Γενικά
Κάβο ντόρος ή Καφηρέας είναι ακρωτήρι[1] της Εύβοιας το οποίο βρίσκεται στο νοτιοανατολικό άκρο του νησιού, Κάβο ντόρος επίσης είναι η συμβατική ονομασία του νοτιοανατολικού τμήματος της γεωγραφικής περιοχής Εύβοιας, η οποία χρησιμοποιείτε ακόμα και σήμερα.
Τα όρια της περιοχής ορίζονται από τη τοποθεσία «τσολιάς» [2] (12χλμ ανατολικά της Καρύστου) και φθάνουν έως τη περιοχή του οικισμού Σχίζαλη, όπου καταλήγουν στο βόρειο Αιγαίο. Το έδαφος είναι κυρίως ορεινό με ελάχιστες πεδινές εκτάσεις η οποίες χρησιμεύουν για βοσκοτόπια. Ελιές, βελανιδιές, πουρνάρια, δρυς, πλατάνια καθώς και αλλά υδροχαρή φυτά συμπληρώνουν την χλωρίδα της περιοχής, ενώ ακόμα αλεπούδες, λαγοί, ασβοί, πέρδικες και αλλά είδη πουλιών συναντιούνται εδώ.
Οι κάτοικοι σύμφωνα με την απογραφή[3] ανέρχονται σε 1384 και η βασική τους δραστηριότητα είναι η κτηνοτροφία ενώ ακόμα καλλιεργούνται ελαιόδεντρα, αμπέλια, όσπρια, κηπευτικά για κάλυψη δικών τους αναγκών. Πολύ σημαντική μάλιστα είναι και η αύξηση του εισοδήματος στο οικισμό ποτάμι από το τουρισμό.
Τα χωριά που βρίσκονται στη περιοχή Καβοντόρο είναι :Αγίοι, Καστρί, Λιβάδι, Ποτάμι, Πλατανιστός (που απαρτίζεται και από τους οικισμούς Πανοχώρι, Πηδουλέϊκα και ελαιών). Τα χωριά που ανήκουν στην πρώην κοινότητα Καφηρέα (πλέων στο δήμο Καρύστου)[4] και αποτελούν την πλειονότητα στη περιοχής είναι Αντιά, Κόμητο, Ευαγγελισμός (ή Δράμεσι), Καψούρι, Δρυμονάρι, Σιμικούκι, Θύμι, Ζαχαριά, Βρέστυδες, Πρινιά, Αμυγδαλιά και Σχίζαλη.
Τα χωριά που ακολουθούν βρίσκονται στην ακτογραμμή του Κάβο ντόρο.
Αγίοι: παραθαλάσσιος οικισμός του Κάβοντορο που βρίσκεται 18χλμ νοτιοανατολικά της Καρύστου και έχει 14 κατοίκους (απογραφή 2001),υπάρχει μικρό λιμανάκι για καΐκια καθώς και αμμουδιά. Στον οικισμό έχουν κατασκευαστεί πολλές παραθεριστικές κατοικίες λόγω της παράκτιας ζώνης που βρίσκεται. Διοικητικά υπάγεται στο δήμο Καρύστου[5].
Καστρί: παραθαλάσσιος οικισμός με 39 κατοίκους και βρίσκεται 19χλμ νοτιοανατολικά της Καρύστου. Διαθέτει μικρό γραφικό λιμανάκι με μικρή τουριστική κίνηση. Διοικητικά υπάγεται στο δήμο Καρύστου.
Τοπικό πανηγύρι/γιορτή στο οικισμό[6] είναι της Ζωοδόχου Πηγής (Παρασκευή μετά το Πάσχα)
Λιβάδι: παραθαλάσσιος οικισμός με ελάχιστους κατοίκους που βρίσκεται 21χλμ νοτιοανατολικά της Καρύστου. Κύριο χαρακτηριστικό είναι ο λιβαδερός κάμπος καθώς και η αμμουδιά. Διοικητικά υπάγεται στο δήμο Καρύστου.
Ποτάμι: παραθαλάσσιος οικισμός με 66 κατοίκους και βρίσκεται 24χλμ νοτιοανατολικά της Καρύστου. Υπάρχει ποτάμι (όπου και προήλθε η ονομασία) που δίνει πλούσια βλάστηση και από τις εκβολές του έχει δημιουργηθεί μια πλούσια και ωραία αμμουδιά[7] όπου έχει γίνει πόλος έλξης πολλών τουριστών κατά τους θερινούς μήνες. Διοικητικά υπάγεται στο δήμο Καρύστου.
Οι ημιορεινοί οικισμοί.
Πλατανιστός: ημιορεινός οικισμός με 262 κατοίκους και βρίσκεται 22χλμ ανατολικά της Καρύστου, όπου και ανήκει διοικητικά. Απαρτίζεται από τους οικισμούς Μουρτιά, Μαστρογιανναίϊκα, Πανοχώρι και Πηδουλέϊκα .Είναι το νοτιότερο και πιο κοντινό χωριό του Κάβο ντόρο και έχει εξελιχθεί σε ένα σύγχρονο οικισμό (υπάρχει μάλιστα περιφερειακό ιατρείο) τηρώντας όμως τις παραδόσεις.
Αξιοθέατα αποτελεί το ποτάμι με τη πλούσια βλάστηση από πλατάνια (όπου και η ονομασία), το πέτρινο γεφύρι, η περιοχή ανεμοπύλες κ.α.
Τοπικό πανηγύρι/γιορτή στο χωριό είναι του Αγίου Γεωργίου (23 Απριλίου), Αγίας Μαρίνας (30 Ιουλίου με το παλιό ημερολόγιο[8])
Τα χωριά που ακολουθούν ανήκουν στην πρώην κοινότητα Καφηρέως.
Αντιά: ημιορεινός οικισμός με 170 κατοίκους και βρίσκεται 34χλμ βορειοανατολικά της Καρύστου. Κύριο χαρακτηριστικό των κατοίκων η ικανότητα να συνεννοούνται με σφυρίγματα. Διοικητικά υπάγεται στoν δήμο Καρύστου. Τοπικό πανηγύρι/γιορτή στο χωριό είναι Κοιμήσεως Θεοτόκου (28 Αυγούστου με το παλιό ημερολόγιο[9])
Κόμητο: ημιορεινός οικισμός με 142 κατοίκους και βρίσκεται 39χλμ βορειοανατολικά της Καρύστου. Έχει κτιστεί στις ανατολικές απολήξεις του όρους Όχη και αποτελεί ένα πολύ γραφικό χωριό. Διοικητικά υπάγεται στον δήμο Καρύστου και αποτελεί έδρα της τοπικής κοινότητας.
Τοπικό πανηγύρι/γιορτή στο χωριό είναι Ζωοδόχου Πηγής, Αγία Μαρίνα (17 Ιουλίου)
Ευαγγελισμός (ή Δράμεσι): ημιορεινός οικισμός με 139 κατοίκους. Βρίσκεται 42χλμ βορειοανατολικά της Καρύστου, στο εσωτερικό του ακρωτήριου Μερούθι. Είναι κτισμένο σε παραθαλάσσια περιοχή. Διοικητικά υπάγεται στον δήμο Καρύστου.
Τοπικό πανηγύρι/γιορτή είναι Ευαγγελισμός της Θεοτόκου (25 Μαρτίου) Μεταμόρφωση του Σωτήρος (6 Αυγούστου)
Καψούρι: ημιορεινός οικισμός με 57 κατοίκους. Βρίσκεται 49χλμ βορειοανατολικά της Καρύστου, νότια του όρους «κερασιά». Κύριο χαρακτηριστικό είναι ότι τα σπίτια είναι κρυμμένα μες στο πράσινο. Διοικητικά υπάγεται στον δήμο Καρύστου.
Τοπικό πανηγύρι/γιορτή είναι Κοιμήσεως Θεοτόκου (28 Αυγούστου με το παλιό ημερολόγιο[10])
Σιμικούκι: μικρός συνοικισμός με ελάχιστους κατοίκους και βρίσκεται 51χλμ βορειοανατολικά της Καρύστου.
Δρυμονάρι: ημιορεινός οικισμός με 32 κατοίκους. Βρίσκεται 49χλμ βορειοανατολικά της Καρύστου,3χλμ βόρεια της Αρχάμπολης. Διοικητικά υπάγεται στον δήμο Καρύστου.
Θύμι: ημιορεινός οικισμός με 81 κατοίκους. Βρίσκεται 52χλμ της Καρύστου 2χλμ ανατολικά της αρχάμπολης. Διοικητικά υπάγεται στον δήμο Καρύστου.
Τοπικό πανηγύρι/γιορτή είναι Γέννηση της Θεοτόκου (8 Σεπτεμβρίου)
Ζαχαριά: ημιορεινός οικισμός με 48 κατοίκους. Βρίσκεται 53χλμ της Καρύστου στην νοτιοανατολική πλευρά του όρους «πρόκα». Διοικητικά υπάγεται στον δήμο Καρύστου.
Τοπικό[11] πανηγύρι/γιορτή στο χωριό Υπαπαντή (2 Φεβρουαρίου) και Αγίων Πάντων
Βρέστυδες: μικρός συνοικισμός με ελάχιστους κατοίκους.
Πρινιά: ημιορεινός οικισμός με 80 κατοίκους. Βρίσκεται 57χλμ βορειοανατολικά της Καρύστου στο εσωτερικό του ακρωτηρίου του Κάβο ντόρο. Διοικητικά υπάγεται στον δήμο Καρύστου.
Αμυγδαλιά: πεδινός οικισμός με 179 κατοίκους. Βρίσκεται 58χλμ βορειοανατολικά της Καρύστου στο εσωτερικό του ακρωτηρίου του Κάβο ντόρο. Είναι η κατεξοχήν περιοχή του Κάβο ντόρου καθότι σε αυτή ανήκει ο περί του ακρωτήρι χώρος. Διοικητικά υπάγεται στον δήμο Καρύστου, ενώ αποτελεί έδρα της τοπικής κοινότητας.
Τοπικό πανηγύρι/γιορτή στο χωριό είναι Αγίου Σπυρίδων (12 Δεκεμβρίου)
Σχίζαλη: ημιορεινός οικισμός με 75 κατοίκους. Βρίσκεται 61χλμ βορειοανατολικά της Καρύστου στη βόρεια πλευρά του Κάβο ντόρου. Διοικητικά στον δήμο Καρύστου.
Τοπικό πανηγύρι/γιορτή στο χωριό είναι Αγίου Πέτρου (29 Ιουνίου)
Αρχάμπολη: τοποθεσία 50χλμ βορειοανατολικά της Καρύστου, μεταξύ των οικισμών Ευαγγελισμός και Θύμι, όπου βρίσκεται ο αρχαιολογικός χώρος στον οποίο σώζονται τα ερείπια ενός οργανωμένου οικιστικού συνόλου. Στην τοποθεσία υπάρχει μια μικρή αλλά πλούσια αμμουδιά.
Επίσης εκεί υπάρχει μια Εκκλησία του Αγίου Γεωργίου και γιόρταζε κατά παράδοση τη πρώτη Κυριακή του Μάη.
[1] Κάβο ντόρος είναι ιταλική λέξη και σημαίνει κάβος του χρυσού.
[2] Ονομάσθηκε έτσι διότι είχε τοποθετηθεί πινακίδα που απεικόνιζε εύζωνα και έτσι προήλθε το τοπωνύμιο.
[3] Τα στοιχεία του πληθυσμού είναι σύμφωνα με την απογραφή του 2001.
[4] Δήμος της περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας που συστάθηκε με το σχέδιο «Καλλικράτη» και αποτελείται από τους πρώην δήμους Καρύστου, Μαρμαρίου, Στυρέων και κοινότητα Καφηρέως
Κοινότητα Καφηρέα. κοινότητα του νομού Εύβοιας που συστάθηκε με το σχέδιο Καποδίστριας και περιλάμβανε τους οικισμούς της πρώην κοινότητας Αμυγδαλιάς ,καθώς και τους οικισμούς της πρώην κοινότητας Κομήτου. Έδρα είχε οριστεί η Αμυγδαλιά.
[5] Πρώην δήμος Καρύστου. Δήμος της Εύβοιας που ανασυστάθηκε με το σχέδιο Καποδίστρια και περιλάμβανε και τους οικισμούς της πρώην κοινότητας Πλατανιστού. Έδρα είχε οριστεί η Κάρυστος.
[6] Εκείνη την ημέρα επισκέπτεται πλήθος κόσμου τη περιοχή όχι μόνο από τα γύρω χωριά αλλά και από τη Κάρυστο.
[7] Το μεγαλύτερο τμήμα των ακτογραμμών καταλήγει σε γκρεμούς στη θάλασσα και σε ελάχιστες περιπτώσεις έχουν δημιουργηθεί παραλίες, κυρίως από χείμαρρους που έχουν σχηματίσει αμμουδιές στις εκβολές τους ,οι σημαντικότερες είναι στο ποτάμι, Λιβάδι, Καστρί, διπόταμος, αρχάμπολη, αμυγδαλιά.
[8] Πολλοί κάτοικοι του οικισμού και συγκεκριμένα στους Μαστρογιανναίους ακολουθούν το παλιό ημερολόγιο.
[9] Οι μισοί κάτοικοι παλαιότερα ακολουθούσαν το παλιό ημερολόγιο, η γιορτή από παράδοση γίνεται αυτή την ημερομηνία ακόμα και σήμερα.
[10] Όλοι οι κάτοικοι του οικισμού ακολουθούν το παλιό ημερολόγιο και οφείλεται στο γεγονός ότι ο ιερέας που βρίσκεται στη Κάρυστο, και ακολουθεί το παλιό ημερολόγιο, κατάγεται από εκεί.
[11] Αναφέρονται πανηγύρια που δεν τελούνται σήμερα ,απλώς αποτελούν τη επίσημη γιορτή του κάθε χωριού.
Πίνακας στοιχείων της περιοχής
Κάβο ντόρος είναι ιταλική λέξη και σημαίνει κάβος του χρυσού.
«τσολιάς» ονομάσθηκε έτσι διότι είχε τοποθετηθεί πινακίδα που απεικόνιζε εύζωνα και έτσι προήλθε το τοπωνύμιο.
Τα στοιχεία του πληθυσμού είναι σύμφωνα με την απογραφή του 2001.
Πανηγύρι στο Καστρί, εκείνη την ημέρα επισκέπτεται πλήθος κόσμου τη περιοχή όχι μόνο από τα γύρω χωριά αλλά και από τη Κάρυστο.
Το μεγαλύτερο τμήμα των ακτογραμμών καταλήγει σε γκρεμούς στη θάλασσα και σε ελάχιστες περιπτώσεις έχουν δημιουργηθεί παραλίες, κυρίως από χείμαρρους που έχουν σχηματίσει αμμουδιές στις εκβολές τους ,οι σημαντικότερες είναι στο ποτάμι, Λιβάδι, Καστρί, διπόταμος, αρχάμπολη, αμυγδαλιά.
Πολλοί κάτοικοι του οικισμού και συγκεκριμένα στους Μαστρογιανναίους ακολουθούν το παλιό ημερολόγιο
Αντιά οι μισοί κάτοικοι παλαιότερα ακολουθούσαν το παλιό ημερολόγιο, η γιορτή από παράδοση γίνεται αυτή την ημερομηνία ακόμα και σήμερα.
Στο Καψούρι οι κάτοικοι του οικισμού ακολουθούν το παλιό ημερολόγιο, και οφείλεται στο γεγονός ότι ο ιερέας που βρίσκεται στη Κάρυστο, και ακολουθεί το παλιό ημερολόγιο, κατάγεται από εκεί.
Χωριό Ζαχαριά (2 Φεβρουαρίου) αναφέρονται πανηγύρια που δεν τελούνται σήμερα, απλώς αποτελούν τη επίσημη γιορτή του κάθε χωριού.