Nicolaas Heinsius (commissionair)

Hein Willems Nicolaas Heinsius (Amsterdam, 16 okt. 1834, – ald., 17 juli 1874), commissionair in goederen en effecten te Amsterdam, mede-eigenaar van de Amsterdamsche Kanaalmaatschappij, en idealist, was een zoon van Hein-Willem Heinsius, stadsmakelaar en hoofddirecteur, en van Johanna de Bruijn.

Geboren en opgegroeid in Amsterdam, verkoos Nicolaas Heinsius Hwz. het beroep van zijn grootvader Auke Heinsius en was commissionair van 1860 tot aan zijn dood. Het adresboek van Amsterdam heeft jaarlijks zijn vermeldingen. Bij overlijden is sprake van internationale betrekkingen. Huwde met de Zutphense Cato van Helbergen Makkink (1844-1898), de zuster van Jenneken welke huwde met zijn broer Gerrit-Willem Heinsius. Nicolaas Heinsius was de vader van Betske Heinsius (1869-1948), hoofdonderwijzeres aan de MULO te Zutphen en secretaris van de Vrijzinnig-Democratische Vereniging, en van Joke Heinsius (1873-1957), bestuurslid van de Vereniging tot Verzorging van Minderjarigen en gemachtigde van het Kiescollege van de Kerkraad. Ook hun nicht Josien Heinsius (1883-1915), Rijkstelegrafiste, woonde voor haar huwelijk enige tijd in Zutphen, zodoende heeft men aldaar kinderen wonen uit de tak van Nicolaas en Gerrit-Willem. Ook Nicolaas Heinsius keerde zich fel tegen de calvinistische oppositieleider en latere president Abraham Kuyper in het geruchtmakende manifest Het Vergrijp der Zeventien Ouderlingen, mét zijn broers het schoolhoofd Auke Heinsius en de papierfirmant Gerrit-Willem Heinsius. Nicolaas Heinsius speelde in 1859 als jongeling een illustere rol in het onderwijs bij de feestviering van de Taal- en Letterkundige Maatschappij. Was van beroep commissionair in effecten, emitteerde aandelen en werd zo mede-eigenaar van de Amsterdamsche Kanaalmaatschappij omwille van de aanleg van het Noordzeekanaal. Het vertrouwen van de particuliere kapitalisten vormde een belangrijke reden voor de stad Amsterdam om mede te participeren in de uiterst risicovolle onderneming. De graafwerkzaamheden duurden van 1865 tot 1875. De opstartfase verliep uiterst moeizaam en Heinsius moest met lede ogen aanzien hoe het risicodragende aandelenkapitaal, alsmaar verder verwaterde. De elite van Amsterdam verloor veel geld en verweet hem vermoedelijk de aanprijzingen. Was bovendien een maatschappelijk idealist die met voorlieden als A. A. Verrijn Stuart de opvoedkundige Landbouwkolonie Nederlandsch Mettray op Rijsselt buiten Zutphen stichtte. Nicolaas Heinsius stierf hierdoor, nog geen 40 jaren oud, aan roofbouw, mede als gevolg van alle nadelige financiële beleggingen. Na zijn dood plaatste zijn vrouw een overlijdensadvertentie en keerde met de kinderen terug naar eigen familie in Zutphen; nl. de 2 kinderen van de afwezige kapitein der Infanterie van het Ned.-Indische Leger H. G. Gerritsen. De twee zusjes Betske en Joke Heinsius kwamen regelmatig bij hun neef Hendrik-Jan Heinsius en de kinderen in Apeldoorn. Zij worden genoemd bij de oorlogsgeschiedenis van Apeldoorn. De woning was in beslag genomen door de Duitse Wehrmacht. Nadien woonden zij in Bennekom bij de familie Hellendoorn. De zusjes zijn begraven in de grafstede te Zutphen.