Project Vlaktedreef
Situering
De Vlaktedreef ligt in het verlengde van de Jezus-Eiklaan en is een geasfalteerde weg die op deze plaats het Zoniënwoud doorkruist.
Het is de snelste verbinding tussen Tervuren en Jezus-Eik (Overijse). Daardoor is het ook een ideale sluipweg om de ochtend- en avondspits rond het Leonardkruispunt te vermijden.
Rond deze drukke weg woont een zeer grote amfibieënpopulatie die er voornamelijk haar winterverblijf heeft.
Het verkeer was ieder voorjaar een regelrechte ramp voor deze dieren. Na de jarenlange raap- overzetacties en het jaarlijks plaatsen van wegneembare folie werd daarom, midden de jaren '90 aan de gemeente Tervuren een definitieve, zeg maar, structurele oplossing voorgesteld.
Het project Vlaktedreef was geboren en werd een grote verdienste van alle vrijwilligers die hieraan meewerkte.
Situeringskaart Vlaktedreef © NaZo
De amfibieëntrek en haar bedreigingen
Paddenkoppel uit winterslaap © NaZo
De amfibieëntrek is een jaarlijks weerkerend verschijnsel wanneer na de koude wintermaanden de kikkers, de padden en de salamanders uit hun winterslaap ontwaken en massaal naar hun voortplantingspoelen trekken om er hun eieren af te zetten en te bevruchten.
De Vlaktedreef vormde tijdens deze paddentrek een bijna onoverkomelijke hindernis waarbij tientallen en zelfs honderden dieren op een avond werden plat of aangereden.
Een van de vele verkeersslachtoffers © NaZo
Het project Vlaktedreef: Feiten en relaas
Amfibieëntunnel met vaste geleiding en wildrooster © Naturheilverein Bad Nauheim e.V.
In 1995 werd er in het kader van het GNOP Tervuren of Gemeentelijk Natuurontwikkelingsplan, een akkoord gesloten om 11 amfibieëntunnels, 1000m vaste geleidingswand en 3 wildroosters gefaseerd te installeren. Het definitief afsluiten van de Vlaktedreef voor doorgaand verkeer bleek politiek geen haalbare kaart te zijn.
NATURA Zoniën, als aansturende kracht achter dit project, participeerde in een samenwerking tussen de gemeente Tervuren, het ANB en de Provincie Vlaams Brabant. De 4 partners ontmoetten elkaar op regelmatig basis in een begeleidingscommissie.
De 5 fasen werden gepland voor de periode 1997-2005. De werken van iedere opgeleverde fase moest met een positieve balans worden geëvalueerd alvorens er een volgende stap zou worden genomen. Op basis van onze tellingen en waarnemingen op het terrein, kwamen we tot zeer bevredigende resultaten en werd het project telkens verdergezet.
De aanleg van de eerste 3 fasen verliep volgens de afgesproken planning.
Na heel wat aandringen en lang wachten werd in 2003 de 4e fase (300m geleidingswand) door de gemeente uitgevoerd.
Het project werd met een plechtige opening op 24 april 2004 als "voorlopig afgewerkt" ingehuldigd.
De laatste geplande amfibieëntunnel ter hoogte van het fietspad, voorzien voor het voorjaar 2005, werd nooit uitgevoerd. Deze tunnel werd samen met 110m geleidingswand elders aangewend.
In 2000 werd er op de projectsite een educatief pad met informatieve panelen aangelegd.
Het afgesloten akkoord voorzag ook in een jaarlijks onderhoud van de tunnels. De gemeente Tervuren zou het maaien van de wegberm en het herstellen van schade aan de tunnels en de geleidingswanden voor haar rekening nemen. ANB zou jaarlijks tweemaal het maaiveld achter de wanden maaien.
De gemeente Tervuren voert deels haar aangegane engagementen inzake het onderhoud van dit project uit.
Ontsnippering en conclusies
Het project Vlaktedreef is qua omvang en belangrijkheid in Europa enig in zijn soort. Deze ontsnipperingsmaatregel kwam er niet zomaar. Tientallen mensen hebben tijdens duizenden vrijwilligersuren heel wat studie- en terreinwerk verricht om tot deze structurele en passende oplossing te komen. Deze amfibieëntunnels zijn doorheen de tijd tot het bospatrimonium van het Zoniënwoud gaan behoren.
Het verschuiven van de politieke aandacht weg van dit project werkt verval van de infrastructuur in de hand. Het niet nakomen van afspraken verergert de situatie alleen maar.
Het geïnvesteerde geld is nog niet terug verdient.
Dit project blijft door zijn geschikt DNA een voorbeeldfunctie uitoefenen binnen Europa.
Wat kan je zelf doen?
Handen uit de mouwen steken © Centrum voor vertellen
De handen uit de mouwen steken kan door je gemeentelijke mandataris aan te spreken over het belang van het project (beleidsbeinvloeding).
Het al dan niet afsluiten van de Vlaktedreef verandert hieraan niets.
Jaarlijks organiseert NATURA Zoniën rond dit project een amfibieën-wandeling (milieueducatie) en voert kleine noodzakelijke beheerswerken uit (natuurbeheer).
Door deel te nemen aan de wandeling of aan de beheerswerken betoon je niet alleen je steun, maar help je ook de plaatselijke natuur een stapje verder.
Men zegge het voort!