Nieuwsbrief 2007/01 (juni 2007)

Presentatie resultaten onderzoek “Gediscrimineerd op de werkvloer en dan ...?”

In eerdere nieuwsbrieven berichtte EARN over het onderzoek dat zij samen met het Landelijk Bureau ter bestrijding van Rassendiscriminatie (nu: Art. 1) heeft uitgevoerd. Het onderzoek wilde inzicht geven in wat er gebeurt nadat mensen bij werkgever, bonden, antidiscriminatiebureaus of de Commissie Gelijke Behandeling een klacht hebben ingediend over een geval van racisme op de werkplek. Ook is gekeken naar redenen waarom mensen die racisme op de werkplek ervaren géén klacht indienen.

De resultaten van het onderzoek zijn op 10 mei 2006 gepresenteerd voor pers en publiek in Rotterdam. Hoewel kleinschalig van opzet, waren de resultaten van het onderzoek schokkend: vrijwel alle respondenten hadden nadelige gevolgen ondervonden van het klagen over racisme op de werkplek: zij zijn hun werk kwijtgeraakt en hebben psychisch leed, financiële problemen en gezondheidsproblemen ondervonden. In de meeste gevallen gold: ‘baan kwijt en dader blijft ongestraft’. Geen van de organisaties (vakbond, Commissie Gelijke Behandeling of antidiscriminatiebureau) bleken in staat de klagers voldoende bescherming te bieden binnen de organisatie waar zij werkten.

Hoewel de uitkomsten bedroevend zijn, is EARN er trots op dat het onderzoek is uitgevoerd. Het is een uniek onderzoek waarin nu eens de slachtoffers van racisme centraal staan. Ook is voor het eerst bekeken hoe effectief de bestaande klachtenprocedures zijn voor slachtoffers van racisme. Het onderzoeksrapport heeft veel aandacht gekregen in de diverse media en een aantal vervolgactiviteiten opgeleverd.

• • Download het rapport  

  • Lees het verslag van de presentatie (website LBR/Art. 1)

  • Lees het persbericht van EARN en het persbericht van het LBR (gearchiveerd)

  • Artikel in webzine Solidariteit "Falende wetgeving: Slachtoffer racisme staat er alleen voor"

Gedrukte exemplaren van het onderzoeksrapport kunt u aanvragen via fnv.earn@gmail.com tegen een vergoeding van EUR 3,- voor porto- en administratiekosten.

Vervolgactiviteiten onderzoek “Gediscrimineerd op de werkvloer en dan …?”

Seminar EARN 15 mei 2006

Naar aanleiding van het LBR/EARN-onderzoek "Gediscrimineerd op de werkvloer en dan … ?”  heeft EARN een seminar georganiseerd voor zwarte werknemers en vakbonds(kader)leden. Dit seminar vond plaats op 15 mei 2006 in Amsterdam. Deelnemers aan het seminar waren deels kaderleden die al jarenlang actief zijn binnen de vakbeweging en deels mensen die actief zijn binnen andere politieke en/of welzijnsorganisaties. Aanwezig waren ook leden van EARN's part-nerorganisatie Black Workers for Justice uit Engeland en een vakbondslid uit België. Tijdens het seminar was er ruimte voor het delen van gevoelens en ervaringen bij racisme op de werkplek. Het delen van ervaringen deed goed. Eén van de deelnemers: "Je maakt het elke dag mee en je praat er eigenlijk nooit over".

Tijdens het seminar werd ook naar oplossingen gezocht. Conclusies die werden getrokken:

• Racisme op de werkplek heeft een enorme impact op het persoonlijke leven van de slachtoffers, met name op hun gezondheid. Een grootschaliger volgonderzoek is dan ook nodig.

• Maak melding van klachten, ondanks de uitkomsten van het onderzoek. Alleen op die manier wordt duidelijk hoe wijdverbreid het probleem is. 

• Doe ook aangifte bij de politie over racisme op de werkplek; dit is nog een weinig be-kende weg. 

• Zwarte werknemers moeten assertiever worden: geef aan waarvan je niet gediend bent, neem geen genoegen met een afwijzing van een klacht. 

• Zwarte werknemers moeten meer met elkaar samenwerken, zich laten adviseren en zich mobiliseren. 

• De aanwezige vakbondsleden wilden meer inzet van de FNV bij het bestrijden van ra-cisme op de werkplek.

Lees het verslag (pdf-document)

Lees het artikel in BKader (kaderblad van FNV Bondgenoten)

Gesprekken met FNV Bondgenoten

Bij het onderzoek "Gediscrimineerd op de werkvloer en dan … ?”  was in de beginfase de FNV Vakcentrale betrokken. Ze heeft zich echter teruggetrokken, omdat ze het onderzoek te kleinschalig vond. Een aantal cases van slachtoffers werd afgedaan als niks met racisme te maken hebbend. EARN heeft Annemarie Snels, adviseur diversiteit van FNV Bondgenoten uitgenodigd om tijdens de presentatie van het onderzoeksrapport op 10 mei 2006 een exemplaar in ontvangst te nemen. Tijdens haar speech op die dag heeft zij toegezegd verder met EARN en het LBR in gesprek te willen gaan.

Dit gesprek heeft plaatsgevonden op 10 juli 2006. Aanwezig was ook Anja Jongbloed, bondssecretaris van FNV Bondgenoten. Met elkaar werd overeenstemming bereikt om de volgende vier punten te verwezenlijken:

1. Regionale debatten tussen witte en zwarte kaderleden

Inhoud: bespreken van het probleem van discriminatie op de werkvloer en de afhandeling van klachten door kaderleden.

Doel: taboe doorbreken en het probleem bespreekbaar maken, kennis uitwisselen en pijnpunten inventariseren. 

Vorm: reeks debatten onder begeleiding van deskundige gespreksleiders, eventueel met aanwezigheid van gemeente. Stapsgewijs uitbreiden naar meerdere partijen in het veld, managers en werknemers zelf. Dus geen eenmalige activiteit.

Noot:

Ook andere discriminatiegronden kunnen worden meegenomen en lokale Antidiscriminatie-bureaus kunnen erbij worden betrokken om de samenwerking tussen hen en bonden op lokaal/regionaal niveau te stimuleren FNV Bondgenoten ziet mogelijkheden om aan te sluiten bij 'Bondswerk op lokaal niveau’, een reeks lokale themabijeenkomsten voor leden.

2. Pilotproject in een drietal bedrijven

Inhoud: inventarisatie door middel van een discussie tussen witte en zwarte kaderleden, management en werknemers.

Doel: totaalbeeld krijgen van hoe discriminatie binnen een bedrijf nu aangepakt moet worden en daar uiteindelijk een goed antidiscriminatiebeleid voor ontwikkelen dat niet alleen op papier staat.

Vorm: enkele bedrijven uitkiezen waar de bedrijfskadergroep bereid is om het over discri-minatie te hebben.

Noot:

Aanknopingspunten kunnen eventueel de ‘gesprekken op de werkvloer’ zijn die FNV Bond-genoten in het kader van het Breed Initiatief Maatschappelijke Binding circa een keer per maand in diverse bedrijven organiseert. Concreet wordt ook de NS als mogelijke partner genoemd.

3. Platform zwarte kaderleden

Inhoud: een landelijk netwerk van zwarte kaderleden (vertegenwoordigers vanuit alle bonden) waarin informatie kan worden uitgewisseld en ze van elkaar kunnen leren.

Doel: kennisuitwisseling en versterking van de kaderleden.

Vorm: bijeenkomsten (naar voorbeeld van de TUC Black Workers’ Conference in Engeland) gefaciliteerd door FNV Bondgenoten, nu te weinig ruimte.

4. Professionalisering van juridische advisering

Inhoud: een goed bereikbaar en deskundig juridisch advies.

Doel: zorgvuldige afhandeling van klachten.

Vorm: drempelverlagend, telefonische bereikbaarheid vergroten en mogelijkheid tot face-to-face intakes. Deskundigheidsbevordering (scholing, training) op het gebied van antidiscriminatie wetgeving.

Annemarie Snels is in september 2006 langdurig ziek geworden waardoor er nog geen vervolgafspraken zijn gemaakt. Het LBR is door een reorganisatie gegaan (LBR is nu Art. 1). Het is op dit moment onduidelijk wat er van de gemaakte afspraken terecht gaat komen.

Onderzoeksproject victimisatie

Begin mei 2007 hoorde EARN van een vervolgonderzoek naar (de angst voor) victimisatie dat door de Universiteit Twente uitgevoerd gaat worden. Victimisatie is het verschijnsel dat mensen die een formele klacht over discriminatie indienen daar nadelige gevolgen van ondervinden. Bijvoorbeeld: je krijgt geen promotie omdat je leidinggevende denkt dat collega’s daar problemen mee zullen hebben; je vindt dit discriminatie en dient een klacht in bij de directie (of je vakbond of een antidiscriminatiebureau); omdat je die klacht hebt ingediend, gaat je leidinggevende je het leven zo zuur maken dat de situatie onhoudbaar wordt en je bijvoorbeeld wordt overgeplaatst, ziek wordt of uiteindelijk zelf maar ontslag neemt.

Het onderzoek naar victimisatie is door de Commissie Gelijke Behandeling geïnitieerd naar aanleiding van het onderzoeksrapport "Gediscrimineerd op de werkvloer en dan … ?”  Op dit moment weet EARN nog niet precies wat het onderzoek inhoudt. We houden u op de hoogte.

Activiteiten EARN in de afgelopen periode

24 maart 2006

Open brief aan minister Verdonk

In de actieweek in het kader van 21 maart, de internationale dag tegen racisme, heeft EARN een open brief verstuurd naar minister Verdonk. In de brief staat een lijst van belemmeringen die zwarte Nederlanders ondervinden bij de integratie / participatie in het maatschappelijke leven. Deze belemmeringen worden veroorzaakt door het gedrag van veel witte Nederlanders en EARN riep de minister daarom op om hiertegen óók eens hard op te treden.

• • Lees de brief (pdf-bestand)

7 - 9 april 2006

TUC Black Workers’ Conference in Eastbourne, Engeland

EARN-leden Rita Mungra, Jerry Chintoe, Farouq Tareen en Kenneth Cuvalay namen deel aan de Black Workers' Conference van de Engelse vakvereniging TUC. De Black Workers’ Conference is een jaarlijkse conferentie waar zwarte vakbondsleden uit hele land bijeen komen om te spreken over voor hen belangrijke zaken. De conferentie vond plaats in Eastbourne. Het thema van deze editie van de Black Workers' Conference was de positie van vrouwen op de arbeidsmarkt.

• • Lees het verslag (pdf-bestand)

28 september – 1 oktober 2006

EARN volgt SOLID-training Boedapest

SOLID (Strategies on litigation tackling discrimination in EU countries) is een project gericht om organisaties in alle 25 EU-lidstaten te trainen in de inhoud van antiracismewetgeving. Ook worden manieren gezocht om rechterlijke uitspraken te verkrijgen, onder andere door middel van strategisch procederen (proefprocessen uitlokken). Uitspraken van rechters geven richting aan de uitleg van de regels. Ook kunnen rechterlijke vonnissen, in landen die nog niet voldoen aan de EU-normen, helpen om bescherming te bieden aan slachtoffers van ongelijke behandeling en discriminatie.

De vierdaagse training in Boedapest ging over het effectief gebruiken van de nieuwe EU-wetgeving op het gebied van antiracisme (zie hiervoor de EARN Factsheet “Artikel 13 en de Awgb”). Het doel was om hiermee discriminatie op grond van ras in Nederland en de Europese Unie beter tegen te kunnen gaan. Besproken werden de EU-regels op het gebied van gelijke behandeling op grond van ras of etnische afkomst. Daarnaast werd gewerkt aan het opstellen van een nationale strategie om met behulp van onder meer proefprocessen duidelijkheid over de nieuw ingevoerde begrippen te krijgen (bijvoorbeeld victimisatie en intimidatie). Per lidstaat werd bepaald welk onderwerp in hun land het dringendst aangepakt moet worden. Op dat terrein wordt dan met behulp van de SOLID-methode een strategie ontwikkeld.

De Nederlandse deelnemers aan de SOLID-training hebben een werkgroep opgericht en overleggen regelmatig met elkaar. Deelnemers zijn vertegenwoordigers van de organisaties Art. 1, RADAR, Pharos en het antidiscriminatiebureau Tilburg. EARN is door een gebrek aan menskracht niet meer direct bij de werkgroep betrokken.

Meer informatie op de website van het project: http://www.solid-eu.org/

30 – 31 oktober 2006

Slotconferentie  GET-In Project: "Guide to Equal Treatment IN the Private Sector

EARN heeft deelgenomen aan de slotconferentie van het GET-In Project in Keulen. GET-In is een Europees project dat zich buigt over discriminatie binnen de goederen- en dienstensector. In Nederland staat de aandacht voor discriminatie in de financiële dienstverlening centraal (bank- en verzekeringszaken). Voorbeelden van discriminatie in deze sector: een bank die weigert een hypotheek te verlenen aan mensen uit een bepaald postcodegebied waar ‘toevallig’ veel zwarte mensen wonen; een verzekeringsmaatschappij die een aanvraag voor een inboedelverzekering afwijst op grond van iemands huidskleur of achternaam.

In het kader van dit project is een brochure samengesteld waarin wordt uitgelegd wat je kunt doen als je slachtoffer bent geworden van discriminatie met betrekking tot bank- en verzekeringszaken. De brochure is te downloaden via de website van het LBR/Art. 1: http://www.art1.nl/?node=1558

Je kunt in geval van discriminatie een beroep doen op de Algemene wet gelijke behandeling via de Commissie Gelijke Behandeling in Utrecht. Je hebt hier geen advocaat voor nodig, het kost niets en de procedure is redelijk snel. Zie voor meer informatie de website van de Commissie Gelijke Behandeling: http://www.cgb.nl Een andere weg is via een Antidiscriminatiebureau. Bel hiervoor het landelijk nummer 0900-2 354 354. Het Juridisch Loket kan u ook verder helpen, telefoon 0900-8020 of via de website van het Juridisch Loket: http://www.hetjl.nl

Informatie over het Europese project GET-In: http://www.getin-online.net

2007: Europees Jaar van Gelijke Kansen voor Iedereen

2007 is door de Europese Commissie uitgeroepen tot het “Europees Jaar voor Gelijke Kansen voor Iedereen”. Via het Agentschap SZW (gearchiveerde webpagina) was het mogelijk subsidie aan te vragen om activiteiten uit te voeren binnen dit thema. EARN heeft hier helaas door een gebrek aan menskracht van af moeten zien. Een overzicht van projecten die wel subsidie hebben gekregen, vindt u op de website van het Agentschap SZW.

Het is niet toevallig dat het thema ‘gelijke kansen’ voor 2007 is gekozen. 1997, tien jaar geleden, was het ”Europees Jaar tegen Racisme en Xenofobie”. De EU was geschrokken van de opkomst van de FPÖ van Jörg Haider en de wil om aandacht te besteden aan antiracismeactiviteiten was groot. Het ”Europees Jaar tegen Racisme” heeft onder meer geleid tot het oprichten van organisaties als ENAR (Europees platform voor antiracismeorganisaties) en de EUMC (Europees waarnemingscentrum voor racisme en xenofobie). Ook is er nieuwe wetgeving gekomen om racisme beter te kunnen bestrijden (de richtlijn ras en etnische afkomst van artikel 13 van het EU-verdrag van Amsterdam).

Inmiddels verschillen de regeringsprogramma’s van veel Europese landen niet zo heel veel meer van die van de FPÖ in 1997; in veel gevallen gaan ze zelfs veel verder waar het gaat om de beperking van instroom van immigranten. De tendens van de laatste jaren is om het beleid en organisaties voor racismebestrijding te ‘verstoppen’ achter termen als ‘gelijke kansen’ en ‘mensenrechten’. Het Landelijk Bureau ter bestrijding van Rassendiscriminatie is bijvoorbeeld per 23 april 2007 omgezet in een organisatie (met de naam Art. 1, spreek uit: artikel 1) die zich inzet voor het bestrijden van discriminatie op alle gronden (ook leeftijd, handicap, gender en seksuele geaardheid). Het EUMC (European Monitoring Centre on racism and xenophobia) wordt binnenkort het EU Agency for Fundamental Rights. De kans dat specifieke aandacht en expertise op het gebied van racismebestrijding hiermee vermindert is groot.

EARN in de media

Artikel in het SER-bulletin van oktober 2006. Titel van het artikel: “Sociale partners in een multicultureel Nederland - deel 1: We zijn een veel te witte organisatie". Intro: “De vakbonden willen al jaren meer allochtone leden binnenhalen. Maar ondanks allerlei initiatieven lukt dat nog maar matig. Zwarte FNV-kaderleden vinden dat er meer moet gebeuren, met name tegen discriminatie op de werkvloer. Uit onvrede zijn ze zelf actief geworden.” Met onder meer een interview met EARN-coördinator Kenneth Cuvalay. NB In februari 2007 heeft de SER een advies uitgebracht om de arbeidsmarktpositie van zwarte jongeren te verbeteren. Hierbij pleitte de SER ook voor een laagdrempelig landelijk meldpunt voor discriminatie en boetes voor werkgevers die discrimineren.

• • Lees het artikel

  • Lees het SER-advies (gearchiveerd)

Artikel in tijdschrift OR Informatie: "OR moet discriminatie op de werkvloer aanpakken"

Onderzoeken wijzen uit dat er bij organisaties en bedrijven volop wordt gediscrimineerd. Niet alleen huidskleur of leeftijd, maar ook religie, handicap of seksuele voorkeur zijn redenen om te discrimineren. Ondernemingsraden hebben de verplichting om het tegen te gaan, maar in de praktijk blijkt het niet eenvoudig. Een belangrijk probleem is dat discriminatie vaak in de incidentensfeer zit en niet structureel wordt aangepakt. Het artikel is mede naar aanleiding van het onderzoek "Gediscrimineerd op de werkvloer en dan … ?”  verschenen.

• • Lees het artikel 

Artikel in ENARgy “The Role of Trade Unions in Addressing Institutional Racism”

ENARgy is het tijdschrift van ENAR, een Europees platform voor antiracisme-organisaties. Het artikel is geschreven door EARN en gaat in op de manier waarop vakbonden in Europa met het vraagstuk ‘racisme’ omgaan en wat zij voor hun zwarte leden doen.

• • Lees het artikel 

Radio-interview Radio Sunshine

Op maandag 21 mei 2007 is EARN-lid Farouq Tareen geïnterviewd door Radio Sunshine over onder meer EARN en racisme op de arbeidsmarkt.

Toekomst EARN: Uw bijdrage is nodig!

In de inleiding van de nieuwsbrief schreven we al dat de meeste activiteiten van EARN door een kleine groep mensen wordt uitgevoerd. EARN krijgt regelmatig reacties dat het goed is dat EARN bestaat en dat de zaken waarvoor EARN aandacht vraagt belangrijk zijn. Om het werk van EARN te kunnen blijven voortzetten, is de inzet van meer mensen nodig. Veel activiteiten kan EARN niet uitvoeren omdat (meer nog dan financiën) menskracht ontbreekt. Voorbeelden zijn activiteiten in het kader van het “Europees Jaar van Gelijke Kansen” of inzet voor het SOLID-project (zie elders in deze nieuwsbrief). Ook heeft EARN soms iemand nodig om vertegenwoordigd te zijn op een conferentie of andere bijeenkomst.

EARN vraagt u dan ook om eens na te denken om bij te dragen aan het werk van EARN. Dit kan op verschillende manieren:

• deelnemen aan congressen of bijeenkomsten en daarover (mondeling of schriftelijk) rapporteren

• mee helpen organiseren van de EARN-seminars

• input geven over de inzet van EARN bij besprekingen met de FNV Vakcentrale, FNV-bonden of andere organisaties

• ideeën aanleveren voor activiteiten die EARN kan uitvoeren

• EARN in contact brengen met personen/organisaties die kunnen ondersteunen bij het maken van een folder of een nieuw design van de EARN-website

• het vinden van financiële middelen/subsidies voor activiteiten

• bekendheid geven aan het werk van EARN binnen uw eigen netwerk

Neemt u bijvoorbeeld eens deel aan de Black Workers’ Conference in Engeland of een bijeenkomst van ENAR in Brussel. Het is leerzaam, u doet interessante contacten op en de leden van EARN zijn altijd bereid om u advies te geven of te ondersteunen. Het enige wat we van u vragen is tijd en een serieuze inzet.

Heeft u interesse om op de een of andere manier bij te dragen aan de activiteiten van EARN, neem dan contact op met EARN-coordinator Kenneth Cuvalay.