Photo from pixabay.com (free to use)
Οι νεροκολοκύθες (που είναι είδος φρούτων από την οικογένεια των Κολοκυνθοειδών) στην Κύπρο λέγονται ‘νεροκόλοκα’, ‘κολότζια’ ή ‘βλασκούθκια’. Κάποια κολότζια όταν μεγαλώνουν κείτονται στο χώμα και ο έτσι λαιμός τους γέρνει πίσω προς την βάση τους. Σε άλλες περιπτώσεις τα νεροκόλοκα κρέμονται από κληματαριές και έτσι ο λαιμός τους παραμένει ίσιος. Αυτά είναι τα πιο συνηθισμένα σχήματα κολοτζιών που έχουμε στην Κύπρο, αλλά υπάρχουν πολύ περισσότερα σχήματα και μεγέθη στον κόσμο, που μπορείτε να τα δείτε στο διάγραμμα που ακολουθεί. Τα Κυπριακά κολότζια συνήθως κυμαίνονται από 7 μέχρι 100εκ.
In Cyprus, gourds (which are considered to be a kind of fruit in the family of Cucurbitaceae) are called ‘kolojia’, ‘nerokoloka’ or ‘vlaskoudia’. The shape of gourds depends on their position while they grow. If they lay on the ground, their stems curve round back towards their base. In the case that gourds are hanging from climbers while they grow, their stems keep straight. These are the most common gourd shapes in Cyprus, but there are many more shapes and sizes of gourds in the world, and you can see some of them in the table below. The Cypriot gourds are usually 7cm to 100cm long.
Gourd types ✽ Tύποι νεροκολοκύθων
Source (book): Summit, G. & Widess, J. (1998) The Complete Book of GOURD CRAFT. New York: Lark Books.
Υπάρχει μεγάλη παράδοση "πλουμίσματος" κολοτζιών στην Κύπρο, ξεκινώντας τον 15ο αιώνα, για να χρησημοποιηθούν τόσο για δικοσμητικούς, όσο και πρακτικούς σκοπούς. Παλιότερα, τα διακοσμητικά μοτίβα και άλλα σχέδια (με θέματα απο την φύση, την αγροτική ζωή και ιστορικές φιγούρες) χαραζόταν πάνω στα κολότζια με μαχαιράκι, και έπειτα τρίβονταν με κάρβουνο ή στάχτη για να πάρουν χρώμα και να σχηματιστούν καλύτερα. Στο τέλος, τα κολότζια τρίβωνταν με ελαιόλαδο για να γίνουν γυαλιστερά και ελκυστικά.
Συνήθως, τα κολότζια καθαρίζονταν και από μέσα, για ακοπούς φύλαξης κρασιού ή ελιών. Για να γίνει αυτό, αρχικά κόβόταν ο λαιμός τους στο πιο ψηλό σημείο του, και έπειτα μικρά κομμάτια από γυαλί ή μικρές κοφτερές πέτρες χύνονταν μέσα στο κολότζι. Αυτό γινόταν γιατί όταν το κολότζι με τις πέτρες ανακεινόταν, η εσωτερική του σάρκα και οι σπόροι του αποκολλούνταν και αφαιρούνταν πιο εύκολα. Τέλος, ένα είδος πίσσας ή ρετσινιού ζεσταίνόταν και χύνόταν μέσα στο κολότζι ως ένα είδος μονωτικού για την εσωτερική του βάση και τα τοιχώματα.
Άλλες χρήσεις των κολοτζιών ήταν η φύλαξη των μαχαιροπήρουνων και η φύλαξη και μεταφορά σκαγιών από κυνηγούς.
The folk art and tradition of gourds decoration is very old in Cyprus, believing that it goes back in the 15th century. Gourds were used for both decorational and utilitarian purposes. In the old days, patterns and illustrations inspired by nature, village life, and historical figures, were carved on the gourds using a knife, and later charcoal dust was rubbed in the designs so they take a darker colour. In the end, the gourds were smeared with olive oil for a shiny surface effect.
Except for the outside decoration, gourds used to be cleaned on the inside as well so they can store wine and olives. In order for gourds to be used like this, a special procedure needed to followed first. Firstly, the gourd's top of the stem was cut off, and then small pieces of glass or sharp stones were dropped in the gourd. Later, the whole thing was shaken until the seeds and the remaining flesh was edged out. Finally, a type of gum or resin was boiled and poured in the gourd to coat its inside and then, it was left to cool down.
Except for storing wine and olives, gourds also had many usages, such as storing cutleries, or used by huntsmen to store and carry gunpowder.
Source: Ridgway, M. (1999) Gourds, SUNJET (the Cyprus Airway in-flight magazine), 10(3), Nicosia: Action Productions.
Postcard from the Cyprus village of Laneia, featuring our gourds ✽ Κάρτ-Ποστάλ από την Λάνεια με τα κολότζια μας
Στη δική μας οικογένεια, η παράδοση της διακόσμησης κολοτζιών πέρασε σε εμάς μέσω του παππού Λευτερή , και σήμερα ασκείται με μοντέρνο τρόπο από την εγγονή του Λευτερή, Χρυστάλλα Πιτσιλλίδου. Σήμερα τα κολότζια σχεδιάζονται είτε με την χρήση πυρογράφου, είτε με μαρκαδόρους ή μπογιές, και χρησιμοποιούνται κυρίως σαν στολίδια για το σπίτι.
Οι θεματολογίες διακόσμησης τους ποικίλλουν και είναι εμπνευσμένες από εικόνες απο την παράδοση (βρακάες, μοτίβα με μαργαρίτες, κτλ.), από διάφορα έθιμα, γιορτές και φεστιβάλ της Κύπρου (γιορτή του κρασιού, γιορτή της ανθισμένης αμυγδαλιάς, κτλ.), αλλά επίσης και από ειδικές παραγγελίες που μας γίνονται (όπως τη συνεργασία μας με τα παραδωσιακά γλυκά "Κατερίνα").
Μπορείτε να δείτε τα πλουμισμένα μας κολότζια εδώ.
Για αγορά, μπορεί κάποιος να βρει τα ζωγραφισμένα μας νεροκόλοκα είτε ερχόμενος σε απ' ευθείας επαφή μαζί μας (πατήστε εδώ), είτε σε μερικά καταστήματα σουβενίρ στην Κύπρο, όπως στο κάστρο, το παλιό λιμάνι και το παντοπωλείο Λεμεσού, στο παντοπωλείο της Πάφου, στη Λαϊκή Γειτονιά της Λευκωσίας, στο μοναστήρι της Παναγίας του Κύκκου, και σε διάφορα καταστηματάκια στο Τρόοδος και στην Κακοπετρία.
Επίσης, στην προσπάθειά μας να ανακύψουμε και άλλες χρηστικότητες των κολοτζιών, φτιάξαμε και διάφορες σύγχρονες κατασκευές χρησημοποιόντας τα, όπως ρολόγια και φωτιστικά, τα οποία μπορείτε να δείτε στην σελίδα "Other Handicrafts" αυτής της ιστοσελίδας ή στην δεύτερη σελίδα μας (πατώντας εδώ).
In our family, the tradition of gourds decoration was passed to us from grandpa "pappous" Lefteris, and today it is practised in a modern way by Lefteris' grandaughter, Chrystalla Pitsillidou. Nowadays, gourds are decorated using a pyrographer (engraver by burning) or common art materials, such as markers and paint.
The inspiration for the thematology of our gourd decoration styles vary from traditional images ("vrakas"-man with the traditional Cypriot costume, flower patterns, etc.), customs, celebrations and festivals of Cyprus (the wine festival, the annual blooming almond tree festival, etc.), but we also do special orders (such as our cooperation with the traditional sweets "Katerina").
You can have a look of our decorated gourds here.
I you wish to buy our "kolojia", you can contact us here, or alternatively, you can find them in some souvenir shops in Cyprus near the old port and castle of Limassol, in the Limassol and Paphos old market, in Laiki Geitonia in Nicosia, in Kykkos monastery and in Troodos and Kakopetria villages.
In addition, we are also experimenting with transforming gourds into other handicrafts, such as clocks and lightings. You can see some of our other products in the tab "Other Handicrafts" in this website, or in our second webpage (click here).
Chrystalla decorating gourds, 1994 ✽ Η Χρυστάλλα και τα κολότζια της, 1994
Chrystalla, 2019 ✽ Χρυστάλλα, 2019