Silje Linge Haaland

Liten figur fortapt i fargen

Du veit at sjølv ei klokke som står stille viser rett tid to gongar i døgnet? Du veit at det du ser i spegelen om morgonen ikkje er slik du eigentleg ser ut, men ein spegelvend versjon av deg sjølv? Du veit at lyset endrar seg heile dagen gjennom, frå minutt til minutt, time til time? Du veit at fargar eigentleg berre er refleksjon av lys? 

Liten figur fortapt i fargen er eit arbeid laga av kunstnar Silje Linge Haaland spesielt for Gautesete skole. Gjennom video, speglar og digital animasjon tek arbeidet opp i seg og vrenger om på omgivnadane der det er montert, samtidig som det tilfører skulens inngangsparti noko heilt nytt. 

Arbeidet kan sjåast allereie frå utsida: ein stor spegel heng bak vindaugsruta og reflekterer himmelen slik denne ser ut akkurat denne dagen – kanskje grå som havregraut, kanskje blå som ein kanarifugl, kanskje kvit og kald som snø. Kvar morgon eit nytt bilete, som vil sjå heilt annleis ut når kvelden kjem. 

Når du går inn døra, vil du sjå rett på ein ny spegel. Men dette er ikkje rett og flatt som det fyrste – nei, det er eit spegel som bular og bølgjer seg lik eit tivolispegel. Du kan sjå ein komisk forvrengt versjon av deg sjølv der du står, og du kan få eit glimt av den tredje delen av kunstverket: Ein stor videoskjerm som heng over vindauga – forsida av spegelen du såg frå utsida – som viser deg noko som er kjend, og noko som er ukjend. 

Videoen er nemleg av vindauget sjølv: dei svarte sprossene og asfaltvegen og dei kvite husa med terrakottafarga takflater i bakgrunnen. Opptaket er gjort over 24 timar, men vert spelt av i ein fart som gjer at heile døgnet – frå lys morgon til mørk natt – spelar seg ut i løpet av éin time. Ein eller annan gong i løpet av den timen, vil dagslyset i videoen vere det same dagslyset du står og ser på verket i. Som oftast er det ikkje det. 

Men kva er det som svevar over denne gjenkjennelege bakgrunnen? Ei mjuk digital form, ei boble som vert dratt og vridd i alle slags retningar, ein liten figur som aldri står stille. I den eine stunda er den djupblå og ser ut som ein klatt flytande neglelakk, i den neste grønskimrande og halvt gjennomsiktig som ei såpeboble. Så er den blank og mursteinsfarga, 

så er den grøn og springande ein eksotisk frosk. Av og til forsvinn den heilt. Kanskje me alle har kjend oss litt slik ein gong – dratt rundt i alle retningar? Stundom supersynlege mot bakgrunnen, stundom heilt usynlege. 

Om du stiller deg på eit spesielt punkt i rommet, vil biletet på videoskjermen gå heilt i flukt med det du elles ser ut frå vindauget. Går du nokre skritt til sida, vil perspektivet i videoen bli «feil» – vegen og hustaka i filmen møter ikkje lenger vegen og hustaka utanfor. Om du går så nær videoskjermen du kan kome, vil du sjå at videobileta eigentleg er tusenvis av led-lampar som vekslar på å sende ut tre fargar: rød, grøn og blå. Og slik er det jo: Same kva me ser på, vil det sjå annleis ut om me flyttar på oss. Det som gjev meining og er forståeleg frå éin ståstad, kan verke rart og framand frå ein annan. Måten me ser og forstår verda på, er dessutan alltid forma av sansane me er utstyrte med – og desse kunne vore heilt annleis. Nokre dyr kan ikkje sjå fargar i det heile, andre kan lukte elektrisitet og sjå varme. Det finst inga fasit på korleis verda eigentleg ser ut, berre mange svar på korleis ho ser ut for oss. 

Liten figur fortapt i fargen er eit arbeid som dyttar og skyv på tid og rom. Det endrar seg alt etter når og frå kva stad du ser på det. Same korleis du oppfattar verket, er det ikkje feil. Du kan synast fargane er fine, du kan få lyst til å halde den bevegelege klatten du ser på skjermen i hendene. Du kan forsøke å gjette omtrent kva tid på dagen videoen viser akkurat no. Du kan følgje med på lærarane som ser merkelege ut i tivolispegelen. Du kan sjå deg sjølv i verket, og verket kan sende ein versjon av deg sjølv tilbake – litt annleis for kvar gong. 

Maria Horvei