ชื่อเรื่อง วัดพระปรางค์สีดา ตำนานแห่งความรัก ท้าวกำพร้า – นางสีดา

ชุมชน : บ้านสีดา ตำบลสีดา อำเภอสีดา จังหวดนครราชสีมา

ปรางค์บ้านสีดา เป็นโบราณสถานในศาสนาพราหมณ์ ศิลปะแบบเขมรโบราณ ก่อด้วยศิลาแลงจำนวน 1 หลัง มีลวดลายปูนปั้นประดับหันหน้าไปทางทิศตะวันออก ล้อมรอบด้วยกำแพงแก้วมีอายะราว พุทธศตวรรษที่ 17-18 วัดพระปรางค์สีดา ตั้งเมื่อ พ.ศ. 2465 สังกัดมหานิกาย ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมา เมื่อวันที่ 2 เมษายน พ.ศ. 2537 เดิมชื่อ "วัดบ้านสีดา" ต่อมาย้ายวัดไปสร้างในบริเวณพระปรางค์เก่า ทางทิศเหนือของหมู่บ้านเรียก "วัดพระปรางค์สีดา เนื่องมาจากภายในบริเวณที่ตั้งวัดนั้นมีพระปรางค์เก่าสมัยขอมเรืองอำนาจ ชื่อของ ปรางค์สีดา เป็นชื่อของ นางสีดา จาก นิทานท้องถิ่น เรื่อง "ไก่แก้วหอมชู" ซึ่งชาวบ้านได้เล่าขานกันมาเป็นเวลายาวนาน จนถึงปัจจุบันเราลองมาฟังเรื่องราวความเป็นมาจากนิทานท้องถิ่น ซึ่งผู้เฒ่าผู้แก่ได้เล่าขานกันมา จากนิทานท้องถิ่นเรื่อง "ไก่แก้วหอมชู"

นางสีดาเป็นลูกสาวเจ้า เมืองบาดาล ปลอมเป็นไก่ขึ้นมาเที่ยวบนโลกมนุษย์ บังเอิญท้าวกำพร้ามาต่อไก่พบเข้าแต่ไม่สามารถจับได้คว้าได้แต่ปลายหาง ตัวไก่วิ่งลงรูหนีไป ท้าวกำพร้าได้แค่หางกลับบ้าน แต่ว่าหางขอไก่นั้นมีกลิ่นหอมมากแม้เก็บไว้ที่บ้านกลิ่นหอมฟุ้งไปทั่ว จนถึงวังของพระยาจาตูมจึงให้สอบถาม เมื่อทราบความจึงให้ทหารขุดรูหาไก่แต่ขุดลึกลงไปมากเท่าใดก็ยังไม่ถึงก้นรูแม้จะเอาด้ายหย่อนลงไปก็ไม่ถึงพระยาจาตูม จึงให้ทำสายยนต์เป็นโซ่เหล็ก ให้ช่างใช้เวลาตีสายยนต์เจ็ดปีเจ็ดเดือนความยาวจึงพอ แต่ไม่มีใครอาสาลงรูตามไก่ในที่สุด พระยาจาตูมจึงขอให้ท้าวกำพร้า เป็นผู้ลงตามหาไก่ โดยสัญญาว่า จะดูแลยายไว้ให้ (บ่อที่ขุดตามรูก็เรียกว่า "บ่อไก่แก้ว") เมื่อตั้งหลักยนต์ไว้ข้างบ่อผูกสายยนต์แล้วหย่อนลงไปให้ท้าวกำพร้าอยู่ในยนต์ตนโดยบอกสัญญาว่า "ถ้าต้องการขึ้นมา" จะให้ดึงขึ้น ให้กระตุกสายยนต์ เมื่อหย่อนลงไปถึงเมืองบาดาล ท้าวกำพร้าก็ได้พบนางสีดา ซึ่งเป็นบุตรสาวเจ้าเมืองบาดาล และได้แต่งงานกัน ต่อมาท้าวกำพร้าคิดถึงยายซึ่งอยู่ที่เมืองจาตูม จึงขอเจ้าเมืองบาดาลเดินทางกลับพร้อมนางสีดาเมื่อมาจะขึ้นยนต์ นางสีดาลืมข้าวของ จึงขอให้ท้าวกำพร้ากลับไปเอามาให้ ก่อนไปได้สั่งกำชับนางสีดา มิให้ถูกต้องสายยนต์ แต่นางสีดาไม่เชื่อฟังได้ขึ้นไปนั่งบนยนต์ เมื่อสายยนต์กระตุก พวกข้างบนจึงชักสายยนต์ขึ้น ท้าวกำพร้าวิ่งกลับมาไม่ทันจึงขึ้นมาไม่ได้ และต้องย้อนกลับเมืองบาดาลให้เจ้าเมืองบาดาลหาทางช่วยให้กลับเมืองให้ได้เจ้าเมืองบาดาลจึงพาขึ้นมา(เมืองเวียงจันทร์ ประเทศลาว)แต่อยู่ห่างไกลเมืองเดิมมากต้องเดินทางเมื่อนางสีดาถูกยนต์ชักขึ้นมาแล้ว พวกทหารที่เฝ้ายนต์ จึงนำไปถวายพระยาจาตูม พระยาจาตูมทรงโปรดและหลงรักนางสีดา จึงจะอภิเษกให้เป็นมเหสี แต่พระยาจาตูมไม่ใช่เนื้อคู่จึงเข้าใกล้นางสีดาไม่ได้ ถ้าถูกเนื้อต้องตัวนางสีดาจะร้อนเป็นไฟทันที เนื่องจากนางมีเนื้อคู่อยู่แล้ว นางสีดาขอเวลา 3 ปี รอให้ท้าวกำพร้ากลับมา ถ้าท้าวกำพร้าไม่กลับมาก็จะเป็นมเหสีของพระยาจาตูม และขอให้สร้างปราสาทให้อยู่ต่างหาก

ด้วยความปรารถนาจะให้นางเป็นมเหสี พระยาจาตูมจึงได้ทำตามที่นางขอ จึงได้สร้างปราสาทให้นางสีดา (ปราสาท ดังกล่าวนี้ คือ ปรางค์สีดา ในปัจจุบัน พอท้าวกำพร้าเดินทางกลับมาจากเมืองเวียงจันทร์ จนได้มาพบกับนางสีดา และกลับมาอยู่ด้วยกัน เมื่อพระยาจาตูมรู้เข้าจึงส่งคนมารับนากับไป แต่ท้าวกำพร้าไม่ให้เพราะพระยาจาตูมผิดคำสัญญาที่จะดูแลยายให้ดี เพราะยายของท้าวกำพร้าได้เสียชีวิต พระยาจาตูมจึงส่งกองทัพมาชิงเอานางไป สุดท้ายกองทัพของพระยาจาตูมแพ้ให้กับท้าวกำพร้า พระเจ้ายาจาตูมหมดปัญญาจึงยอมยกเมืองให้ครองครึ่งหนึ่งแล้วเท้ากำพร้าก็อยู่กับนางสีดาที่ได้มาจากรูนั้นต่อมานิทานพื้นบ้านเรื่องนี้มีภูนามที่ประกอบนิทานหลายแห่งเช่น บ้านโนนเมือง - เมืองของพระยาจาตูม, บ้านหัวตะโมน ของท้าวกำพร้า, บ้านดอยโก่ย ดอนต่อไก่ของท้าวกำพร้าและบ่อไก่แก้วซึ่งเป็นบ่อที่ขุดเพื่อตามไก่ และที่หย่อนสายยนต์

ด้วยความซื่อสัตย์ต่อความรักของนางสีดาที่มีต่อท้าวกำพร้า ผู้ที่มาขอพรเรื่องความรัก ความเมตตาที่ปรางค์สีดา มักจะประสบผลสำเร็จดังใจปรารถนา

ตำแหน่งที่ตั้ง : ตั้งอยู่ บ้านสีดา ตำบลสีดา อำเภอสีดา จังหวัดนครราชสีมา

การเดินทาง : ออกจากนครราชสีมาใช้เส้นทางถนนมิตรภาพ ไปทางจังหวัดขอนแก่น ถึงแยกสีดาเลี้ยวขวาไปตามถนน202 สีดา-ประทาย ประมาณ 1.5 กิโลเมตร เจอบ้านสีดาเลี้ยวซ้ายเข้าหมู่บ้านไปตามถนนลาดยางถึงสี่แยกแล้วเลี้ยวขวาขับเลียบฝั่งสระไปเรื่อยวัดพระปรางค์สีดา ตั้งอยู่ทางซ้ายมือ

เอกสารอ้างอิง สีดาปรางค์กู่โบราณ เรียบเรียงโดยอาจารย์จันทร์แดง คำลือหาญ

ข้อมูลเนื้อหา โดย นายอานนท์ ปักกาโล

ภาพถ่าย/ภาพประกอบ โดย นายอานนท์ ปักกาโล

ข้อมูล TPK อ้างอิง

https://sites.google.com/d/14KvN72sEsXpr6d9qcO9OXYiY1vfq1uG9/p/1qd_SLj3ivTtlUB0dNg_Rm81BuDslKV6L/edit