Vườn Ươm Tam Đảo ®_ cây sưa đỏ
CÔNG TY TNHH MỘT THÀNH VIÊN GIỐNG CÂY TRỒNG TAM ĐẢO
*************************************************
KỸ THUẬT TRỒNG VÀ CHĂM SÓC CÂY SƯA ĐỎ
CÂY SƯA ĐỎ
Tên khoa học: DAL BERGIA TONKINENSIS Prain
Có nhiều tài liệu nói về Cây Sưa
1- Danh mục các loại thực vật Việt Nam- Đại học Quốc Gia Hà Nội. Trung tâm khoa học tự nhiên và Công nghiệp quốc gia tập II, trang 785. NXBNN có mô tả: Cây Sưa, Trắc Thối, Trắc Bắc Bộ.
Tên khoa học: DAL BERGIA TONKINENSIS Prain
2- Sách do Việt Nam viết: Sưa, Trắc thối: Tên khoa học DAL BERGIA TONKINESIS Prain- Nhà xuất bản khoa học và kỹ thuật Hà Nội năm 1996
3- Tập sách cây cỏ Việt Nam của Giáo sư Phạm Hoàng Hộ tập 1 quyển 2 thứ tự cây 3158 viết: Sưa, tên khoa học DAL BERGIA BONIANA GAGN thuộc họ đậu phụ : PAPILIONAL DEAE.
4- Tập sách thực vật rừng- Nhà xuất bản nông nghiệp Hà Nội năm 2000 trường đại học lâm nghiệp do tác giả: Lê Mông Chân và Lê Thị Huyên
Cây Sưa ( Trắc Thối) DAL BERGIA TONKINENSIS Prain. Thuộc họ đậu ( Cánh bướm) Fabaceac Lindl
Qua tham khảo các sách nói trên và hơn 1 năm tìm hiểu thực tế, tôi biên soạn tập tài liệu này giúp bạn đọc trồng đựơc những cây Sưa và rừng Sưa như ý
I. ĐẶC ĐIỂM NHẬN BIẾT CÂY SƯA ĐỎ
- Cây gỗ nhỡ, rụng lá về mùa đông, cao 15- 18m, đường kính to đến 50cm, vỏ màu sám hoặc nâu nhạt, tán rộng chia cành thấp, cành dài, cành non màu xanh có đốm bì khổng màu trắng hoa cân.
Nhận biết giống cây sưa đỏ:
- Lá kép lông chim một lần lẻ mọc cách, dài 15-30cm, cuống dài 8-20 cm, không có long, có từ 7-17 lá chét hình bầu dục hoặc hình trái xoan, chót nhọn, ngắn, có 9-10 cặp gân nhỏ cuống lá ngắn 3mm, dài 6,5- 9cm, rộng 4-5 cm, có lá kèm nhỏ, sớm rụng.
- Hoa tự ngù hoặc sim hình viên chuỳ ở nách lá, dài hoa hình chuông, có 5 cánh chia thành 2 môi, tràng hoa 5 cánh mỏng màu trắng, nhị 10 hợp thành 2 bó ( 9+1 )
- Quả đậu dẹt, rộng 17-20mm, dài 60- 65 mm, đầu gần tròn thường là 1 hạt, thỉnh thoảng có quả 2 hạt. Hạt hình thận, nổi rõ ở vỏ quả, nơi chứa hạt có nhiều nếp nhăn hình mạng lưới, khi chín quả không tự nứt.
II. ĐẶC TÍNH SINH HỌC VÀ SINH THÁI HỌC
Là cây sinh trưởng nhanh, đặc biệt ở cuối tuổi 2 sang tuổi 3 cây vươn dài tới 4-5 m và uốn cong như cần câu, sang tuổi 4 cây tự vươn thẳng. Theo kinh nghiệm thì câu nào càng cong thì sinh trưởng càng nhanh. Nếu trồng có đầu tư chăm sóc, sau 10 năm đường kính 1.3m đạt tới 25cm, đường kính lõi đạt từ 10- 13 cm, cây ra hoa tháng 4- tháng 5, quả chin tháng 11, tháng 12. Là cây ưa sáng, thích nghi với nhiều loại đất đai và khí hậu khác nhau. Cây có khả năng tái sinh hạt, chồi rất tốt
Cây sưa đỏ rất dẻo và dai, có sức chống chịu bão gió rất tốt.
III. PHÂN BỐ ĐỊA LÝ
Vì gỗ Sưa quý hiếm, nên ở rừng tự nhiên Miền Bắc bị khai thác kiệt quệ, ít gặp thường thấy trồng ở vườn thực vật Hà Nội, Tam Đảo-Vĩnh Phúc, Vườn thực vật Thành phố Vĩnh Yên.
IV. GIÁ TRỊ KINH TẾ
Gỗ Sưa phân biệt giác, lõi rõ rang, giác màu xanh vàng, lõi màu nâu đỏ, nâu thẫm, hoặc nâu đen, gỗ cững, theo bảng phân loại nhóm gỗ sổ tay điều tra quy hoạch rừng ( trích Nghị quyết 10/CP ngày 26/1/1960) tỷ trọng 15% nước = 0.65 toàn thân.
Lõi thớ mịn, rễ làm màu bóng, đẹp, không mối mọt, từ thời xa xưa ông cha đã biết dung để làm đồ gia dụng: Giường , tủ, bàn thờ…
Ngày nay người ta làm đồ mỹ nghệ cao cấp: Chạm, khắc khảm. Cây thẳng có tán đẹp, hoa thơm, nên được trồng làm cây đường phố, vườn thực vật.
Ngày nay trong cơ chế thị trường còn là hàng hoá dùng để xuất khẩu với giá rất đắt, giá hiện tại năm 2006 bình quân gỗ lõi 500.000đ/1kg, tính ra = 500.000.000đ. Thị trường xuất khẩu là Trung Quốc, Đài Loan, Nhật Bản…
Đồ gia dụng làm bằng gỗ Sưa rất đắt. Ví dụ: Chiếc giường kiểu mới hình quả núi, làm bằng gỗ Lát, hiện tại giá = 1.000.000đ. Nếu làm bằng gỗ Sưa giá trị bằng 75.000.000đ hay 1 chiếc khay đựng chén kích thước 34 x 45 cm, đáy bằng nan cân nặng 300g với giá xuất khẩu 1,6 triệu đồng.
V. KHẢ NĂNG KINH DOANH BẢO TỒN
Cây Sưa đang có nguy cơ bị diệt chủng, theo sách đỏ Việt Nam thì tình trạng báo động nguy cấp (V) do bị săn lung khai thác kiệt quệ, số lượng giảm sút rõ rệt. Đề nghị biện pháp bảo vệ rừng tự nhiên còn sót lại và gây trồng đại trà nên phạm vi toàn quốc, vừa đem lại màu xanh cho tổ quốc, vừa làm đẹp đường phố, vườn cây công viên và giữ lại đựơc nguồn gen quý hiếm, cho thu nhập rất cao, ích nước, lợi nhà.
a- Kỹ thuật gieo ươm
- Thu hoạch và bảo quản hạt: Từ trung tuần tháng 11 đến hết tháng 12 quả chin từ màu xanh chuyển sang màu vàng úa và khô, thu hoạch tòan bộ đem về dải đều trên sàn nhà cho quả chin, khô đều, đem phơi từ 1-3 nắng, khi nào thấy giòn vỏ dùng tay vò gãy cánh và cuống quả, sang sảy loại bỏ tạp chất sạch sẽ, đựng vào hộp xốp để nơi khô ráo, hạt giống là hạt có vỏ.
- Thời vụ gieo hạt: Muốn cho hạt có sức nảy mầm mạnh, đạt tỷ lệ cao, hạt phải đựơc ngủ từ 30-50 ngày, gieo hạt bắt đầu từ này lập xuân 4/2 – ngày 30/4 hàng năm, thời gian này có nhiệt độ ổn định bằng và trên - C, cây Sưa con không chịu được rét đậm, rét hại, nhiệt độ C là cây chết hàng loạt, nếu gặp phải trường hợp trên thì phải che đậy bằng ni lông.
- Xử lý hạt giống: Trước khi gieo đem ngâm nước ấm (khoảng 25 độ C) từ 15-30 phút cho mềm vỏ rồi vớt ra để dáo nước
- Đất gieo: Theo kinh nghiệm gieo trên đất pha cát, đất thịt nhẹ, có độ PH = 7, không gieo trên đất sét, đất thịt nặng,vì khi nảy mầm đất dính vào lá mầm, cây không vươn lên khỏi mặt đất được.
- Kích thước của luống: Chiều dài tuỳ theo khổ đất và lượng hạt, chiều rộng trung bình 1m, cao từ 10- 15cm, tuỳ theo đất khô, ướt, trên mặt luống đạp đất nhỏ, san phẳng.
- Gieo hạt: Rắc đều hạt trên mặt luống ( tránh để các hạt trồng lên nhau), rồi lấy cát pha hoặc cát non mịn sang đều trên hạt, độ dày vừa kín hoặc gần kín hạt là đựơc.
- Tưới nước- Dàn che: Hạt Sưa chỉ cần ẩm ( không ưa sũng nước). Nếu trời nắng ráo khô hanh dùng ô doa tưới nhẹ trên mặt luống ngày 1 lần, dàn che dùng lưới đen che 1 lần
- Thời gian nảy mầm và cấy cây non: Sau khi gieo từ 15-20 ngày là hạt nảy mầm, sau 30 ngày cây mạ được 1-2 lá và mọc thẳng đứng thì nhổ cây mạ cấy vào bầu, kích thước của bầu = 10 x 15 cm là thích hợp, đất làm bầu là đất rừng, tầng đất mặt tơi xốp, có mùn và có độ kết cấu, đất làm bầu nên trộn 1 % phân vô cơ NPK, sau khi cấy cây từ 10-15 ngày thì có thể tưới phân NPK với tỷ lệ loãng như các cây lâm nghiệp khác. (Đất làm bầu không nên làm đất ruộng, theo kinh nghiệm làm đất ruộng hay bị bệnh nấm cổ rễ)
- Thời gian chăm sóc cây non từ 70-90 ngày, cây có kích thước: Đường kính cổ rễ 4-5mm, cao từ 30- 50 cm đem trồng.
b- Kỹ thuật trồng, chăm sóc
Chọn đất trồng ở nơi có độ ẩm, không trũng nước, không khô hạn ( tức là đất phải có độ ẩm nhưng không được ngập
nước)
để cho cây sưa sinh trưởng và phát triển tốt.
- Trồng dải rác: Trồng ở từng hộ gia đình với diện tích nhỏ từ 1 vài cây đến hàng trăm cây thì nên trồng theo hàng, cây
cách cây 2,5m, hàng cách hàng 2,5m, cây hàng này nằm giữa 2 cây hàng kia theo hình tam giác.
- Trồng tập trung: Từng lô, khoảnh ở rừng núi, nơi đất dốc, đào hố theo đường đồng mức, với mật độ cây cách cây 3m, hàng
cách hàng 3m, 1ha trồng được 1100 cây
- Trồng ở đồi gò trung du và đồng bằng. Cây cách cây 2,5m, hàng cách hàng 2,5m, 1ha = 1500 cây
- Thời vụ: Trồng từ tháng 1- đến tháng 12.
- Chọn giống cây sưa đỏ phải đảm bảo đường kính và chiều cao. Cây sưa giống có chiều cao tốt nhất là khoảng 40-50cm trở
lên, thân cây thẳng, cành lá cân đối, không có dấu hiệu của sâu bệnh.
- Đào hố kích thước 40x40x40cm ( tức là sâu 40cm rộng 40cm) là tốt nhất, khi trồng mỗi hố bón lót khoảng 0,1kg NPK và
0,5 đến 1,5 kg phân vi sinh trộn đều với đất tơi sốp cho xuống đáy hố trước khi trồng. ( lưu ý: không nên tưới phân NPK và
phân Đạm nồng độ cao vì có thể làm cây sưa giống bị chết)
- Trước khi trồng dùng dao hoặc kéo xé túi bầu ni lông, đặt bầu cây xuống hố, điều chỉnh cây đứng ngay thẳng và tiếp tục
lấp đất cho đầy hố, dùng bàn chân nhấn nhẹ đất sung quanh gốc cây theo hình lòng chảo để chứa nước giữ độ ẩm đất khi
tưới nước hoặc trời mưa.
- Chăm sóc, bảo vệ sau khi trồng: phải thường xuyên tỉa bớt cành nhánh phụ, nhổ cỏ dại, xới gốc cho cây sưa. Nếu trời
nắng nóng phải tưới nước chống hạn cho cây, từ năm thứ 2 và 3, mỗi năm chăm sóc bón phân 2 lần vào vụ xuân và thu.
Tuổi thành thục công nghệ (thương phẩm)
- Thành thục tự nhiên: Tuổi thành thục tự nhiên của cây Sưa cũng như các cây lấy gỗ khác rất dài. Ví dụ: Lim , Lát , Nghiến, Sến
Còn tuổi thành thục công nghệ của Cây Sưa là 10 năm, dựa vào mục đích và sản phẩm của con người, ngày nay người ta thu mua gỗ Sưa từ 7 tuổi trở lên, với đường kính lõi trên 9cm, với giá trị từ 3.000.000đ- 5.000.000 đ/kg
Bạn đọc quan tâm và có nhu cầu trồng cây sưa đỏ, tư vấn biện pháp kỹ thuật
Xin liên hệ với chuyên gia thực vật, KS: Lăng Anh Thiết (Mr)
Địa chỉ: Khu 3, Tam Quan, Tam Đảo, Vĩnh Phúc
Di động: 097.888.111.8
Email: caysuado@gmail.com
Website: https://sites.google.com/site/caysuador
Ghi rõ tên tác giả khi trích dẫn,
sao chép tài liệu này.
Xem thêm: