GS Ngô Bảo Châu và GS Mỹ: VN dạy toán xa vời thực tế

Ngày đăng: Sep 29, 2011 1:41:5 AM

Tạp chí The Mathematical Intelligencer (Mỹ) số ra gần đây đăng bài phỏng vấn GS Ngô Bảo Châu của tác giả Neal Koblitz, một giáo sư Toán ở ĐH Washington, đề cập nhiều nội dung thú vị liên quan tới giáo dục, đào tạo và nghiên cứu toán học ở Việt Nam.

Theo nội dung bản dịch tiếng Việt của bạn Dung Nguyen đăng trên Dam Thanh Son’s blog, GS Ngô Bảo Châu cho rằng: Một trong những khó khăn cho toán học và khoa học cơ bản ở Việt Nam là nghiên cứu và đào tạo đang là hai hoạt động độc lập và được quản lý bởi hai bộ khác nhau.

Ngoài ra bài phỏng vấn có một đoạn khá dài trao đổi về vấn đề thi cử ở Việt Nam.

Tác giả Neal Koblitz bày tỏ sự băn khoăn về xu hướng trọng lý thuyết, xa rời ứng dụng trong dạy toán ở ta: “Trường phổ thông ở Việt Nam dạy toán thuần túy học ở trình độ cao, nhưng nội dung xa rời so với thực tế cuộc sống. Do đó giới trẻ rất giỏi toán học lý thuyết".

Ví dụ, Việt Nam thường đạt kết quả tốt tại các kỳ thi Olympic Toán Quốc tế- anh cũng đóng vai trò quan trọng trong thành công của năm 1988 và 1989. Nhưng mặt khác, Việt Nam không tham gia cuộc thi Toán học Mô phỏng (ngược lại Trung Quốc có rất nhiều đội tuyển thành công ở cuộc thi này). Cần làm gì để lớp trẻ nắm được toán học tốt hơn ở những lĩnh vực liên quan đến các ứng dụng trong cuộc sống”.

Chia sẻ của GS Ngô Bảo Châu cho thấy anh cũng đồng ý với nhận định này: “Thực tế là còn rất nhiều việc phải làm để toán học không chỉ được xem như công cụ tuyển chọn mà còn là con đường để tìm hiểu thế giới. Chúng tôi vẫn còn phải học hỏi nhiều từ những nước khác trước khi xây dựng những đề án ở Việt Nam. Chúng tôi sẽ xem xét làm thế nào để những kế hoạch toán học cho nước nhà đạt hiệu quả. Ngoài ra, chúng tôi cũng thành lập “Quỹ khuyến học”, nó cũng là một phần của dự án”.

Phần cuối của câu chuyện, tác giả bài phỏng vấn cùng nhân vật của mình trao đổi thêm một số nội dung xung quanh vấn đề tạo điều kiện cho phụ nữ nghiên cứu khoa học, làm thế nào để khích lệ tốt hơn giới trẻ đi theo con đường nghiên cứu khoa học...

Điều làm nên sự thú vị cho bài phỏng vấn không chỉ bởi những nội dung được nói đến mà bởi người thực hiện. Trên blog của mình, Đàm Thanh Sơn, một giáo sư quốc tế về vật lý lý thuyết nổi tiếng người Việt ở ĐH Washington bình luận: “Tôi thấy nó không đơn thuần là một cuộc phỏng vấn, mà có thể coi là một cuộc đối thoại giữa hai nhà khoa học có nhiều gắn bó với Việt Nam”.

Tác giả bài phỏng vấn, Neal Koblitz là một nhà khoa học quốc tế được đông đảo giới nghiên cứu khoa học ở Việt Nam biết đến. Ông là giáo sư của trường ĐH Washington, có khá nhiều công trình về Lý thuyết số và Mật mã học hiện đại.

Ngoài ra, ông còn được biết đến rộng rãi qua những hoạt động thúc đẩy khoa học và ủng hộ quyền bình đẳng nữ giới.

Ông đã cùng vợ (Tiến sĩ Ann Hibner Koblitz, Giáo sư nghiên cứu Phụ nữ và Giới trường đại học Arizona, Mỹ) sáng lập giải thưởng Kovalevskaia cho các nhà toán học nữ ở Việt Nam và một số nước thứ ba.

(Theo Tienphong.vn)

GS Ngô Bảo Châu được phong danh hiệu giáo sư xuất sắc tại Mỹ

Theo bản tin của ĐH Chicago, Mỹ, giáo sư Ngô Bảo Châu (ảnh) là một trong 6 học giả của trường này mới được bổ nhiệm vào vị trí có tên (named chairs), đồng thời là một trong 3 người được phong danh hiệu giáo sư xuất sắc (distinguished service professorships).

Từ nay vị trí giáo sư của giáo sư Ngô Bảo Châu ở ĐH Chicago có tên là Francis and Rose Yuen và chức danh đi kèm là Distinguished Service Professorships.

Theo GS -TSKH Ngô Việt Trung, Viện trưởng Viện Toán học Việt Nam, trong các trường ĐH của Mỹ có những vị trí xuất sắc dành cho các giáo sư chủ chốt và gắn với một cái tên cụ thể. Tên của vị trí đặc biệt thường đặt theo tên những nhân vật mà trường cho là xứng đáng, hoặc theo yêu cầu của công ty/ cá nhân tài trợ kinh phí hoạt động cho trường. “Chỉ những giáo sư có thành tích xuất sắc mới được bổ nhiệm vào vị trí có tên và kèm theo việc bổ nhiệm này là sự đãi ngộ đặc biệt”, GS Ngô Việt Trung nói.

Tuy nhiên, theo một số nhà khoa học Việt Nam đang công tác tại các trường ĐH của Mỹ, đạt được vị trí có tên không quá khó so với việc được phong danh hiệu giáo sư xuất sắc.“Distinguishedservice professorships là chức danh dành cho giáo sư cực kỳ xuất sắc và chỉ chiếm vài %, đôi khi dưới 1% trong biên chế cơ hữu của một trường ĐH, mặc dù một số trường lớn như Harvard chẳng hạn có thể nhiều hơn vì giáo sư của họ phần lớn đều xuất sắc. Nhưng giáo sư ở vị trí có tên hay giáo sư xuất sắc cũng đều là giáo sư chủ trì. Về mặt hành chính, họ đều là những người được tham khảo ý kiến trong những việc quan trọng của trường” - TS Lê Tuấn Anh, trường ĐH North Carolina At Chapel Hill, Mỹ cho biết.

Trao đổi với phóng viên Tiền Phong, GS Ngô Bảo Châu chia sẻ: “Ở các trường ĐH của Mỹ, thường phong thêm chức danh cho một số giáo sư họ cho là chủ chốt và đó cũng là cách họ công nhận vai trò của những giáo sư này. Về tên của vị trí mà tôi được bổ nhiệm, tôi cũng không biết chính xác ông bà Francis và Rose Yuen là ai, tôi chưa gặp bao giờ. Tôi chỉ đoán họ là những người đã tặng trường Chicago một khoản tiền lớn. Công việc của tôi ở ĐH Chicago trước và sau sự kiện này không có gì thay đổi”.

Theo TTO

GS Ngô Bảo Châu có bài giảng đầu tiên ở VN

Vào lúc 9 giờ sáng ngày 23/6/ 2011, tại trụ sở của Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán, GS. Ngô Bảo Châu, người vừa được tặng Giải thưởng Fields cao quý nhất về Toán học trên thế giới (19/8/2010), đã có bài giảng đầu tiên để bắt đầu một chuỗi các hoạt động khoa học khai trương Viện này.

Tới dự bài giảng của GS Ngô Bảo Châu có các giáo sư toán học hàng đầu trong nước và các nhà toán học trẻ của Việt Nam từ Pháp và Mỹ về dự, như GS Hà Huy Khoái, GS Ngô Việt Trung, GS Lê Tuấn Hoa, GS Nguyễn Hữu Việt Hưng, GS Nguyễn Tự Cường, GS Đỗ Ngọc Diệp, GS. Đỗ Đức Thái, GS.Nguyễn Quốc Thắng, PGS Phùng Hồ Hải, TS Nguyễn Chu Gia Vượng, TS Lê Hùng Việt Bảo (từ ĐH Harvard), TS Ngô Đắc Tuấn, TS Bùi Hùng, TS Lê Minh Hà, TS Phạm Duy Hiệu, TS Ngô Quang Hưng…

GS. Châu giảng bài trong một căn phòng khá rộng và lịch sự. Thính giả với nhiều màu tóc khác nhau ngồi chật kín, lắng nghe rất chăm chú và ghi chép rất cẩn thận.

GS. Châu nói: Sau khi kết thúc, loạt bài giảng của mình và các đồng nghiệp sẽ được tập hợp và biên tập lại thành một cuốn sách: Lecture Notes in Mathematics (tạm dịch Ghi chú bài giảng về Toán học) do NXB Springer xuất bản.

Tôi để ý theo dõi cách GS. Ngô Bảo Châu giảng bài. Anh nói hoàn toàn bằng tiếng Việt, không lai từ Tây, vừa nói vừa dùng phấn viết nhanh lên bảng bằng tiếng Anh rất chuẩn mực, theo thói quen, vì anh đã từng giảng bài ở nhiều nơi trên thế giới bằng tiếng Anh.

Tôi lại rất thích kiểu "2 trong 1" này, vì ở dưới các thính giả toán học trẻ Việt Nam còn được học thêm từ vựng toán học bằng tiếng Anh. Tất nhiên sau này khi có cả giảng viên và thính giả quốc tế đến Viện thì sẽ nói và viết đều bằng tiếng Anh.

Trong suốt bài giảng hơn hai giờ, GS. Châu không hề dùng Powerpoint, không hề nhìn một trang tài liệu, giáo án nào, tất cả đều từ trong đầu mà ra, vừa nói vừa viết một cách từ tốn, sinh động, hấp dẫn.

Khi vào phòng hội thảo, anh có đeo một chiếc túi da nhỏ, nhưng chắc trong đó không có “giáo án”.

Trong một bức thư điện tử trước lúc về Việt Nam lần này, anh viết một cách rất khiêm tốn: “Tôi đang dạy một chuyên đề về các dạng tự đẳng cấu ở ĐH Chicago nên đang còn nhớ nhiều chi tiết, có thể kể lại, sợ sang năm lại quên mất. Ngoài ra, vì tôi cũng hiểu mỗi thứ một chút, nên sẽ chịu trách nhiệm tổ chức, giữ nhịp cho seminar”.

Người giảng bài còn trẻ trung, không hề có dấu hiệu mệt mỏi. Mặc dù trong phòng lớn có micro, nhưng anh không dùng và nói đủ to để mọi người vẫn nghe rõ. Tất cả người nghe đều bị cuốn hút, cho đến khi kết thúc bài giảng, không một ai ra về trước.

Chỉ trong vòng một khoảng thời gian ngắn ngủi như vậy, GS. Châu đã "kể" cho người nghe một câu chuyện toán học dài xuyên qua hơn hai chục thế kỷ từ thời các phương trình nghiệm nguyên Diophantine cho đến những thành tựu toán học kiệt xuất của nhân loại trong thế kỷ XX, XXI, trong đó có chứng minh của anh về Bổ đề cơ bản Langlands.

Anh đã "vẽ" ra một bức tranh toàn cảnh “nối những bến bờ xa lạ” trong toán học và vật lý lại với nhau, như phương trình Diophantine, biểu diễn Galois, biểu diễn các nhóm Lie, dạng Modular và dạng tự đẳng, hình học, tô pô, vật lý, …

Mặc dù lĩnh vực toán học chuyên ngành của tôi hơi xa những vấn đề mà GS. Châu đề cập đến trong bài giảng hôm đó, nhưng qua cách diễn đạt “dân dã” của anh, tôi cũng hiểu được phần nào “câu chuyện dài vừa cổ tích vừa hiện đại” này.

Trước đây tôi chưa bao giờ dám mơ sẽ có một ngày mà người được mời về giảng bài tại Việt Nam, sau khi nhận Giải thưởng Fields, lại chính là một người Việt Nam, giảng bài bằng tiếng Việt!

Thật là có ý nghĩa khi nhớ lại: Năm 1974, GS. Tạ Quang Bửu đã mời một số nhà toán học giỏi người Pháp và người Việt Nam ở Pháp, như GS. B. Malgrange, GS. F. Phạm, GS. Lê Dũng Tráng và GS. A. Chenciner sang Việt Nam để tổ chức một chuỗi bài giảng về Lý thuyết các kỳ dị, cũng tại ĐH Bách Khoa Hà Nội.

Khi đó lý thuyết này còn rất mới mẻ trên thế giới nhưng đã hứa hẹn nhiều ứng dụng quan trọng. Nhờ vậy mà đến nay Việt Nam đã có hẳn một nhóm nghiên cứu rất mạnh trong lĩnh vực này.

Khác với năm 1974, đợt này, ta đã có hẳn một Viện để tổ chức các bài giảng một cách bài bản, đó là Viện NCCCT, và giảng viên là GS. NB Châu và các GS, các nhà toán học xuất sắc trong nước và ngoài nước, 100% là người Việt Nam. Chỉ qua ví dụ so sánh đơn giản này, chúng ta đã có thể thấy một bước tiến đáng trân trọng của nền Toán học nước ta.

Tôi đã cùng các thính giả Việt Nam khác nghe từ đầu đến cuối hơn hai giờ bài giảng đầu tiên của GS. Ngô Bảo Châu với nhan đề "Các dạng tự đẳng cấu" (tạm dịch từ "Automorphic Forms").

Theo Vietnamnet