Od czasu ogłoszonej w marcu 2020 roku przez WHO pandemii, nieustannie obserwujemy dynamiczne zmiany społeczne, podczas których media, a zwłaszcza Internet odgrywają kluczową rolę. Dokonująca się transformacja rzeczywistości dzieje się w mediach i poprzez media. Z jednej strony utwierdza to nas w przekonaniu, że na początku trzeciej dekady XXI wieku technologia stała się podstawą ludzkiej tożsamości. Z drugiej strony rzuca wyzwanie naszym dotychczasowym sposobom rozumienia, działania i staje się przedmiotem badań przedstawicieli wielu dyscyplin, w tym również medioznawców.

Wymuszona koniecznością przyspieszona transformacja cyfrowa, jak zauważa Troszyński [1], spowodowała przeniesienie do sieci życia edukacyjnego, zawodowego i towarzyskiego. Jak czytamy w raporcie z badania ARC Rynek i Opinia na zlecenie UKE [2], zwiększyła się średnia liczba godzin, spędzanych w internecie przez przedstawicieli właściwie wszystkich grup społecznych (średnio z 4 godz. przed pandemią do 5,5 podczas pandemii). Spowodowało to zmianę społecznego postrzegania cyberprzestrzeni, dostrzeżenie możliwości oferowanych przez dostarczycieli usług online, a także konieczność dalszego rozwijania kultury internetu. Przyspieszona cyfryzacja życia społecznego, jak donosi raport Corona Generation Growing up in a Pandemic [3], obnażyła także słabość kompetencji technologicznych wielu grup zawodowych, rzucając wyzwanie dalszemu funkcjonowaniu instytucji publicznych.

Już od dekad badacze mediów dostrzegali ekspansywność technologii i jej zespalanie się z codziennym życiem ludzi, począwszy od McLuhana, który stwierdził, że media przestały być pomostem pomiędzy człowiekiem a naturą, stały się naturą [4]. Tak intensywne życie cyfrowe w pandemii nie byłoby jednak możliwe, gdyby nie zapoczątkowana w drugiej dekadzie XX wieku czwarta rewolucja przemysłowa, o koncepcji której pisał Schwab [5]. Odnosi się ona do współczesnego wzajemnego wykorzystywania automatyzacji oraz przetwarzania i wymiany danych, tworzących cyber-fizyczne systemy wykorzystujące internet rzeczy i przetwarzanie chmurowe, dzięki którym wytwarzane są wirtualne kopie realnego świata. Funkcjonujące w nich instytucje i jednostki w dobie kryzysu zdrowotnego zostały zmuszone do przeniesienia swoich codziennych rutyn do cyfrowej rzeczywistości, która była na tyle rozwinięta, aby móc je wszystkie pomieścić w zaskakująco krótkim czasie.

Obserwowane dynamiczne zmiany społeczne nasuwają pytanie o to jak będzie wyglądało cyfrowe życie po życiu w pandemii? A w związku z tym, jak będzie należało badać użytkowników mediów w postpandemicznym – lub może raczej interpandemicznym - świecie?

Podczas XII Ogólnopolskiej Konferencji Metodologicznej Medioznawców chcemy zatem rozważyć dotychczasowe zmiany, jakie zaszły pod wpływem pandemii i porozmawiać o efektywnych w nowych warunkach rozwiązaniach, związanych z prowadzeniem badań nad mediami, ich użytkownikami i twórcami. Chcemy pochylić się nad tym, jak w świecie pandemicznym i postpandemicznym prowadzić związane z mediami badania socjologiczne, kulturoznawcze, antropologiczne, etnograficzne czy językoznawcze. Przedmiotem naszych rozważań staną się również największe dylematy badaczy mediów w świecie pandemii i po powrocie do nowej normalności, w której światy społeczne, jak twierdzi Kozinets [6], nabiorą jeszcze bardziej cyfrowego charakteru, a komunikacja społeczna stanie się jeszcze bardziej zapośredniczona komputerowo.

Zapraszamy do dyskusji nad poniższymi zagadnieniami, których listę powinniśmy traktować raczej jako punkt wyjścia niż zamknięty katalog:

• Jak prowadzić badania w dobie pandemii i w świecie postpandemicznym?

• W jaki sposób pandemia zmieniła warsztat badacza mediów?

• W jaki sposób budować zaufanie i zapewniać bezpieczeństwo podczas badań z udziałem ludzi podczas światowego kryzysu zdrowotnego?

• Jakie kompetencje staną się kluczowe dla medioznawców w nowej normalności?

• Jak zmieniły się badania medioznawcze, socjologiczne, kulturoznawcze, antropologiczne i etnograficzne pod wpływem pandemii?

• W jaki sposób badać te zjawiska na różnych poziomach? Od metodologicznych wyzwań związanych z badaniem ludzi w dobie izolacji, przez ujęcie fenomenu przeobrażeń technologicznych i kompetencyjnych powstałych na skutek przeobrażeń rzeczywistości pod wpływem pandemii?

• W jaki sposób wykorzystać tę wiedzę do tworzenia rozwiązań przyszłości - technologicznych i medialnych?

• Jak technologie zmieniają w dobie pandemii?

• Jakie kompetencje staną się kluczowe w świecie postpandemicznym?

• W jaki sposób wirtualne życie zmienia to rzeczywiste?

• Jak pandemia zmieniła codzienne praktyki korzystania z internetu?

• W jaki sposób zmieniają się media pod wpływem pandemii?

[1] Troszyński, M., Bieliński, J., Bukowska, X., Iwińska, K., Markowska, B., Nowicka, M., Sałkowska, M. (2020). Czas pandemii w polskich mediach społecznościowych, Collegium Civitas. https://www.civitas.edu.pl/wp-content/uploads/2020/07/czas_pandemii_w_polskich_mediach_spolecznosciowych.pdf

[2] Raport z badania ARC Rynek i Opinia na zlecenie UKE, 2020.

[3] Kutwa, K. (2021), Corona Generation. Growing Up in a Pandemic, Kubisiak, A., Sawulski, J. (cooperation), Polish Economic Institute, Warsaw.

[4] McLuhan, M. (2001). Wybór tekstów. E. McLuhan, F. Zingrone (Red.), Zysk i S–ka, Poznań.

[5] Schwab, K. (2018). Czwarta rewolucja przemysłowa, tłum. Kamińska, A. D., Wyd. EMKA, Warszawa.

[6] Kozinets, R., V. (2012). Badania etnograficzne online, PWN, Warszawa.