Neolatioglossi

Neolatioglossi (NLG) is a Neo-Latin constructed language developed from 2016 to 2020 by Xavi Abadia, alias Xabadiar, who studied psychology at the Universitat Oberta de Catalunya. After several morphological arrangements have been tried (this conlang has mutated so many times), this is the present picture:

Influences: NLG is influenced mainly by Peano’s Interlingua (1903) and Michaux's Interlingua (AKA Romanal (1912)), as well as Rosenberger’s Idiom Neutral (1902), Jespersen’s Novial (1928), Hogden’s Interglossa (1943), Brown's Loglan (1960), and Romániço (1991).

Latin

NLG

Latin

Canis per fluvium carnem ferens.

Amittit meritò proprium, qui alienum appetit.

Canis, per flumen carnem dum ferret natans,

lympharum in speculo vidit simulacrum suum,

Aliamque prædam ab alio deferri putans, eripere voluit;

Verùm decepta aviditas;

et, quem tenebat ore, dimisit cibum,

nec quem petebat potuit adeò attingere.

Langue Isly, AKA Linguum Islianum (1901)

Canus ferans carnum per fluvium.

Cujus appetat bonum alienum, amittat merito proprium bonum.

Canus dum ferabat carnum, natans per fluminum,

videavit suum simulacrum in speculo lymphorum,

Putans altrum praedum ferari ab altro cano, volivit eripiare;

Verum aviditatum suum decipiatum fuit.

Dimittavit cibum cujum teneabat oro,

et adeo non possavit attingare cujum petabat.

French

Chien traversant la rivière avec un morceau de viande.

Celui qui convoite le bien d’autrui perd justement son propre bien.

Un chien portant de la viande, traversait á la nage un cours d’eau,

Il vit son image dans le miroir de l’onde limpide;

et se figurant que c’etait un autre chien qui portait une autre proie, il voulut la lui arracher;

Mais son avidité fut déçue.

Il lâcha le morceau qu’il tenait dans la gueule,

et ne put en outre atteindre celui qu’il désirait.

NLG

kani portan karni peru fluvi.

qisu kupia boni alieno, perda boni proprio konu mériti.

mono kani, natan inu fluvi, dumu qandu pre porta karni,

pre videa leu imágini inu spékuli du aqi;

putan ku altro predi fia portad peu altro kani, pre volea rapiar ilu predi;

sedu leu avidor pre fia decipiad.

lei pre dimitta cibi keu lei pre tenea inu ori,

etu ne pre possa attingar idi pre fia kupiad peu lei.

Latin

Pater noster, qui es in caelis, sanctificetur nomen tuum. Adveniat regnum tuum. Fiat voluntas tua, sicut in caelo, et in terra. Panem nostrum da nobis hodie, et dimitte nobis debita nostra, sicut et nos dimittimus debitoribus nostris. Et ne nos inducas in tentationem, ma libera nos a malo.

Interglossa (1943)

Na Parenta in Urani: Na dicte volo; tu Nomino gene revero; Plus tu Crati habe accido; plus u Demo acte harmono tu Tendo epi Geo homo in Urani. Na dicte petitio: tu date plu di Pani a Na; plus tu acte pardo plu malo Acte de Na; metro Na acte pardo Mu; Su acte malo de Na. Peti tu non acte dirigo Na a plu malo Offero; Hetero, tu date libero Na apo Malo.

NLG

nosu patri, keu sa inu celi, teu nómini ju fia sankto.

teu regaj ju venia.

teu voleaj ju fia, utu inu celi, ete inu terri.

te dona hodie pani pu nosi, etu te dimitta nosu débiti, utu ete nosi dimitta nosu debita-pei.

etu te ne duca nosi inu tentaj malo, sedu te líbera nosi exu malor.

Interglossa (1943)

Causo mi volo date prospecto u gene logo de interglossa pro tu; mi pre acte grapho u bibli; plus mi esthe espero; plu pe acte lecto re.

Because I want to show you the way to learn Interglossa, I have written this book, and I hope (that) some people will read it.

NLG

qaru mei volea monstrar pu vosi qome apprendar lu interglossa, mei pre skriba isto bibli, etu mei spera ku homi lekta idi.

Pinth's Interlingua, AKA Semilatino (1912)

Multe latinistas deplora, quod in Interlingua discordia existe saepe inter gener de substantivo et de adjectivo; exemplo « nostro lingua ». Per sequente regulas iste discordia evanesce.

1. In adjectivos de declination secunde latin, finales -o et -a de ablativo fi mutate ad il finale neutrale -e, que es litera final de vocativo latin. [...]

2. Adjectivos de tertie declination recipi semper il final -e de ablativo.

3. Ut numero de finales -e non fia nimis grande, uno pote omitter iste final in substantivos et adjectivos, si, post omission, vocabulos fini per un de liquide consonantes -l, -m, -n aut -r, et tunc habe un vocal tanquam litera penultime.

Gode's Interlingua (1951)

Multe latinistas deplora, que in Interlingua [1912] discordia existe frequentemente inter genere de substantivo e de adjectivo; p. ex. « nostro lingua ». Per le sequente regulas iste discordia evanesce.

1. In adjectivos del declination secunde latin, le finales -o e -a de ablativo es mutate al final neutral -e, que es le litera final del vocativo latin. [...]

2. Adjectivos del tertie declination recipi semper le final -e de ablativo.

3. A fin que le numero de finales -e non deveni nimis grande, uno pote omitter iste final in substantivos e adjectivos, si, post omission, vocabulos fini per un del liquide consonantes -l, -m, -n o -r, e tunc habe un vocal como litera penultime.

NLG

multo latinisto-pei deplora ku inu lu interlingua (1912) diskordaj exista saepe interu géneri du substantivi etu adjektivi;

exemple, ilu duo vokábuli « nostro lingua ».

peru seqento normi, diskordaj vaneska.

1. inu plu adjektivi du deklinaj latino ordo-duo, fini “-o” etu “-a” du ablativi fia kambiad adu fini neutro “-e”, keu sa ilu lítteri finio du vokativi latino. [...]

2. plu adjektivi du deklinaj ordo-trio recipia sémpere fini “-e” du ablativi.

3. pu ku númeri du fini “-e” ne fia nimie grando, possa omittar isto fini inu plu substantivi etu plu adjektivi, siu, postu omittar, plu vokábuli finia peru konsonanti líqido, “-l, -m, -n” o “-r”, etu tunce habea vokali utu lítteri penúltimo.

Universal Glot (1868)

Men senior,

I sende evos un gramatik e un verb-bibel de un nuov glot nomed universal glot.

In futur i skriptrai evos semper in dit glot.

I pregate evos responden ad me in dit self glot.

I salve evos kordlit.

NLG

meu seniori,

mei mitta adu tei grammari etu léxiki du neo glossi lu universal-glot.

inu futuro témpori, mei ve skriba pu tei sémpere inu isto glossi.

mei preka ju tei responda pu mei inu ipso glossi.

mei saluta tei mode kardio.

Idiom Neutral (1903)

Skribasion in idiom neutral don profiti sekuant in komparasion ko kelkun lingu nasional:

1. Libri e broshuri sientifik publiked in ist idiom potes esar lekted per omnehom in original,

2. traduksion no plu es nesesar,

3. ili avero sirkl multe plu grand de lektatori, e tekause

4. ili potes esar imprimed in kuantitet plu grand de eksemplari; ergo

5. ili potes esar vended a pris plu minim, e

6. profit material de editor (respektive de autor) esero plu grand.

Idiom neutral es usabl no sole pro skribasion, ma et pro parlasion;

sikause in kongres sekuant internasional de medisinisti mi av intension usar ist idiom pro mie raport di maladitet “lupus” e mi esper esar komprended per omne medisinisti present.

Publikasion de idiom neutral interesero et votr filio, kel kolekt postmarki, kause ist idiom es lingu praktikal pro korespondad ko kolektatori in otr landi.

Ko respekt grand e ko saluti kordial mi rest

Votr serv leplu devot

F.

NLG

skribaj inu lu idiom-neutral dona profikiaj seqento, komparad konu plu glossi nationio:

1. plu bibli etu plu opúskuli skientio editad konu isto glossi, possa fiar lektad peu omno homi qamu oríginio,

2. traducaj jame ne sa necesso,

3. lori rei ve habea církuli multe majoro du plu lektori, etu proptu id,

4. lori rei possa fiar imprimad inu qantor majoro du plu kopi; erge,

5. lori rei possa fiar vendad konu preti minoro, etu

6. profikiaj du materi du plu edita-pei (mode respektivo du auktori) ve sa majoro.

lu idiom-neutral possa fiar usad ne sole pu skribar, sedu etu pu loqar;

proptu id, inu kongressi seqento internationio du plu mediko-pei, mei habea skopi du usar isto glossi pu meu reportaj du lupi-morbi, etu mei spera fiar intelligad peu omno medika-pei presento.

publikaj du lu idiom-neutral ve interessa ete teu fili, keu kolliga plu posti-pittaci, namu isto glossi sa práktiko pu korrespondenti postio konu plu kolligo-pei inu plu terri altro.

konu respektaj grando etu konu plu salutaj kardio, mei resta

teu servitori maxe devoto

lu F.

Esperanto (1887)

Ĉi tiu retpaĝo estas kreita precipe por esperantologoj kaj ĉiuj tiuj, kiuj interesiĝas pri la reformo de Esperanto farita de “Ludoviko Zamenhof” kaj publikigita de li en sinsekvaj numeroj de “La Esperantisto” en la jaro 1894. Nomata de li mem "Dialekto", fine ĝi ne estis aprobita kiel la oficiala formo de la lingvo. “Ludoviko Zamenhof” faris ĝin influite de reformemaj esperantistoj, sed ĉar rezulte de la voĉdonado la plejmulto da legantoj de “La Esperantisto” estis kontraŭ la reformo, “Zamenhof” rezignis pri tiu projekto kaj poste ne volis reveni al ĝi timante lingvan nestabilecon. Nun en la 21-a jarcento Esperanto estas stabila kaj la antaŭa timemo ne plu estas grava. La celo de ĉi tiu retejo estas havigi al la interesemuloj la fonton de informoj kaj demonstri, kiel la dialekto proponita de “Ludoviko Zamenhof” en la jaro 1894 funkcias.

Dialekto (1894), AKA Reformed Esperanto

Hik retpagino esten kreate precipe por esperantologi e omnui is, kvu interesisken de reformo de Esperanto farate de Ludoviko Samenhof e publikigate de lu in susekve numeri de “La Esperantisto” in anuo 1894. Nomate de lu ipsu "Dialekto", fine lu ne estin aprobate kom oficiale formo de lingvo. Ludoviko Samenhof farin lu influate de reformeme esperantisti, sed nam resulte de vocodaro maksumulto de lektenti de “La Esperantisto” estin kontru reformo, Samenhof resignin de is projekto e postue ne vulin revena al lu timente lingve nestabilito. Nunk in 21-e anucento Esperanto esten stabile e antue timemo ne plu esten grave. Skopo de hik retejo esten haviga al interesemuli fonto de informi e demonstra, kom dialekto proponate de L. Samenhof in anuo 1894 funkzien.

NLG

Isto internetpágini pre fia kread mode precipio pu plu studea-pei du lu esperanto, etu pu omno homi keu studea reformaj du lu esperanto fakiad peu lu ludovik-zamenhof, etu publikad peu lori inu plu númeri kontinuo du revisti lu esperantisto annu 1894.

nominad, peu lori ipso, lu dialekto, mode finio idi ne pre fia approbad utu formi públiko du glossi.

lu ludovik-zamenhof pre fakia idi influad peu plu esperantisti reformisto;

sedu, resultad peru suffragi, plúrimo lekta-pei du lu esperantisto pre sa kontru ilu reformaj.

proptu id, lu zamenhof pre abdika, etu poste, lori ne pre volea reveniar adu idi, timean inestabilor glossio.

nunce, inu sékuli 21, lu esperanto sa stábilo, etu jame timeaj ne sa gravo.

skopi du isto internetsiti sa donar, pu lori interessad, fonti du plu dati, etu monstrar qome ilu dialekti proponad peu lu zamenhof annu 1894 funktiona.

Glosa (1978)

Patri e an plu An-fili, e u rami-fa:

U patri pa habe plu an-fili, qi holo-tem pa du-disputa kon alelo. Kron an pa fali repara mu disputa per an plu monito, an pa decide monstra a mu u kako de separa. Ka-co, uno di an pa demanda; mu fero ad an u rami-fa. Kron mu pa akti so, an seqe-mode pa sti loka rami-fa ad-in mu plu manu e pa komanda; mu fo-rupti u rami-fa. Mu pa tenta rupti id per holo-forti, sed mu ne pa pote. U patri kron pa aperi u rami-fa, pa prende panto rami ex id e pa dona mo rami a singu an-fili. Mu u-la kron facile pa rupti plu rami. Po-co, u patri pa dice; “mi plu an-fili, si panto-vi habe mo menta e sti unio te auxi alelo, vi fu es iso rami-fa e ne gene noku ex anti-pe. Anti-co, si panto-vi es ge-lisi, vi fu es iso facili ge-rupti de plu-ci rama.”

[The bundle of sticks - Aesop's Fables]

NLG

ilu patri etu plu mai-fili suo, etu ilu rami-faski:

mono patri pre habea plu mai-fili, keu pre pugna sémpere kontru altri.

qandu ilu patri pre defikia impediar loru pugnaj peru moneaj, tunce lei pre konstitua monstrar pu lori malor du separaj.

proptu id, mono di, lei pre peta ju lori affera rami-faski adu lei.

qandu lori pre aga sike, lei poste pre pona ilu faski inu loru plu mani, etu pre peta ju lori rumpa ilu rei.

lori pre tenta rumpar ilu faski peru fortor, sedu ne pre possa.

poste, ilu patri pre ápera ilu rei, pre prenda omno rami du ilu rei, etú pre dona mono rami pu kato fili.

lori tunce pre rumpa mode fácilo ilu plu rami.

poste, ilu patri pre dica:

te meu plu fili! siu omno vosi habea psiki únika, etu fia jungad pu juvar vosi, vosi ve sa qamu rami-faski, etu vosi ve ne fia nokead peu hosti.

kontru id, siu omno vosi sa separo, vosi ve fia rumpad tame mode fácilo qamu isto rami.

Romániço (1991)

Proverbios et aforismos:

NLG

plu proverbi etu plu aforismi:

Lingua Franca Nova

La Preambul a la Declara Universal de Diretos Umana - Preamble to the Universal Declaration of Human Rights.

NLG

introdukaj adu nuntiaj mundio du plu juri humano [tradukad exu lu anglo-glossi]

NLG

belli astrio [lu star-wars]

plu militi-pei imperio kapia navi du fei-príncipi rebello lu leia.

plu droidi lu R2P2 etu lu C3P2 fugia exu ilu navi adu planeti lu tattoin;

sedu lori fia kaptad peu plu merka-pei, etu fia vendad pu duo ínkoli du umidor.

ilu adoptad-fili du lori, lu luke, videa plu cinemi-pikturi du lu R2P2;

ilu rei monstra lu leia petan ju lu kenobi mitta ilu pikturi du artifikio planeti lu morti-stelli adu ilu patri du lu leia inu planeti lu alderaan.

lu R2P2 etu lu luke trova lu kenobi, keu narra ku lei pre sa mono du plu kustodi-pei du paci nominad jedi.

plu militi-pei imperio neka ilu duo adopta-parenti du lu luke.

lu kenobi etu lu luke vada adu taberni inu lu tattoin, etu peta ju lu han-solo porta lori adu lu alderaan, peru navi nominad lu milleni-falkoni.

sedu lu alderaan pre pre fia destruad peu lu morti-stelli, utu fia jubead peu lu moff-tarkin.

lu morti-stelli kapia lu milleni-falkoni, etu lu darth-vader neka lu kenobi.

lu luke konu lu han-solo etu lu chewbacca fugia exu plu militi-pei imperio, etu lori libera lu leia.

lori fugia exu lu morti-stelli peru lu milleni-falkoni, etu vada adu planeti lu yavin-4.

ibe lori prepara oppugnar lu morti-stelli, sedu lu han-solo linqa.

multo oppugna-pei moria, etu poste lu han-solo vada ítere konu lu luke, pu juvar oppugnar.

mode finio lu luke neka lu moff-tarkin, etu destrua lu morti-stelli, konu auxili spíritio du lu kenobi.

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.

By Xavi Abadia. 18 April 2021.