ผังงานโครงสร้าง (Structure Flowchart)
ก่อนการเขียนโปรแกรม ผู้พัฒนาโปรแกรมจะต้องเลือกภาษาคอมพิวเตอร์ที่จะนำมาใช้ช่วยงาน โดยพิจารณาจากปัจจัยต่าง ๆ ในการทำงาน เช่น ลักษณะของปัญหา ความถนัดของผู้เขียนโปรแกรม สภาพแวดล้อมในการทำงานของระบบคอมพิวเตอร์ เป็นต้น เนื่องจากในปัจจุบันมีภาษาคอมพิวเตอร์ให้เลือกใช้ได้หลายภาษา เช่น ภาษาปาสคาล ภาษาซี ภาษาจาวา ภาษาเดลฟาย ภาษา PHP ภาษา ASP รวมถึง Visual Basic เป็นต้น ถึงแม้แต่ละภาษาจะมีรูปแบบและหลักการในการสร้างงานที่แตกต่างกัน แต่ทุกภาษาจะต้องมีโครงสร้างควบคุมหลักทั้ง 3 แบบ ได้แก่ โครงสร้างแบบลำดับ (sequential structure) โครงสร้างแบบมีทางเลือก (selection structure) และโครงสร้างแบบทำซ้ำ (repetition structure) ผังงานทั่วไปจะประกอบด้วยโครงสร้างพื้นฐาน 3 รูปแบบ ต่อไปนี้คือ
1. โครงสร้างแบบเป็นลำดับ (sequential structure)
2. โครงสร้างแบบมีทางเลือก (selection structure)
3. โครงสร้างแบบทำซ้ำ (repetition structure)
2. โครงสร้างแบบมีทางเลือก (Selection structure)
เป็นโครงสร้างที่มีเงื่อนไข ขั้นตอนการทำงานบางขั้นตอนต้องมีการตัดสินใจ เพื่อเลือกวิธีการประมวลผลขั้นต่อไป และจะมีบางขั้นตอนที่ไม่ได้รับการประมวลผล การตัดสินใจอาจมีทางเลือก 1 ทางหรือมากกว่าก็ได้ โครงสร้างที่มีทางเลือกเพียง 1 ทาง เราเรียกชื่อว่าโครงสร้างแบบ if โครงสร้างที่มีทางเลือกเพียง 2 ทาง เราเรียกชื่อว่าโครงสร้างแบบ if…then…else และโครงสร้างที่มีทางเลือกมากกว่า 2 ทาง เราเรียกชื่อว่า โครงสร้างแบบ case และโครงสร้างแบบ if - elseif ซึ่งสามารถแสดงการทำงานของโครงสร้างนี้โดยใช้ผังงานได้ดังรูปที่ 2, 3, 4 และ 5
3. โครงสร้างแบบทำซ้ำ (Repetition structure)
เป็นโครงสร้างที่ขั้นตอนการทำงานบางขั้นตอนได้รับการประมวลผลมากกว่า 1 ครั้ง ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับเงื่อนไขบางประการ โครงสร้างแบบทำซ้ำนี้ต้องมีการตัดสินใจในการทำงานซ้ำ และลักษณะการทำงานของโครงสร้างแบบนี้มี 2 ลักษณะ ได้แก่
3.1 คำสั่ง for เป็นคำสั่งที่สั่งให้ประมวลผลคำสั่ง หรือชุดคำสั่ง วนซ้ำได้หลายรอบ โดยต้องกำหนดจำนวนรอบให้การวนซ้ำที่แน่นอน
3.2 คำสั่ง while เป็นคำสั่งในการควบคุมการทำงานแบบวนซ้ำด้วยการตรวจสอบเงื่อนไข ถ้าเงื่อนไขเป็นจริงจะทำกลุ่มคำสั่งที่อยู่ภายในวงวน เมื่อทำคำสั่งต่าง ๆ ในวงวนเสร็จแล้วจะกลับไปตรวจสอบเงื่อนไขอีกครั้งถ้าเงื่อนไขยังเป็นจริงอยู่ก็จะทำคำสั่งในวงวนซ้ำอีกแล้วกับไปตรวจสอบเงื่อนไขอีกครั้งทำเช่นนี้ไปเรื่อย ๆ จนว่าเงื่อนไขจะเป็นเท็จ
👻กิจกรรมที่ 1.4 โครงสร้างผังงาน
1. รูปแบบโครงสร้างของผังงานโปรแกรม (Program Flowchart) โดยทั่วไปมีโครงสร้างกี่รูปแบบ อะไรบ้าง
2. ให้นักเรียนอธิบายหลักการทำงานของแต่ละรูปแบบโครงสร้างของผังงานโปรแกรม พอสังเขป
3. ถ้าให้นักเรียนออกแบบผังงานโปรแกรม การแสดงเลขจำนวนเต็ม เลข 1 ถึง เลข 10 ออกทางจอภาพ นักเรียนสามารถใช้รูปแบบโครงสร้างผังงานโปรแกรมแบบใดได้บ้าง
4. รูปแบบโครงสร้างผังงานโปรแกรมแบบทำซ้ำ ในที่นี่แบ่งออกเป็น 2 รูปแบบ ( for, while) อยากทราบว่ามีความแตกต่างกันอย่างไร
5. ถ้าให้นักเรียนออกแบบผังงานโปรแกรม การแสดงเลขจำนวนเต็ม เลข 1 ถึง เลข 10 ออกทางจอภาพ นักเรียนควรออกแบบโครงสร้างผังงานแบบทำซ้ำ โดยจะใช้ในรูปแบบคำสั่งใด(for, while)