Mặc dù sau hai lần khảo sát, Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam dự báo sản lượng hồ tiêu năm 2021 có thể giảm 25-30% nhưng con số này vẫn đang gây tranh cãi giữa các bên.
Tranh cãi nảy lửa buộc VPA phải khảo sát sản lượng hai lần
Cuối năm 2020, sau đợt khảo sát các vùng trồng hồ tiêu, Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam (VPA) nhận định sản lượng tiêu năm 2021 có thể giảm 25-30% so với năm 2020 xuống khoảng 168 - 180 nghìn tấn.
VPA cho biết tại huyện Bù Đốp, tỉnh Bình Phước ghi nhận sự sụt giảm mạnh khi số lượng vườn tiêu tiêu già chiếm phần lớn diện tích. Tại Đắk Nông, nơi được xem là khu vực có diện tích tiêu lớn nhất cả nước cũng ghi nhận năng suất giảm 15 - 20%.
Đặc biệt tại thị xã Buôn Hồ (Đắk Lắk), tỷ lệ tiêu chết không dưới 50%. Diện tích tiêu chết đã và đang dần được thay thế bởi cà phê và một số loại cây trồng khác.
Đây là lần khảo sát thứ hai sau kết quả đầy tranh cãi của đợt khảo sát đầu tiên. Trước đó, trong cuộc khảo sát lần 1 diễn ra vào tháng 6/2020, VPA đưa ra dự báo sản lượng hồ tiêu năm 2021 tiếp tục giảm mạnh 20.000 tấn, tương đương 8,3% so với năm 2019 xuống còn 220.000 tấn.
Thế nhưng con số này vấp phải nhiều ý kiến phản đối dẫn đến VPA phải khảo sát lại lần 2.
Đại diện VPA cho biết cho biết thực chất đoàn khảo sát vừa qua chỉ đi một số vùng sát đường lộ. Tình hình tiêu chết hoặc người dân chuyển đổi sang cây trồng khác ở các vùng còn lại thế nào thì VPA chưa nắm được hết.
Cuộc tranh cãi vẫn chưa đến hồi kết
Tưởng chừng cuộc tranh cãi kết thúc ở đây nhưng bản thân lãnh đạo của VPA phản đối kết quả này.
Tại cuộc họp ban chấp hành VPA diễn ra trong quý I/2021, ông Nguyễn Tấn Hiên Phó TGĐ Công ty Cổ phần TM DV XNK Trân Châu, đồng thời là Phó Chủ tịch VPA cho rằng sản lượng năm 2021 giảm nhưng không đến mức 30% như các dự báo khác.
Theo tính toán, số lượng hồ tiêu năm 2020 đã dùng hết và hiện tại chỉ còn tồn kho của năm 2019.
Theo các nguồn thông tin khác, hiện tại tồn kho năm 2019 còn khá lớn, thêm vào đó, các vấn đề về cước tàu cao, hoãn giao, nhận hàng, do đó giá giảm trong thời gian ngắn hạn là hoàn toàn có khả năng.
Ông Hiên dự đoán tháng 4 giá tiêu có thể thay đổi.
"Đợt khảo sát hồ tiêu của VPA vừa qua tập trung quá nhiều vào các vùng tiêu chết, thậm chí có vườn chết cách đây nhiều năm.
Do đó, Hiệp hội cần lên kế hoạch khảo sát riêng, không nên quá phụ thuộc vào người địa phương để kết quả mang tính khách quan hơn", ông Hiên cho biết.
Trao đổi với người viết ông Hiên chia sẻ: "Nhiều tin đồn cho rằng năm nay cung sẽ thiếu hụt so với nhu cầu do sản lượng giảm.
Thế nhưng, nhìn chung cung vẫn cao hơn so với nhu cầu. Nhu cầu hồ tiêu của thế giới hiện nay khoảng 500.000 tấn trong khi đó nguồn cung năm 2021 cộng thêm tồn kho của những năm trước khoảng 600.000 tấn".
Ông Hiên cho biết đơn hàng như mọi năm, thậm chí có lúc ít hơn năm ngoái vì một số khách hàng vẫn còn tồn kho.
Ở chiều ngược lại, vẫn có ý kiến cho rằng sản lượng thậm chí có thể giảm nhiều hơn con số mà VPA đưa ra trong báo cáo khảo sát đợt hai.
Chia sẻ với người viết, ông Hoàng Phước Bính, Phó Chủ tịch Thường trực Hiệp hội Hồ tiêu Chư Sê (tỉnh Gia Lai) cho rằng năm 2021, sản lượng giảm 30 - 40% xuống 150.000 tấn do người dân bỏ bê vườn tiêu.
Bên cạnh đó, thời tiết nắng nóng và khô hạn của hai tháng 4 âm lịch năm ngoái nên cây không đậu trái dẫn đến năm nay sản lượng giảm mạnh.
"Những năm qua người dân trồng tiêu do thua lỗ quá nhiều và nợ ngân hàng", ông Bính nói.
Ông Nguyễn Nam Hải, Chủ tịch VPA cho hay hiệp hội đã hỏi Sở NN&PTNT một số tỉnh xác định diện tích tiêu chết ở địa phương nhưng các cơ quan này vẫn chưa công bố.
"Việc dự báo phải dựa trên số liệu dựa diện tích của các Sở NN&PTNT mới chính xác được. Nếu dựa vào cuộc đi khảo sát thì không được chuẩn. Nếu thuê đơn vị độc lập khảo sát thì chi phí cao, Hiệp hội không đáp ứng được", ông Hải nói.
Phản hồi lại các ý kiến cho rằng khảo sát có sự dẫn dắt, Lê Việt Anh, Chánh Văn phòng VPA khẳng định Hiệp hội đã lên chương trình và có kế hoạch từ trước, hoàn toàn không có sự phụ thuộc và đều nhờ các doanh nghiệp Hội viên VPA hoặc HTX địa phương dẫn đoàn.
Các đề xuất khảo sát sâu từng địa phương khó có thể thực hiện nếu đi xe lớn trong khi hệ thống giao thông vùng sâu nhỏ và không đảm bảo.
Đồng thời, nếu đi dài ngày thì các doanh nghiệp khó có thể sắp xếp nhân sự tham gia. Việc thuê cộng tác viên thực hiện khảo sát theo đề xuất một số hội viên thì cần phải có thêm kinh phí.