De hoogeerwaarde heer
Hoogeerwaarde heer
president (groot-seminarie)
De hoogeerwaarde heer
Hoogeerwaarde heer
professor (groot-seminarie)
De zeereerwaarde hooggeleerde heer
Zeereerwaarde hooggeleerde heer
professor (klein-seminarie)
De weleerwaarde/weledelgeleerde
/weledelzeergeleerde heer
Zeereerwaarde heer
pastoor/rector
De zeereerwaarde heer
Zeereerwaarde heer
rector (seminarie)
De zeereerwaarde heer
Zeereerwaarde heer
kapelaan
De weleerwaarde heer
Weleerwaarde heer
diaken
De weleerwaarde heer
Weleerwaarde heer
abt
De Hoogwaardige Heer
Hoogwaardige Vader Abt
pater
De eerwaarde pater
Eerwaarde pater
zuster-overste
De eerwaarde moeder
Eerwaarde zuster
broeder (frater)
De eerwaarde broeder (frater)
Eerwaarde broeder (frater)
zuster
De eerwaarde zuster
Eerwaarde zuster
protestantse, joodse en islamitische titulatuur
functie, ambt of rang
titulatuur in de adressering
titulatuur in de aanhef boven een briefbr>
lid van synode
De hoogeerwaarde heer/vrouwe
Hoogeerwaarde heer/vrouwe
predikant (doctor)
De weleerwaarde zeergeleerde heer/vrouwe
Weleerwaarde zeergeleerde heer/vrouwe
predikant (doctorandus)
De weleerwaarde heer/vrouwe
Weleerwaarde heer/vrouwe
opperrabbijn
De weleerwaarde zeergeleerde heer/vrouwe
Weleerwaarde zeergeleerde heer/vrouwe
rabbijn
De weleerwaarde heer/vrouwe
Weleerwaarde heer/vrouwe
rabbinale assessor
De weleerwaarde heer/vrouwe
Weleerwaarde heer/vrouwe
imam
De weleerwaarde heer
Weleerwaarde heer
9. Titulatuur alfabetisch gerangschikt Top
In de tabel hieronder staat per ambt, beroep, functie, rang of rol de bijbehorende titulatuur in Nederland. De volgorde is alfabetisch naar ambt, beroep, functie of rol.
titel, graad, ambt, beroep, functie, rang of rol
titulatuur in de adressering
titulatuur in de aanhef boven een brief
aartsbisschop
Zijne Hoogwaardige Excellentie Mgr.
Monseigneur
abt
De Hoogwaardige Heer
Hoogwaardige Vader Abt
advocaat
De weledelgestrenge heer/vrouwe
Weledelgestrenge heer/vrouwe
advocaat-generaal
De edelgrootachtbare heer/vrouwe
Edelgrootachtbare heer/vrouwe
ambassadeur
Zijne/Hare Excellentie
Hooggeachte heer/mevrouw
ambtenaar in schaal 10 t/m 13
De weledelgestrenge heer/vrouwe
Weledelgestrenge heer/vrouwe
ambtenaar in schaal 14 en hoger (hoofdambtenaar van referendaris t/m secretaris-generaal)
De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe
apotheker
zie: arts
arts (doctor)
De weledelzeergeleerde heer/vrouwe
Weledelzeergeleerde heer/vrouwe
arts (doctorandus)
De weledelgeleerde heer/vrouwe
Weledelgeleerde heer/vrouwe
attaché
De weledelgestrenge heer/vrouwe
Weledelgestrenge heer/vrouwe
baccalaureus (bc.)
De heer / mevrouw
Geachte heer/mevrouw
bachelor (B met toevoegingen)
De heer / mevrouw
Geachte heer/mevrouw
baron/barones
De hoogwelgeboren heer/vrouwe
De hoogwelgeboren heer/vrouwe
bisschop
Zijne Hoogwaardige Excellentie Mgr.
Monseigneur
bisschoppelijk vicaris
De hoogeerwaarde
Hoogeerwaarde heer
brigadegeneraal (bgen)
De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe
broeder (frater)
De eerwaarde broeder (frater)
Eerwaarde broeder (frater)
burgemeester
(van provinciehoofdstad, Amsterdam en Rotterdam)
De hoogedelachtbare heer/vrouwe
Hoogedelachtbare heer/vrouwe
burgemeester (van gemeente anders dan provinciehoofdstad, Amsterdam en Rotterdam)
De weledelgestrenge heer/vrouwe
Weledelgestrenge heer/vrouwe
commandeur
De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe
commissaris van de Koning(in)/gouverneur
De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe
commissaris van politie
(schaal 14 en hoger)
De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe
commissaris van politie tot (schaal 14)
De weledelgestrenge heer/vrouwe
Weledelgestrenge heer/vrouwe
commodore
De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe
consul
De weledelgestrenge heer/vrouwe
Weledelgestrenge heer/vrouwe
consul-generaal
De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe
curator (gymnasium)
De weledelgestrenge heer/vrouwe
Weledelgestrenge heer/vrouwe
curator (universiteit)
De edelgrootachtbare heer/vrouwe
Edelgrootachtbare heer/vrouwe
deken
De hoogeerwaarde heer
Hoogeerwaarde heer
diaken
De weleerwaarde heer
Weleerwaarde heer
directeur
De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe
directeur-generaal
De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe
doctor (dr.)
De weledelzeergeleerde heer/vrouwe
Weledelzeergeleerde heer/vrouwe
doctorandus (drs.)
De weledelgeleerde heer/vrouwe
Weledelgeleerde heer/vrouwe
eerste luitenant (elnt)
De weledelgestrenge heer/vrouwe
Weledelgestrenge heer/vrouwe
ereprelaat
Ereprelaat van Zijne Heiligheid, De Hoogwaardige Heer Monseigneur
Hoogwaardige heer/Monseigneur
gemeenteraadslid
De edelachtbare/weledelgestrenge heer/vrouwe
Edelachtbare/Weledelgestrenge heer/vrouwe
generaal (gen)
Zijne/Hare Excellentie
Hooggeachte Generaal
generaal-majoor (genm)
De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe
gezant
De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe
gouverneur (Koninkrijksrelaties)
Zijne/Hare Excellentie
Hooggeachte heer/mevrouw
graaf/gravin
De hooggeboren heer/vrouwe
Hooggeboren heer/vrouwe
griffier (bij de Hoge Raad)
De edelhoogachtbare heer/vrouwe
Edelhoogachtbare heer/vrouwe
griffier (bij een gerechtshof)
De edelgrootachtbare heer/vrouwe
Edelgrootachtbare heer/vrouwe
griffier (bij een rechtbank)
De edelachtbare heer/vrouwe
Edelachtbare heer/vrouwe
griffier (Centrale Raad van Beroep en ambtenarengerecht)
De weledelgestrenge heer/vrouwe
Weledelgestrenge heer/vrouwe
grootofficier van het Koninklijk Huis
Zijne/Hare Excellentie
Hooggeachte heer/mevrouw
(eerste) hoofdcommissaris van politie
De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe
hoofdinspecteur der directe belastingen
De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe
(hoofd)inspecteur van politie (schaal 10 en hoger)
De weledelgestrenge heer/vrouwe
Weledelgestrenge heer/vrouwe
hoofdofficier (KM, KL, KLu, KMar)
De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe
hoogleraar
De hooggeleerde heer/vrouwe
Hooggeleerde heer/vrouwe
imam
De weleerwaarde heer
Weleerwaarde heer
ingenieur (ir.)
De weledelgestrenge heer/vrouwe
Weledelgestrenge heer/vrouwe
ingenieur hogeschool (ing.)
De heer / mevrouw
Geachte heer/mevrouw
inspecteur van het hoger onderwijs
De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe
inspecteur van het middelbaar onderwijs
De weledelgestrenge heer/vrouwe
Weledelgestrenge heer/vrouwe
inspecteur van belastingen
De weledelgestrenge heer/vrouwe
Weledelgestrenge heer/vrouwe
jonkheer/jonkvrouw
De hoogwelgeboren heer/vrouwe
De hoogwelgeboren heer/vrouwe
kamerlid (lid van Eerste of Tweede Kamer der Staten-Generaal)
De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe
kandidaat-notaris
De weledelgestrenge heer/vrouwe
Weledelgestrenge heer/vrouwe
kantonrechter
De edelachtbare heer/vrouwe
Edelachtbare heer/vrouwe
kanunnik
De hoogeerwaarde heer
Hoogeerwaarde heer
kapelaan
De weleerwaarde heer
Weleerwaarde heer
kapelaan van zijne heiligheid
Kapelaan van Zijne Heiligheid, De Hoogwaardige Heer Monseigneur
Hoogwaardige heer/Monseigneur
kapitein (kap), ritmeester (ritm)
De weledelgestrenge heer/vrouwe
Weledelgestrenge heer/vrouwe
kapitein ter zee (KTZ)
De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe
kapitein-luitenant ter zee (KLTZ)
De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe
kardinaal
Zijne Eminentie
Eminentie
kolonel (kol)
De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Koning(in)
Zijne/Hare Majesteit de Koning(in
Majesteit
lid van Algemene Rekenkamer
De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe
lid van college van burgemeester en wethouders
De edelachtbare heer/vrouwe
Edelachtbare heer/vrouwe
lid van Gedeputeerde Staten
De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe
lid van gerechtshof
De edelgrootachtbare heer/vrouwe
Edelgrootachtbare heer/vrouwe
lid van Hoge Raad der Nederlanden
De edelhoogachtbare heer/vrouwe
Edelhoogachtbare heer/vrouwe
lid van Provinciale Staten
De weledelgestrenge heer/vrouwe
Weledelgestrenge heer/vrouwe
lid van Raad van State
De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe
lid van Raad voor de Rechtspraak
De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe
lid van synode
De hoogeerwaarde heer/vrouwe
Hoogeerwaarde heer/vrouwe
luitenant ter zee der derde klasse (LTZ3)
De weledelgestrenge heer/vrouwe
Weledelgestrenge heer/vrouwe
luitenant ter zee der eerste klasse (LTZ1)
De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe
luitenant ter zee der tweede klasse (LTZ2)
De weledelgestrenge heer/vrouwe
Weledelgestrenge heer/vrouwe
luitenant ter zee der tweede klasse (oudste categorie) (LTZ2OC)
De weledelgestrenge heer/vrouwe
Weledelgestrenge heer/vrouwe
luitenant-admiraal (LADM)
Zijne/Hare Excellentie
Hooggeachte Luitenant-admiraal
luitenant-generaal (lgen)
Zijne/Hare Excellentie
Hooggeachte Luitenant-generaal
luitenant-kolonel (overste) (lkol)
De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe
majoor (maj)
De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe
master (hoger onderwijs in landbouw, natuur, techniek)
De weledelgestrenge heer/vrouwe
Weledelgestrenge heer/vrouwe
master (hoger onderwijs in andere dan bovengenoemde vakken)
De weledelgeleerde heer/vrouwe
Weledelgeleerde heer/vrouwe
master of arts (MA)
De weledelgeleerde heer/vrouwe
Weledelgeleerde heer/vrouwe
master of laws (LLM)
De weledelgestrenge heer/vrouwe
Weledelgestrenge heer/vrouwe
master of science (MSc) (vroeger ir.)
De weledelgestrenge heer/vrouwe
Weledelgestrenge heer/vrouwe
master of science (MSc) (vroeger drs.)
De weledelgeleerde heer/vrouwe
Weledelgeleerde heer/vrouwe
meester (in de rechten) (mr.)
De weledelgestrenge heer/vrouwe
Weledelgestrenge heer/vrouwe
militair beneden de rang van officier, ridder MWO
De weledelgestrenge heer/vrouwe
Weledelgestrenge heer/vrouwe
minister
Zijne/Hare Excellentie
Hooggeachte heer/mevrouw
notaris
De weledelgestrenge heer/vrouwe
Weledelgestrenge heer/vrouwe
nuntius
Zijne Hoogwaardige Excellentie Mgr.
Monseigneur
officiaal
De hoogeerwaarde heer
Hoogeerwaarde heer
officier van justitie
De edelachtbare heer/vrouwe
Edelachtbare heer/vrouwe
opperrabbijn
De weleerwaarde zeergeleerde heer/vrouwe
Weleerwaarde zeergeleerde heer/vrouwe
oud-minister
De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe
pastoor
De zeereerwaarde heer
Zeereerwaarde heer
rector
De zeereerwaarde heer
Zeereerwaarde heer
pater
De eerwaarde pater
Eerwaarde pater
paus
Zijne Heiligheid
Heilige Vader
plebaan
De hoogeerwaarde heer
Hoogeerwaarde heer
predikant (doctor)
De weleerwaarde zeergeleerde heer/vrouwe
Weleerwaarde zeergeleerde heer/vrouwe
predikant (doctorandus)
De weleerwaarde heer/vrouwe
Weleerwaarde heer/vrouwe
president (groot-seminarie)
De hoogeerwaarde heer
Hoogeerwaarde heer
prins(es) de Bourbon de Parme
Zijne/Hare Koninklijke Hoogheid
Koninklijke Hoogheid
prins(es) der Nederlanden
Zijne/Hare Koninklijke Hoogheid
Koninklijke Hoogheid
prins(es) van Oranje
Zijne/Hare Koninklijke Hoogheid
Koninklijke Hoogheid
prins(es) van Oranje-Nassau
Zijne/Hare Hoogheid
Hoogheid
prior
De hoogeerwaarde heer
Hoogeerwaarde heer
procureur-generaal (bij de Hoge Raad der Nederlanden)
De edelhoogachtbare heer/vrouwe
Edelhoogachtbare heer/vrouwe
procureur-generaal (lid van het College van procureurs-generaal)
De edelgrootachtbare heer/vrouwe
Edelgrootachtbare heer/vrouwe
professor (universiteit)
De hooggeleerde heer/vrouwe
Hooggeleerde heer/vrouwe
professor (groot-seminarie)
De zeereerwaarde hooggeleerde heer
Zeereerwaarde hooggeleerde heer
professor (klein-seminarie)
De weleerwaarde/weledelgeleerde
/weledelzeergeleerde heer
Zeereerwaarde heer
pronuntius
Zijne Hoogwaardige Excellentie Mgr.
Monseigneur
protonotarius
De Hoogwaardige Heer Monseigneur
Hoogwaardige heer/Monseigneur
provinciegouverneur
zie: commissaris van de Koning(in) / gouverneur
zie: commissaris van de Koning(in) / gouverneur
rabbijn
De weleerwaarde heer/vrouwe
Weleerwaarde heer/vrouwe
rabbinale assessor
De weleerwaarde heer/vrouwe
Weleerwaarde heer/vrouwe
rechter
De edelachtbare heer/vrouwe
Edelachtbare heer/vrouwe
rechter-commissaris
De edelachtbare heer/vrouwe
Edelachtbare heer/vrouwe
rector (middelbare school)
De weledelgestrenge heer/vrouwe
Weledelgestrenge heer/vrouwe
rector (seminarie)
De zeereerwaarde heer
Zeereerwaarde heer
ridder
De hoogwelgeboren heer
De hoogwelgeboren heer
schout-bij-nacht (SBN)
De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe
staatssecretaris
Zijne/Hare Excellentie
Hooggeachte heer/mevrouw
substituut-officier van justitie
De edelachtbare heer/vrouwe
Edelachtbare heer/vrouwe
tandarts
zie: arts
tweede luitenant (tlnt)
De weledelgestrenge heer/vrouwe
Weledelgestrenge heer/vrouwe
vicaris-generaal
De Hoogwaardige Heer Monseigneur
Hoogeerwaarde heer
vice-admiraal (VADM)
Zijne/Hare Excellentie
Hooggeachte Vice-admiraal
viceconsul
De weledelgestrenge heer/vrouwe
Weledelgestrenge heer/vrouwe
wethouder
De edelachtbare/weledelgestrenge heer/vrouwe
Edelachtbare/Weledelgestrenge heer/vrouwe
zuster
De eerwaarde zuster
Eerwaarde zuster
zuster-overste
De eerwaarde moeder
Eerwaarde zuster