เกร็ดความรู้จากการพับกระดาษญี่ปุ่น

การพับกระดาษญี่ปุ่น มีชื่อเรียกตามภาษาญี่ปุ่นว่า โอริกามิ(Origami) เกิดขึ้นจากการผสมคำว่า พับ(Oru) กับกระดาษ(Kami) เมื่อเรียกกันไปเรียกกันมาก็เพี้ยนกลายเป็น โอริกามิ(Origami) ดังนั้นจึงสามารถค้นหาวิธีการพับกระดาษด้วยคำว่า Orukami ได้

ในตอนแรกการพับกระดาษยังไม่เป็นที่กว้างขวางมากนัก เนื่องมาจากกระดาษมีราคาแพงจึงเป็นที่นิยมกันในหมู่ซามูไรและชนชั้นสูงเท่านั้น โดยปกติแล้วคนเหล่านี้มักจะถ่ายทอดวิชาให้แต่เฉพาะคนในตระกูล เช่น พวกซามูไรจะมีการห่อของขวัญที่เป็นธรรมเนียมเฉพาะตัว ต่อมาในศตวรรษที่ 18 ได้มีการเขียนหนังสือชื่อว่า วิธีการพับนกกระเรียนพันตัวซึ่งถือว่า หนังสือเล่มนี้เป็นหนังสือเกี่ยวกับการพับกระดาษเชิงนันทนาการเล่มแรกของโลก

ปัจจุบันการพับกระดาษมีการเปลี่ยนแปลงรูปแบบและวิธีการไปมาก โดยได้แรงบันดาลใจมาจากปรจารย์ชาวญี่ปุ่นชื่อว่า อากิระ โยชิซาวะ ซึ่งท่านได้ออกมาแสดงผลงานคลาสสิคแหวกแนวอย่างต่อเนื่อง ก่อนที่จะเสียชีวิตไปในปี พ.ศ.2548 อาจกล่าวได้ว่า การพับกระดาษในยุคสมัยใหม่ถือกำเนิดขึ้นไม่นานมานี้เอง โดยมี อากิระ โยชิซาวะ เป็นบิดาแห่งโอริกามิสมัยใหม่(เขาเสียชีวิตไปในวันครบรอบวันเกิด 94 ปีของตัวเอง โดยเขาเกิดวันที่ 14 มีนาคม พ.ศ. 2454 และเสียชีวิตในวันที่ 14 มีนาคม พ.ศ.2548)

ผลงานคลาสสิคแหวกแนวของ อากิระ โยชิซาวะ ทำให้การพับกระดาษในปัจจุบันไม่ยึดติดกฎเกณฑ์แบบตายตัวและไม่ต้องเริ่มจากการพับครึ่งตามแบบเดิม ทำให้ได้ผลงานกระดาษที่สวยงาม แปลกตาและเหนือจินตนาการ ในปัจจุบันยังมีการศึกษาโอริกามิในเชิงคณิตศาสตร์และวิศวกรรมศาสตร์อย่างจริงจัง สามารถ พับกระดาษเพื่ออธิบายตรีโกณมิติ ถอดสมการ พหุนามและหาค่ารากที่ n ของจำนวนจริงได้ ทั้งยังใช้ในการพับแผนที่ พับถุงนิรภัย บรรจุบะหมี่กึ่งสำเร็จรูป ใช้เป็นต้นแบบให้กับการพับแผงเซลล์แสงอาทิตย์ของดาวเทียมที่ส่งขึ้นไปบนอวกาศ นอกจากนี้ยังมีนักพับกระดาษบางคนได้คิดค้นโปรแกรมคอมพิวเตอร์เพื่อใช้ในการออกแบบโอริกามิของพวกเขาและยังมีการแข่งขันหรือประกวดอย่างเป็นทางการ มีรายการโทรทัศน์มากมายถ่ายทอดความรู้เกี่ยวกับโอริกามิ เช่น รายการทีวีแชมป์เปี้ยนได้จัดการแข่งขันการพับกระดาษขึ้นซึ่งมีนักพับกระดาษระดับโลกมากมายเข้าร่วมการแข่งขัน เช่น คามิยะ ซาโตชิ

โอริกามิกับโอริงามิคือสิ่งเดียวกันหรือไม่ อย่างไร?

เป็นสิ่งเดียวกันแต่อาจมีการเรียกเพี้ยนกันไปบ้าง เนื่องจากเป็นคำที่ทับศัพท์มาจากภาษาญี่ปุ่น

โอริกามิโดยทั่วไปแล้วใช้กระดาษกี่แผ่น?

ตามหลักแล้วโอริกามิใช้กระดาษแผ่นเดียว เช่น การพับปลาโดยใช้กระดาษแผ่นเดียวไม่มีการใช้กระดาษหลายแผ่นมาต่อกันแล้วทากาวหรือใช้กระดาษกาวสองหน้าแบบบางติดเหมือนที่บางคนเข้าใจผิด

โอริกามิมีประโยชน์อย่างไรบ้าง?

1. ช่วยให้ผู้ที่มีความจำสั้นซึ่งส่วนใหญ่เป็นผู้สูงอายุมีความจำดีขึ้น เราเรียกว่า โอริกามิบำบัด

2. ช่วยฝึกการใช้ประสาทและกล้ามเนื้อนิ้วมือ

3. ช่วยกระตุ้นให้เกิดความคิดสร้างสรรค์ ฝึกสมองและเสริมสร้างจินตนาการ

4. ช่วยให้มีสมาธิและเป็นการฝึกความอดทน

5. ทำสิ่งของเครื่องใช้และของเล่นได้

โอริกามิพับอะไรได้บ้าง?

1. พับสิ่งของประดับตกแต่ง เช่น ผีเสื้อ มังกร นก ดอกไม้

2. พับของใช้ เช่น กล่องใส่เพชร ซองใส่ซีดี กล่องใส่ดินสอ

3. พับของเล่น เช่น เครื่องร่อน กล่องมายากล บูมเมอแรง

4. พับอุปกรณ์ประกอบการเรียนการสอน เช่น รูปทรงสามมิติต่างๆ กระสวยอวกาศ เครื่องบิน

5. พับแบบจำลอง เช่น ยีราฟขนาดเท่าของจริงใช้กระดาษแผ่นเดียวพับโดย คามิยะ ซาโตชิ

ถ้าจะพับดอกไม้หรือสิ่งอื่นๆ ให้มีหลายสีทำได้ไหม?

ถ้าถามว่า ทำได้ไหม? ขอตอบว่า ทำได้ แต่อาจจะมีบางคนไม่เข้าใจจึงพับก่อนแล้วมาระบายสีทีหลัง ตามความจริงแล้วสามารถพับสิ่งต่างๆ ให้มีหลายสีได้โดยใช้กระดาษสองสีที่ขายตามร้านเครื่องเขียนทั่วไป เช่น ด้านหนึ่งสีน้ำเงินอีกด้านหนึ่งสีขาว แต่ถ้าหาซื้อกระดาษสองสีไม่ได้ก็ให้ระบายสีลงไปก่อนที่จะพับจึงจะเป็นวิธีการที่ถูกต้อง

เมื่อพับกระดาษหลายๆ ชั้นกระดาษจะแข็งขึ้นมีวิธีการแก้ไขอย่างไร?

นักพับกระดาษใช้น้ำช่วยให้กระดาษอ่อนลงแต่ขั้นตอนนี้ถ้าไม่ระวังอาจทำให้กระดาษขาดได้

ในประเทศเราจะเรียนโอริกามิได้จากที่ใดบ้าง?

มีเรียนผ่านทางระบบออนไลน์ เช่น เว็บไซต์ทั่วไปหรือถ้าต้องการเป็นรูปแบบวีดีโอก็มีให้เรียนทั่วไปในยูทูป นอกจากนี้แล้วเรายังสามารถสมัครเรียนตามที่ต่างๆ ได้ด้วย เช่น เข้าร่วมเป็นนักพับกระดาษกับชมรมนักพับกระดาษไทย

เคยได้ยินมาว่า อากิระ โยชิซาวะ ทำหนังสือเกี่ยวกับการพับกระดาษด้วย ไม่ทราบว่า เคยอ่านหรือไม่?

โดยส่วนตัวแล้วยังไม่เคยเห็นหนังสือของเขาแต่ทราบแค่ว่า เขาได้พัฒนารูปแบบการพับกระดาษมากกว่า 50,000 ชิ้นงานแล้วทำการรวบรวมไว้เป็นหนังสือซึ่งกล่าวกันว่า ตามหลักความจริงแล้วอาจจะต้องใช้เวลามากกว่า 2,000 ปีถึงจะทำเสร็จ

ศึกษาหาข้อมูลเพิ่มเติมได้จากแหล่งใดบ้าง?

- หนังสือโลกของโอริกามิ ศิลปะการพับกระดาษรูปดอกไม้และสัตว์ ผู้แต่ง โทชิคาสึ คาวาซากิ

- หนังสือ Works of Satoshi KAMIYA ผู้แต่ง คามิยะ ซาโตชิ (เล่มนี้มีการอธิบายวิธีการพับ มีรูปภาพแสดงการพับแต่ละขั้นตอนละเอียดมาก ปัจจุบันยังไม่มีฉบับภาษาไทยแต่สามารถหาเล่มที่เป็นภาษาอังกฤษและภาษาญี่ปุ่นมาทดลองพับได้ โดยทางผู้แต่งเคยโพสต์หนังสือของเขาเองให้ดาวน์โหลดฟรีด้วยเพียงแต่ว่า เราจะพับได้หรือไม่เพราะแบบแต่ละอย่างของเขาค่อนข้างยาก)

- ค้นหาข้อมูลจากหลายๆ เว็บไซต์รวมกัน โดยพิมพ์ว่า โอริกามิ, โอริงามิ, Origami, Orukami

- ถ้าต้องการจะเจาะจงไปเลยว่า จะพับอะไรเช่นจะพับผีเสื้อก็ให้ค้นหาดังนี้ How to make an Origami Butterfly, How to fold an Origami Butterfly, โอริงามิผีเสื้อ, โอริกามิผีเสื้อ เป็นต้น

* คำว่า ปัจจุบันในเนื้อหาหน้านี้ทั้งหมด หมายถึง ปี พ.ศ.2557