Ieder mens van dit systeem heeft een bepaalde tijd geleefd. Gedurende die tijd gebeurde er van alles. Grote gebeurtenissen zoals een oorlog en kleine gebeurtenissen zoals geboorte, huwelijk, overlijden. Grote gebeurtenissen worden opgeslagen in vensters en zijn eigenlijk een verzameling van kleine gebeurtenissen.
Ik heb op basis van grote gebeurtenissen de tijd in tijdperken ingedeeld. Grote gebeurtenissen hebben dus een eigen pagina binnen een tijdperk, met een samenvatting van wat er gebeurde en relevante jaartallen. Soms vallen ze in twee of meer tijdperken.
Kleine gebeurtenissen worden per jaartal genoemd op de pagina van het tijdperk.
Haye Jans leefde van 1690 tot 1778 en Yes Ypes van ongeveer 1690 tot 1737 in de tijdperken:
Willem III 1672 - 1702
Vensters:
Kalender 1582 - 1700. In 1582 aanvaardden oa Holland en Zeeland de Gregoriaanse kalender. Friesland deed dat pas in 1701. Dat betekent dat er tot 28 februari 1700 10 dagen verschil zat tussen de datum in Holland en die in Friesland. 29 Februari 1700 was in Friesland wel een schrikkeldag, in Holland niet.
Hollandse Oorlog 1672 - 1678. Oorlog met Engeland, Frankriijk, Munster en Keulen. De oorlog begon met het rampjaar 1672. De troepen van Bommen Berend vielen Oost-Nederland binnen, en trokken op tot Heerenveen en Groningen. Verder kwamen ze niet.
Spaanse Successieoorlog 1701 - 1713. Deze oorlog voorkwam dat Frankrijk en Spanje beide door Lodewijk XIV geregeerd zouden worden.
Negenjarige oorlog 1688 - 1697. Van 1688 tot 1697. Vrede van Rijswijk.
Overstromingen 1164 - 1916. 1675 Allerheiligenvloed
Epidemieën en hongersnoden 1315 - 1956. Van de hongersnood 1315-1318 tot de kinderverlamming na de Tweede Wereldoorlog
Tweede stadhouderloos tijdperk. 1702-1747
Vensters:
Spaanse Successieoorlog 1701 - 1713. Deze oorlog voorkwam dat Frankrijk en Spanje beide door Lodewijk XIV geregeerd zouden worden.
Zuid-Afrika 1652 - 2000. Stellenbosch en Hugenoten
Oostenrijkse successieoorlog 1740 - 1748. 1740-1748: Frankrijk en Pruisen tegen de Republiek, Oostenrijk en Engeland. Als Frankrijk het zuiden binnenvalt wordt Willem IV stadhouder.
Overstromingen 1164 - 1916. 1703 Decemberstorm, 1717 Kerstvloed
Homoprocessen 1730 - 1866. Processen tegen homoseksuelen.
Volkstellingen 1744 - 1796. De volkstellingen van 1744 (met vrijwillige belastingtoezegging) en 1796
Epidemieën en hongersnoden 1315 - 1956. Van de hongersnood 1315-1318 tot de kinderverlamming na de Tweede Wereldoorlog
Willem IV en V 1747 - 1795
Vensters:
Oostenrijkse successieoorlog 1740-1748: Frankrijk en Pruisen tegen de Republiek, Oostenrijk en Engeland. Als Frankrijk het zuiden binnenvalt wordt Willem IV stadhouder.
Psalmberijming 1773 In 1773 werd in opdracht van de Staten-generaal een nieuwe psalmberijming ingevoerd. Daardoor ontstonden rellen.
Amerikaanse onafhankelijkheidsoorlog 1775 - 1783. Het opleggen van belastingen en het ontnemen van rechten leidde tot deze oorlog
Vierde Engels Nederlandse oorlog 1780 - 1784. Oorlog tussen Engeland en de Republiek. Slag bij de Doggersbank (1781). Einde van de Republiek als grote mogendheid.
Bataafse revolutie 1783 - 1795. De tijd van conflicten tussen Patriotten en Orangisten. Met in Friesland patriotten in Franeker, Bolsward en Sneek.
Homoprocessen 1730 - 1866. Processen tegen homoseksuelen.
Pachtersoproer 1748. Een oproer met als oorzaak het verpachten van het innen van belastingen start in Groningen en verspreid zich via Friesland naar Amsterdam
Belastingen 1749 - 1750. Belastingen in Friesland, speciaal de quotisatie van 1749.
Epidemieën en hongersnoden 1315 - 1956. Van de hongersnood 1315-1318 tot de kinderverlamming na de Tweede Wereldoorlog
Haye en Yes werden geboren in 1690 in het tijdperk Willem III en zullen daar als kind weinig van hebben meegemaakt. Maar ook in later jaren wordt er vaak aan tafel nog over eerdere gebeurtenissen gepraat.
Bijvoorbeeld over de inval van Bommen Berend, pas tegengehouden bij Heerenveen. Ontstond er paniek in Friesland?
De kalenderhervorming hebben ze als kind meegemaakt.
Haye beleefde het tijdperk Stadhouderloos tijdperk II en maakten daar alles mee.
Bijvoorbeeld de dood van Johan Willem Friso, twee overstromingen en de volkstelling van 1744.
Yes de volkstelling niet.
Haye overleed in 1778 in het tijdperk Willem IV en V en hebben daar niet alles van meegemaakt.
Wel het pachtersoproer, de quotisatie en de nieuwe psalmberijming, niet de slag bij de Doggersbank en de perikelen van Patriotten en Prinsgezinden.
Haye was schipper