Ten pierwszy mój blog rozpocznę od wspomnień moich Rodzicow i starszego rodzeństwa.Kresy-Podwoloczyska i okolice/Zadniszówka,Kaczanówka,Połupanówka/-tam to się zaczęło jeśli chodzi o rodzinę Myhalów i Urbańskich.Podwołoczyska to miejscowość bezpośrednio związana z Rodzicami i ich dziećmi to jest:Tadeuszem rocznik 1932,Eugenią-rocznik 1935,Krystyną-rocznik 1939,Marią -rocznik 1943 oraz moja skromna osoba Stanisław-rocznik 1945/wrzesień/.Matka moja/nasza/Tekla z domu Urbańska -miejsce urodzenia Kaczanówka.Ojciec natomiast urodził się w Zadniszówce w 1911.r.jako syn Grzegorza i Agnieszki.Ojciec już w wieku 14 lat został całkowicie osierocony,jego opieka zajęła się chrzestna o nazwisku KARY-corka Bronisława /osiedlili się w Opolu/.Ten fakt mial miejsce juz w Podwołoczyskach.W roku 1931 ojciec poslubił Teklę z domu Urbańska a w 1932 przyszedł na świat ich pierworodny syn Tadeusz .Nasi dziadkowie -Urbańscy oraz Rodzice swoje życie utożsamiali ze swoimi rodzinnymi stronami.I temu faktowi nie ma co się dziwić bo byli jakby "wrośnięci"w tą kresową ziemię.Tam się urodzili ,wychowali ,uczyli i pracowali.A trzeba stwierdzic,że nie bylo im łatwo.Pomimo różnych kolei losów w swoich opowieściach zawsze wracali do lat tam spędzonych.Wspominali rzekę Zbrucz,kościół św.Zofii w Podwołoczyskach/z 1911r/,dużą stację kolejową na ktorej pracował mój śp.Ojciec.Rownież moje starsze rodzeństwo zwłaszcza Tadeusz śp.oraz Eugenia wspominali o swoim dzieciństwie w Podwołoczyskach.Niestety ich wspomnienia są mniej radosne,gdyż dotyczą okresu po agresji sowieckiej 1939r i zagrabieniu Podola przez Związek Sowiecki.Zbrucz przestał być rzeką graniczną,a Podwołoczyska utraciły szczególne znaczenie wynikające z polozenia na granicy.Niemcy zajęli miasto w lipcu 1941r.Powstał tam obóz pracy dla ludności pochodzenia żydowskiego.Tutaj należy nadmienić,ze w 1921r Podwołoczyska liczyły ok.4 tys.ludności z tego ponad 60% stanowili ludzie pochodzenia żydowskiego.Ponowna okupacja sowiecka Podwołoczysk rozpoczęła się od 1944r i trwała do 1991r.Starsze rodzeństwo wspominało o nauce w polskiej szkole/nazwisko jednego z nauczycieli to Łabucki/czas I Komunii św.-ks.Pawłowicz.Tragiczne wspomnienia dotyczą mordów ludności polskiej przez "banderowcow"głównie w latach 1941-43.Jeden z tysięcy mordow dosięgnął też rodziny mojego Ojca.W bestialski sposób w Zadniszówce zamordowano 3 rodziny w tym rodzinę Zarwańskich-m.in.Julia Zarwańska była siostrą Grzegorza /mojego dziadka ze strony Ojca/Myhala.Cudem uratował się,bo jego w tym czasie nie było Bronisław Zarwański.Ich losy będą treścią innych wspomnień.Ze wspomnień tamtego okresu należy wspomnieć o pomocy jakiej udzielili rodzice i mój starszy brat Tadeusz jednemu z mieszkańców pochodzeniażydowskiego/prawdopodobnie uciekł ze wspomnianego obozu pracy/ ukrywając go w tzw."gliniance"przez jakiś czas.Niestety po jej opuszczeniu prawdopodobnie zginął.Trudny okres przyszedł w roku 1945,gdy w wyniku układów mocarstwowch rozpoczęto ewkuację ludności polskiej z Kresów.Lecz ten okres będzie przedmiotem moich refleksji w dalszym ciągu wspomnień.

2020-04-27

Ostroszowice-kartki z mojego albumu-cz.I

Minęło dziewięc lat od czasu moich wspomnien zawartych w blogu.Postanowiłem odbyć sentymentalną podróż przez lata mojego dziecinstwa,młodości i dojrzałego życia.Większość tamtych lat to okres związany z Ostroszowicami,Bielawą-krótko mówiąc z pobliskimi ,pieknymi Górami Sowimi.Nie będę cytował tekstów historycznych na temat Ostroszowic ,gdyż w obecnych czasach są ogólnodostępne w mediach .Będę starał się przybliżyć tamte lata widziane moimi oczami zwykłego człowieka ,który interesował się losami i dziejami społeczności lokalnej tworzącej podwaliny pod kształtowanie się nowej dolnoślaskiej tradycji.Lecz nim to nastąpiło to musiało minąć kilkanaście lat.

W maju 1945r wieś Weigelsdorf /dawna nazwa Wigandisdorf-"wieś Wiganda"została zajęta przez wojska radzieckie bez walki.Po przejęciu tego obszaru przez administrację polską rozpoczęła się penetracja i szabrownictwo pałacu,okolicznych domostw,gospodarstw .Niemiecka ludność stopniowo była przygotowywana do wysiedlania a na te tereny przybywali najpierw osadnicy wojskowi,żądni przygód na "dzikim zachodzie"cwaniacy z centralnej Polski.W lutym 1946 r rozpoczęto wysiedlanie ludności niemieckiej.Z powiatu dzierżoniowskiego od lutego 1946r do 1.X 1947 zanotowano 43 transporty wysiedleńcow.Jedna z Niemek mieszkanka Weigelsdorf-Erna Weiland pisał o wysiedleniu.Na dworcu w Rychbach/Dzierzoniow/staly przygotowane wagony bydlęce i towarowe,do ktorych wsiadaliśmy po 30 osob.W środku siadalismy jak się dało,Zanim pociąg odjechał przesuwane drzwi zostały zaryglowane od zewnątrz.Mogliśmy patrzeć przez szpary na zewnątrz.Tak załadowane transporty czekały często kilka dni."Fakty te opisywane przez Niemców każe nam repatriantom /wysiedlonych"z naszych Kresów przypomnieć , że podobny lub nawet gorszy los doświadczali Polacy ze strony ukrainskiej bądż sowieckiej.Kresowiacy tez nie mogli zabrać swojego dobytku a niejednokrotnie byli poniżani i wyśmiewani przez "radzieckich wyzwolicieli"To był exodus ludzi we wszyskie strony i to doswiadczyli nasi rodzice.dziadkowie i trzeba o tych faktach przypominać z pokolenia na pokolenie.Według opowieści rodzicow -dziadków pierwsze dni ,tygodnie,miesiące na tych "Ziemiach Odzyskanych"nie byly łatwe.Arogancja nowej polskiej administarcji wobec kresowiaków była na porządku dziennym.Według dzisiejszego nazewnictwa to był jakby gorszy "sort".Cwaniacy z Górnego Śląska czy z centralnej Polski poniżali tych "zza Buga"to było widoczne i odczuwalne jeszcze przez kilka lat.Proces integracyjny trwał bardzo długo i obfitował w rózne niespodzianki.

Pewnym poważaniem i zaufaniem darzono osadnikow wojskowych -było ich w Ostroszowicach kilkunastu m.in mój wujek Stanisław Śliwa jego brat Antek,sąsiad inwalida Czajkowski i inni .W tamtych latach zaczęły kształtować się lokalne elity np.nauczyciele.urzędnicy/naczelnik poczty/,felczerzy i dzialacze partyjni.

W początkowaym okresie powojennym dawne niemiecki Weigelsdorf nosiło nazwę Wigancice /krótko/,następnie Wyganów od 1950r Ostroszowice ze staropolskiego "ostrosieczny".W 1946r na bazie poniemieckiej fabryki uruchomiono Fabrykę Mebli.W lutym 1946r pierwsze świadectwa szkolnę otrzymali uczniowie Szkoly Powszechnej z pieczątką Szkoła Powszechna im.Kopernika w Wyganowie.Rownież w 1946r powstała namiastka biblioteki licząca kilkanaście książek .Pierwsza bibliotekarka nazywała sie Kornicka.

Wysiedlona ludność niemiecka pozostawila po sobie zabytkowy pałac,budynki szkolne/katolischeschule i ewangelischeschule/przy obecnej ul.Bielawskiej,kilka -chyba trzy gospody /gasthause/,piekarnie,sklepy,sale taneczno-rozrywkowe/Eldorado/oraz wiele dużych gospodarstw rolnych .Na uwagę zasługuje zabytkowy Kościół pw.św.Jadwigi i kaplica z podziemną kryptą mieszczącą sarkofagi zmarłych "władców zamku"-wg.zapiskow Erny Weiland geb.Schmidt.Obecnie krypta jest zamurowana lecz do niej byl dostęp przez dlugie lata -chyba do 1970r -proboszcz ks.Mazur. Z perspektywy mijajacego czasu uważam,że zbyt łatwo i nierozważnie postąpiono z likwidacją części cmentarza ewangelickiego nie pozostawiając śladu obecności szczątkow ludnosci niemieckiej ,która była obecna przez ok.5 wieków na tym terenie.Dlatego tez mnie nie dziwi chociaż ubolewam z tego powodu,że zniszczono,zdewastowano nasz polskie groby na terenach Kresów/historia jest przewrotna nie tylko w tej materii/.

Po kilku miesiącach naszego osiedlenia się w Wyganowie zamieszkaliśmy w końcu w budynku o numerze 73 /obecnie ul.Stawowa 20/ w którym mieszkały dwie Niemki/autochtonki/o nazwisku Plecki lub Pletzki.W końcu i one wyjechaly a meble pozostawione przez'nie zostaly zaplombowane do dyspozycji władzy lub szabrownikow.Ojciec na początku nie miał pracy więc zajmował się szewstwem.Lecz to nie trwalo długo,gdyż owczesne władze nie pozwalały na prywatną inicjatywę jako przejaw porządku kapitalistycznego.W tym czasie nie brakowało tzw."smutnych" szpicli lub współpracowników UB,którzy donosili nawet na najbliższych sąsiadow.I w ten sposob Ojciec musiał zrezygnowac z legalnego zarobkowania -zarekwirowano mu osprzęt szewski np.kopyta itp.Pozostawione przez ludność niemiecką domy były łatwym łupem nie tylko dla szabrowników.Już miejscowa młodzież,która szybciej się integrowała korzystała z okazji i penetrowala domy poszukując "skarbów.'W ten sposob zdobywano rowery,sprzęt sportowy,klasery ze znaczkami,monetami,albumy,płyty a nawet broń/szable/.Wiele z tych zdobyczy trafialo do np.nauczycieli np.Paweł Bas miał kolekcję znaczków,monet ,książek naukowych lub nawet aparaty do projekcji filmów wraz z taśmami filmowymi.Nauczyciela jako ta elita intelektualna wiedzieli co jaką ma wartośc.W tym miejscu muszę wspomniec,że pozostawione w pałacu dobra materialne staly się łupem "wyzwolicieli radzieckich "a to co zostalo padło łupem miejscowych juz osadników. Pałac -przez kilka lat służył Polakom-odbywały się tam dożynki,choinki noworoczne i tak było chyba do 1954r aż w końcu miejscowa ,gromadzka władza doprowadziła do zniszczenia tego obiektu uniemożliwiając chętnym do jego zagospodarowania na placówkę kulturalno-oświatową.Nie ma co sie dziwić takiemu stanowisku jeśli u władzy byli ludzie wg.klucza partyjnego i hasła"nie matura a chęć szczera "i uważali,że co poniemieckie należy zniszczyć bezpowrotnie.

Wracając do tamtych czasów wg.słów Rodziców i starszego rodzeństwa/Brat-Tadeusz-rocznik 1932/było trudno znależć sie w nowej rzeczywistości.Ojciec wreszcie dostał pracę w Fabryce Mebli jako portier.Siostra Gienia kończyła podstawówkę ,brat uczęszczał do Gimnazjum w Bielawie.

W naszym domu zamieszkał też Brat Mamy ,mój wujek Janek Urbanski z żoną Ireną z d.Jarmołowska.Wujek w czasie wojny był w II Armii W.P.Po demobilizacji osiedlił się w Ostroszowicach.O jednym przypadku muszę wspomnieć,że to był trudny i niebezpieczny okres-otóż pewnego dnia wracając do domu od dziewczyny/Ireny/w nocy został lekko postrzelony przez kogoś komu nie podobał sie mundur żołnierski/po demobilizacji jeszcze w nim chodził ubrany/.Rana nie była grozna lecz fakt byl faktem.W naszym domu w r.1951 przyszla na swiat córka Ireny i Jana -Krysia /obecnie Kułakowska zam.Gdynia./Wujek przez kilka lat pracował w miejscowym młynie a potem wyjechal do Barda Śl.Nasz Ojciec lubiał komuś pomagać.Chcąc pomóc rodzinie zaprosił do Ostroszowic mojego najstarszego kuzyna Władka Skocznego ,żeby podjął pracę w Fabryce Mebli,gdyz tam na Kaszubach /Kobyle/nie miał zajęcia.Władek trochę popracował ,aż go "dorwali"do wojska.Trafił do jednostki wojskowej w Opolu i juz do Ostroszowic nie wrócil.

Brat Tadeusz po 2 letnim gimnazjum poszedł do Liceum Felczerskiego w Kłodzku.Też nie było lekko bo trzeba było łożyć za bursę.W roku 1952 ukończył Liceum i zgodnie z ówczesnymi przepisami w stosunku do takich absolwentow otrzymał nakaz pracy w miejscowości "na końcu świata"w Leśnej k/Lubania Śl.Siostra Gienia "zrobiła"tzw.małą maturę/9 klas/ i podjęła pracę najpierw w Fabryce Mebli a następnie w Zakładzie Sprzetu Sportowego "Sowa".Ja natomiast rozpoczęłem swoją edukację szkolną w r.szk.1952/53 a pierwszą wychowawczynia była śp.Teresa Ejsymont /Jarosz/.

Siostry Krysia /rocznik 1939/i Marysia /rocznik 1943/uczęszczaly do naszej ostroszowickiej szkoły.

W moich zbiorach archiwalnych posiadam zdjecie /tablo/absolwentów kl.VII naszej szkoły z roku 1950 liczczba ich to 24 osoby.Grono pedagogiczne liczyło 5 nauczycieli w tym ks.katolicki Izydor Richter-długoletni /pierwszy po wojnie/proboszcz naszej parafii. Kierownikiem szkoły /nie było wtedy dyrektorów/ w tamtym czasie był Pan W.Sas.Po jego wyjeżdzie z Ostroszowic kierownikiem została Pani Maria Klimowicz.Wychowawcą klasy VII był przybyły z Kresów nauczyciel Pan Paweł Bas,ktory wraz z rodziną w 1947r zamieszkał w szkolnym budynku.Pozostali nauczyciele to Pani A.Nowacka/jej nie znam/ i Pani Aniela Urban -Figiela.Pan Bas i nauczycielki Klimowicz i Urban uczyły naszą piątkę.Przegladając to tablo stwierdziłem,że do naszej szkoły uczęszczały osoby również z Owiesna ,Biskupizny/potoczna nazwa Jodłownika/niem.Tannenberg/oraz Józefówka.Według mojego rozeznania spośród tych absolwentów na dzień dzisiejszy żyja Pani Emilia Duraczek/Chudoba/w Bielawie,Ewa Hnatów/Szpajcher/-Ostroszowice oraz Pani Kulczycka/Bielawa/.Długoletnim wożnym w szkole był nasz sąsiad z ulicy obecnej Stawowej Antoni Bujny.

Z naszą szkołą związane są wspomnienia ,przeżycia,rozterki lat dziecięcych .Były pierwsze koleżeństwa,upodobania-miłe i złe zachowania wlasne i kolegów.Do I klasy r.szk.1952/53 przystąpiło 20 uczniów głównie rocznik 1945 .Z tych osób co pamiętam do klasy VII w 1959r "dotrwało"chyba tylko 6 /Krysia Kuchnio,K.Kaczanowska,Irena Rempinska,Janek Klimaszewski,Janek Szwatoński no i moja osoba.W tamtych czasach roczniki mieszały sie w ciagu całego okresu 7-letniego z uwagi na tzw.repetowania uczniow ,wyjazdów,zmiany szkół.W tym miejscu pragnę stwierdzić,że gdy kończyłem w 1959r to wśród absolwentów byli koledzy ,koleżanki roczniki nawet 1943,1944.Spośród moich szkolnych kolegów ze szkoły podstawowej wielu już opuściło ziemski padół .W tym miejscu "zapalam znicz pamięci dla tych co odeszli -a są to:Adam Wojnarski,Ludwik Mazur,Janek Szwatonski,Zbyszek Felsztynski,Stasiu i Mietek Więcek oraz tych ,o których losie nie wiem.W okresie 7 letniej szkoly podstawowej uczyli nas nauczyciele starsi wiekiem i młodsi.Ci starsi wyrózniali się nie tylko posiadanymi wiadomościami,ale doswiadczeniem życiowym,pasją dzialania spolecznego i pełnym zaangażowaniem.Tych najstarszych -pionierów nie ma juz wśród nas.O nich przypominają nagrobki na cmentarzu w Ostroszowicach,Bielawie,Świdnicy i innych miejscowościach.Nauczyciela tamtych lat 50-tych,60-tych torowali drogę do porozumienia Polaków tych zza Buga i z innych rejonów kraju.Wspominając nauczycieli mojego pokolenia i pokolenia moich dzieci z calym szacunkiem i powagą chylę głowę przed nimi,gdyz trwale zapisali sie w mojej pamięci.Ostroszowiccy nauczyciele byli nie tylko pedagogami,lecz rownież działaczami społecznymi.Dzięki takim ludziom jak śpPaweł Bas we wsi rozwinął sie amatorski ruch kulturalny.O tym fakcie będę wspominał w innej części mojej kroniki wspomnieniowej. Mówiąc o szkole tamtych 50 tych lat ubiegłego wieku trzeba pisać w kontekście,że nauczyciel był autorytetem dla ucznia.Nauczyciel wymagał i pomagał w trudnych chwilach.Karcił za nieuctwo i niesubordynację.Na porządku dziennym była linijka i "kara po łapach".Równiez słowne uwagi wobec nieukow miały drastyczny wydżwięk i to nie było sprzeciwem rodziców wg.obowiązującej wtedy zasady-"nauczyciel ma rację".W szkole obowiązywał rygor .Lekcje rozpoczynały się od modlitwy /do pewnego czasu/.Nie było gabinetów przedmiotowych.Ławki były z poniemieckiego odzysku-drewniane w kolorze zielonym z miejscem na kałamarz atramentowy.Pisało się tzw.obsadką maczając ją w atramencie.Nie było wtedy tzw.kartkowek lecz od czasu do czasu sprawdziany pisemne.Podstawą znajomości wiadomości lekcyjnych stanowiły odpowiedzi ustne z "ławki" lub "przy tablicy".Przypadki braków wiedzy karane były "pozostawianiem ucznia po lekcjach" celem uzupelnienia wiadomości.Przeżyciem dla ucznia i rodziców były wywiadówki okresowe.Oj,czasami się oberwało od ojca-pasek szedł w ruch.Wtedy nikt nie myślał o jakimś bezstresowym wychowaniu,przemocy wobec dziecka itp.Jako sześciolatek potrafiłem już czytać i zostałem zapisany do biblioteki .W domu moje początkowe lektury to przedwojenne wydanie Starego Testamentu oraz elementarz ,z ktorego korzystała siostra Marysia.Zresztą podręczniki podstawowe nie były zmieniane przez lata i nam służyły wielokrotnie.Już od najmłodszych lat lubiałem czytać.Tą zasadę wpoił mi Tata,który pomagał nam wszystkim w lekcjach-miał ukończone przedwojenne 7 klas,co wtedy się bardzo liczyło lecz nie zawsze przez wszystkich doceniało.Szkolne lata to nie tylko nauka lecz gry,zabawy,pomoc rodzicom np.w polu .Mój Tata tak jak i wielu repatriantow zaliczął się do grupy tzw.chłopo-robotników z tej racji ,że posiadalismy działkę do 1ha a jeszcze pracował w fabryce miejscowej.Według ówczesnych ustaleń po reformie rolnej ziemia byłych właścicieli została rozparcelowana.W ten sposób do każdego domu /w zależności do wielkosci i inwentarza/ przysługiwał odpowiedni areał pola.Z tego tez tytułu były obowiazkowe dostawy wobec państwa co stanowiło dla nas dodatkowe obciążenie.Te obowiazkowe dostawy wobec panstwa zmuszały do zwiększenia inwentarza/dostawy mięsa/,dzierżawienia gruntów rolnych celem zaspokojenia potrzeb rodziny i nie tylko.Działania te oraz kolektywizacja /wzór radziecki/od 1948r wymuszały takich "chłopo-robotników"do pracy najemnej celem odpracowania za usługi rolne świadczone na ich rzecz t.j.pomoc w żniwach,wykopkach,sianokosach i wiele innych pracach.Żeby podołać takim obowiązkom dzieci musiały wspomóc rodzicow przy prostych czynnościach np.przy młocce u gospodarza lub żniwach.Było ciężko,ale było jakoś fajniej -wesoło po sąsiedzku.Sąsiad odwiedzał sasiada.Jeden pomagał drugiemu .Sąsiedzi byli zapraszani na wesela lub inne uroczystości.W ten sposób ja byłem na weselu u sąsiadów Stasieńko /obec.ul.Stawowa 19/ teraz Pater jak miałem chyba 5 lat.W tym miejscu muszę wspomnieć,że na tej ulicy obecnej Stawowej zamieszkiwali przeważnie ludzie z Kresów.Takie nazwiska jak Szady,Stasieńkowie,Dukiewiczowie,Bujna,Pietkiewicz,Czajkowski,Czerepak,Wajda,Morozowicz ,Turczańscy,Słodziakowie,Krupiarz,Pachowski,Dudzic,Przechlińscy,Pohl oraz Korniccy są powiązane z pierwszymi powojennymi latami Ostroszowic/Wyganowa/.Migracje ludnosci,zgony spowodowały,że obecnie mieszkają albo dzieci,wnuki pierwszych mieszkańcow albo ludność napływowa w latach następnych.Ja jako mieszkaniec Ostroszowic od 1946r odwiedzając miejscowy cmentarz zatrzymuję się przy nagrobkach tych co odeszli ,którzy tworzyli w tamtych latach nowe oblicze tej ostroszowickiej ziemi.Miały to być ziemie tymczasowe a są do dzisiaj nasze.Ta sławetna "tymczasowość"powodowała,że mieszkańcy nie inwestowali w to co otrzymali a w wielu przypadkach dewastowali a nie byli w stanie utrzymać w należytym porządku.Dlatego nie dziwi mnie fakt walących się stodół,niszczejących budynkow-ten stan jednak upłynął a aktualnie spadkobiercy pierwszych osadników zaczęli zmieniać oblicze wsi u podnóża Góry Czeszki.Nim to oblicze wioski miało się zmienic to nam i wielu innym osadnikom /repatriantom/przyszło zmierzyc sie z nowymi warunkami życia tak innymi niż to pozostawione gdzies tam zza Bugiem.Tutaj zastalismy budynki zadbane,zagospodarowane murowane z istniejącą instalacją elektryczną a w wielu domach z instalacją gazową.Owszem były tez mankamenty -brak toalet,bieżącej wody ,lecz my ludzie ze Wschodu nie mielismy aż tak wielkich wymagań.WC stanowiły przydomowe "wychodki" a bieżąca woda była w studniach.Jej pobieranie odbywało sie w rózny sposób głównie ręcznie i wiadrami.Ogrzewanie w domach tez było rożne -dominowały piece żeliwne lub kaflowe.Lecz na początku lat 50 tych w wiosce zaczęto wykorzystywac jako opał trociny z naszej fabryki mebli.Do tego celu służyły wykonane przez blacharzy tzw."trociniaki" .One zapewnialy nam ogrzewanie i pozwalały zaoszczędzać na węglu.W moim domu wokół takiego "trociniaka" przez wiele lat skupiało się "ognisko rodzinne" i tak było w wielu domach typu naszego.Wielkim udogodnieniem było posiadanie kuchenki 2-palnikowej gazowej a w budynku istniala niewykorzystana instalacja gazowa -pozostalość np.liczników gazowych .Dom przy ul.Stawowej 20 z racji posiadania dwoch pomieszczeń kuchennych/parter i I pietro/dostosowany był do zamieszkania przez dwie rodziny i tak było faktycznie.Mankamentem tego budynku było to,ze nie był podpiwniczony ale w otoczeniu był duży sad i w dobrym stanie.Przylegajacy budynek gospodarczy posiadał m.in.pralnię ,chlewik ,obórke,kurnik i stryszek z gołębnikiem.Tak było na początku lecz z upływem lat dostosowano to wszystko do naszych potrzeb .Meble i inny sprzęt to była pozostałość poniemiecka np.łóżka ,szafy itp.Te meble służyły nam przez wiele lat.Tak to wyglądało w początkowym okresie a my musieliśmy sie do tego wszystkiego przyzwyczaić co dla mnie jako najmłodszego /1945/i siostry Marysi/1943/nie było jakimś wielkim wyzwaniem bo nie pamiętaliśmy /ja wcale/tego co było tam zza Bugiem w Podwoloczyskach.Tamtymi latami i przeszlością żyli moi dziadkowei,rodzice i starsze rodzeństwo i często wracali do tamtych lat,stron,znajomych,wydarzeń .O tamtych latach swojej młodosci wspominali nam niejednokrotnie a myślę ,że o wielu sprawach nam nie zdążyli opowiedzieć,przekazać zwłaszcza jeśli chodzi o mojego śp.Ojca-gdyż opuścił nas zbyt młodo a mnie jako najmłodzego osierocił w Dniu Dziecka -01.06.1964r.To był dla mnie najsmutniejszy i jedyny Dzień Dziecka. Po śmierci Kochanego Ojca wiele się zmienilo w moim,naszym codziennym życiu.Ze szkolnej ławki w miesiącu wrześniu 1964 r,dnia dziewiątego rozpocząłem swoją jakby przygodę z pracą w bielawskim Oddziale NBP jako pracownik fizyczny.Tam od 1962r pracowała na Wydziale Kredytów moja siostra Marysia i własnie dzięki jej tam się znalazłem i na 38 lat związałem się z bielawską bankowością. Jednocześnie podjąłem kontynuację nauki w wieczorowym liceum ogólnokształcącym w Dzierżoniowie/LO ul.Hanki Sawickiej-obecnie ul.Pilsudskiego/Niestety nie było mi dane nacieszyć się długo tą edukacją,gdyż upomniało się o mnie wojsko polskie.Nie podjąłem starań o odroczenie uważając,że wcześniej czy pózniej mnie "dorwą".Jednocześnie byłem ciekaw życia żołnierskiego a ani Ojciec ani mój brat nie mieli styczności z wojskiem.Jedynym,który wiele mi przekazał w tej materii był szwagier śp.Adam Babiak -JW KBW Góra Kalwaria lata 1954-56. Temat mojej zasadniczej służby wojskowej w JW.1060 Legionowo w latach 1965-67 będę rozważał w innej części wspomnień z uwagi na fakt,że w chwili kiedy to piszę mija własnie 55 lat od daty wcielenia t.j 28.04 1965r . Nim przyszedł czas na słuzbę wojskową to muszę wspomnieć o moim okresie szkolnym w Liceum Pedagogicznym w Świdnicy a więc wracam pamięcią do chwili kiedy po ukończeniu 7 klasowej szkoły podstawowej podjęto decyzję o mojej przyszłosci.Miałem do wyboru albo Technikum Włókiennicze w Bielawie albo własnie to Liceum Pedagogiczne .Ojciec nie był za technikum widział moją przyszłość w liceum ze wzgledu między innymi na moje predyspozycje humanistyczne jak również na potrzebę usamodzielnienia poprzez zamieszkanie w internacie.Miał na uwadze również to ,że w tym czasie siostra Marysia uczęszczała do Technikum Ekonomicznego w ŚWIDNICY będąc w internacie.Faktem jest,że dla rodzicow bylo to duże obciążenie finansowe ale Tata miał zawsze na uwadze zapewnienia dzieciom wykształcenia.Chcąc się dostać do tej "wymarzonej"szkoły musiałem podołać egzaminom wstępnym.Nie było to takie łatwe,gdyż miałem braki z matematyki.W celu uzupełnienia tych braków ojciec załatwił mnie korepetycje.No i przyszedł czas egzaminów.Również ze mną "startowała do tego liceum koleżanka z klasy Jasia Horbacz/przybyła do Polski po 1956r z ZSRR./W tamtym czasie była bardzo liczna grupa zdających a więc konkurencja wielka zwłaszcza wśród dziewcząt-chłopcy byli w mniejszości więc były większe szanse.Na czas egzaminów z Ojcem mieszkaliśmy w internacie-Tata bardzo się denerwował .Egzamin obejmował :język polski,matematyka,przedmiot wybrany oraz z zakresu predyspozycji plastycznych /rysunek/,muzycznych/badanie słuchu muzycznego.Po 3 dniowych zmaganiach wynik-przyjęty.Tata zadowolony ,ja również a więc mogłem poczuć się licealistą.Jednocześnie poinformowano o wymaganiach stojących przed uczniami a więc :obowiazek garniturów granatowych,tarcze szkolne ,czapki szkolne ,koszule jasne ,krawacik itp. W ten sposób zapoczątkowałem w swoim życiu tzw.okres świdnicki do roku 1964. We wrześniu 1959r Tata zameldował mnie w internacie,który mieścił się przu ul.Pionierów 14.Żeby tam zamieszkać trzeba było mieć swoją pościel,poduszkę,kołdrę.W pokoju na II pietrze zamieszkało ze mną chyba 10 chłopaków a więc było bardzo wesoło.Nowi koledzy byli tak jak ja z wiosek np.Jordanowa śl.,Jażwina,Wilczkowice i inne pow.swidnickiego.Obowiązywał w internacie rygor porządkowy t.j.pobudka,ścielenie łózek,toaleta poranna,wspolny wymarsz do szkoły z wychowawca /odległośc to ok.2km/ .Stołówka była prz internacie żeńskim -ul.Przyjaciół Żołnierza 32 /obecnie ul.Kościelna/.Po lekcjach -obiadek i powrot do internatu /w poczatkowym okresie dla pierwszoklasistów grupowo/.Od godz bodajże 16,00 była nauka własna na świetlicy a po godz.18 "spacer"na kolacyjke i tak codziennie.Te zasady obowiazywały nas w pierwszym okresie pożniej było trochę lużniej no i człowiek się trochę "wycwanił".Internat nie posiadał centralnego ogrzewania sami musielismy palić w piecach a więc "makabra w zimie".W internacie żenskim pod tym względem było lepiej.Po 2 latach tam do oficyny przeniesiono chłopaków.Internat to była tak jak wojsko "szkoła życia".Owszem było się niepełnoletnim,ale trzeba było samemu sobie radzić w róznych sprawch np.w kontaktach ze starszymi lub z rowieśnikami.Byly problemy to nie mozna było liczyc na rodzica lecz na samego siebie ewentualnie dobrego kolegę lub koleżankę.Ja to miałęm to dobrze ,że odwiedzałem siostrę Marysię w jej internacie i czasami korzystałem z jej pomocy.Do domu wyjeżdżało się na niedzielę w sobotę po południu-nie było wolnych sobót-po uprzednim zgłoszniu wyjazdu i uzyskaniu zgody wychowawcy lub kierownika internatu -/Konstanty Zając/.Przyjazd musiał być do godz.8,00 w poniedziałek.W przypadku pozostawaniu na niedzielę w internacie trzeba było się uczyć-po prostu byc na miejscu zwłaszcz w godzinach przedpołudniowych.Podyktowane to było troską o socjalistyczne wychowanie młodzieży!.

Lecz nim doszła ta troska o socjalistyczne wychowanie przez państwo tp muszę wrócić pamiecią do lat dziecięcych w Ostroszowicach -wtedy dominowało jeszcze właściwe w moim przekonaniu po latach wychowanie rodzicielskie w duchu katolickim lecz z upływem lat 50 tych "nasiąkało"wpajaniem dzieciom i młodzieży wartosci jakby socjalistycznych.Przykładem z moich lat dzieciecych był marzec 1953r-śmierć "wielkiego wodza-wyzwoliciela narodów-Józefa Stalina ps.Soso. Wiadomość o śmierci tego wodza "zasmuciłaa " i napawała lękiem osoby,ktore przeżyły koszmar wojny.Zadawano sobie pytanie co dalej?obawiano się przyszłosci .Trwała żałoba narodowa-nam dzieciakom przyczepiono do ubrań małe ,żałobne proporczyki z wizerunkiem Koby/pseudonim Stalina/Lekturą obowiązkową w tamtym okresie była książeczka J.Bobińskiej "Soso"będąca spreparowanym życiorysem "syna szewca urodzonego w Tfilisie w Gruzji"W tym miejscu chcę zwrócić uwagę,że wpajano nam życiorysy wielkich komunistycznych działaczy różnej maści głównie radzieckich np."krwawego Feliksa"Dzierżyńskiego,Konstantego Rokossowskiego,Wandy Wasilewskiej no i przede wszystkim "wielkiego wodza rewolucji-W.I.Lenina.Historia tamtych lat była dostosowana do istniejącej wówczas komunistycznej rzeczywistości i przewodniej siły -PZPR.Faktem jest,że do 1956r moje pokolenie było poprzez edukację szkolną/historia,odpowiednie apele,masowki,akademie itp/ukierunkowane w jedną stronę .Propaganda opierała sie przede wszystkim na wiadomościach radiowych odbieranych przez zainstalowane w każdym budynku tzw."kukurużniki-głosniki.Ludzie nie mieli radioodbiornikow -może tylko tzw."kryształkowe i nieliczne ukrywane przed "smutnymi z UB"Dopiero zaczęły pojawiać się polskie,nasze dzierżoniowskie "Pioniery"umożliwiające odbiór/nasłuch/zakłócanego radia Wolnej Europy.Mój brat wykombinował w pewnym czasie taki radioodbiornik.Miałem go dłuższy czas -jeszcze w licealnym internacie do 1964r a tam służył mnie m.in do odbioru Radia Luxembourg.To tak na marginesie tamtych wydarzeń.Dla wiadomości dzisiejszego pokolenia niech nie bedzie to żart ,że w każdej klasie, w każdej instytucji na ścianach były portrety przywódcow narodu t.j ,do 1956r Bolesław Bierut i Józef Cyrankiewicz ,po 1956r -Władysław Gomułka i niezniszczalny /łysy"premier Cyrankiewicz.Wczesniej były tez portrety "wielkiego wodza-Stalina."W klasach na poczatku wisiały też ładne,duże drewniane krzyże.Pamiętam dzień kiedy ówczesna Pani Kierownik szkoły M.Klimowicz rozpoczęła usuwania krzyży-oczywiście na polecenie władzy . Wychowawca Pan Bas z obrzydzeniem patrzył na ten fakt-a my od te pory przed lekcjami rysowalismy na tablicach krzyże .Tak było do jakiegoś czasu.Szkoła ,nauczyciel i my musieliśmy podporządkować się tym politycznym rygorom.Zabroniono lekcji religii w szkołach nastał czas laicyzacji życia we wszystkich sferach.Z tymi faktami nie mógł się pogodzić mój Tata,gdyż był bardzo religijny dlatego też miałem obowiązek uczeszczania na religię po lekcjach do kościoła/nie było salki katechetycznej/ .Tego rodzaju zjawiska,wydarzenia,epizody nie byly odosobnione tak ja jak i moi rówieśnicy mieliśmy swoje zabawy,rozrywki,gry.Dzieci wówczas często bawiły się w "wojnę" odgrywając walki z okupantem./mieliśmy nawet poniemieckie hełmy,szable no i wykonane z drewna pistolety.Tereny do tych zabaw mieliśmy znakomite-laski,zagajniki,pagorki i ruiny budynków.Jak stawaliśmy sie starsi to zaczęła dominować piłka nożna,szczypiorniak lub gra w ping-ponga.Dziewczęta uwielbialy grać w klasy,skakanki lub w "dwa ognie"Nikt nie siedział w domu .W zimie były sanki,kuligi jazdy na łyżwach czy nartach a jak były duże zaspy /a były/to budowalismy swoje jakby igloo.Było biednie ale jakos fajnie Muszę też wspomieć,że w Ostroszowicach mieliśmy kino o nazwie "GRYF" mieściło sie ono w dzisiejszej sali gimnastycznej ale z innych żródeł wiem,że wcześniej też tam była sala kinowa ze względu na pochylenie odpowiednie dla kina sali widowiskowej.Pionierami,ktorzy tworzyli ostroszowickie kino byli m.innymi Stefek Krupiarz,Zdzisław Kromer,Stanisławczyk Zb.Oni zagospodarowali poniemiecki sprzęt ,zadbali o salę /najpierw była w "Eldorado"/a następnie zaadoptowali pomieszczenia pózniejszego domu kultury i nazwali ten obiekt kino "Gryf".Kino świadzyło usługi w okolicznych wsiach np.Owiesno a nawet Budzów.Przemieszczali się furmanką konną -wożnica moj wujek Stanislaw Śliwa. Kino do czasu pojawienia się telewizji było "oknem na świat".Z utesknieniem mieszkańcy czekali na seanse filmowe.Dominowały przede wszystki filmy prod.radzieckiej a od czasu do czasu trafiały się inne np.francuskie,angielskie np."Okrutne morze "czy "Lady Hamilton"Kierownikiem kina stałego /taki miał status/ był Pan Kluziński-wyjechał z rodziną do USA.Takie były poczatki kulturalne.Nadchodziły bogate w wydarzenia czasy po 1956r . I podobnie jak w każdej zbiorowości ,równiez w Ostroszowicach znalazł się człowiek,ktorego zyciorys związal się trwale z pojęciem społecznego,amatorskiego ruchu integracji kulturowej.PAWEŁ BAS-bo o nim mowa -przybył do Ostroszowic w 1947 r,aby juz na początku jako nauczyciel zająć sie organizacją kursów dla analfabetow /było ich wielu/i uzupełniających w zakresie szkoły podstawowej dla młodzieży i dorosłych -potrzeba wyrownywania poziomu nauczania i wiedzy.Jako nauczyciel /moj wychowawca od kl IV/zastał w Ostroszowicach ruine powojenną i pustkę kulturalną.Mając długoletni staż pracy zawodowej-od 1926 r był nauczycielem/Kresy/w woj.lwowskim.W wolnych chwilach ,rozglądał się po wsi z zamiarem nadania jej jakiegoś impulsu.Lecz w pierwszych latach 50 tych nie bylo to łatwe w jego przypadku bo był jakiś opór ,niezrozumienie ze strony władz gromadzkich,Po latach opowiadał mi i pokazywał dokument /prośbę/o przezaczeni niszczejącego pozostalego pałacu na placowkę kulturalno-oświatowa.Niestety u wladzy byli ludzie bez wyksztalcenia z tzw.klucza partyjnego /nazwiska są mi znane lecz nie chcę ze względu na ich dobre imię ujawniać/ nie rozumiejący potrzeb i uważajacy ,że to co poniemieckie należy zniszczyć.I właśnie to podejście wladz róznego szczebla doprowadziło do dewastacji dóbr materialnych w postaci budynków,placowek kulturalnych,pałacow ,zamków itp.Dla obecnego pokolenia jest to niezrozumiąłe lecz tak właśnie było na tych naszych ziemiach jakby odzyskanych.Według moich dociekań Pan Paweł Bas ze względu ,że nie był zwolennikiem i poplecznikiem tworzącej się władzy komunistycznej dlatego też napotykał na określone trudności .Dopiero po pażdziernikowej odwilży 1956r zaczęły się ziszczać marzenia i pomysły Pana Basa.Udało się stworzyć zespół ludzi,ktorzy wystawili bozonarodzeniową "Jasełkę"wg scenariusza mażeństwa Basów-Stefanii i Pawła.To we wsi bylo wielkie wydarzenie nie tylko zmyslowe lecz duchowe po latach "zniewolenia ".Pionierskie to wydarzenie było impulsem do utworzenia w Ostroszowicach Ogniska Dolnośląskiego Towarzystwa Oswiatowego.Powstałe Ognisko liczyło wówczas 12 czlonków.W cztery lata po powstaniu -1960r liczyło już 64 członkow.Siedzibą Ogniska był budynek nr.55 ul.Bielawska,gdzie mieściła się biblioteka publiczna ,na parterze wejscie do kina a po latch klub "Ruchu".W pomieszczeniach Ogniska była salka telewizyjna-najbardziej oblegana/,salka do gry w szachy lub ping-ponga.Organizowano rożnego rodzaju prelekcje,pogadanki,kursy.Ten budynek jak i adaptowana przez Pana Pawła stodoła na salę widowiskowo-taneczna-1959r zostały w 1973 oficjalnie otwarte jako Wiejski Dom Kultury -byla to jedyna tego typu placowka w pow.dzierżoniowskim.Rok 1959 zamyka jakby pierwszy okres życia kulturalnego na wsi.W tym miescu chce jako ciekawostke podac,że w adaptacj tej stodoly /na terenie gospodarstwa p.Domaradzkiego/jako uczniowe Pana Bas w ramach lekcji wychowawczych sprzataliśmy ten obiekt-ku zadowoleniu wszystkich stron.Utworzony amatorski zespół teatralny wystawił od 1959 r wiele ambitnych sztuk teatralnych m.in."Karpaccy gorale"J.Korzeniowskiego","Skradzione szczęście"I.Franko,,"Chata za wsią","Marcin Łuba"S.Maciejewskiego" a w 1964r "Wuja z Ameryki".W 1966r wystawiono sztukę Zapolskiej "Moralnośc Pani Dulskiej" a w 1968J.Korzeniowskiego "Podróżomanię.W 1966r otwarto uroczyście "Klub Ruch".Koniec roku 1969 przynosi w życiu wsi nowe zjawiska.Na wielu imprezach ,zjazdach uroczystościach zaczyna zdobywac aplauz ostroszowicki zespół śpiewaczo-muzyczny,która przybrała imie "MACIEJE".Lata 70-te są okresem bujnego rozwoju kapeli.Z pelnym rozmachem rozwijał się zespół śpiewaczy-"Maciejki".Warto wspomnieć,że tylko w 1976r kapela "Macieje " dała 48 występów.Działalnośc kulturalna wsi była dokumentowana przez Pana Basa w formie kroniki wydarzeń,licznych forografii,wspomnień,relacji -było kilka tomow tych kronik.W latach juz 8o tych byly wystawiane i ogólno dostepne.Nie wiem obecnie co się stalo z tymi kronikami.Pan Paweł wraz z rodziną mieszkał w budynku szkolnym.Po kilku latach będąc na emeryturze zostal "zmuszony" do opuszczenia lokalu sluzbowego-nauczycielskiego i wyjechał z "ukochanych" Ostroszowic,dla których poświęcił wiele ze swojego życia.Wyjechał do Bielawy lecz do konca swojej aktywności żył atmosferą ostroszowicką.W 1996r spoczął na parafialnym cmentarzu w Bielawie.To co dokonał dla dolnośląskiej kultury Pan Bas to nikt tego wyczynu nie powtórzył i długo moim zdaniem nie dokona.Piszę o swoim nauczycielu,wychowawcy ,animatorze kultury,z ktorym mialem kontakt w latach 80-90 tych.Pomagalem jemu w porządkowaniu licznych materialów,kostiumów,zdjęc znajdujących sie w pomieszczeniach WDK.Widzialem w jego oczach wzruszenie i troskę, zeby to nie uleglo zniszczeniu,zapomnieniu-miał obawy o przyszlość tego co wlasnymi rękami stworzyli wspolnie z małżonką Stefanią śp. -zm.2009r .Miał rację ,wiele z jego dorobku i nie tylko jego bo inni mieszkancy,dzialacze tez się przyczynili/głównie z KGW/zaginęło,zniszczono .Nie wiem dokladnie ,lecz dzisiejsze władze odpowiedzialne za gminna kulturę i dziedzictwo narodowe powinne o tym pamiętać. -Z osobą Pana Basa i jego Rodzina w pewnym sensie powiazane sa moje osobiste relacje a to z tego względu,że w tamtych dziecięcych i mlodzieńczych czasach najbardziej bliskim mi Kolegą był Jurek Bas -syn Stefanii i Pawła.Niestety już dawno nie ma go wśrod żyjących.Spoczywa na Cmentarzu Komunalnym w Bielawie.Z racji tego koleżeństwa byłem często obecny w ich mieszkaniu na terenie szkoły.Pomimo,że Jurek był młodszy to jakoś się dogadywaliśmy we wspolnych zabawach i grach.Odwiedzając jego byłem naocznym świadkiem tego zaangażowania Rodziny Basów w działalnosc społeczno-kulturalną wsi.Byłem świadkiem jak przygotowywali scenariusze sztuk,dobierania osób na ról teatralnych,pomysłów scenograficznych itp.Każdy szczegół wspolnie omawiano ,precyzowano i analizowano z wykonawcami .W tych przedsięwzięciach braly udział inne osoby ze wsi np.Pan Obnowski,Majewski ,naczelnik miejscowej poczty Pan Szermeta,krawcowa Emilia Krupiarz .Wielkie wsparcie Pan Bas miał w ludziach ,ktorzy kierowali miejscowymi zakładami np.Fabryka Wrzecion i Urządzeń Włokienniczych w Jodłowniku,miejscowa Fabryka Mebli czy Wytwórnia Sprzetu Sportowego "Sowa">Niezbędnej pomocy udzielali miejscowi gospodarze np.Stanisław Śliwa z żoną Janiną-działaczką KGW.W tym miejscu chcę podkreślić,że równolegle do działalności Pana Basa i jego Ogniska rozpoczęło w latach 6o -tych działalność Koło Gospodyń Wiejskich stanowiące trzon zespołu śpiewaczego "Maciejki",które istnieją i działają prężnie do dnia dzisiejszego pomimo,że z dawnego składu chyba się ostały pojedyńcze osoby.Zespół ten zasiliły osoby z Bielawy. -W tamtych latach 50 tych i 60 tych istniały kapele muzyczne grające głównie na weselach lub zabawach ludowych.Był zespół muzyczny bodajże Świdków,rodzinny zespół Iłowskich z Grodziszcza czy zespół Wiesia Góreckiego pn."Niebiescy"-grali na moim weselu w 1968r. Po oddaniu do użytku sali widowiskowej często tam odbywały się zabawy taneczne cieszące się popularnością nie tylko wśród miejscowych.Najbardziej znane były jednak zabawy sylwestrowe ,nad przygotowaniem ich czuwał zespół ludzi pod kierownictwem Pana Basa.Jako 16 -latek po raz pierwszy byłem uczestnikem takiej zabawy w towarzystwie siostry Marysi z przyszłym jej mężem Jurkiem i jej koleżanką ze szkoły /Technikum Ekonomiczne Świdnica/Żanetą. Jak mnie pamięc nie myli to w tej sali zwanej "stodoła" na zabawie sylwestrowej byłem jeszcze dwukrotnie -ostatni raz z symptią Halinką Kasuła /z Leśnej k/Lubania/Sylwester 1967.Był to nasz jakby pożegnalny sylwester tak myślę po latach. Sala widowiskowa WDK była miejscem wielu uroczystości ,w których nie uczestniczyłem z racji tej,że od 1959 do 1964 przebywałem w internacie w Świdnicy a w latach 1965-1967 służyłem "ku chwale Ojczyzny" w JW.1060 Legionowo w jednostce specjalnego przeznaczenia w celu zapewnienia łączności na szczeblu rządu-tak nas poinformowano na początku służby o celach i zadanich jednostki MSW. Na ostroszowickiej scenie wystepował między innymi Jerzy Połomski.Po latach Pan Paweł Bas porządkując pomieszczenia,archiwizując sprzęt i inne materialy a było to pod koniec lat 80tych pokazał m.innymi :pierwszy telewizor świetlicowy "Szmaragd",radiolę na płyty winylowe z radiem,magnetofon szpulowy prod.niemieckiej,liczne stroje,afisz programowe wg.jego wlasnego pomysłu i m.innymi plakat informujący o występie piosenkarza.W domu Państwa Basów wyczuwało się taką atmosferę szeroko pojętej kultury.Rozbrzmiewały dzwięki pianina wydawane poprzez ćwiczenia fortepianowe córki -Marii zwanej "Dzinka"obecnie Polowczyk.Była koleżanką mojej siostry Marysi no i moja i tak pozostało na długie lata do dzisiaj.W mieszkaniu Basów miesszkała również rodzina Waśków .To była siostra Pani Stefanii.Mieli dwie córki-Lidię i znacznie młodszą Marte.Z Lidką pracowaliśmy dlugie lata w NBP O/Bielawa.Do tej pracy w banku namówiła ją siostra Marysia.Z nimi też mieszkąła matka pani Basowej i Waśkowej o nazwisku Paszkiewicz.Ona jak i rodzice Lidki Waśkow pochowani są na miejscowym cmentarzu.Z tą rodziną my z siostrą Marysią byliśmy bardzo zżyci i dlatego do dnia dzisiejszego w miarę mozliwości utrzymuję jakiś kontakt również z tego powodu,że mieszkają w Bielawie /obie/-są wdowami i cieszą się swoimi dziećmi i wnukami.Jeśli w tym momencie jestem przy temacie koleżanek i kolegow lat ostoszowickich to miło wspominam oprócz Jurka Basa szkolnych kolegów:Janka Klimaszeskiego/dobry był z matematyki/,Janka Szwatońskiego/dobry jako obrońca w piłce nożnej/,Ludwik Mazur z Jodlownika,starsi ode mnie lecz kończyli ze mną 7 klasę-Mietek Domaradzki,Mietek Więcek,Zbyszek Felsztyński /podrywacz/,Romek Kasowski,śp.Zbyszek Szermeta no i wielu innych .Rownież miło wspominam koleżanki,ktorych też było wiele bez wzgledu na wiek np.sąsiadki Halina Pietkiewicz,Lonia Wajda,Krystyna Gajda'Krysta"-ze szkolnej ławy to Krysia Kuchnio,Irena Rempińska,Krysia Kaczanowska,Ewa Brachuc,Janka Horbacz no i te o ktorych wcześniej wspominałem:Dzina i Lidia.W moim życiu obecność koleżanek była liczna i to z dwóch powodów:w domu dominowały kobiety w szkole podstawowej rownież.Muszę się w tym miejscu przyznac,że idąc w 1952 do szkoły używałemw wielu przypadkach rodzaju żeńskiego a nawet przezywano mnie "babski król",gdyz lubiałem przebywać w otoczeniu ładnych,sympatycznych ,koleżeńskich dziewcząt.I tak mi to pozostało na całe życie.Zaintersowanie płcią odmienną to charakterystyczny przejaw dojrzewania nie tylko fizycznego ale i psychicznego -ten okres w moim przypadku wypadł na lata końca szkoły podstawowej i początku szkoły licealnej.W przejściu tego okresu wiele uświadomila mi nie mama,nie siostry lecz moja ukochana śp.Bratowa Irena zwłaszcza w okresach gdy w czasie wakacji przebywałem u niej w Leśnej k/Lubania/il.Kościuszki 3a I pietro/.Bratowa pół żartem ,pół serio wtajemniczała mnie w tajniki postępowania ,zachowania wobec dziewcząt w różnych aspektach obcowania.Myślę teraz,że to uświadamianie mnie dało porządany efekt bo nie zdarzyło mi się skrzywdzić moralnie jakąś dziewczynę/kobietę/.Uważałem i uważam ,że świat bez kobiet byłby smutny dlatego też w moim życiu było wiele znajomości,wiele miłostek,zauroczeń,uwielbienia ale też i rozczarowań.N iektórzy uważali że przedkładałem "pogoń za dziewczynkami" nad nauką.Po prostu otocznie licznych w liceum dziewcząt stwarzał taką możliwość.Po prostu było w kim "przebierać".Dlatego do dzisiaj wspominam i przypominam"gdzie dziewczęta z tamtych lat -60-tych?.Szkolne miłości to temat rzeka i nie tylko na dzisiaj.Lecz kiedyś nie było internetu.Zapoznawało się dziewczyny osobiście za pomoca karteczek,liścików prz pomocy innych koleżanek .Umawiało sie do kawiarenki na ciastko z kremem,do kina ,spacerek po parku lub nawet wspólny grupowy wyjazd do operetki.Miło wspominam z lat licealnych /nazwiska panieńskie/:Marysię Rzeczkowską,Basię Wojtynek ,Elę Traczyk,Krysię Bień,Krysię Gontowską,Jasię Drej,Eulalię Adamus /z LO/,Ewe Gondek i liczne grono miłych koleżanek. -Licealne znajomości to automatycznie przejście do wspomień refeksji dotyczących pobytu,edukacji pedagogicznej w latach 1959-64.

RODZICE-RODZEŃSTWO-RODZINA

Powyższy rozdział 3xR to moje refleksje na temat,który jest zainspirowany kolejnymi rocznicami z tytułu ślubów,zgonów,jubileuszy bliższych lub dalszych członków mojej rodziny.W ty miejscu rozpocznę wspomnienia o moim najukochańszymTacie,który pożegnał nas 01-06-1964r w wieku zaledwie 53lat.Tato odchodząc przedwcześnie nie zdążył mnie przekazac w całości swoich wszystkich myśli,opinii,przemyśleń,które mogły by wpłynąc na moje dalsze pełnoletnie losy.Tato był dla nas wszystkich ostoją i drogowskazem.Jego celem życiowym było zapewnienie nam w tamtych trudnych powojennych czasach jako takie warunki .Nie było łatwe mając na głowie nas całą piątkę i naszą Mamę -Tecię.Dla naszego śp.Ojca najważniejsze było wychowanie nas w tradycyjny,religijny sposób t.j.z poszanowaniem wszystkich ludzkich wartości zawartych w Dekalogu.Nasz dzień zaczynał się i kończył codzienną modlitwą.W tym temacie nie było "migania się".Szacunek dla starszych,poszanowanie pracy ,dobre relacje z sąsiadami no i przede wszystkim kultywowanie więzi rodzinnych w szerokim tego słowa znaczeniu.W naszym domu ostroszowickim zawsze było gwarno a czasami nawet za głośno z tacji tej ,że czesto kogoś gościliśmy krócej lub dłużej.Ojciec utrzymywał kontakty z rodzinami ,których znał z Podwołoczysk a zamieszkali w innych miejscowościach np.Pan Husak -mieszkał jakiś czas w Dzierżoniowie,rodzina Karych -mieszkali w Opolu/jak Tata został sierotą to się nim opiekowali /.Przez kilka lat za pośrednictwem Czerwonego Krzyża poszukiwał Rodzinę Zarwańskich i w końcu w r.bodajże1957 odnalazł swojego kuzyna Bronka z rodziną w Kamiennej Górze po ich powrocie aż z Sachalina.Pamietam ich odwiedziny w 1957r.-ich syn Leon,córka Marysia-mieszkają obecnie w Szczecinie.Niestety próbowałem nawiązać stały kontakt z nimi jednakże bez odzewu.Dla naszego Taty przeswiecał najważniejszy cel-zapewnienie wykształcenia no a w dalszym etapie stabilizacji życiowej poprzez właściwe związki małżeńskie i usamodzielnianie się.W tej materii to mój brat i siostry musieli liczyć się ze zdaniem Ojca tj.ich partnerzy musieli być akceptowani i tak się stało.Moja Bratowa Irena jako pierwsza została akceptowana przez Ojca i do końca swojego życia pomimo rozwodu z bratem była wdzięczna mu za to.Zresztą Rodzice bardzo przeżywali ten rozwód brata a druga żona Tadeusza -Hanka przez dłuższy okres czasu nie była mile widziana w naszym domu ,gdyż jej nie tolerowała nasza Mama.Nasz Tata nie angażował się w politykę-na wiele spraw miał swoje osobiste zdanie i nie ulegał jakimś wpływom-po prostu był sobą a ze swoimi poglądami się nie afiszował.Inni mając takie wykształcenie jak nasz ojciec/pełne 7 klas/wstępowali do "przewodniej siły narodu"partii po to żeby cos na tym zyskać np.lepszą pracę,stanowisko,dom,mieszkanie itp.Ojciec nasz był daleki od takiego rozumowania i też dlatego nie było mu łatwo zwłaszcza w pierwszych latach pobytu w Ostroszowicach i pracy w fabryce mebli.Od śmierci Ojca minęło już 56 lat ale dla mnie już 75 latka pamięć o nim jest żywa a zdjęcia z jego podobizną /najstarsze odnalezione po latach jest z 1936r/ przypominają mi każdą zapamietaną chwilę ,każdy jego gest,jego zdenerwowanie,troskę,niepokój i smutek.W chwilach takich wspomnień widzę Ojca wracającego z pracy,spożywającego obiad,odpoczywającego na kanapie.Ostatnie moje rozmowy z Ojcem miały miejsce 12.04 .1964r na wywiadówce w Liceum Pedagogicznym tj.dzień przed nieszczęśliwym wypadkiem/13.04.64/i w mcu maju gdy odwiedziłem go we wroclawskim szpitalu jak był sparaliżowany.Już pożniej nie bylo mi dane jego zobaczyć-pozostało posmiertne zdjęcie ze szpitalnej kaplicy.W dniu Dnia Dziecka 1.06.1964r zostałem sierota pozbawiony ojcowskiego wsparcia,którego mi zaczęło niebawem brakować przy. podejmowaniu życiowych decyzji. Pozostała mi tylko Kochana Mama.Mama to najpiękniejsze słowo dla mnie i nie tylko.Przez następne lata mogłem liczyc tylko na nią.Była ze mną na dobre i złe.Wspierała mnie we wszystkim co dobre a ganiła za złe decyzje.Gdy to piszę zbliża się 20 rocznica gdy odeszła do Domu Ojca po uciążliwej chorobie Alzheimera.Mama żegnala mnie do wojska,byla obecna na przysiędze wojskowej w 1965r,udzieliła mnie błogosławieństwa /wraz z chrzestnym Franciszkiem Skocznym/gdy zawieralem ślub kościelny z Halinką w dniu 14.04 1968r.w kościele parafialnym pw.św.Jadwigi w Ostroszowicach.Wcześniej moja Mama zaakceptowala moja znajomość z Halinką a prawdę mówiąc,gdyby nie znajomość naszych mam to chyba nie doszło by do tej znajomości bliższej i zakończonej ślubem.W następnych latach Mama jak mogła tak nam pomagała w opiece nad dziećmi ,gdyż oboje musieliśmy z Halinką pracować.Na swoją Mamę mogłem zawsze liczyć w trudnych chwilach swojego małżeństwa ,gdyz nie było "usłane różami".Mieszkając w domu teściów byłem niejednokrotnie narażony na złośliwość ,poniżenie a nawet były okresy,że nasze małżeństwo przeżywało kryzysy spowodowane ingerencją teściowej w nasze relacje małżeńskie.Było nawet wyczuwalne dążenie do rozwodu-rzekomo z mojej winy.W tych trudnych chwilach mialem wsparcie ze strony mojej Mamy.Mama lubiała Halinkę -moją żonę a ja zawsze mialem na uwadze dobro naszych dzieci no i byłem wierny tej przysiedze małżeńskiej pomimo,że mogłem czuć się w pewnym sensie oszukany lub zawiedziony.Dlatego też pomimo wszystkich okoliczności,ktorych nie brak w każdym małżeństwie duało się nam z Halinką przeżyć wspólnie przez ponag już 50 lat.W tym widzę też moralną zasługę mojej Kochanej Mamy.Przykre jest to,że w ostatnich trzech -dwóch latachtj.1997do 2000 rze względu na postępujące w szybkim tempie rozwój choroby Alzheimera Mama traciła więż z rzeczywistością a w ostatnim roku już nie poznawała najbliższych w tym mnie.W tym miejscu muszę wspomnieć,że obowiązek opieki nad Mamą spoczywał na siostrze Gieni/spadkobierca całej ojcowizny/ ,która w sposób tylko jej wiadomy zadbała o spadek w trybie natychmiastowym.Ja w tym temacie bylem pominięty a o tym fakcie dowiedzialem się przypadkowo.Mama jako osoba niepiśmienna po prostu wykonala wolę Gieni w całej rozciągłości i do Mamy nie żywię pretensji.Przykre dla mnie było tez to,że w dniu zgonu Mamy będąc w domu dowiedziałem się od Gieny już po fakcie tj.gdy Giena wraz ze znajomą byly prz niej w chwili śmierci a ja byłem 8 numerow dalej.Tak to wyglądało,że nie mogłem być prz Mamie w chwili śmierci.Nie byłem u siostry mile widziany,gdyż niejednokrotnie zwracałem uwagę na sposób sprawowania tej opieki nad naszą Mamą a zastrzeżęń bylo mnóstwo.Mama odeszła 09-09-2000r we własnym domu dla mnie pozostawiła smutek i żal.Brakuje mi jej do dnia dzisiejszego.Mialem Kochanych Rodziców są i będą w mojej pamięci na zawsze i pragnę,żeby o nich pamiętali wnuki ,prawnuki ,żeby od czasu do czasu na ich grobach zapalili pamiatkowy znicz bo na to zasłużyli.

RODZICE-RODZEŃSTWO-RODZINA