«شما تو بهترین دانشگاه اروپا باشی بعد بخوای برگردی ایران بری خدمت چه حسی داری؟». شما که این جمله را می‌خوانید چه حسی دارید؟
حدود ۳۰ هزار دانشجوی دختر و پسر ایرانی در کشورهای مختلف جهان مشغول تحصیل اند. بخش قابل توجهی از آنان در معتبرترین دانشگاه‌های دنیا درس می‌خوانند؛ در رشته‌هایی که در دانشگاه‌های خودمان وجود ندارد. این دانشجویان بعد از فارغ‌التحصیلی می‌توانند به کشور برگردند و چرخ علم و البته اقتصاد کشور را به گردش دربیاورند. اما اخیراً دولت تصمیم گرفته ارز دانشجویی را به قیمت آزاد به آنها بفروشد. تبعات منفی این کار کمی خارج از حد تصور است.
بخش اول: یک روایت از چند گرفتاری
تا اواسط تابستان امسال دانشجویانی که برای ادامه‌ی تحصیل خود جهت مقاطع تحصیلات تکمیلی در دانشگاه‌های معتبر دنیا و مورد تایید وزارتخانه‌های علوم و بهداشت به کشورهای دیگر سفر می‌کردند با ارائه‌ی مدارک خود این امکان را داشتند که از ارز دولتی با نرخ ۴۲۰۰ تومان استفاده کنند اما با قطع «ارز دانشجویی» حالا باید ارز را به قیمت آزاد تهیه کنند که این قیمت برای دانشجویانی که براساس نرخ کمتر از چهار هزار تومان برای ادامه‌ی تحصیل برنامه‌ریزی کرده بودند تقریباً کمرشکن است.
اغلب دانشجویان یا روی پس‌انداز خود حساب کرده بودند یا کمک خانواده اما در شرایط فعلی تمام محاسباتشان به هم ریخته؛ نه راه پیش دارند، نه راه پس و علی‌رغم وعده‌ی مسئولان وزارت علوم و وزارت بهداشت پرداخت ارز دولتی به دانشجویان، با بخشنامه‌ی بانک مرکزی قطع شد.
پیشنهاد میکنم مطلب " مهاجرت تحصیلی " را از دست ندهید ..!
در این مدت عده‌ای از دانشجویان و خانواده‌های آنان پیگیر تخصیص مجدد ارز دولتی بوده‌اند؛ کمپین راه‌اندازی کرده‌اند، با مسئولان دولتی و نمایندگان مجلس مکاتبه و دیدار و گفت‌وگو کرده‌اند و در مواردی مقابل سازمان‌های مربوطه تجمع کرده‌اند. نتیجه؟ فعلاً هیچ.
تنها راهی که دولت پیش پای این دانشجویان گذاشته بازگشت به کشور و ادامه تحصیل در دانشگاه‌های داخلی است. بسیار عالی؛ اما ظاهراً کسانی که این «امکان» را برای دانشجویان در نظر گرفته‌اند چندان به شرایط امکانِ آن فکر نکرده‌اند.
حدود ۳۰ هزار دانشجو در دانشگاه‌های معتبر خارجی تحصیل می‌کنند که در ۶ ماهه اول امسال ارز دانشجویی دریافت کرده‌اند و طبق برآوردهای صورت‌گرفته با توجه به محدودیت‌های جدید برای ثبت نام ارز دانشجویی این تعداد به حدود ۱۹ هزار نفر کاهش یافته است که تمامی آنان به دلایل مختلفی خارج از اختیارشان فاقد حمایت مالی از دانشگاه خود هستند. آیا ظرفیت پذیرش این تعداد دانشجو و تنوع رشته‌های تحصیلی آنان در دانشگاه‌های داخلی وجود دارد؟ در صورت بازگشت، با توجه به اینکه رتبه جهانی اکثر دانشگاه‌های خارجی مورد تایید وزارتین به مراتب بهتر از دانشگاه‌های داخلی است، آیا این امکان وجود دارد که در دانشگاهی با همان سطح ادامه تحصیل بدهند؟ باتوجه به محدودیت زمانی دانشجویان، آیا وزارتخانه‌های علوم و بهداشت زمان و سرعت عمل کافی برای انتقال این دانشجویان را دارند؟ اگر فرضاً تمام دانشجویان به دانشگاه‌های داخلی برگردند، آیا سپهر علمی کشور و دانشگاه‌ها دچار رکود علمی نمی‌شوند؟ آیا ممکن است بدون ارتباط با دانش روز دنیا توقع پیشرفت علمی و بعد اقتصادی کشور را داشته باشیم؟ آیا دولت هیچ تعهد یا مسئولیتی نسبت به این دانشجویان ندارد؟
طبق آخرین توافق وزارت علوم و بانک مرکزی، قرار شده دانشجویان با هزینه ی شخصی خود ارز را از بازار آزاد تهیه کنند. اما اگر قرار است دانشجو ارز را به قیمت آزاد تهیه کند، چرا باید در سامانه‌ی مربوطه ثبت‌نام کند و «تعهد خدمت» بدهد؟ نکته‌ی دیگر اینکه نرخ سامانه‌ی «نیما» و «سنا» وابسته به بازار آزاد است و هر روز تغییر می‌کند. با این شرایط آیا تمام دانشجویان بطور عادلانه و به یک قیمت ارز تهیه می‌کنند یا هر کسی بسته به اقبال خود باید برای تحصیل هزینه کند؟ در ادامه سعی می‌کنیم به بخشی از این سؤالات پاسخ بدهیم. اما پیش از آن بیایید روند اتفاقات را بطور مختصر مرور کنیم.
تا پایان شهریور امسال دانشجویانی که برای ادامه‌ی تحصیل خود به کشورهای دیگر سفر می‌کردند با ارائه‌ی مدارک خود، این امکان را داشتند که از ارز دولتی با نرخ ۴۲۰۰ تومان استفاده کنند. اما بانک مرکزی بخشنامه‌ای صادر و مقرر کرد که دانشجویان از اول مهرماه ارز مورد نیاز خود را با قیمت آزاد از دو بانکی که معرفی کرده بود، بخرند.
این تصمیم برای دانشجویان خارج از کشور شوک بزرگی بود. آنها بر مبنای قیمت ارز دولتی برنامه‌ریزی کرده بودند و بسیاری با افزایش ناگهانی هزینه‌ها توان گذران زندگی در کشورهای خارجی را ندارند. تا امروز پیگیری‌های آنان از نهاد مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها، رئیس سازمان برنامه و بودجه، رئیس دفتر رئیس جمهوری، کمیسیون‌های مختلف مجلس و دیدار با نمایندگان و مسئولان نتیجه‌ای نداشته و تصمیم جدیدی در این‌باره اتخاذ نشده است.
منبع : ایسنا