VI-3 Kleijn, Laurens

Biografische aantekeningen

Laurens Kleijn vertoefde sedert 1819 gedurende dertien jaren in West Indie, de eerste tijd van zijn verblijf aldaar als administrateur der plantage 'Good Fortune' (eigendom van Jan Carel Brandes, de secretaris van Essequibo), en later zelf als directeur-eigenaar van vele plantages en slavenmarkten in de omgeving van Demarary. Na zijn terugkeer in Nederland kocht hij op 8-1-1833 de heerlijkheid Dorth in de gemeente Gorssel, en werd daardoor Heer van Dorth, en tevens markerichter (de laatste Heer die dit ambt bekleedde). De kinderen uit zijn relatie met Charlotte Brandes werden alledrie erkend en gewettigd. (Edoch: ik weet slechts officieel van twee kk, die op 18-1-1850 te Gorssel (zie * register) zijn erkend)

In zijn boek Uit Gorssel’s verleden (1926/1973) is J. de Graaf niet erg lovend over de kasteelheer: “De laatste eigenaar van Dorth, die het markerichterschap bekleedde, was de heer L. Kleyn. We zagen, hoe Dorth na 1752 in korte jaren herhaaldelijk van eigenaar verwisselde. Was het wonder, dat onder dergelijke omstandigheden het met de glorie van het kasteel spoedig geheel gedaan zou zijn? Bij den aankoop door den heer Kleyn in 1833 zou het dan ook het lot moeten deelen van zooveele andere monumentale bouwwerken. Onmeedoogend werd het, wellicht zonder eenig doel of nut, onder den moker des sloopers gebracht. Letterlijk alles werd tot den grond toe geslecht. Wel verrees op dezelfde plek in 1837 een nieuw huis Dorth, maar ‘t was op verre na geen copie van het oorspronkelijke. Reeds (..) hebben we onze verontwaardiging lucht gegeven over het monstrum. We zullen dus niet in herhaling treden. Bij die daad van vandalisme mogen we echter niet onvermeld laten, dat de toenmalige eigenaar veel heeft gedaan voor verfraaiing der omgeving.” (pp. 219-220). Het boek bevat op p.219 een geschilderd portret van Kleyn en op pp. 162, 164, 166 en 169 enkele tekeningen van het oorspronkelijke huis Dorth. Foto’s van Kleyn’s ‘monstrum’ staan op p.196 en in Archief (Orgaan van de Oudheidkundige Vereniging De Graafschap), 1975, p.52. Daarin schrijft J. Harenberg: “Aan dit huis hoeven we ons overigens niet meer te ergeren. Na een periode van verwaarlozing, gevolgd door een korte opbloei, werd het door de toenmalige eigenaar, Ridder Huyssen van Kattendijke, in 1930 afgebroken, waarna op dezelfde plaats een huis in achttiende-eeuwse stijl verrees, ontworpen door de architect A. de Maaker”. (p.54)

De verontwaardiging over de afbraak van Huize Dorth treft in het bovenstaande boek de verkeerde: in 1828 worden al de stenen van het afgebroken huis te koop aangeboden, toen Laurens Kleijn nog in Demerary woonde. Kleijn kocht dus een bouwval. Merkwaardig is wel dat Kleijn al in 1832 in de krant melding maakt van een geboorte op "Huize Dorth", en in 1835 opnieuw. Nader onderzoek moet uitwijzen wanneer het huis gereed gekomen is.

Door zijn avontuur in Demerary is Laurens Kleijn puissant rijk geworden, veel rijker dan zijn broers die ook in Demarary zaten. Hoe dat precies kan, weten we nog niet. Er gaan geruchten dat hij zijn fortuin vergaarde door ordinaire diefstal van zijn schoonvader, Jan Carel Brandes, een rijke losbol in de West. Bij zijn dood liet Laurens Kleijn een fortuin na van 2,3 miljoen gulden.

Over die erfenis brak een conflict uit.

Bronnen

Stamboom familie Wijers uit Zaltbommel: http://www.hjmwijers.nl/wy-34.htm

* 1799, 12-1: familysearch DTB Deventer Dopen Rooms-Katholiek: Laurentius, filius Michaelis Kleijn et Henrina Giesen, levante Laurentio Kobben [Laurens Kobben was koopman te Deventer en getrouwd met Maria Giesen, de zus van Henrina]

* 1828, 20-5: Opregte Haarlemsche Courant: Te KOOP: 600 a 1000 Lasten GROVE STEEN-PUIN, van de Afbraak van het Huis te Dorth, bij Bathmen. Adres met gefrankeerde Brieven onder Letter D, bij den Boekhandelaar J. de LANGE, aan den Brink, te Deventer.

* 1832, 19-5: Opregte Haarlemsche Courant: "Ondertrouwd : Z. Boemel, 12 Mei 1832. LAURENS KLEYN en CATHARINA JANTJE WEIJERS. Strekkende deze tot kennisgeving aan Familie, Vrienden en Bekenden.

* 1832, 1-12: Opregte Haarlemsche Courant: "Op den Huize Dorth, verloste heden gelukkig van eene DOCHTER, JANTJE WEIJERS, geliefde Echtgenoote van LAURENS KLEYN. 27den November 1832."

* 1835, 21-7: Opregte Haarlemsche Courant: Op den Huize Dorth verloste heden zeer voorspoedig van eenen ZOON, C. J. WEIJERS, geliefde Echtgenoote van LAURENS KLEYN. 14 Julij 1835.

* ongedateerd: privéarchief: "Nalatenschap van L.L. Kleijn van Dorth te Gorsel".

Toedeeling. Als nu tot de toedeeling overgaande is met onderling goedvinden toe- en aanbedeeld aan:

I den heer Laurens Lodewijk Kleijn

a. een obligatie Buitenland Spanje groot fl 1200,- ad, ................................... fl  7.360

b. drie dito elk groot fl 6000,- per stuk, waard fl 3680, samen ....................... fl 11.040

c. twee dito elk groot fl 3000,- per stuk waard fl 1840 .................................. fl   3.680

d. drie dito elk groot fl 2000,- per stuk, waard fl 1226, 66 2/3 ....................... fl   3.680

e. negen&veertig obligatien Oostenrijk elk groot fl 1200,- tegen 781,62 1/2 .... fl 38.299,62 1/2

f. vier en negentig stuks Losowo-Sewastopol elk fl 1000,- tegen fl 863,54 ....... fl 37.995,76

g. twee&veertig stuks Jelez-Orel elk groot fl 1000,- tegen 1002,50  ................ fl 42.105,-

h. 3 stuks Venezuela à fl 1800,- tegen fl 715,87 1/2 ..................................... fl   1.431,75

j. 6 stuks Venezuela à 1200,- tegen fl 477,25 ............................................... fl  2.863,50

    Totaal ................................................................................................. fl 155.614,38 1/2

Zijn aandeel bedraagt                                                                                    fl 155.493,-

Zoodat hij uitkeert aan den h. L. Evekink                                                         fl       121,38 1/2.

II Mevrouw Maria Anna Kleijn, echtgen. v/d heer Herm. W ten Cate

a. de vordering te hunnen laste sub E 6.7.8.9. en 10. van den staat omschreven     fl  85.180,13

b. een obligatie Buitenland Spanje groot fl 1200,- ad, .................................         fl   7.360

c. twee dito elk groot fl 2000,- per stuk, waard fl 1226, 66 2/3 .......................      fl   3.680

d. 25 obligatiën Oostenrijk elk groot fl 1200,- tegen 781,62 1/2 ......................      fl 19.540,62 1/2

e. 24 stuks Losowo-Sewastopol elk fl 1000,- tegen fl 863,54 samen ................       fl 20.724,96

f. 20 stuks Jelez-Orel elk groot fl 1000,- tegen 1002,50  ................................       fl 20.050,-

g. Een stuk Venezuela à fl 1800,- tegen fl 715,87 1/2 ....................................      fl   2.386,25

h. 3 stuks dito à 1200,- tegen fl 477,25 .......................................................      fl   1.431,75

i. van de contanten....................................................................................      fl        45,95

    Samen .................................................................................................      fl 155.493,-

III. De heer Laurens Evekink als erfgenaam van het beschikbaar deel

a. een obligatie Buitenland Spanje groot fl 1200,- ad, .................................         fl   7.360

b. drie dito elk groot fl 6000,- per stuk, waard fl 3680, samen .......................       fl  11.040

c. drie&20 stuks dito elk fl 3000,- tegen fl 1840,- samen ...............................       fl  42.320

d. 28 stuks dito elk fl 2000,- tegen 1226,66 2/3 ...........................................      fl   34.346,66 2/3

e. 150 stuks Oostenrijk tegen fl 781,62 1/2 .................................................       fl 117.243,75

f. 142 stuks Losowo-Sewastopol elk fl 1000,- tegen fl 863,54 samen ..............       fl 122.622,68

g. 127 stuks Jelez-Orel elk groot fl 1000,- tegen 1002,50  .............................      fl 127.317,50

h. 17 stuks Venezuela à fl 6000,- tegen fl 2386,25 .......................................       fl  40.566,25

i. vijf stuks dito elk groot fl 1800,- tegen fl 715,87 1/2 ..................................      fl    3.579,37 1/2

j. 19 stuks dito elk groot fl 1200, tegen fl 477,25 .........................................       fl    9.067,75

k. van de contanten sub 12. van den staat omschreven .................................       fl        31,94 1/2

l. De uitkering door den heer Laurens Lodewijk Kleijn te doen ad ....................       fl       121,38 1/2

m. de uitkeering door Mevr Versteegh te doen ad .........................................       fl         33,85

n. Hetgeen hij voor zichzelf te veel ontvangt (zie hiervoor) ............................       fl         33,85

o. De vordering op Lambertus ten Cate sub 11 van den staat omschreven .......       fl     2.625,-

    Maakt samen het bedrag van                                                                           fl  518.310,-

Hendrik Kleijn                                        fl 207.324

Willem Sneltjes (in potlood: Margot)        fl 207.324

Catharina Kleijn (i.p.: v Everdingen)        fl 414.648

Catharina Evekink                                  fl 138.249,85

Aletta Evekink                                        fl 138.249,85

Laurens Evekink                                     fl 138.249,85 (overdwars i.p bij deze drie: kinderen van tante Johanna (reeds overleden))

Laurens Kleijn                                        fl 155.493

Marianne Kleijn                                      fl 155.493

beschikbaar gedeelte                              fl 518.310

                                                        -------------------

                                                            fl 2.073.240,-

Schulden H.W. ten Cate                fl  85.180,13

Schulden Hendrik Kleijn                fl  40.584,51

Schulden Margo Nieuwenhuijs       fl  40.584,51

Schulden H. van Everdingen         fl 133.303,20

Openstaande vragen / discussie

In het gemeentearchief van Zutphen berusten de notariële actes met boedelinventaris, scheiding, deling en de verkoop van landen, graan en hout, vanaf 28-1-1887 (Nots. JCJ Jonckheer). De Memorie van successie (Gelders Archief, kantoor Lochem, film 1887 beeld 43 ev) geeft ook al een fraai inzicht.