1. ประวัติศาสตร์จังหวัดเลยแบ่งออกเป็นยุคต่าง ๆ ดังนี้
1.1 ยุคดึกดำบรรพ์
ในยุคนี้มีหลักฐานที่ค้นพบที่ผาเตลิ่น เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าภูหลวง คือ รอยเท้าไดโนเสาร์
กินเนื้อ พันธุ์คาโนซอร์ จำนวน 14 รอย ที่ปรากฏบนแผ่นหิน อยู่ในยุคครีเตเซียสตอนต้น
มีอายุประมาณ 140 ล้านปี และมีหลักฐานที่แสดงว่าจังหวัดเลยเคยเป็นทะเลมาแล้วเมื่อประมาณ
120 – 160 ล้านปีมาแล้ว คือซากพืชและซากสัตว์ดึกดำบรรพ์ (FOSCIL) ได้แก่ ปะการังหินและ
ซากพืชบริเวณภูรวก อำเภอเมืองเลย และถ้ำมโหฬาร อำเภอหนองหิน ปัจจุบันจัดแสดงไว้ที่
พิพิธภัณฑ์ท้องถิ่น มหาวิทยาลัยราชภัฏเลย
1.2 ยุคก่อนประวัติศาสตร์
ปรากฏหลักฐานการตั้งถิ่นฐานของมนุษย์อยู่หลายแห่ง คือ บริเวณริมแม่น้ำโขง อำเภอ
เชียงคาน พบเครื่องมือหินจำพวกเครื่องขูด สับ และตัด ที่ทำมาจากหินกรวดแม่น้ำกะเทาะ
หน้าเดียว ใช้ในการล่าสัตว์ บริเวณลุ่มน้ำเลยตอนต้นพบภาชนะดินเผาลายเชือกทาบ อายุ
ประมาณ 1,700 – 2,300 ปี นอกจากนั้นยังมีภาพเขียนสีหรือศิลปะถ้ำอีกมากมายกระจาย
ไปในท้องที่จังหวัดเลย
1.3 ยุคประวัติศาสตร์
ค้นพบหลักฐานใบเสมาหินทรายบ้านหนองผักก้าม อายุประมาณ 900 – 1,200 เป็นศิลปะ
แบบทวาราวดีที่แสดงร่องรอยการนับถือพระพุทธศาสนา