In de middag vinden twee blokken van elk drie rondetafelsessies plaats. Het aantal zitplaatsen per sessie is beperkt. Daarom vragen wij u bij uw inschrijving per blok aan te geven welke rondetafelsessie uw voorkeur heeft en welke sessie uw tweede keuze is in het geval dat het maximaal aantal toehoorders bereikt is.
Hieronder vindt u een korte beschrijving van de rondetafelsessies per blok
Christy Tenback, student onderwijswetenschappen Open Universiteit
In het kader van de masterthesis onderwijswetenschappen doe ik onderzoek naar het ontwerpen van onderwijs met behulp van het 4CID-model in het speciaal onderwijs voor zeer moeilijk lerenden (leerlingen van 6-12 jaar met een IQ tot maximaal 65 met bijkomende ontwikkelings- of psychiatrische problematiek). Samen met de leerkrachten en onderwijsassistenten van de G.J. van der Ploegschool te Hoogeveen zijn we gestart met het vaststellen van leerdoelen en prestatiecriteria. We hebben een assessmentinstrument ontwikkeld en drie taakklassen met ieder drie leertaken geformuleerd. De leertaken worden ondersteund met procedurele informatie en op specifieke onderwerpen worden deeltaakoefeningen aangeboden. Omdat de leerlingen van de school vanwege hun lage IQ en bijkomende problematiek moeite hebben met schematiseren is het ontwerpen van ondersteunende informatie voor ons de grootste uitdaging.
In de rondetafelsessie worden de gezette stappen geïllustreerd met foto- en filmmateriaal en worden de belangrijkste implementatieproblemen besproken. De deelnemers worden uitgedaagd mee te denken met mogelijkheden om de ondersteunende informatie nader vorm te geven en om oplossingen en ervaringen te delen ten aanzien van de ervaren implementatieproblemen.
Marco Marcellis, coördinator minor Mobile Development en docent Mobile Application Development, Hogeschool van Amsterdam
De ICT-markt verandert heel snel. Vandaar dat het management van HBO-ICT heeft besloten om themasemesters op te gaan zetten, eveneens aan te bieden als minor. Deze themasemesters sluiten aan op actuele ontwikkelingen in het werkveld. Mobile Development is zo'n themasemester en binnen dit thema wordt het vak Mobile Application Development ontwikkeld, waarin studenten worden opgeleid om Android Apps te bouwen. Dat is een complexe vaardigheid, waarvoor bij het ontwerp 4CID-model gebruikt is. Samen met studenten hebben we leertaken ontwikkeld. In elke leertaak wordt de gehele taak uitgevoerd namelijk het maken van een app. De hulp die de studenten krijgen wordt afgebouwd in de taken. Elke week (de taakklassen) gaan de studenten steeds een niveau hoger. Per week hebben de studenten toegang tot de ondersteunende informatie en in de leertaken wordt procedurele informatie gegeven. Deze leertaken en de informatie worden aangeboden in een door ons ontwikkelde leeromgeving. Deze is bekijken op www.mobile-development.org.
Het vak heeft al diverse keren gedraaid in de voltijd en deeltijd en we krijgen veel positieve reacties van de studenten. Het idee is om de leeromgeving iteratief en incrementeel steeds meer aan te laten sluiten bij de principes van 4CID-model. Graag deelt de spreker de huidige leeromgeving met u en laat hij zien hoe diverse principes uit het 4CID-model zijn toegepast om studenten Android te leren. De spreker krijgt graag feedback, ideeën en opmerkingen van de deelnemers aan het symposium.
Mieke Vandewaetere; Ann Roex, Centrum voor Huisartsgeneeskunde, KU Leuven.
De huidige opleiding tot (huis)arts legt te weinig nadruk op de integratie van kennis, vaardigheden en attitudes in het levensecht klinisch handelen. Nochtans is het voor de goede afloop van het huisartsgeneeskundig consult cruciaal dat de arts deze kennis, vaardigheden en attitudes op de juiste manier in functie stelt van zijn/haar rol als medisch deskundige, communicator, samenwerker, organisator, gezondheidsbevorderaar, academicus en beroepsbeoefenaar.
Om deze doelstellingen te bereiken werd een nieuwe leeromgeving ontworpen waarin de huisartsgeneeskundige thema’s op een integrale manier worden onderwezen. Het ontwerp is gebaseerd op het 4CID-model van van Merriënboer (van Merriënboer & Kirschner, 2013). Er wordt gestart vanuit complexe, levensechte problemen. Hieruit vertrekkend komen in de leeromgeving alle aspecten aan bod: communicatie, technische vaardigheden, specifieke kennis, praktijkmanagement, etc.
De werkvormen in de vernieuwde leeromgeving zijn een combinatie van zelfstudie, colleges, groepswerk en –discussies. Bij de ontwikkeling van deze leeromgeving werd input van de studenten, docenten én stageleiders gevraagd. Fasen in educatieve veranderingsprocessen worden gerespecteerd zodat er een brede betrokkenheid ontstond bij de stakeholders en dat het project gedragen werd door een brede basis. Bij de implementatie namen studenten en docenten elk hun verantwoordelijkheid op. Studenten zorgden voor hun eigen leerproces waarbij docenten ondersteuning boden bij het realiseren van de leerdoelen (studenten, docenten, medewerkers zijn partners in onderwijs).
In deze sessie focussen we op verandermanagement en het implementeren van onderwijsinnovatie. We hebben aandacht voor de bezorgdheden van alle stakeholders en bespreken, samen met de deelnemers, hoe we hiermee kunnen omgaan.
Thamar Bovend’Eerdt, blokcoördinator Biomedische Wetenschappen, Maastricht University
Bij de herziening van het curriculum Biomedische Wetenschappen aan de Maastricht University werd ervoor gekozen om het onderwijs meer competentiegericht te maken. Omdat onderzoeksmethodologie werd gezien als generieke kennis werd aanvankelijk voorgesteld het bestaande blok onderzoeksmethodologie uit het Gezondheidswetenschappen curriculum over te nemen en ook in Biomedische Wetenschappen aan te bieden. Echter werd snel duidelijk dat verschillende onderzoeksaspecten uit de 2 domeinen van elkaar verschillen (bijv. kwalitatief versus kwantitatief, toegepast versus lab-experimenten) en er aanpassingen nodig waren. In plaats van het bestaande blok aan te passen is ervoor gekozen om het helemaal los te laten en als complexe vaardigheid (authentieke skill) te nemen wat we de studenten eigenlijk willen leren: het kritisch beoordelen van wetenschappelijke literatuur.
Inspiratie voor dit nieuwe blok komt uit de opleiding Geneeskunde waar Critical Appraisal of Topics gebruikt worden. Het 4CID-model is gebruikt om dit toe te spitsen op een manier die voor Biomedische Wetenschappen werkt. De studenten beginnen meteen met het kritisch beoordelen van artikelen, die gedurende het hele blok over cholesterol gaan. Er vindt een opbouw plaats in onderzoeksdesign en van toegepast onderzoek naar lab-experimenten. Studenten werken in duo's en discussiëren tijdens journal club sessies (groepen van 12 studenten) onder begeleiding van een tutor. Daarnaast vindt er scaffolding plaats door startend bij definities van methodologische concepten via toepassing van concepten op context naar het kritisch waarderen van onderzoekskwaliteit toe te werken. Hierbij moeten studenten o.a. concept maps maken, veelgebruikte checklists toepassen en artikel-specifieke discussievragen beantwoorden. Parallel aan de journal club sessies vinden team-based learning sessies plaats waar de studenten al oefenen met toetsvragen. Uiteindelijk wordt getoetst door de student een critical appraisal te laten schrijven over een artikel en een toets met multiple choice vragen die kritisch denken meet.
De uitdagingen liggen vooral bij de ‘nieuwe’ manier van leren voor de studenten, de toetsing en het uitzetten van deze nieuwe methode bij collega’s.
Annemie Heuts, teamleider en voorzitter projectgroep onderwijsvernieuwing en Brigitte Schallenberg-Jongen, docent en lid projectgroep onderwijsvernieuwing, Faculteit Management en Recht van de Zuyd Hogeschool
In 2013 zijn we gestart met een curriculumherziening en tot nu toe zijn jaar 1 tot en met 3 ontwikkeld. Er is een projectgroep in het leven geroepen die begonnen is met een grondige probleemanalyse. Een van de uitgangspunten voor herontwerp was te werken vanuit beroepsauthentieke taken. Er is ervoor gekozen om onderdelen van het 4CID-model te gebruiken om het onderwijs te ontwerpen. Eerst is in beeld gebracht wat de whole task van de HBO-jurist in de praktijk is, dat riep al een aantal vragen op. Dit resulteerde uiteindelijk in een vaardighedenhiërarchie. Vervolgens is gekeken naar wat een taak nu moeilijk/makkelijk maakt en daaruit is een taakklasse gecreëerd. Deze documenten vormen nog steeds de leidraad voor de ontwikkeling van het onderwijs. Het ontwerp is gaande de rit op onderdelen bijgesteld.
De projectgroep heeft voor de verschillende curriculumonderdelen ontwikkelgroepen samengesteld, die onder begeleiding van een onderwijskundige het onderwijs gingen ontwikkelen. Afgeleid van de whole task werden leertaken gedefinieerd en werd in kaart gebracht wat per leertaak nodig was aan ondersteunende, procedurele informatie en deeltaakoefeningen om de taak te kunnen uitvoeren. Over het algemeen werken we met één leertaak per week, waaraan het onderwijs is opgehangen. Dit resulteerde per leerjaar in moduleboeken, waarin opgenomen is wat de student moet kennen en kunnen. Ook de toetsing is daarop afgestemd.
Het werken volgens het 4CID-model betekende een hele omslag in het doen en laten van de docent. Er is meer focus gekomen op wat een HBO-jurist in de praktijk nu daadwerkelijk doet. Dat ging niet zonder slag of stoot. Ook het daadwerkelijk implementeren van het ontwerp had wat voeten in aarde. Graag willen we enkele valkuilen met u delen en wellicht kunnen we bruikbare tips en tops geven. We zijn echter nog niet klaar en in de discussie staan we open voor uw feedback om deze vernieuwing tot een goed einde te brengen.
Gwen Weeldenburg & Bart Raijmakers, Fontys Sporthogeschool
De vierjarige bacheloropleiding tot (eerstegraads) Leraar Lichamelijke Opvoeding (ALO) van Fontys Sporthogeschool Eindhoven heeft in het verleden al meerdere curriculumherzieningen doorgemaakt. Hierbij is echter nooit sprake geweest van een revolutionaire (en duurzame) innovatie. Vanaf dit studiejaar lijkt het roer echter om te zijn gegaan…
Gestimuleerd en geïnspireerd door bevindingen binnen Fontys Sporthogeschool én de ontwikkelingen in de samenleving en het (hoger) onderwijs, stelden we onszelf een aantal jaren geleden een nieuw doel. Het ontwerpen van een toekomstbestendig curriculum dat de betrokkenheid, zelfregulatie en motivatie van studenten meer zou stimuleren, dat meer betekenisvol, consistent en studeerbaar zou zijn, dat meer gericht zou zijn op diepgaand leren, en waarvan de transferwaarde naar de authentieke beroepspraktijk groter zou zijn.
In de zoektocht naar handvatten voor het ontwerpen van ons ‘droom’ curriculum kwamen we het 4CID-model op het spoor. Een ontwerpmodel dat goed leek aan te sluiten bij onze wensen en behoeften, en met name de ontwerpers houvast zou kunnen bieden bij het ontwerpen van het nieuwe curriculum.
Inmiddels zijn we in de propedeuse van start gegaan met ons nieuwe onderwijs. Onderwijs waarin een thematische werkwijze wordt gehanteerd, waarin de authentieke beroepspraktijk centraal staat, dat gericht is op de ontwikkeling van complexe vaardigheden, waarin op een interdisciplinaire (vakoverstijgende) wijze gewerkt wordt aan leertaken en waarin middels het hanteren van activerende didactische werkvormen de betrokkenheid en zelfsturing van de student wordt gestimuleerd.
De eerste ervaringen zijn positief, maar vanzelfsprekend zijn er ook nog tal van uitdagingen. We nemen u dan ook graag mee in ons ontwikkelproces en delen mede op basis van ervaringen opgedaan bij voorgaande curriculumherzieningen, middels do’s en don’ts onze ervaringen.