Programi i zhvillimit të brendshëm profesional
Zhvillimi i brendëshëm profesional , është një nga format e zhvillimit profesional të punonjësit arsimor. Ai është jo vetm një detyrim ligjor[1] i kërkuar për tu zbatuar prej tij , por dhe një prej standardeve[2] parësore që mësuesi duhet të përmbushë gjatë punës në një institucion arsimor.
Kështu duke cituar standardin për zhvillimin profesional gjemë se , Mësuesit e ciklit fillor duhet të marrin pjesë dhe të përfshihen në aktivitete të lidhura ngushtë me zhvillimin e tyre profesional. Këto aktivitete mund të jenë të iniciuara prej vetë kandidatëve për mësues ose të kërkuara nga institucioni shkollor, për të arritur nivelet më të larta të kompetencave profesionale. Ato ndikojnë në mënyrë të drejtpërdrejtë në përmirësimin e praktikës së përditshme të punës me nxënësit, (IZHA, 2010) . Ky ilustrim tregon qartazi dhe përshkruan detyrimin e mësuesit të arsimit fillor për zhvillim profesional.
Në një institucion arsimor, zhvillimi profesional realizohet në aktivitete dhe seminare që zhvillon ekipi lëndor. Këto veprimtari duhet të jenë të mirë konceptuara e të mirë organizuara në mënyrë që të arrijnë objektivat dhe qëllimet e kërkuara prej tyre.
Tematikat dhe objektivat e programit duhet të përzgjidhen: nga Udhëzimet e Ministrisë së Arsimit, nga lista e nevojave për zhvillim profesional që IZHA publikon çdo dy vjet , apo lista që publikon DAR-i në lidhje me temat për zhvillim profesional, nga standardet bazë për msuesin e arsimit fillor dhe së fundmi nga nevojat që kanë anëtarët e ekipit lëndor.
Ky program është bazuar tërësisht në burimet që u përmendën më sipër. Metodat e zhvillimit të seminareve janë përzgjedhur nga metodat që zhvillojnë mendimin kritik dhe krijues dhe kompetencat në lidhje mestandardet e kërkuara prej mësuesve. I rëndësishëm është menduar në këtë program edhe vlerësimi në fund të seminarit për të kuptuar dhe përmirësuar zhvillimin dhe konceptimin e seminarit në mënyrë të vazhdueshme.
Suksese në përpjekjen e vazhdueshme për përmirësim!
[1] Fletorja zyrtare e republikës së Shqipërisë. Ligj nr 69/2012 për sistemin parauniversitar në RSH, neni 56. Tiranë , 2012.
[2] IZHA. Përmbajtja dhe struktura e standardeve bazëpër mësuesin e arsimit parashkollor cikli i ulët. Tiranë, 2010
20
Zhvillimi i brendshëm profesional kryhet në nivel institucioni arsimor nëpërmjet këshillit të mësuesve dhe ekipit lëndor[1]
1) Ekipi lëndor[2]:
a. është formë e zhvillimit të brendshëm profesional të institucionit arsimor;
b. përbëhet nga mësues të shkollës, të cilët japin mësim në po atë lëndë a fushë të nxëni, ose në më shumë se një fushë të nxëni.
2) Drejtori i shkollës, pas këshillimit me këshillin e mësuesve, ngre ekipet lëndore sipas numrit të mësuesve në një ekip lëndor..
3) Ekipi lëndor mblidhet një herë në muaj.
4) Në mbledhjet e ekipit lëndor:
a. diskutohen aspekte të praktikave të përditshme profesionale të mësuesve;
b. trajtohen çështje të integrimit ndërlëndor;
c. shqyrtohen përvoja të suksesshme të kolegëve dhe praktikat vendase dhe ato të huaja.
5) Në mbledhjet e ekipit lëndor ftohen mësues të tjerë të asaj shkolle ose të shkollave të tjera dhe specialistë të kurrikulës.
6) Ekipi lëndor nuk merr vendime.
7) Ekipi lëndor në shkollat profesionale ka për detyrë të ndihmojë mësuesit në zbërthimin e kurrikulës qendrore (skelet kurrikulës) në programe të nivelit shkollor.
8) Kryetari i një ekipi lëndor propozohet nga anëtarët e ekipit përkatës dhe caktohet nga drejtori.
9) Kryetari i ekipit lëndor ka për detyrë të moderojë mbledhjet e ekipit.
10) Kryetari i ekipit lëndor, kur është e mundur, të ketë punuar të paktën 5 vjet si mësues në po atë nivel arsimor, të jetë vlerësuar me të paktën “shumë mirë” në
provimin e kualifikimit, nëse e ka dhënë këtë provim, të shquhet për arritje të nxënësve të tij.
11) Procesverbalet e mbledhjeve të ekipeve lëndore ruhen për 2 vjet nga kryetari i tij.
[1] MAS. Udhëzim Nr. 26, për Zhvillimin professional të punonjësve arsimorë. Tiranë15. 08. 2014
[2] MASH. Dispozitat normative për arsimin parauniversitar. Tiranë, 2013
3. Temple C., Crawford A., Saul Ë., Matheus R. Makinster J., Learning and Teaching strategy for thinking classes.The Interanitional Debate Education Association. New York, Ny 10019, 2005
Programet për zhvillimin profesional[1] përfshijnë një varg seminaresh dhe veprimtarish të mëtejshme, që kanë për qëllim t’u vijnë në ndihmë mësuesve të mësojnë praktika të reja dhe t’i fusin ato në punën e përditshme në klasë. Ato janë shumë më tepër sesa një paraqitje idesh, sepse qëllimi i tyre nuk është thjesht, që mësuesit të njihen me praktikat e reja, por edhe që t’i zbatojnë ato me sukses në klasë.
Ky program ka si qëllim[2] përditësimin e njohurive dhe zhvillimin e kompetencave të mësuesve, në mënyrë që ti sigurojnë të gjithë nxënësve shërbim arësimor cilësor.
Në fund të këtij programi anëtarët e ekipit lëndor do të jenë të aftë:
1. Të zhvillojnë aktivitetin e tyre mësimore- edukativ brenda institucionit arsimor, duke u bazuar në Rregulloren e brendëshme të shkollës.
2. Të zhvillojnë aktivitetin e tyre mësimor- edukativ brenda institucionit arsimor, duke u bazuar në Kodin e Etikës.
3. Të zbatojnë udhëzimet e IZHA-s për vlerësimin e ri të nxënësit në klasat 1-3 .
4. Të planifikojnë veprimtarinë e vet edukative duke u bazuar në konceptin e shkollës si qendër komunitare.
5. Të planifikojnë veprimtarinë mësimore-edukative me qëllim formimin e kompetencave themelore të nxënësit.
6. Të zhvillojë tek nxënësit aftësitë ndërkulikulare nëpërmjet integrimit kurrikular në cdo lëndë mësimore.
7. Të zhvillojë të menduarin kritik e krijues tek nxënësi nëpërmjet metodave të posaçme për zhvillimin e këtyre niveleve të të menduarit.
8. Të analizojnë vijueshmërinë e arritjeve të shkollës duke lëxuar të dhënat e kartës së performancës së shkollës.
9. Të hartojë karaktesistikat e nxënësve sipas udhëzimeve të MAS ose DAR-it.
10. Të marrë pjesë në hartimin e planit afat-mesëm dhe atij vjetor të shkollës.
[2] MAS. Udhëzim Nr. 25, për Zhvillimin profesional të punonjësve arsimorë. Tiranë 17. 08. 2015
15-2016
Seminaret do të zhvillohen duke u bazuar në disa metoda e teknika në përshtatje me temën dhe objektivat e arritjeve për çdo temë.
Struktura e seminarit mund të fillohet me një sërë veprimtarish paraprake ose nxemjeje, më pas me mësimet demonstruese, më tej me mundësitë për praktikë të drejtuar, planifikimin për zbatim të pjesëmarrësve, vlerësimin e vlefshmërisë së seminarit.
Si metoda e teknika mund të përdoren: Veprimtari nxemje, Stuhia e mendimeve, Turi i Galerisë, Diskutimi, , Demostrimi, Puna praktike, Intervista Tri-Pjesëshe (raportim) Në fillim, organizoni pjesëmarrësit në grupe, i jepen atyre tri pyetje:
1) A patët vështirësi në seminarin e e sotëm ?
2) Si i zgjidhët ato?
3)Çfarë vlerë ka për ju seminari?
Nëse do synohet diskutimi i zbatimit të metodave nëmësimdhënie dobëhen pyetjet:
1) Cila është një nga metodat, që keni përdorur nga seminari i shkuar?
2) Cilat ishin rezultatet?
3) A pati ndonjë problem? Në qoftë se po, çfarë problemesh? Si i zgjidhët ato?
Materialet e nevojshme për një seminar janë :
• Kopje të temës për secilin pjesëmarrës.
• Tabelë
• Shkumës
• Letër ngjitëse për të ngjitur në mur tabakët e letrës.
• Letër shkrimi, lapsa,
• Kopje të temave për mësimet demonstruese .
• Videoprojektor
• Cd me mterialet filmike ose në PP.
Ky plan është hartuar në bazë të UDHËZIMIT nr. 25, datë 17.08.2015 PËR VITIN SHKOLLOR 2015-2016, MAS[1]
[1] MAS. Udhëzimi nr. 25, për Vitin shkollor 2015-2016, në Sistemin parauniversitar. Tiranë, 17.08.2015.
Tema 1 : Udhëzimi nr.25 , datë 17.08.2015 PËR VITIN SHKOLLOR 2015-2016, MAS
Demonstrimi do bëhet me programin Power Point
Çështjet për diskutim:
1. karta e performancës;
2. kurikula e re;
3. kompetenca;
4. vlerësimi për klasat 1-3;
5. veprimtari “shkolla si qendër komunitare”;
6. veprimtari “Shkolla si qendër komunitare”;
7. konkurse ne bazë shkolle;
8. konkurse kombëtare;
9. plan kombëtar i ushqyerjes;
10. programi kombëtar për edukimin mjedior;
11. plani “PEI”
12. instrumentet dhe treguesit e draft-manualit për vlerësimin e kurrikulds së re
13. Plani edukativ : a)Kampionatin Kombëtar te Shahut pdr arsimin 9-vjeçar, në bashkepunimin me Federatën Shqiptare të Shahut. Faza e parë nd bazd shkolle të zhvillohet ne muajin dhjetor, faza e dyte nd bazë qarku në muajin shkurt dhe finalja në mars-prill. b) Veprimtaritë në kuadër të 6 Prillit - Dites Ndërkombëtare kushtuar Sportit për Zhvillim e Paqe. Javës Olimpike (prill-maj). Olimpiadat kombëtare që do të zhvillohen në datat e pdrcaktuara në kalendarin e miratuar nga MAS. e) Festivalin Kombetar të Këngës për Femijë: Faza e parë në shkolla në janar-shkurt; faza e dytë në bazë qarku organizuar nga QKF-te në mars dhe finalja në Korce në qershor, nga QKF-ja Korce. 0. Konkursin artistik "Piktori i vogël". Faza e pare në baze shkolle javën e dytë të dhjetorit. Faza e dyte në bazë qarku javën e parë të shkurtit dhe finalja në Tiranë në javën e fundit të shkurtit. g) Ditën Europiane të Gjuhëve ,26 shtator 2015. h) Perkujtimin e Holokaustit dhe krimeve kundër njerëzimit. 0 Veprimtarite për 8 Prillin - Ditës Ndërkombëtare të Romëve. j) Veprimtaritë për 23 gushtin - Ditën Europiane te kujtesës per të gjitha viktimat e regjimeve totalitare. k) Veprimtaritë për L. 2 qershorin - Diten kundër shfrytëzimit te punës se fëmijëve. 1) Veprimtaritë sipas Kalendarit të diteve të Europes dhe veprimtaritë gjithëvjetore për njohjen e institucioneve të Bashkimit Europian dhe Keshillit të Europës. m) Konkurset në nivel DAR /ZA-je, me tematikë "Të njohim Europën. n) Javën Europiane te lëvizies "Noë ëe move".
Pjesëmarrësit planifikojnë tematikat.
Pjesëmarrësit përgatisin planet e orëve të veprimtarive duke përdorur metodat e mësimdhënies.
Pjesëmarrësit ua paraqesin planet të tjerëve për të marrë mendime nga grupi.
Pjesëmarrësit bëjnë komente dhe propozimepër përmirësime në planet e propozuara.
Përdorimi i instrumentit të vlerësimit paraqitur në “Shtojcën 1
Tema 2: Vlerësimi i nxënësit me bazë kompetencat
[1]Vlerësimi i nxënësit me bazë kompetencat ndahet në dy lloje :[2]Vlerësimi për të nxënë dhe Vlerësimi i të nxënit. Këto dy vlerësime dallojnë nga njëri -tjetri për nga qëllimi dhe faza e proçesit të vlerësimit në të cilin do të kryhen. Dallohen për nga qëllimi sepse i pari: ndjek, diagnostikon, plotëson , mbështet të nxënin e nxënësit, ndërsa i dyti vlerëson dhe raporton përpjekjet dhe arritjet e tij krahasuar me standardin.
Tabela më poshtë shpreh në mënyrë konkrete lidhjen dhe varësinë që kanë këto dy lloje vlerësimesh në proçesin e vlerësimit në tërësi përgjatë një viti shkollor. Shënim:Struktura e seminarit është e ilustruar në Temën 1
[1] Udhëzim nr.34 datë 11.09.2015, MAS
[2] Korniza e vlerësimit http://izha.edu.al/
Shkolla .................................................................
Data ...................................................................
Pyetje:
1. Si do ta vlerësonit cilësinë dhe dobinë e këtij seminari? (Rrethoni një nga përgjigjet)
1 - Më zhgënjeu shumë .................. 5- I përmbushi të gjitha pritshmëritë
2. Çfarë do të mbani mend nga ky seminar?
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
3. Cilat ide dhe metoda, do të përdorni në punën tuaj?
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
4. Çfarë mund të përmirësohet në seminaret e ardhshme?
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
5. Komente të përgjithshme, që mund të keni për seminarin.
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Fletorja zyrtare e republikës së Shqipërisë. Ligj nr 69/2012 për sistemin parauniversitar në RSH, neni 56. Tiranë , 2012.
IZHA. Përmbajtja dhe struktura e standardeve bazëpër mësuesin e arsimit parashkollor cikli i ulët. Tiranë, 2010
IZHA. Korniza e vlerwsimit. Tiranw , 2015.
MAS. Udhëzimi nr. 25, për Vitin shkollor 2015-2016, në Sistemin parauniversitar. Tiranë, 17.08.2015.
MAS. Udhëzimi nr. 34, për Vitin shkollor 2015-2016, në Sistemin parauniversitar. Tiranë, 11.09.2015.
Udhëzimit 23, për Vitin shkollor 2014-2015, në Sistemin parauniversitar. Tiranë, 08.08.2014.
MASH. Dispozitat normative për arsimin parauniversitar. Tiranë, 2013
Temple C., Crawford A., Saul W., Matheus R. Makinster J., Learning and Teaching strategy for thinking classes.The Interanitional Debate Education Association. New York, Ny 10019, 2005