EARN is in samenwerking met het Landelijk Bureau ter bestrijding van Rassendiscriminatie (LBR, nu Art. 1) een onderzoek gestart naar de afhandeling van klachten over racisme op de werkvloer. Het is een kleinschalig project dat inzicht moet geven in wat er gebeurt nadat mensen bij werkgever, bonden, antidiscriminatiebureaus of de Commissie Gelijke Behandeling een klacht hebben ingediend over een geval van racisme op de werkplek. Ook wordt gekeken naar redenen waarom mensen die racisme op de werkplek ervaren géén klacht indienen. De Landelijke Vereniging van Antidiscriminatiebureaus (LVADB) en het secretariaat Etnische Minderheden van de FNV zijn inmiddels ook bij het project betrokken. De resultaten zullen worden gepresenteerd op een speciale studiedag en zijn mogelijk een vertrekpunt voor verder onderzoek op dit gebied.
Als je zelf een klacht hebt ingediend (of dit wel eens hebt overwogen) en je wilt hierover in het kader van dit project geïnterviewd worden, neem dan contact op met de coördinator van EARN, Kenneth Cuvalay, e-mail fnv.earn@gmail.com of telefoon 06-2223 1842. Het neemt maar een uur van je tijd in beslag en met de uitkomsten van het onderzoek zijn alle zwarte en migranten-werknemers gebaat.
Als nationaal vervolg op de Europese EARN Conferentie van november 2002 vond op 15 mei jl. in Amsterdam een seminar van EARN plaats. Het thema van het seminar was “Is er toekomst voor zwarte (kader)leden binnen de vakbeweging?”. Er werd een overzicht gegeven van de activiteiten van EARN sinds de conferentie van 2002 en met een kleine twintig deelnemers werd gediscussieerd over de knelpunten die zwarte kaderleden ervaren binnen de bonden en op hun werkplek.
Conclusies
Geconcludeerd werd dat aan de ene kant de situatie op de arbeidsmarkt steeds slechter wordt. Zwarte en migranten-werknemers zitten in de hoeken waar de klappen vallen:
Zij zijn vaak als laatste binnengekomen en vliegen er dus als eerste weer uit;
Vaak werken zwarte en migranten-werknemers in tijdelijke en/of gesubsidieerde banen die als eerste verdwijnen;
In economisch moeilijke tijden zijn bedrijven (nog) minder geneigd zwarte en migranten-werknemers aan te nemen.
Aan de andere kant zijn het de structuren binnen de vakbeweging en ook wel de houding van de bonden zelf (onderschatting, niet serieus nemen van de problemen, bevreesd voor belangenverstrengeling ten aanzien van witte leden) die ervoor zorgen dat een effectieve aanpak van racisme en discriminatie niet mogelijk is. De meeste aanwezigen waren kaderleden en allen constateerden dat het vakbondswerk ten behoeve van migranten versnipperd is en niet effectief. Er zijn niet de juiste lijnen en structuren om zaken te laten doordringen tot de juiste plek. Het werkveld heeft meer handvatten nodig om zaken op te kunnen pakken. Ook de Contactcommissie Etnische Minderheden (CCEM) waar het beleid van de bonden ten aanzien van zwarte werknemers moet samenkomen, initieert weinig activiteiten en mist belangrijke (Europese) ontwikkelingen (bijvoorbeeld artikel 13 van het Verdrag van Amsterdam en het Nationaal Actieplan tegen Racisme) die zouden kunnen bijdragen aan een positieverbetering van zwarte en migranten-werknemers.
Afspraken
Afgesproken is dat EARN zich meer moet gaan profileren; zij gaat onder meer een manifest opstellen en treedt naar buiten meer herkenbaar op bijvoorbeeld door het gebruik van een logo. De strategie van EARN moet zijn om zowel binnen als buiten de bonden te werken. Binnen de bonden moet een cultuur- en structuurverandering op gang gebracht worden. Met structuurverandering wordt gedoeld op het Black Workers’ Conference-model van de Engelse vakcentrale TUC waar zwarte en migranten-vakbondsafgevaardigden op een conferentie het beleid opstellen dat door een commissie van bestuurders, beleidsmedewerkers en kaderleden wordt uitgevoerd. Buiten de bonden is het belangrijk om de eigen achterban te mobiliseren en allianties te vormen met organisaties die hetzelfde doel nastreven (gelijkwaardigheid in de maatschappij en op de arbeidsmarkt). Tot slot werd vastgesteld dat het erg belangrijk is om het (steeds toenemende) racisme op de werkvloer uit de marginaliteit te halen. Hier moet onderzoek naar gedaan worden en aandacht voor gevraagd worden.
De uitvoer van al deze activiteiten is momenteel in voorbereiding en na afsluiten van het project met de LBR (zie het bericht hierboven) kan er daadwerkelijk mee worden begonnen.
Van 23 tot 25 april waren drie leden van EARN, Rita Mungra, Farouq Tareen en Kenneth Cuvalay, te gast bij de Black Workers’ Conference van de Engelse vakcentrale Trades Union Congress (TUC). Ook Judith Roosblad, kaderlid van ABVAKABO FNV en auteur van het proefschrift “Vakbonden en immigranten in Nederland” reisde mee. De conferentie vond dit jaar plaats in Torquay. Op de eerste dag van de conferentie werd het rapport “Moving on … How Britain’s unions are tackling racism” gepresenteerd. Het rapport toont aan dat zwarte en Aziatische werknemers niet evenredig hebben geprofiteerd van de goede economie, met name voor jongeren was dit niet het geval. Het rapport beschrijft ook vijf projecten bij verschillende bonden die problemen waar zwarte werknemers mee te maken hebben, proberen op te lossen.
De EARN-leden vonden de conferentie als vanouds inspirerend, maar merkten ook op dat de onderwerpen minder politiek van aard waren dan andere jaren en dat controversiële onderwerpen (bijvoorbeeld de oorlog in Irak) werden gemeden. Ook in Engeland liggen de vakbondsverhoudingen onder vuur door het regeringsbeleid. Wat nog meer opviel was dat er anders dan andere jaren verhoudingsgewijs veel witte vakbondsvertegenwoordigers aanwezig waren. Judith Roosblad heeft namens de Nederlandse delegatie een speech gehouden over de politieke situatie in Nederland op dit moment die door de conferentie heel goed werd ontvangen.
Op 27 mei 2004 zou EARN een workshop verzorgen op de FNV studiedag “Een werkvloer zonder racisme”. De studiedag maakte deel uit van het actieprogramma van het Europees Verbond van Vakverenigingen (EVV) om racisme, discriminatie en vreemdelingenhaat te bestrijden. Wegens gebrek aan belangstelling binnen de bonden is deze dag echter afgelast, wat voor EARN veel reden tot bezorgdheid heeft gegeven. EARN heeft naar aanleiding van de afgelasting een persbericht uitgebracht en een brief gestuurd naar de besturen van alle FNV-bonden. Algemeen secretaris van de Onderwijsbond, de heer Knoop, heeft toegezegd het in te brengen in het Algemeen Secretarissenoverleg van 14 oktober jl. De uitkomst van dit overleg is nog niet bekend.
Ook naar Catelene Passchier van het EVV (die op de studiedag aanwezig zou zijn) heeft EARN een brief geschreven. In een reactie hierop deelde mevrouw Passchier EARN’s bezorgdheid; het EVV is alleen niet bij machte om hier veel aan te doen. Zij stelt vast dat niet alleen in Nederland, maar ook in diverse andere landen er een kloof bestaat tussen het belang van het onderwerp (toenemende xenofobie) en het gebrek aan belangstelling bij vakbonden en hun leden om dit onderwerp bespreekbaar te maken en hoog op de agenda te zetten. Zij zal wel aandacht hiervoor vragen in de EVV-werkgroep migratie en anti-racisme (waar ook de FNV deel van uitmaakt).
Reader EARN naar aanleiding van de studiedag
De studiedag stond grotendeels in het thema van de nieuwe Europese wetgeving op het gebied van racismebestrijding. EARN heeft hierover in eerdere nieuwsbrieven gepubliceerd. Een reader die EARN ten behoeve van de studiedag heeft samengesteld, geeft in begrijpelijke taal een overzicht van de nieuwe wetgeving en de betekenis ervan in de praktijk (op de werkvloer): Artikel 13: van verdrag naar praktijk: reader FNV-studiedag 27 mei 2004 (pdf-bestand). De reader is in papieren vorm ook te bestellen bij EARN.
Europees actieprogramma “Stop Discrimination”
Informatie over verschillende activiteiten rondom de invoering van de nieuwe wetgeving vind je op de website Stop Discrimination http://www.stop-discrimination.info. Ook hier valt op dat er in Nederland maar bijzonder weinig activiteiten plaatsvinden. In de volgende Nieuwsbrief besteedt EARN meer aandacht aan het actieprogramma.
EARN heeft vanuit het gezichtspunt van zwarte en migranten-werknemers een bijdrage geleverd aan een project dat zich richt op een toekomstverkenning van de belangenbehartiging van werknemers. Het project wordt uitgevoerd door drs. Evert Smit (directeur Basis & Beleid Organisatie-adviseurs) en dr. Keimpe Schilstra (adviesgroep FNV Bondgenoten) met subsidie van het ministerie van SZW. Tien jaar geleden is een soortgelijke studie uitgevoerd (“Belangenbehartiging van werknemers : een toekomstverkenning” / E. Smit, K. Schilstra en J. Paauwe. – Den Haag : Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid; VUGA, 1995).
Doelstelling van het project is het bevorderen van het debat over de toekomst van de belangenbehartiging. In september van dit jaar had een symposium over dit onderwerp moeten plaatsvinden, maar door de gespannen verhoudingen tussen regering en vakbeweging op dit moment is besloten om dit nog even uit te stellen. Op termijn zal ook een publicatie over het onderzoek verschijnen.
Annette Noya, EARN-lid van het eerste uur, gaat EARN verlaten wegens persoonlijke omstandigheden. Annette is vanaf het begin af aan bij EARN betrokken geweest en heeft altijd met veel inzet en professionaliteit haar inbreng in de groep gegeven. EARN wil haar graag bedanken daarvoor. Inmiddels is er ook een nieuw lid bij EARN gekomen, Günay Kokulu. Günay is kaderlid van ABVAKABO FNV regio Noordwest en kon als lid van EARN meteen al deelnemen aan het televisie-programma Meeting Point (zie bij EARN in de media).
De website van EARN is vorige maand een tijdje onbereikbaar geweest vanaf het adres http://fnv.net/earn. Reden hiervoor is dat het beheer van fnv.net is overgenomen door FNV Bondgenoten. Inmiddels zijn de problemen door FNV Bondgenoten opgelost, maar is het domein www.fnv.net vervangen door www.fnvbondgenoten.net. De website van EARN is voortaan dus bereikbaar via http://www.fnvbondgenoten.net/earn/. Voorlopig zal vanaf het oude adres nog worden doorgelinkt. Voor alle duidelijkheid: EARN heeft verder geen relatie met FNV Bondgenoten, het gaat alleen om een wijziging in het beheer van het domein waar de website van EARN is ondergebracht. NB dit is het oude website-adres van EARN
Meeting Point van de Nederlandse Moslimomroep (NMO)
EARN heeft deelgenomen aan het discussieprogramma Meeting Point van de Nederlandse Moslim Omroep (NMO). In de uitzending van 3 oktober jl. waren drie leden van EARN, Günay Kokulu, Mohammed Mdaghri en Kenneth Cuvalay, te gast om te discussiëren over racisme en discriminatie op de werkvloer.
Televisieprogramma over racisme en discriminatie
De Nederlandse Moslim Omroep heeft EARN ook gevraagd om mee te denken over de invulling van een uur durend televisieprogramma over racisme en discriminatie. Een eerste bespreking hierover vindt begin november plaats.
Stadsradio Fayalobi
Op 1 oktober jl. was EARN aanwezig in de studio van stadsradio Fayalobi (lokale radio Amsterdam) om te praten over de grote demonstratie tegen het regeringsbeleid van 2 oktober jl. in Amsterdam en in hoeverre zwarte mensen zich hierbij betrokken voelen. Aanwezig voor EARN waren Rita Mungra, Farouq Tareen en Kenneth Cuvalay.
Artikel Volkskrant en Contrast
Alweer even geleden, maar naar aanleiding van de berichtgeving van EARN over de (later afgelaste) FNV–studiedag en de nieuwe Europese wetgeving op het gebied van racisme- en discriminatiebestrijding zijn er twee artikelen verschenen:
In de Volkskrant van 27 mei 2004 het artikel “Een vooroordeel is ook discriminatie, allochtonen ervaren meer racisme op het werk maar houden het stil”.
In Contrast, tijdschrift over de multiculturele samenleving, in het juninummer van 2004 (nr. 11) het artikel “Winst of wassen neus? Europese richtlijn zorgt voor aanscherping antidiscriminatiewet” waarvoor EARN-coördinator Kenneth Cuvalay is geïnterviewd.
Binnenkort vindt weer de FNV landelijke dag etnische minderheden plaats. Bij de vorige landelijke dag heeft EARN een workshop gegeven over institutioneel racisme. Dit jaar heeft EARN besloten niet te zullen deelnemen aan de landelijke dag. Reden hiervoor is dat EARN vindt dat het tijd wordt om de opzet van de landelijke dag te wijzigen, deze is niet meer van deze tijd.
Kritiek EARN
Kritiek van EARN op de landelijke dag is dat het systeem van kiezen voor actiepunten te vrijblijvend is. Er is na tweeëneenhalf jaar nauwelijks iets van de uitvoer van de actiepunten terechtgekomen (met uitzondering van het coaching-project van ABVAKABO FNV) en de leden kunnen niemand daarop aanspreken. Ook is EARN een beetje moe van het aanhoren van een forum van witte bestuurders die peppraatjes komen verkopen over hoe goed het allemaal gaat bij de bonden en hoe we ons best moeten blijven doen om verbeteringen tot stand te brengen. De hele dag staat in het teken van integratie en perspectieven voor etnische minderheden op de arbeidsmarkt. Het lijkt EARN zinvoller om eens een hele dag bezig te zijn met uitsluiting, discriminatie en racisme op de arbeidsmarkt door witte Nederlanders.
EARN’s voorstel
Wat EARN wil is een minder vrijblijvende opzet van de dag in bijvoorbeeld de vorm van een conferentie. Afgevaardigden van zwarte en migranten-kaderleden moeten onderwerpen op de agenda kunnen zetten en er moet verantwoording afgelegd worden over de behaalde resultaten. In het seminar van EARN dat in mei jl. plaatsvond werd door zwarte kaderleden eveneens vastgesteld dat de bestaande structuren binnen de FNV een effectieve uitvoering van het beleid in de weg staan (zie bij “Uitkomsten EARN Seminar Amsterdam 15 mei 2004”). In het verslag van de TUC Black Workers’ Conference van 2003 wordt deze visie van EARN uitgebreider uiteen gezet en wordt eveneens beschreven hoe dit in Engeland in zijn werk gaat.
Green Paper Europese Commissie
De Europese Commissie heeft in mei 2004 een Green Paper uitgebracht over “Gelijkheid en non-discriminatie in een uitgebreide Europese Unie”. Een Green Paper is bedoeld om discussie op gang te brengen over een onderwerp (in dit geval “gelijkheid en non-discriminatie”) om op die manier van alle betrokken partijen hun toekomstvisie te horen. Op 22-23 november 2004 zal, onder Nederlands voorzitterschap van de Europese Unie, de uitkomst van de consultatieronde besproken worden in Den Haag. Dit zal dus een belangrijke bijeenkomst zijn voor het toekomstig anti-racismebeleid van de Europese Unie.
Meer informatie:
Racisme en terrorismebestrijding
De European Commission against Racism and Intolerance (ECRI) heeft in juni van dit jaar een beleidsstuk uitgebracht over racismebestrijding en de strijd tegen terrorisme: Combating Racism while fighting terrorism (ECRI General Policy Recommendation no. 8, June 2004). Het stuk vraagt aandacht voor discriminerende aspecten van anti-terrorisme-maatregelen die momenteel in veel Europese landen worden genomen. Ook in Nederland worden, bijna onopgemerkt, steeds meer wetten ingevoerd die niet alleen de privacy van burgers aantasten, maar vaak ook bijzonder discriminerend zijn voor bepaalde etnische gemeenschappen in Nederland.
Publicaties ENAR
Zoals eerder gemeld heeft EARN zich aangesloten bij ENAR, het European Network Against Racism. ENAR heeft in de afgelopen periode twee interessante rapporten uitgebracht die gratis te downloaden zijn vanaf de website van ENAR
“Combating Religious and Ethnic Discrimination in Employment: From the EU and International Perspective” (April 2004)
“Mainstreaming Equality in European Union Law and Policymaking” (April 2004)
Discriminatie? Bel Gelijk!
Op 29 juni stelde de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid De Geus het telefoonnummer Bel Gelijk in gebruik. Er is nu één centrale plek om alle vormen van vermoede discriminatie te melden. Het gaat om verschillende vormen van discriminatie: niet alleen op grond van ras of etnische afkomst, maar ook bijvoorbeeld op grond van leeftijd, seksuele gerichtheid, handicap. Je kunt het nummer ook bellen om informatie over discriminatie op te vragen. Meer informatie op de website: http://www.belgelijk.nl.
Het telefoonnummer is: 0900-BelGelijk of 0900-235 43 54 (EUR 10 cent per minuut).
Bijna 40% van de Nederlandse bedrijven hebben geen zwarte en migranten-werknemers in dienst
Uit het halfjaarlijkse onderzoek van Trendmeter blijkt dat 38% van de ondervraagde bedrijven geen enkele zwarte of migranten-werknemer in dienst heeft. Bij kleinere bedrijven (20 tot 50 werknemers) is dit percentage zelfs nog hoger: 49%. Een meerderheid van de Nederlandse bedrijven neemt liever geen vrouwelijke werknemers met een hoofddoek aan en eenderde van de ondervraagde directeuren vindt dat het toekomstige arbeidsgat het beste opgevuld kan worden door Oost-Europese werknemers, omdat ze denken dat deze beter gemotiveerd zijn en hun cultuur beter aansluit bij de Nederlandse cultuur.
EARN kijkt niet op van deze cijfers. Wel is het goed dat ze worden gepubliceerd, zodat duidelijk wordt dat werkgevers onderscheid maken op grond van etnische afkomst. Dit is een van de voorbeelden van wat door EARN aangeduid wordt met de term “institutioneel racisme”.
Hoezeer deze directeuren zich ten onrechte laten leiden door hun vooroordelen blijkt uit een ander onderzoek (van Intelligence Group) dat begin dit jaar uitkwam. Uit dit onderzoek blijkt dat zwarte en migranten-jongeren vaak ambitieuzer, leergieriger, ondernemender en meer internationaal georiënteerd zijn dan jongeren van Nederlandse afkomst (“Kleur!- de toekomst van de multiculturele arbeidsmarkt” / Bert van Trirum … et al. - Capelle aan den IJssel : Intelligence Group, 2004).
Arbeidsmarktbeleid migranten van de overheid
Op 27 oktober a.s. zal in de Tweede Kamer de Visie Arbeidsmarktbeleid worden behandeld van de Commissie Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Hierin wordt onder meer aandacht besteed aan de arbeidsparticipatie van etnische minderheden.
Lees de Visie Arbeidsmarktbeleid (pdf-bestand)
Nieuws van het Global Afrikan Congress (GAC)
Zoals in eerdere nieuwsbrieven al werd vermeld, participeren de Caribisch-Afrikaanse leden van EARN (Iwan Leeuwin en Kenneth Cuvalay) in het Global Afrikan Congress, een wereldwijde organisatie die opkomt voor de belangen van Afrikanen en Afrikanen in de diaspora. Iwan Leeuwin is coördinator van de Nederlandse divisie van het GAC. In het afgelopen jaar hebben verschillende bijeenkomsten plaatsgevonden, waaronder een internationale conferentie in Suriname. Andere bijeenkomsten waren bijvoorbeeld:
21 maart 2004 Amsterdam Bezinningsbijeenkomst in het kader van de VN Internationale dag tegen racisme
10 april 2004 Amsterdam in samenwerking met het Landelijk Platform Slavernijverleden een voorbespreking over het Nationaal Actieplan tegen Racisme
14 april 2004 Den Haag aanbieding petitie over het Nationaal Actieplan tegen Racisme aan Tweede Kamerleden
22 mei 2004 Amsterdam Miniconferentie in samenwerking met het Nationaal Instituut Nederlands Slavernijverleden en erfenis (NinSee)
25-27 juni 2004 Berlijn Conferentie van het GAC Europa
22 augustus 2004 Amsterdam Bezinningsbijeenkomst en debat met als thema “Emancipatie in relatie tot (zelf)reparatie, solidariteit en eenheid”
1-6 oktober 2004 Paramaribo Suriname Constitutional Conference van het GAC mondiaal
Nederlands Sociaal Forum 26-28 november 2004
Op 26, 27 en 28 november a.s. zal in de Beurs van Berlage te Amsterdam het eerste Nederlands Sociaal Forum plaatsvinden (analoog aan het Europees Sociaal Forum dat dit jaar van 14 tot en met 17 oktober in Londen plaatsvond). Meer dan 100 workshops en debatten en ook kunst en muziek zullen de drie dagen van het Nederlands Sociaal Forum vullen. De vier hoofdthema’s zijn:
Tegen de nieuwe wereldorde, voor vrede en sociale rechtvaardigheid
Racisme, migratie, uitsluiting: voor grenzeloze solidariteit
Tegen sociale afbraak
Kan een economie zonder grenzen samen gaan met duurzame ontwikkeling?
Toegang € 5,- per dag, een passe-partout voor 3 dagen kost € 10,-