Post date: Mar 01, 2013 9:5:28 AM

Για την ανάγνωση / κατέβασμα του άρθρου σε μορφή pdf, πατήστε ΕΔΩ

Η πρόταση του Υ.ΠΑΙ.Θ.Π.Α. για το σχέδιο "Αθηνά" και οι υπαρξιακές αναζητήσεις της ΑΣΠΑΙΤΕ

Η ανακοίνωση από το Υ.ΠΑΙ.Θ.Π.Α. της πρότασης για την χωροταξική αναδιάρθρωση του χάρτη της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στη χώρα μας, που κωδικοποιείται ως σχέδιο 'Αθηνά", προκάλεσε σωρεία αντιδράσεων κυμαινομένων από τη θετική αποδοχή του έως και την πλήρη απόρριψη του, όπως εύκολα μπορεί να διαπιστωθεί από την καταγραφή τουλάχιστον των απόψεων συλλογικών ακαδημαϊκών οργάνων, τοπικών κοινωνιών και εν τέλει των ίδιων των πολιτικών κομμάτων. Ο ενδιαφερόμενος μπορεί πολύ εύκολα να αναζητήσει στο διαδίκτυο ειδήσεις, δελτία τύπου, αποφάσεις συλλογικών οργάνων ακαδημαϊκών οργάνων και φοιτητικών συλλόγων αλλά και τοπικών κοινωνιών και εκπροσώπων τους, προκειμένου να "αφουγκρασθεί" τους προβληματισμούς που προβάλλονται για το σχέδιο 'Αθηνά" και που αναμένεται να αυξηθούν σε πλήθος αλλά και σε ένταση στην κλίμακα της "αντίδρασης" καθώς θα εξαντλείται ο διατιθέμενος χρόνος διαβούλευσης.

Στο προταθέν από το Υ.ΠΑΙ.Θ.Π.Α. σχέδιο "Αθηνά", η ΑΣΠΑΙΤΕ μετονομάζεται σε Σχολή Παιδαγωγικής και Τεχνολογίας και εντάσσεται στο Ομόσπονδο Αττικό ΤΕΙ και σ' αυτή περιλαμβάνονται τέσσερα (4) Τμήματα, το Τμήμα Εκπαιδευτικών Πολιτικών Μηχανικών, το Τμήμα Εκπαιδευτικών Ηλεκτρολογίας, το Τμήμα Εκπαιδευτικών Μηχανολογίας και το Τμήμα Εκπαιδευτικών Ηλεκτρονικής (βλ. ανάρτηση 31/01/2013). Αναμφίβολα, σε πρώτη ανάγνωση, η πρόταση του Υ.ΠΑΙ.Θ.Π.Α. για την ΑΣΠΑΙΤΕ δεν θα έπρεπε να δημιουργεί ερωτηματικά καθώς "υλοποιεί" την κατάργηση των δύο Γενικών Τμημάτων της Σχολής που υποστηρίζουν προγράμματα σπουδών των Α' Κύκλων Σπουδών των προπτυχιακών Τμημάτων ως ορίζεται στον Ν.4009/2011 και ταυτόχρονα, στα πλαίσια του περιλάλητου εξορθολογισμού, την εντάσσει ως Σχολή (απαλείφοντας το χαρακτηρισμό "Ανώτατη") σε ένα νεο-δημιουργηθέν ίδρυμα-γίγαντα, το Ομόσπονδο Αττικό ΤΕΙ, (το οποίο πλέον θα ενθυλακώσει δύο ήδη μεγάλου μεγέθους Ιδρύματα - ΤΕΙ Αθήνας & Πειραιά - και μια μικρού μεγέθους Σχολή), ένταξη αυτονόητη λαμβανοντας υπόψη το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας της, την ακαδημαϊκή δομή της και το περιεχόμενο των προπτυχιακών προγραμμάτων των Τμημάτων της.

Η δια του σχεδίου "Αθηνά" κατάργηση των Γενικών Τμημάτων σε άλλα Ιδρύματα και Σχολές, εξ όσων γνωρίζω, ουδεμία αντίδραση είχε καθώς από την πρώτη στιγμή κατανοήθηκε ο "εναρμονισμός" με τα επιβαλλόμενα στο σχετικό άρθρο στο Ν.4009/2011. Κάποια εύλογα ερωτήματα σχετικά με την "τύχη" των μελών ΔΕΠ και ΕΠ που υπηρετούν στα Γενικά Τμήματα όλων των Ιδρυμάτων, απαντώνται εύκολα καθώς τα ζητήματα αυτά επιλύονται από τα ίδια τα Ιδρύματα, με εσωτερικές διαδικασίες δια των οποίων θα καθορισθεί η διασπορά και η ένταξη των υπηρετούντων - στα Γενικά Τμήματα- μελών ΔΕΠ και ΕΠ, στα προπτυχιακά Τμήματα τους. Στην ΑΣΠΑΙΤΕ, όμως, μια τέτοιου είδους προσαρμογή - ευθυγράμμιση θεωρείται "μη αποδεκτή" αναφορικά με το Γενικό Τμήμα Παιδαγωγικών Μαθημάτων, όπως μπορεί να διαπιστωθεί από τις μέχρι σήμερα τοποθετήσεις της συντριπτικής πλειοψηφίας των μελών ΕΠ της Σχολής. Ως κύρια επιχειρήματα προβάλλονται: α) ο ιδιαίτερος "παιδαγωγικός" χαρακτήρας της Σχολής που επιβάλλει τη "διατήρηση", κατ΄ εξαίρεση σ' όλο το νέο χάρτη της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, του εν λόγω Τμήματος και β) η αδυναμία οργάνωσης και συντονισμού των επιμορφωτικών προγραμμάτων που προσφέρει η Σχολή στα "εξακτινωμένα", ανά την ελληνική επικράτεια Παραρτήματα της.

Με το εύλογο - κατά τα άλλα- επιχείρημα της μη πανεπιστημιακής προέλευσης των εκπαιδευτικών - αποφοίτων της Σχολής (Σημ. Ομολογουμένως μοναδική περίπτωση!), έχουν διατυπωθεί οι ακόλουθες γνώμες και προτάσεις από τα ακαδημαϊκά όργανα της ΑΣΠΑΙΤΕ:

• Η διατύπωση γνώμης σχετικά με το σχέδιο "Αθηνά" από τη Δ.Ε. της ΑΣΠΑΙΤΕ, στο με αριθμό πρωτ. Δ/688-26.02.2013 έγγραφο προς τον Υπουργό κ. Κ. Αρβανιτόπουλο, στο οποίο εκφράζεται η ομόφωνη γνώμη της Διοικούσας Επιτροπής της ΑΣΠΑΙΤΕ για τη διατήρηση της αυτονομίας της ΑΣΠΑΙΤΕ με ένταξη της στον πανεπιστημιακό τομέα της Γ' βάθμιας εκπαίδευσης, στην οποία θα λειτουργούν τα πέντε (5) Τμήματα, το Τμήμα Εκπαιδευτικών Ηλεκτρολογίας, το Τμήμα Εκπαιδευτικών Ηλεκτρονικής, το Τμήμα Εκπαιδευτικών Μηχανολογίας, το Τμήμα Εκπαιδευτικών Πολιτικών Μηχανικών και το Παιδαγωγικό Τμήμα.

• Η πρόταση των προϊσταμένων των Τμημάτων της ΑΣΠΑΙΤΕ, στο με αριθμ. πρωτ. Δ.516/12.02.2013 έγγραφο, στο οποίο προτείνεται η αυτόνομη ένταξη της Σχολής στον πανεπιστημιακό τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης - κάτω από την "ομπρέλα" του Ομόσπονδου Πανεπιστημίου Αθηνών "Αδαμάντιος Κοραής"- στην οποία θα λειτουργούν τα πέντε (5) Τμήματα ως αυτά ορίζονται στην πρόταση της Δ.Ε. της ΑΣΠΑΙΤΕ.

Στα πλαίσια της εν εξελίξει διαβούλευσης για το σχέδιο "Αθηνά" και ειδικότερα για το σκέλος που αφορά την ΑΣΠΑΙΤΕ, θα πρέπει να αναφερθούν οι δύο μέχρι σήμερα γνωστές συναντήσεις (Σημ. Προφανώς, δεν μπορώ να γνωρίζω τις ανεπίσημες διαβουλεύσεις) αντιπροσωπειών μελών της κοινότητας της Σχολής με πολιτικά πρόσωπα. Αυτές είναι: α) Συνάντηση (13/02/2013) μελών της κοινότητας της Σχολής υπό τον Πρόεδρο της ΔΕ με τον Υπουργό κ. Κ. Αρβανιτόπουλο και β) Συνάντηση (21/02/2013) αντιπροσωπείας καθηγητών της ΑΣΠΑΙΤΕ με τη βουλευτή Α’ Πειραιά και Υπεύθυνη του Τομές Παιδείας και Έρευνας της ΔΗΜΑΡ, κα. Μαρία Ρεπούση.

Τέλος, αναφέρεται και η μέχρι σήμερα καταγεγραμμένη πρόταση της ισχνής μειοψηφίας της κοινότητας της Σχολής που προέρχεται από την πλειοψηφία του εκπαιδευτικού προσωπικού του Τμήματος Εκπαιδευτικών Μηχανολογίας της ΑΣΠΑΙΤΕ (βλ. απόφαση συνέλευσης Τμήματος), στην οποία εκφράζεται η συναίνεση με την πρόταση του Υ.ΠΑΙ.Θ.Π.Α. με την σαφή επισήμανση για την ένταξη των μελών ΕΠ των δύο γενικών τμημάτων της Σχολής στα Τεχνολογικά Τμήματα της Σχολής.

Πλαίσιο για τη διατύπωση μιας ρεαλιστικής πρότασης

Προκειμένου να διατυπωθεί μια πρόταση για το ρόλο ή θέση ή προοπτική της ΑΣΠΑΙΤΕ στην μετά το σχέδιο "Αθηνά" εποχή, κατά την προσωπική μου άποψη, θα πρέπει να διερευνηθούν αφενός η αναγκαιότητα εκπαίδευσης των μελλοντικών εκπαιδευτικών μέσω ενός συγχρονικού ή παράλληλου μοντέλου εκπαίδευσης και αφετέρου κατά πόσο η ΑΣΠΑΙΤΕ δύναται - κατ' ουσία και όχι κατ' επίκληση - να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις υποστήριξης ενός συγχρονικού μοντέλου εκπαίδευσης των μελλοντικών εκπαιδευτικών τεχνολόγων.

Για το πρώτο ζητούμενο, ο ενδιαφερόμενος αναγνώστης μπορεί εύκολα να αναζητήσει μελέτες και άρθρα που αναλύουν διεξοδικά τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα τόσο του συγχρονικού όσο και του διαδοχικού μοντέλου εκπαίδευσης των μελλοντικών εκπαιδευτικών. Επιπρόσθετα, μπορεί να διαπιστώσει την υποχώρηση του συγχρονικού μοντέλου εκπαίδευσης έναντι του διαδοχικού για λόγους που σχετίζονται με τις ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις σε συνδυασμό με το υψηλό κόστος υποστήριξης του πρώτου, παράγοντα καθοριστικό για το πρόκριμα του δευτέρου από τους υπευθύνους χάραξης της εκπαιδευτικής πολιτικής. Τα ανωτέρω αιτιολογούν την "εξαφάνιση" από το χάρτη των ακαδημαϊκών ιδρυμάτων της ΕΕ, των ΗΠΑ, του Καναδά κλπ, Σχολών και Τμημάτων πρωτεργατών και θιασωτών του συγχρονικού μοντέλου εκπαίδευσης των μελλοντικών εκπαιδευτικών των δύο πρώτων βαθμίδων της εκπαίδευσης και την καθολική αποδοχή του διαδοχικού μοντέλου εκπαίδευσης. Επιπρόσθετα, οι τάσεις δείχνουν ότι το συγχρονικό μοντέλο εκπαίδευσης των εκπαιδευτικών μπορεί να ενισχυθεί και να αναπτυχθεί για μελλοντικούς εκπαιδευτικούς, με πολυδιάστατο επιστημονικό αντικείμενο, της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι οι περιπτώσεις αυτές αφορούν χώρες με σαφείς κοινωνικο-οικονομικές διαφοροποιήσεις από την χώρα μας και στις οποίες απουσιάζουν εμφαντικά οι συντεχνιακές εκπαιδευτικές - και όχι μόνο - αντιλήψεις. Η παράβλεψη όλων αυτών και η εμμονή στο συγχρονικό μοντέλο εκπαίδευσης των εκπαιδευτικών, ιδιαίτερα τώρα που η χώρα μας βιώνει μια πρωτοφανή οικονομική κρίση και την εξ αυτής αποσάθρωση του κοινωνικού ιστού της, αποτελεί κατά μία έννοια "στρουθοκαμηλισμό". Άραγε το ζήτημα της εκπαίδευσης των τεχνολόγων εκπαιδευτικών - συγκεκριμένων ειδικοτήτων - οφείλει να αντιμετωπισθεί υπό το πρίσμα της μη-πανεπιστημιακής προέλευσης τους ή πρώτιστα υπό το πρίσμα της εξυπηρέτησης των αναγκών και προσαρμογών - μεταρρυθμίσεων της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας που δεν οφείλουν, υποχρεωτικά, να ταυτίζονται με τα οράματα ή επιδιώξεις και εν τέλει τους στόχους του συνόλου της κοινότητας της Σχολής και των αποφοίτων της;

Η απάντηση στο δεύτερο ζητούμενο προκύπτει μετά την "ακτινογράφηση" των προγραμμάτων σπουδών της Σχολής και των περιεχομένων τους, του ακαδημαϊκού και διοικητικού προσωπικού της, της ποιότητας του παρεχόμενου εκπαιδευτικού έργου, του διεξαγόμενου ερευνητικού έργου και της υλικοτεχνικής υποδομής της (επάρκεια και συντήρηση κτιριακών εγκαταστάσεων, εργαστηριακές μονάδες και εξοπλισμοί, Βιβλιοθήκη, Κέντρο Δικτύων, Συστήματα μηχανογράφησης και διοικητικής υποστήριξης).

Από τα προαναφερόμενα συνάγεται ότι είναι εφικτή η διατύπωση ενός σχεδίου ή μιας πρότασης (Σημ. Βεβαίως όχι μιας πρότασης τύπου plan A συνοδευόμενη από μια άλλη πρόταση τύπου plan B, καθώς η κοινότητα της Σχολής, δεν καλείται να αντιμετωπίσει μια επιχειρησιακή κρίση ούτε μπορεί να επιδεικνύει μια συμπεριφορά διαπραγματευτή για την εξασφάλιση των μέγιστων κεκτημένων, άραγε ποιών;) η οποία οφείλει να είναι ρεαλιστική - προσαρμοσμένη στις ανάγκες - προτεραιότητες της εκπαίδευσης και γενικότερα της σημερινής ελληνικής κοινωνίας. Συνεπώς, εκ των πραγμάτων η πρόταση οφείλει να απαντήσει αποφασιστικά στο κύριο ζητούμενο που δεν είναι άλλο από το κατά πόσο είναι εφικτή η βιωσιμότητα της Σχολής!

Ζητήματα εκπαίδευσης εκπαιδευτικών στην ΣΕΛΕΤΕ και στην ΑΣΠΑΙΤΕ - Συγχρονικό ή διαδοχικό μοντέλο;

Οι εκπαιδευτικοί όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης προέρχονται από πανεπιστημιακά ιδρύματα, με εξαίρεση την Ελλάδα, η οποία είχε και διατηρεί το "προνόμιο" να καταρτίζει εξω-πανεπιστημιακά μια κατηγορία εκπαιδευτικών που μελλοντικά θα υπηρετήσουν την τεχνική και επαγγελματική εκπαίδευση. Πρόκειται αφενός για τους αποφοίτους της πρώην ΑΣΕΤΕΜ/ΣΕΛΕΤΕ, η οποία παρέμεινε αδιαβάθμητη μέχρι την κατάργηση της και αφετέρου για τους αποφοίτους του Α' Κύκλου Σπουδών της ΑΣΠΑΙΤΕ η οποία με το άρθρο 4 του Ν. 3027/2002 αποτελεί τον καθολικό διάδοχο της ΣΕΛΕΤΕ (Σημ. Ο ιστορικός του μέλλοντος αναμφίβολα θα απορεί πως η κατάργηση μιας Σχολής και η ίδρυση μιας νέας έγινε σε ένα άρθρο ενός νόμου, ίσως ένα ακόμα δείγμα των προθέσεων της πολιτείας για τη μείωση του επιστημονικού επιπέδου και του κοινωνικού κύρους αυτής της κατηγορίας των εκπαιδευτικών). Ουσιαστικά, με την προαναφερομένη θεσμική ρύθμιση επιχειρήθηκε η "αναβάθμιση" της ΣΕΛΕΤΕ με την ένταξη της στον τεχνολογικό τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, δίνοντας της ταυτόχρονα την ευκαιρία να πειραματισθεί με την καλλιέργεια της ακαδημαϊκής κουλτούρας, είδος σε ανυπαρξία καθ' όλη τη διάρκεια της τετρακονταετούς ιστορίας της και που δυστυχώς ακόμα και σήμερα, μετά από την υπερ-δεκαετή λειτουργία της ΑΣΠΑΙΤΕ, αναζητεί τις προϋποθέσεις βλαστοφορίας της.

Η εκπαίδευση των εκπαιδευτικών στην πρώην ΣΕΛΕΤΕ που περιελάμβανε δύο Σχολές, την Ανωτέρα Σχολή Εκπαιδευτικών Τεχνολόγων Μηχανικών (ΑΣΕΤΕΜ) και την Παιδαγωγική Τεχνική Σχολή (ΠΑΤΕΣ), πραγματοποιούνταν στην ΑΣΕΤΕΜ (η εισαγωγή στην οποία γινόταν παλαιότερα με τις εισαγωγικές εξετάσεις και στη συνέχεια με τις πανελλήνιες των αποφοίτων της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης) σύμφωνα με το συγχρονικό μοντέλο εκπαίδευσης των εκπαιδευτικών και στην ΠΑΤΕΣ, με έδρα την Αθήνα και δύο Παραρτήματα (Θεσσαλονίκη και Πάτρα), σύμφωνα με το διαδοχικό ή σειριακό μοντέλο εκπαίδευσης. Στην ΠΑΤΕΣ, οι απόφοιτοι των Πανεπιστημίων και ΤΕΙ μετά από επιλογή βάσει κριτηρίων-μορίων ελάμβαναν την ετήσια παιδαγωγική κατάρτιση, προσόν απαιτούμενο για το διορισμό τους στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Η φοίτηση στα τέσσερα Τμήματα της ΑΣΕΤΕΜ (Εκπαιδευτικών Τεχνολόγων Ηλεκτρολόγων, Ηλεκτρονικών, Μηχανολόγων και Πολιτικών), που διέθετε κανονισμό λειτουργίας, ήταν υποχρεωτική τόσο για τα θεωρητικά όσο και τα εργαστηριακά μαθήματα και η διάρκεια της ήταν 4,5 έτη, συμπεριλαμβανομένου του εξαμήνου εκπόνησης της πτυχιακής εργασίας και της εξάμηνης πρακτικής άσκησης. Στα θεωρητικά μαθήματα, κατά τη διάρκεια των δύο πρώτων ετών φοίτησης το κάθε τμήμα - τάξη διαιρείτο σε δύο σύνολα - τάξεις κυρίως για να εξυπηρετηθεί το εκπαιδευτικό έργο λόγω των διατιθέμενων μικρών αιθουσών διδασκαλίας σε συνδυασμό με την υποχρεωτική παρακολούθηση. Στα εργαστηριακά μαθήματα, ο μέγιστος αριθμός των φοιτητών στις εργαστηριακές ομάδες δεν υπερέβαινε τους είκοσι (20) και είχαν την εποπτεία δύο ή τριών εκπαιδευτικών, ενώ όλα σχεδόν τα Εργαστήρια είχαν την υποστήριξη Ειδικού Τεχνικού Προσωπικού.

Το εκπαιδευτικό προσωπικό της ΑΣΕΤΕΜ/ΣΕΛΕΤΕ κατά τις δεκαετίες '60 και '70, ενώ δεν διέθετε - εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων - ακαδημαϊκά προσόντα, θεωρούνταν επαρκές για τις ανάγκες της εκπαίδευσης των μελλοντικών εκπαιδευτών των σχολών τεχνικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης. Όμως, από τις αρχές της δεκαετίας του '80, το πραγματικά πρωτοποριακό για την εποχή του (1960) θεσμικό πλαίσιο της Σχολής, καθίσταται εκ των πραγμάτων αναχρονιστικό - λαμβάνοντας υπόψη τις θεσμικές ρυθμίσεις στα Πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ - σε συνδυασμό με την ατολμία της Πολιτείας και αποχώρηση από τη Σχολή παλαιών καθηγητών της και τον εμπλουτισμό του εκπαιδευτικού προσωπικού με αποφοίτους της ίδιας της Σχολής (βλ. σύνδρομο ακαδημαϊκής ενδογαμίας), συντελούν στην σταδιακή υποβάθμιση της ποιότητας των σπουδών της. Αναμφίβολα, ο ιστορικός του μέλλοντος θα μπορέσει με νηφαλιότητα να αποτιμήσει τους λόγους για τους οποίους η ΣΕΛΕΤΕ δεν μπόρεσε να ακολουθήσει τον εκσυγχρονισμό των τριτοβάθμιων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων της χώρας μας και για ποιο λόγο, το 2002, με την κατάργηση της και την ίδρυση της ΑΣΠΑΙΤΕ, δεν αντιμετωπίσθηκε ακαδημαϊκά και κοινωνικά το ζήτημα της εκπαίδευσης των εκπαιδευτικών της τεχνικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης, με αποτέλεσμα η Σχολή να συνεχίσει να αναζητά το στίγμα της.

Στην ΑΣΠΑΙΤΕ λειτουργούν πέντε (5) τεχνολογικά τμήματα στις ειδικότητες Ηλεκτρολόγων, Ηλεκτρονικών, Μηχανολόγων, Πολιτικών - Δομικών Έργων και Πολιτικών - Έργων Υποδομής, στα οποία οι μελλοντικοί εκπαιδευτικοί καταρτίζονται κατά το πρότυπο του συγχρονικού μοντέλου εκπαίδευσης σύμφωνα με το οποίο η τεχνολογική κατάρτιση, η παιδαγωγική εκπαίδευση, η εργαστηριακή εξάσκηση και η διδακτική άσκηση γίνονται εκ παραλλήλου. Τα προγράμματα σπουδών που παρέχουν τα προπτυχιακά Τμήματα της ΑΣΠΑΙΤΕ, που κατά τη δεκαετή λειτουργία της αδυνατεί να συγκροτήσει και να εφαρμόσει έναν εσωτερικό κανονισμό, είναι τετραετούς διάρκειας και σ' αυτά συμπεριλαμβάνεται το τελευταίο εξάμηνο φοίτησης όπου γίνεται η εκπόνηση της πτυχιακής εργασίας και η εκτέλεση της πρακτικής άσκησης στην ειδικότητα και στη διδασκαλία στα σχολεία. Τα μαθήματα που οφείλει να παρακολουθήσει ο μελλοντικός εκπαιδευτικός είναι σαράντα εκ των οποίων τα δώδεκα (δηλαδή το 30% του συνολικού αριθμού) είναι παιδαγωγικά, μαθήματα δηλαδή που υποστηρίζει το Γενικό Τμήμα Παιδαγωγικών Μαθημάτων.

Είναι αξιοσημείωτο, ότι ενώ ο απόφοιτος του Α' Κύκλου Σπουδών μπορεί να διδάξει μαθήματα της ειδικότητας του στα σχολεία της δευτεροβάθμιας εκπαιδευσης, δεν έχει τα "επαγγελματικά δικαιώματα" που αναλογούν στους αποφοίτους των ΤΕΙ της ίδιας ειδικότητας και για το λόγο αυτό ο νομοθέτης "προνόησε" τη λειτουργία ετήσιων ειδικών προγραμμάτων σπουδών σε άλλα ΤΕΙ ή την ΑΣΠΑΙΤΕ (που για συντομία τα ειδικά προγράμματα σπουδών των Τεχνολογικών Τμημάτων της αναφέρονται ως Β' Κύκλος Σπουδών) προκειμένου οι απόφοιτοι του Α' Κύκλου Σπουδών να ολοκληρώσουν την τεχνολογική κατάρτιση τους και μ' αυτό τον τρόπο να είναι "ισότιμοι" με τους αποφοίτους των ΤΕΙ της ίδιας ειδικότητας, δίχως να διερευνάται κατά πόσο μπορούν να θεωρηθούν "ισότιμοι" με τον απόφοιτο ενός ΤΕΙ - της ίδιας ειδικότητας- όταν όλοι οι τελειόφοιτοι των ΤΕΙ εκπονούν την πτυχιακή εργασία τους σε αντικείμενο της ειδικότητα τους ενώ ο τελειόφοιτος του Α' Κύκλου Σπουδών ενδεχομένως να έχει εκπονήσει "παιδαγωγική" πτυχιακή εργασία.

Η υποδοχή ενός αποφοίτου του Α' Κύκλου Σπουδών στον Β' Κύκλο Σπουδών, γίνεται αμέσως και χωρίς κριτήρια και ανεξαρτήτως αριθμού, ενώ από το 2008 "επιτρέπεται" η υποδοχή ενός αποφοίτου του Α' Κύκλου Σπουδών στο Β' εξάμηνο του Β΄ Κύκλου, δηλαδή στο ήμισυ του ακαδημαϊκού έτους και η ολοκλήρωση του προγράμματος σπουδών του το επόμενο ακαδημαϊκό έτος, κατά το χειμερινό εξάμηνο όπου παρακολουθεί το Α' εξάμηνο! Αναμφίβολα, αυτές οι "ευνοϊκές ρυθμίσεις" καθιστούν ελκυστική τη φοίτηση στα προπτυχιακά τμήματα της Σχολής καθώς παρέχεται η δυνατότητα κτήσης δύο (2) πτυχίων με την ολοκλήρωση της πενταετίας, από την ημερομηνία εισαγωγής στον Α' Κύκλο Σπουδών.

Η ΑΣΠΑΙΤΕ, στην Αθήνα και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας (Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Βόλος, Ιωάννινα, Ηράκλειο, Σάππες) όπου λειτουργούν Παραρτήματα της, παρέχει μέσω των Επιμορφωτικών Προγραμμάτων Παιδαγωγικής Κατάρτισης την απαιτούμενη παιδαγωγική κατάρτιση σε αποφοίτους Πανεπιστημίων και ΤΕΙ σε ειδικότητες ίδιες και πέραν αυτών που διατηρεί στα τετραετούς φοίτησης προπτυχιακά Τμήματα της.

Αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης (με και άνευ σχολίων)

Προγράμματα προπτυχιακών σπουδών της ΑΣΠΑΙΤΕ

Η συγκρότηση των προγραμμάτων του Α' και Β' Κύκλου Σπουδών των Τμημάτων της ΑΣΠΑΙΤΕ σε συνέχεια της ίδρυσης της Σχολής, συμπίπτει με την προσαρμογή των προγραμμάτων σπουδών όλων των ΤΕΙ στις επιταγές της συνθήκης της Bologna, υπό την εποπτεία του Ινστιτούτου Τεχνολογικής Εκπαίδευσης (ΙΤΕ). Τα τότε υπηρετούντα μέλη ΕΠ στην ΑΣΠΑΙΤΕ ασφαλώς θα ενθυμούνται, ότι δίχως κάποιο στρατηγικό σχέδιο και με διαδικασίες express, υπό την πίεση άμεσης λειτουργίας των προπτυχιακών Τμημάτων της Σχολής, εντός του Σεπτεμβρίου 2002 ολοκληρώθηκαν τα προγράμματα (curricula) των Α' εξαμήνων των προπτυχιακών Τμημάτων και μέχρι το Φεβρουάριο του 2003, τα προγράμματα των υπολοίπων εξαμήνων του Α' Κύκλου Σπουδών αλλά και του Β' Κύκλου Σπουδών. Αναπόφευκτα, δίχως στρατηγικό σχέδιο και χωρίς να υπάρχει η δυνατότητα συστηματικής μελέτης της διεθνούς εμπειρίας, οι τότε Επιτροπές των Προγραμμάτων Σπουδών ολοκλήρωσαν το έργο τους με κριτήρια αφενός ποσοτικά (π.χ. αριθμός μαθηματων στο σύνολο και ανά εξάμηνο σπουδών, ώρες διδασκαλίας, φόρτος εργασίας, πιστωτικές μονάδες) και αφετέρου μέσω της αναζήτησης της "χρυσής τομής" μεταξύ της κάλυψης του διδακτικού ωραρίου των τότε υπηρετούντων μελών ΕΠ, της αξιοποίησης στο μέγιστο των προγραμμάτων σπουδών της ΑΣΕΤΕΜ - συνεπώς και των διδακτικών συγγραμμάτων και βοηθημάτων- και της ανάγκης συμβατότητας με τα προγράμματα σπουδών της αντίστοιχης ειδικότητας των ΤΕΙ προκειμένου να διασφαλισθεί η "ισοτιμία" των πτυχίων των αποφοίτων του Β' Κύκλου Σπουδών.

Η σύζευξη του παιδαγωγικού και τεχνολογικού χαρακτήρα σε κάθε προπτυχιακό πρόγραμμα του Α' Κύκλου Σπουδών εξαντλήθηκε στον καθορισμό του αριθμού των δώδεκα (12) παιδαγωγικών μαθημάτων, ίδιων με αυτά που διδάσκονται στα επιμορφωτικά προγράμματα παιδαγωγικής κατάρτισης και στην κατανομή τους στα εξάμηνα σπουδών του Α' Κύκλου Σπουδών, για να αιτιολογηθεί κατ' αυτό τον απλοϊκό τρόπο η εφαρμογή του συγχρονικού μοντέλου εκπαίδευσης που καθιστά τη Σχολή "ανάδελφη" και ως εκ τούτου μοναδική στο χάρτη της ελληνικής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης! Στα πλαίσια αυτής της ιδιότυπης "σύζευξης" καθιερώνεται και ο εξοστρακισμός των μελών ΕΠ των Τεχνολογικών Τμημάτων από τις Πρακτικές Ασκήσεις Διδασκαλίας (ΠΑΔ) στην ειδικότητα με το επιχείρημα της ανεπαρκούς παιδαγωγικής κατάρτισης τους! Είναι ευτελές ή κενού λόγου επιχείρημα, ακόμη και σήμερα, να θεωρούνται "ικανά" για την εποπτεία των ΠΑΔ τα μέλη ΕΠ του Γενικού Τμήματος Παιδαγωγικών Μαθημάτων ή οι ωρομίσθιοι συνεργάτες στους οποίους το Τμήμα αναθέτει διδακτικό έργο στις ΠΑΔ ακόμη και αν δεν διαθέτουν την απαιτούμενη συνάφεια με τα γνωστικά αντικείμενα των ειδικοτήτων των τεχνολογικών τμημάτων (δυστυχώς συμβαίνει και αυτό ....) και "ανίκανα" - να εποπτεύσουν τις ΠΑΔ - τα μέλη ΕΠ των τεχνολογικών τμημάτων οι οποίοι διδάσκουν στους ίδιους τους φοιτητές τους τα γνωστικά αντικείμενα της ειδικότητας τους! Αυτό το παράδοξο, πραγματικά παγκόσμια πρωτοτυπία αλλά και αυθαιρεσία, επεσημάνθη με ιδιαίτερη έκπληξη - απορία από όλα τα μέλη της επιτροπής εξωτερικής αξιολόγησης του Τμήματος Εκπαιδευτικών Μηχανολογίας της ΑΣΠΑΙΤΕ.

Η αδυναμία ή απροθυμία (άραγε για ποιούς λόγους;) σύζευξης της τεχνολογικής και παιδαγωγικής κατάρτισης κατά το πρότυπο του συγχρονικού μοντέλου αποτυπώνεται επίσης και στον καθορισμό των γνωστικών αντικειμένων για την πλήρωση θέσεων μελών ΕΠ σε διάφορες βαθμίδες σ' όλα τα Τμήματα της Σχολής, όπως μπορεί να βεβαιωθεί από τη μελέτη των πινάκων 3 έως 7 του εδαφίου που αφορά το εκπαιδευτικό προσωπικό. Επιπρόσθετα, στα τεχνολογικά Τμήματα, τα περιεχόμενα των μαθημάτων και οι διδακτικές μεθοδολογίες - προσεγγίσεις συμφωνούν (Σημ. βεβαίως όχι τυχαίως ή εκ σατανικής συμπτώσεως) με τα αντίστοιχα ισχύοντα στα αντίστοιχα Τμήματα των ΤΕΙ ακόμα και των Πολυτεχνείων!

Διασφάλιση ποιότητας - Αξιολόγηση των Τμημάτων της ΑΣΠΑΙΤΕ

Σε συνέχεια του Ν. 3374/2005, όλα τα Τμήματα της ΑΣΠΑΙΤΕ, διαθέτουν εκθέσεις εσωτερικής αξιολόγησης, ενώ για μόνο δύο, το Τμήμα Εκπαιδευτικών Μηχανολογίας και το Τμήμα Εκπαιδευτικών Πολιτικών Δομικών Έργων έχει πραγματοποιηθεί και η εξωτερική αξιολόγηση. Οι εκθέσεις εξωτερικής αξιολόγησης είναι αναρτημένες στις ιστοσελίδες των Τμημάτων και στην ιστοσελίδα της Α.ΔΙ.Π. (βλ. Έκθεση εξωτερικής αξιολόγησης Τμήματος Εκπαιδευτικών Μηχανολογίας και Έκθεση εξωτερικής αξιολόγησης Τμήματος Εκπαιδευτικών Δομικών Έργων).

Από τις εκθέσεις εξωτερικής αξιολόγησης των προαναφερομένων Τμημάτων της ΑΣΠΑΙΤΕ, παραθέτονται ενδεικτικές - αυτούσιες (στην αγγλική)- οι ακόλουθες χαρακτηριστικές, ομολογουμένως όχι αρεστές. επισημάνσεις, θέσεις και συστάσεις της Επιτροπής Εξωτερικής Αξιολόγησης (ΕΕC):

Για το Τμήμα Εκπαιδευτικών Μηχανολογίας

• The EEC identified as a major inhibiting factor the low levels of synergy between the pedagogical and technological culture within the Department.

• The current dual degree character of the Department detracts rather than enhances the professional identity of the graduates.

• Critically examine the current structure of the two degrees and improve it ... in order to integrate its technological and pedagogical aspects. Alternatively, design a new program which offers a unique degree in Technology/Engineering Education whose graduates can find employment in educational settings ranging from classroom to industry.

• Τhe EEC feels that the emerging social and economic conditions do not fully support the dual degree character, given that a large number of graduates from other Technological Departments (approximately 14 TEI) with equivalent degrees compete for the same positions.

• The ratio of permanent staff to students presents a major challenge for all operations within the Department. In view of the recent economic environment, fewer and fewer auxiliary staff resources will be available resulting in significant erosion of the time that permanent staff can allocate for research, future planning, administration work, extra curriculum activities.

• EEC recommends further research collaborations between the technologists /engineers and pedagogues through joint proposals, joint supervision of students, faculty and student exchanges.

• Currently

• research is undertaken in the areas of scientific interest of the individual members of the staff such as heat transfer and thermodynamics, fluid mechanics, manufacturing and metrology. Even though this research is of very good quality in some areas, it is not clear that it addresses the primary objectives of pedagogical and technological education.

Για το Τμήμα Εκπαιδευτικών Πολιτικών Δομικών Έργων

• Maintain the current structure of the two degrees but improve it according to above recommendations in order to reduce the length of the program and integrate its technological and pedagogical aspects. Alternatively, design a new four-year program which integrates technological and pedagogical aspects, and leads to a unique degree in Technology Education.

• Every effort is made to bridge the pedagogical and technological cultures in both teaching and research.

• Research should be encouraged and pursued in the area of pedagogical and technological education. Currently research is undertaken in the areas of scientific interest of the individual members of the staff such as building materials, soil mechanics and reinforced concrete.

• It should be noted again that research output is limited and mainly related to the individual interests of the permanent staff but not clearly integrated with pedagogical and technological education. Most of the research work is done in collaboration with other Universities.

Από την προσεκτική ανάγνωση και των εκθέσεων εξωτερικής αξιολόγησης, γίνεται αντιληπτό ότι αφενός οι εξωτερικές επιτροπές αξιολόγησης διατύπωσαν με συμπάθεια τις διαπιστώσεις και συστάσεις τους, αναδεικνύοντας μάλιστα τις προσπάθειες - ζήλο και των δύο Τμημάτων και αφετέρου με ευγένεια φρόντισαν να επισημάνουν τα "αδύνατα" ή "μη αποδεκτά" σημεία των αξιολογημένων ακαδημαϊκών μονάδων της ΑΣΠΑΙΤΕ. Το οξύμωρο είναι ότι ενώ αυτές οι "ανακαλύψεις" χαρακτηρίσθηκαν, στην προ Α.ΔΙ.Π. εποχή, άλλοτε υπερβολικές ή κακόβουλη κριτική και άλλοτε αιρετικές ή απαράδεκτες, σήμερα, έστω από ολίγους, αναγνωρίζονται ως αποδεκτές και συζητούνται υπό την πίεση της διατύπωσης γνώμης για το σχέδιο 'Αθηνα"! (Σημ. Βεβαίως, για τους ενδημούντες στην ΑΣΠΑΙΤΕ, οι μεθοδευμένες πρακτικές της απομόνωσης των αιρετικών ή διαφωνούντων και της απόκρυψης των προβλημάτων κάτω από το χαλί, δεν είναι άξιον απορίας και δεν είναι απαραίτητη η διατύπωση αυτού του είδους των ερωτημάτων .... ένα ακόμη δείγμα ελλείμματος της ακαδημαϊκής κουλτούρας)

Εκπαιδευτικό προσωπικό

Για την ορθή καταγραφή του εκπαιδευτικού προσωπικού που υπηρετεί στην ΑΣΠΑΙΤΕ χρησιμοποιήθηκαν οι ακόλουθες πηγές: α) Το με αριθ. πρωτ. Φ11/120809/Ε5/05.10.2012 έγγραφο του Τμήματος Α’ της Δ/νσης Ανώτατης Τεχνολογικής Εκπαίδευσης του Ενιαίου Διοικητικού Τομέα της Ανώτατης Εκπαίδευσης του Υ.ΠΑΙ.Θ.Π.Α., με θέμα «Αποστολή ηλεκτρονικών αρχείων» που είχε ως συνοδευτικό, το σχετικό ηλεκτρονικό αρχείο και β) Η κεντρική ιστοσελίδα της Σχολής και οι ιστοσελίδες των Τμημάτων της.

Στον Πίνακα 1 παρουσιάζεται η κατανομή των μελών ΕΠ στα διάφορά Τμήματα της ΑΣΠΑΙΤΕ και στον Πίνακα 2 φαίνεται η διασπορά των μελών ΕΠ του πολυπληθέστερου Τμήματος της ΑΣΠΑΙΤΕ, του Γενικού Τμήματος Παιδαγωγικών Μαθημάτων.

Από τον Πίνακα 1, φαίνεται ότι η σημερινή συνολική δύναμη της Σχολής σε εκπαιδευτικό προσωπικό είναι 55 μέλη ΕΠ, εκ των οποίων τα 28 υπηρετούν στα πέντε τεχνολογικά τμήματα της και τα 27 στα δύο γενικά τμήματα. Στην πραγματικότητα εκ των 22 μελών ΕΠ που Γενικού Τμήματος Παιδαγωγικών Μαθημάτων μόνο τα δέκα (βλ. Πίνακα 2) έχουν ως έδρα την Αθήνα και ως εκ τούτου τα προπτυχιακά προγράμματα του Α' Κύκλου Σπουδών των πέντε τεχνολογικών τμημάτων της ΑΣΠΑΙΤΕ υποστηρίζονται από 10+4=14 μέλη ΕΠ των δύο Γενικών Τμημάτων (εκ των οποίων μόνο τα 4 μέλη ΕΠ του ΓΤΓΜ υποστηρίζουν πλήρως τα προπτυχιακά προγράμματα, ενώ τα 10 μέλη ΕΠ μερικώς, καθώς κατανέμουν το ωράριο διδασκαλίας τους μεταξύ των προπτυχιακών προγραμμάτων και των επιμορφωτικών προγραμμάτων παιδαγωγικής κατάρτισης, με συνέπεια την επιβάρυνση του κόστους λειτουργίας των προπτυχιακών προγραμμάτων). Εκ των 55 μελών ΕΠ, τα 47 μέλη ΕΠ είναι σε τακτική θέση, ενώ τα 8 μέλη ΕΠ κατέχουν προσωποπαγή θέση. Από την ανάγνωση των αριθμών που αφορούν τα μέλη ΕΠ της ΑΣΠΑΙΤΕ σε τακτική θέση, συνάγονται τα ακόλουθα:

• Τα μέλη ΕΠ στο σύνολο των Τεχνολογικών Τμημάτων είναι 22, ενώ τα μέλη ΕΠ των δύο Γενικών Τμημάτων είναι 25

• Η κατανομή των μελών ΕΠ σε βαθμίδες, για τα Τεχνολογικά Τμήματα και το Γενικό Τμήμα Γενικών Μαθημάτων αναδεικνύεται μεσο-βαρύς με κριτήριο τη βαθμίδα, σ' αντίθεση με την κατανομή μελών ΕΠ σε βαθμίδες στο Παιδαγωγικό Τμήμα Παιδαγωγικών Μαθημάτων όπου αυτή είναι υψηλο-βαρύς με συσσώρευση 12 μελών ΕΠ στη βαθμίδα του Καθηγητή, δηλαδή σε ποσοστό άνω του 50% στο σύνολο των τακτικών μελών ΕΠ του Τμήματος!

• Λόγω της ανισόρροπης ή ασύμμετρης κατανομής των μελών ΕΠ σε βαθμίδες, στα Τμήματα της ΑΣΠΑΙΤΕ, τελικά προκύπτει μεγαλύτερη συσσώρευση στις βαθμίδες Καθηγητή (18 μέλη ΕΠ) και Επίκουρου Καθηγητή (18 μέλη ΕΠ) ενώ στις βαθμίδες Αναπλ. Καθηγητή και Καθηγητή Εφαρμογών παρουσιάζεται "βύθιση" με πλέον χαρακτηριστική αυτής που αφορά την βαθμίδα του Καθηγητή Εφαρμογών! (Σημ. Το κατά πόσο αυτό μπορεί να θεωρηθεί ως μια ορθολογική ή ανορθολογική κατανομή για μια ακαδημαϊκή μονάδα, αποτελεί αντικείμενο που ξεφεύγει από τους στόχους αυτού του άρθρου).

ΠΙΝΑΚΑΣ 1: Κατανομή μελών ΕΠ στα Τμήματα της ΑΣΠΑΙΤΕ.

Στον Πίνακα 2, παρουσιάζεται η διασπορά των μελών ΕΠ του Γενικού Τμήματος Γενικών Μαθημάτων ανά βαθμίδα και η κατανομή του στην έδρα της ΑΣΠΑΙΤΕ στην Αθήνα και στα έξι (6) Παραρτήματα της διασπαρμένα στην Ελλάδα.Από τα στοιχεία του πίνακα διαπιστώνονται τα ακόλουθα:

• Το 45% των μελών ΕΠ υπηρετεί στην έδρα της Σχολής και το ποσοστό αυτό είναι το ίδιο είτε πρόκειται για το σύνολο των μελών ΕΠ είτε για το σύνολο των μελών ΕΠ σε τακτική θέση.

• Σε δύο Παραρτήματα, δεν υπηρετούν μέλη ΕΠ και προφανώς τα επιμορφωτικά προγράμματα παιδαγωγικής κατάρτισης εκτελούνται με τη συνδρομή ωρομίσθιων συνεργατών.

• Δεν υπάρχει ούτε ένα μέλος ΕΠ σε τακτική θέση στη θαθμίδα του Καθηγητή Εφαρμογών.

• Η ασύμμετρη κατανομή των μελών ΕΠ στις τέσσερεις βαθμίδες είναι εντονότερη στα Παραρτήματα, με εξαίρεση το Παράρτημα του Ηρακλείου.

• Τέλος, το 60% των μελών ΕΠ σε τακτική θέση είναι στη βαθμίδα Καθηγητή και το 35% στη βαθμίδα του Καθηγητή Εφαρμογών.

ΠΙΝΑΚΑΣ 2:Διασπορά των μελών ΕΠ του Γενικού Τμήματος Παιδαγωγικών Μαθημάτων της ΑΣΠΑΙΤΕ στην Ελλάδα και ανά βαθμίδα.

Στους πίνακες που ακολουθούν, παρουσιάζονται αναλυτικά, ανά Τμήμα της ΑΣΠΑΙΤΕ η διαστρωμάτωση του εκπαιδευτικού προσωπικού σε βαθμίδες με το αντίστοιχο γνωστικό αντικείμενο.

ΠΙΝΑΚΑΣ 3: Τμήμα Εκπαιδευτικών Ηλεκτρολογίας – Βαθμίδες μελών ΕΠ και γνωστικά αντικείμενα.

ΠΙΝΑΚΑΣ 4: Τμήμα Εκπαιδευτικών Ηλεκτρονικής – Βαθμίδες μελών ΕΠ και γνωστικά αντικείμενα.

ΠΙΝΑΚΑΣ 5: Τμήμα Εκπαιδευτικών Μηχανολογίας – Βαθμίδες μελών ΕΠ και γνωστικά αντικείμενα.

ΠΙΝΑΚΑΣ 6: Τμήμα Εκπαιδευτικών Πολιτικών Δομικών Έργων – Βαθμίδες μελών ΕΠ και γνωστικά αντικείμενα.

ΠΙΝΑΚΑΣ 7: Τμήμα Εκπαιδευτικών Πολιτικών Έργων Υποδομής – Βαθμίδες μελών ΕΠ και γνωστικά αντικείμενα.

ΠΙΝΑΚΑΣ 8: Γενικό Τμήμα Γενικών Μαθημάτων – Βαθμίδες μελών ΕΠ και γνωστικά αντικείμενα.

ΠΙΝΑΚΑΣ 9: Γενικό Τμήμα Παιδαγωγικών Μαθημάτων – Βαθμίδες μελών ΕΠ και γνωστικά αντικείμενα.

Από την προσεκτική ανάγνωση των παραπάνω πινάκων, συνάγονται τα ακόλουθα:

• Τα γνωστικά αντικείμενα των μελών ΕΠ των Τεχνολογικών Τμημάτων είναι ίδια με αυτά που συναντώνται σε Τμήματα/Σχολές Πανεπιστημίων και ΤΕΙ στην αντίστοιχη ειδικότητα, γεγονός που αιτιολογείται από τα προγραμμάτων σπουδών (Α' και Β' Κύκλου) και την ανάγκη κάλυψης διδακτικών αναγκών σε θεωρητικά και εργαστηριακά μέρη μαθημάτων τα περιεχόμενα των οποίων είναι πλήρως ή σχεδόν ταυτόσημα με τα αντίστοιχα των άλλων - αμιγώς τεχνολογικών - ιδρυμάτων (Σημ. Για παράδειγμα, πως τεκμηριώνεται η ύπαρξη του γνωστικού αντικειμένου 'Μηχανική των Ρευστών" και όχι η "Διδακτική της Μηχανικής των Ρευστών" ή "Διδακτική των Ρευστο-θερμικών Διεργασιών"; Στην πρώτη περίπτωση, η εκπαιδευτική εμπειρία και ερευνητική δραστηριότητα του μέλος ΕΠ μπορεί να είναι επαρκέστατη για τις απαιτήσεις ενός τεχνολογικού ιδρύματος αλλά όχι απαραίτητα επαρκής και ίσως ακατάλληλη, για το πρόγραμμα σπουδών του Τμήματος Εκπαιδευτικών Μηχανολογίας της ΑΣΠΑΙΤΕ. Αντίθετα, στη δεύτερη περίπτωση το μέλος ΕΠ μπορεί να υπολείπεται σε ερευνητική δραστηριότητα στον πυρήνα της γνωστικής περιοχής αλλά αναμφίβολα είναι υπερ-επαρκής και πλέον κατάλληλος για τις ανάγκες του προγράμματος σπουδών του εν λόγω Τμήματος.) .

• Τα γνωστικά αντικείμενα των μελών ΕΠ του Γενικού Τμήματος Γενικών Μαθημάτων, ομοίως, δεν διαφέρουν από αυτά που συναντώνται σε Γενικά Τμήματα Πανεπιστημίων και ΤΕΙ δημιουργώντας εύλογα ερωτήματα για τη "διαφορετικότητα" του Γενικού Τμήματος Γενικών Μαθημάτων της ΑΣΠΑΙΤΕ και την αποτελεσματικότητα του στη στήριξη του προβαλλόμενου ως ιδιαίτερου ή ξεχωριστού χαρακτήρα της Σχολής.

• Τέλος, τα γνωστικά αντικείμενα των μελών ΕΠ του Γενικού Τμήματος Παιδαγωγικών Μαθημάτων είναι αυτά που συναντώνται και στα παιδαγωγικά τμήματα διαφόρων πανεπιστημιακών σχολών ή στις καθηγητικές σχολές (Φιλοσοφική, Φυσικο-μαθηματική), με μικρές διαφοροποιήσεις και προσαρμογές, ενώ απουσιάζουν γνωστικά αντικείμενα όπως για παράδειγμα "Διδακτική των Ενεργειακών Συστημάτων", "Διδακτική της προστασίας περιβαλλοντος", "Προφορική και Γραπτή Επικοινωνία των Τεχνικών", κλπ που θα συνέβαλλαν στο εκσυγχρονισμό των προγραμμάτων σπουδών λαμβάνοντας ιδέες από τα προγράμματα σπουδών αναγνωρισμένων ιδρυμάτων του εξωτερικού που πρωτοστατούν στην εκπαίδευση των εκπαιδευτικών.

Διοικητικό προσωπικό

Το Διοικητικό Προσωπικό, μόνιμο και με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου, υποστηρίζει το έργο της Διοίκησης της Σχολής και αποτελείται από τους υπαλλήλους που υπηρετούν στις διοικητικές, οικονομικές και τεχνικές υπηρεσίες της. Το διοικητικό προσωπικό, όπως φαίνεται στον Πίνακα 10, κατατάσσεται στις κατηγορίες: Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης (ΠΕ),Τεχνολογικής Εκπαίδευσης (ΤΕ), Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (ΔΕ) και Υποχρεωτικής Εκπαίδευσης (ΥΕ).

ΠΙΝΑΚΑΣ 10: Διοικητικό προσωπικό της ΑΣΠΑΙΤΕ

Δείκτες ποιότητας εκπαιδευτικού και ερευνητικού έργου

Το εκπαιδευτικό έργο σε κάθε προπτυχιακά Τμήμα της ΑΣΠΑΙΤΕ, διεξάγεται από τα μέλη ΕΠ της Σχολής καθώς και τους Επιστημονικούς και Εργαστηριακούς Συνεργάτες στους οποίους γίνεται ανάθεση ανά ακαδημαϊκό εξάμηνο. Τα προγράμματα σπουδών (Α' και Β' Κύκλου Σπουδών) καθενός από τα πέντε (5) Τεχνολογικά Τμήματα, υποστηρίζονται μέχρι περίπου 60% από τα μέλη ΕΠ του Τμήματος και άλλων Τμημάτων της Σχολής και κατά 40% περίπου από τους Επιστημονικούς και Εργαστηριακούς Συνεργάτες. Είναι αξιοσημείωτο ότι τα υπάρχοντα μέλη ΕΠ σε κάθε Τεχνολογικό Τμήμα της ΑΣΠΑΙΤΕ καλύπτουν κατά ένα ποσοστό μόνο τα μαθήματα ειδικότητας που προσφέρονται στο πρόγραμμα του Α' Κύκλου Σπουδών, ακόμα και αν δεν λειτουργήσει το ειδικό πρόγραμμα σπουδών του Τμήματος, δηλαδή ο Β' Κύκλος Σπουδών!

Για τους δείκτες ποιότητας του εκπαιδευτικού έργου, αλλά και τις ανάγκες σε ωρομίσθιο εκπαιδευτικό προσωπικό προκειμένου αυτό να επιτελεσθεί, τόσο στα προγράμματα των προπτυχιακών τμημάτων όσο και στα επιμορφωτικά προγράμματα, εξ όσων γνωρίζω, δεν υπάρχουν μελέτες ή έστω διαθέσιμα στοιχεία. Οι μη γνωρίζοντες, μπορούν να σχηματίσουν μια εικόνα για τα ποιοτικά χαρακτηριστικά από ορισμένες αναφορές στις εκθέσεις εξωτερικής αξιολόγησης των δύο προπτυχιακών ακαδημαϊκών μονάδων της Σχολής. Οι γνωρίζοντες, μπορούν να ισχυρίζονται ότι θέλουν! Υπο αυτές τις προϋποθέσεις, η γνώμη των φοιτητών μας που μέχρι σήμερα δεν έχει στοιχειωδώς διερευνηθεί, ίσως να αποτελεί και την πλέον ειλικρινή απάντηση στο ερώτημα. Όμως, αν δεν υπάρχουν ασφαλή στοιχεία ή έστω κάποια σχετική μελέτη, ένα βασικό ερώτημα παραμένει μετέωρο. Πως είναι δυνατό μια Σχολή που διεκδικεί τη μοναδικότητα - πρωτοπορία και το "μονοπώλιο" στην εκπαίδευση των μελλοντικών δασκάλων της τεχνικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης, να μην έχει διερευνήσει την ποιότητα του παρεχόμενου από την ίδια εκπαιδευτικού έργου; (Σημ. Το ερώτημα πρώτιστα απευθύνεται στους συναδέλφους "παιδαγωγούς" καθώς οι "τεχνολόγοι" δεν μπορούν να διερευνούν τέτοια ζητήματα, πόσο μάλλον να εκφράζουν απόψεις. Προφανώς, οι "τεχνολόγοι" δεν απαλλάσσονται των ευθυνών τους....)

Για το ερευνητικό έργο που διεξάγεται στη Σχολή, μια γενική εικόνα μπορεί να σχηματισθεί, επίσης, από τις πρόσφατες (2012) εκθέσεις εξωτερικής αξιολόγησης των δύο προπτυχιακών ακαδημαϊκών μονάδων της Σχολής. Περισσότερες πληροφορίες μπορούν να αντληθούν από τη μελέτη των επιστημονικών δημοσιεύσεων όλων των μελών ΕΠ της Σχολής (επιλεγμένες δημοσιεύσεις εμφανίζονται στις σελίδες του "Εκπαιδευτικού Προσωπικού" για κάθε Τμήμα, στην ιστοσελίδα της Σχολής). Όμως, η ανάγνωση των ποσοτικών και ποιοτικών μεγεθών που αφορούν τις επιστημονικές δημοσιεύσεις των μελών ΕΠ της Σχολής, αποτυπώνονται από αξιόπιστες βιβλιομετρικές αναλύσεις, όπως αυτή του ΕΚΤ (Ελληνικές Επιστημονικές Δημοσιεύσεις 1996-2010, Βιβλιομετρική ανάλυση ελληνικών δημοσιεύσεων σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά). Στα διαγράμματα του Σχήματος 1, παρουσιάζονται στοιχεία της προαναφερομένης μελέτης που αφορούν τα ΤΕΙ και την ΑΣΠΑΙΤΕ για την περίοδο 2004-2010.

ΣΧΗΜΑ 1: Συγκριτική παρουσίαση επιστημονικών δημοσιεύσεων στα ΤΕΙ και την ΑΣΠΑΙΤΕ για την περίοδο 2004-2010 ( Πηγή: Ελληνικές Επιστημονικές Δημοσιεύσεις 1996-2010, Βιβλιομετρική ανάλυση ελληνικών δημοσιεύσεων σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά).

Φυσικά, τα άρθρα σε διεθνή περιοδικά δεν είναι τα μόνα αποτελέσματα της ερευνητικής δραστηριότητας των μελών ΕΠ της Σχολής. Άρθρα σε εθνικά επιστημονικά περιοδικά, βιβλία, μονογραφίες, μελέτες, συνέδρια, πατέντες, εργασίες στο πλαίσιο της ακαδημαϊκής δραστηριότητας, αποτελούν στοιχεία που απαιτείται να συλλεχθούν και να τύχουν επεξεργασίας ώστε να είναι δυνατή μία πιό ολοκληρωμένη αποτύπωση της ερευνητικής δραστηριότητας ων μελών ΕΠ της Σχολής. Επιπλέον δεδομένα που σχετίζονται με τη χρήση πληροφοριακών πηγών μέσω του διαδικτύου παράγουν επίσης στοιχεία που μπορούν να καταγραφούν και να απεικονισθούν με δείκτες. Λαμβάνοντας όμως ως βάση τα άρθρα σε διεθνή περιοδικά, μπορούν να διατυπωθούν τα ακόλουθα (για ορισμένα με επιφυλάξεις καθώς δεν υπάρχουν βεβαιωμένα στοιχεία) συμπεράσματα:

• Μέχρι το 2002 (έτος ίδρυσης της ΑΣΠΑΙΤΕ), η ερευνητική δραστηριότητα της ΣΕΛΕΤΕ είναι μηδενική έως ασήμαντη.

• Κατά τη δεκαετία 2002-2012, η ερευνητική δραστηριότητα της ΑΣΠΑΙΤΕ αναγνωρίζεται στον τομέα "Engineering and Technology" που αποτελεί το πεδίο δράσης των μελών ΕΠ των Τεχνολογικών Τμημάτων, ενώ για τον τομέα "Social Sciences" που αποτελεί τον τομέα δράσης των μελών ΕΠ του Γενικού Τμήματος Παιδαγωγικών Μαθημάτων δεν καταγράφονται κάποιες επιδόσεις.

• Η αρθρογραφία σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά των μελών ΕΠ, κατά υπερβολικά υψηλό ποσοστό, έχει ως αντικείμενο θέματα που αφορούν τις επιστήμες του μηχανικού ή των φυσικών επιστημών.

• Οι περισσότερες δημοσιεύσεις, σε ποσοστό άνω του 70%, είναι σε συνεργασία μελών ΕΠ της Σχολής με άλλα Ιδρύματα, κυρίως του εσωτερικού.

• Δεν καταγράφονται συνεργατικές αρθρογραφίες μελών ΕΠ των Τεχνολογικών Τμημάτων με μέλη ΕΠ του Γενικού Τμήματος Παιδαγωγικών Μαθημάτων.

Υλικοτεχνικές υποδομές

Δεν είναι του παρόντος, η αναλυτική περιγραφή της υφιστάμενης υλικοτεχνικής υποδομής της Σχολής, αλλά για τη στοιχειοθέτηση μιας ρεαλιστικής πρότασης στο πλαίσιο της διαβούλευσης για το σχέδιο "Αθηνά" θα πρέπει να συνυπολογισθούν τα ακόλουθα:

• Η ΑΣΠΑΙΤΕ διαθέτει ιδιόκτητες εγκαταστάσεις μόνο στην έδρα της στην Αθήνα. Όλα τα Παραρτήματα της, στεγάζονται και εξυπηρετούνται σε κτίρια που έχουν παραχωρηθεί ή ενοικιάζονται.

• Οι κτιριακές εγκαταστάσεις στην έδρα της Σχολής περιλαμβάνουν τα παλαιά (κατασκευές της δεκαετίας '60), τα νέα κτίρια (κατασκευές της δεκαετίας '90) καθώς δύο υπό κατασκευή κτίρια. Στα παλαιά κτίρια ανήκουν α) το κτίριο Διοίκησης με 12 αίθουσες διδασκαλίας, την αίθουσα εκδηλώσεων, την αίθουσα τηλεδιάσκεψης, τη Βιβλιοθήκη και το Κέντρο Λειτουργίας Δικτύων της Σχολής, β) το παλαιό κτίριο των Εργαστηρίων, γ) το εστιατόριο και δ) το αμφιθέατρο, το οποίο είναι κατάλληλο μόνο για εκδηλώσεις. Στα νέα κτίρια ανήκουν, α) το κτίριο των Γραμματειών των Τεχνολογικών Τμημάτων με 9 αίθουσες διδασκαλίας και β) το νέο κτίριο των Εργαστηρίων με δύο πτέρυγες.

• Δεν υπάρχουν αμφιθέατρα για διδασκαλία, ενώ οι αίθουσες διδασκαλίας - ακόμη και στο νέο κτίριο με τις αίθουσες διδασκαλίας - έχουν σχεδιασθεί με προδιαγραφές αιθουσών σχολείου και όχι αιθουσών ΑΕΙ, με μέση χωρητικότητα 50 άτομα, όταν ο πληθυσμός του κάθε τυπικού εξαμήνου είναι 90 περίπου φοιτητές! (Σημ. Τι άραγε θα συμβεί όταν μια ημέρα όλοι οι φοιτητές μας αποφασίσουν να προσέλθουν στη Σχολή προκειμένου να παρακολουθήσουν όλα τα μαθήματα;)

• Δεν υπάρχουν σπουδαστήρια / αίθουσες-χώροι μελέτης για τους φοιτητές της Σχολής, ενώ ο αριθμός των Η/Υ που διατίθενται στη Βιβλιοθήκη της Σχολής δεν καλύπτει τις ανάγκες τους αλλά και την προσβασιμότητα στο διαδίκτυο.

• Σε μερικά Εργαστήρια, στο παλαιό κτίριο των Εργαστηρίων, γίνεται συστέγαση με τα Εργαστήρια του γειτονικού ΕΠΑΛ. (Σημ. Ομολογουμένως παγκόσμια πρωτοτυπία και συνάμα παράνοια η συστέγαση σε χώρους εκπαιδευτών και εκπαιδευομένων από β' βάθμια και γ' βάθμια Σχολή!)

• Η παλαιότητα μέρους των παλαιών κτιριακών εγκαταστάσεων, οι κακοτεχνίες των νέων κτιριακών εγκαταστάσεων και η για πολλά έτη μη προγραμματισμένη - συστηματική συντήρηση τους καθιστούν την εν γένει συντήρηση των κτιριακών υποδομών ένα μείζον ζήτημα για τη Σχολή, τόσο από οικονομική άποψη (περισσότερο μάλιστα τη σημερινή εποχή) όσο και για την εν γένει εικόνα της με κύριους αποδέκτες το σύνολο της κοινότητας της και τους επισκέπτες της.

• Για τη διαχείριση των αρχείων των φοιτητών και των βαθμολογιών τους, σε όλα τα Τμήματα, χρησιμοποιείται stand-alone εμπορική εφαρμογή παρωχημένης έκδοσης (από το 2004) με τις ελάχιστα ενεργοποιημένες δυνατότητες - παραμέτρους δίχως μάλιστα διαδικτυακή προσπέλαση από τους φοιτητές, προκειμένου να υποβάλλουν αιτήσεις ανανέωσης εγγραφής - δηλώσεων μαθημάτων, άλλων αιτήσεων και λήψη πιστοποιητικών, βεβαιώσεων κλπ. Είναι αδύνατη η πλήρης έστω αξιοποίηση αυτής της παρωχημένης εφαρμογής λόγω μη υποστήριξης από την εταιρία αλλά και της ελλιπούς εκπαίδευσης η κατάρτισης των χειριστών - γραμματέων, ενώ η λήψη αντιγράφων ασφαλείας των ηλεκτρονικών αρχείων της εφαρμογής δεν είναι τακτική και εξαρτάται από τη διαθεσιμότητα αποθηκευτικών μέσων (USB Stick, external HD), που σε μερικές περιπτώσεις παρέχονται από το ίδιο το προσωπικό. Τα ανωτέρω, σε συνδυασμό με την μη εφαρμογή ηλεκτρονικού πρωτοκόλλου επιβαρύνουν κατά το μέγιστο το φόρτο εργασίας των εργαζομένων στις Γραμματείες των Τμημάτων που γίνονται, δίχως να ευθύνονται, αποδέκτες παραπόνων τόσο από τους φοιτητές όσο και το εκπαιδευτικό προσωπικό λόγω καθυστερήσεων στην εξυπηρέτηση. (Σημ. Για την υποστήριξη της λειτουργίας των Γραμματειών των Τεχνολογικών Τμημάτων διατίθεται ένα μέλος του Διοικητικού Προσωπικού ανά Γραμματεία, υπό την εποπτεία αλλά και τη συμμετοχή στη διεκπεραίωση του φόρτου εργασίας, του Γραμματέα των Τεχνολογικών Τμημάτων. ϊσως η ΑΣΠΑΙΤΕ να είναι και το μοναδικό ΤΕΙ που η διεκπεραίωση του όγκου των εργασιών των Γραμματειών γίνεται με τη διακίνηση εγγράφων σε έντυπη και χειρόγραφή μορφή)

• Το Κέντρο Λειτουργίας Δικτύων (ΚΕ.Λ.ΔΙ.) της ΑΣΠΑΙΤΕ, διαθέτει τον ελάχιστο απαιτούμενο εξοπλισμό (hardware) και υποστηρίζεται εξ ανάγκης από ένα (1) μόνιμο υπάλληλο ΤΕ (με ειδικότητα στην Ηλεκτρονική) και δύο (2) αποσπασμένους εκπαιδευτικούς της β'βάθμιας εκπαίδευσης (Σημ.Η ανεπαρκέστατη επάνδρωση του ΚΕ.Λ.ΔΙ. σε συνδυασμό με τον ανεπαρκή εξοπλισμό του, καθιστούν οριακή τη λειτουργία του).

• Σε αρκετά Εργαστήρια της Σχολής υπάρχουν συσκευές και συγκροτήματα παροπλισμένα λόγω βλαβών ή ελλιπούς συντήρησης. Επισημαίνεται επίσης η έλλειψη ΕΤΠ που θα μπορούσε να συνδράμει στη διάγνωση και αντιμετώπιση των προβλημάτων που σχετίζονται με τη λειτουργία τους. Επιπρόσθετα, η αναποφασιστικότητα ή αναβλητικότητα στη λήψη αποφάσεων καθιστά πρακτικά αδύνατη την απομάκρυνση αχρήστων ή οικονομικά ασύμφορων για επισκευή-συντήρηση συσκευών με αποτέλεσμα τη χρόνια φύλαξη άχρηστου εξοπλισμού σε βάρος του ωφέλιμου εργαστηριακού χώρου αλλά και της ασφάλειας κατά την εκπαίδευση και την εργασία στην εργαστηριακή μονάδα, ενώ ταυτόχρονα δίδεται η εντύπωση της επάρκειας σε εξοπλισμό.

Σχετικά με τις κτιριακές υποδομές και τους χώρους της Σχολής, η Επιτροπή Εξωτερικής Αξιολόγησης (EEC) του Τμήματος Εκπαιδευτικών Μηχανολογίας αναφέρει:

"ASPETE is located on a beautiful lot with great views of the Olympic Stadium facilities and beautiful vistas of Athens. The facilities are accessible through two train lines - one stop within the premises - as well as a bus line. The grounds are beautiful with buildings spread along spacious paths and cobble stone walkways. However, the current state is one of disrepair as evidenced in overgrown hedges, bushes and flowers. Most buildings date back to the 1950’s – original construction - or 1970’s. Buildings are unevenly heated, inadequately ventilated and, based on our observations, either overcrowded or underused. Very little, if any, maintenance appears to take place and the EEC was told that there is practically no budget for repairs or maintenance. Classroom space seems adequate for the number of attending students. Classrooms are equipped with instructional IT. In some cases lab space is limited with courses being ‘hosted” in other units’ lab space.

Some old equipment has been upgraded to digital facilitating continual use for instructional purposes. Under these conditions, with labs appearing to be in use 100% of the time, it is not clear how maintenance and upgrades are handled. Safety and security are of concern as evidenced in the graffiti-covered walls, piles of trash and reports of vandalism. There is one security person per shift and staff report challenges in staying late in their offices and otherwise moving freely on campus after-hours."

Σχολιασμός των διατυπωθέντων προτάσεων

Οι προτάσεις "πανεπιστημιοποίησης"

Όπως προκύπτει από τις εκφρασθείσες προτάσεις - γνώμες σχετικά με το σχέδιο "Αθηνά", η ομόφωνη γνώμη της Δ.Ε. της ΑΣΠΑΙΤΕ και το αίτημα της πλειοψηφίας των προϊσταμένων των Τμημάτων της ΑΣΠΑΙΤΕ ουσιαστικά ταυτοποιούνται αναφορικά με την αυτόνομη - ανεξάρτητη ένταξη της στον πανεπιστημιακό τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, τον αριθμό και τον τίτλο των ακαδημαϊκών μονάδων της και διαφοροποιούνται μόνο ως προς το πανεπιστημιακό ίδρυμα που θα ενθυλακώσει την αναβαθμισμένη Σχολή. Στο έγγραφο της πλειοψηφίας των προϊσταμένων καθορίζεται ως ίδρυμα υποδοχής το Ομόσπονδο Πανεπιστήμιο Αθηνών "Αδαμάντιος Κοραής", ενώ στο έγγραφο της Δ.Ε. δεν ονοματίζεται το Πανεπιστήμιο υποδοχής, αφήνοντας το Υ.ΠΑΙ.Θ.Π.Α. να κρίνει ποιο θα είναι αυτό, δηλαδή μπορεί να είναι εκτός του "Αδαμάντιος Κοραής", το ΕΚΠΑ ή το ΕΜΠ.

Οι ανωτέρω προτάσεις επιφανειακά ικανοποιούν το όραμα - αίτημα, πολλών χρόνων, για την ένταξη της Σχολής στον πανεπιστημιακό τομέα της τριτοβάθμιας εκπαιδευσης προκειμένου να θεραπευθεί η κατάφωρη αδικία της μη πανεπιστημιακής εκπαίδευσης των μελλοντικών εκπαιδευτικών της τεχνικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης. Με αυτό ως πρόσχημα, εμμέσως πλην σαφώς δηλώνεται η πρόταση-πρόθεση για τη διατήρηση του συγχρονικού μοντέλου εκπαίδευσης και μάλιστα στη λογική της πάλαι ποτέ ΣΕΛΕΤΕ ή ακόμη της ΑΣΠΑΙΤΕ. Πως άλλωστε μπορεί να αιτιολογηθεί η επιμονή διατήρησης - συντήρησης των τεσσάρων "τεχνολογικών" τμημάτων και ταυτόχρονα η "οριζόντια" δράση του "παιδαγωγικού" τμήματος από το οποίο επιμελώς απαλείφεται ο χαρακτηρισμός "γενικό" (για να αποφευχθούν τυχόν αντιδράσεις του συνόλου της ακαδημαϊκής - εκτός Σχολής - κοινότητας), το οποίο θα εξακολουθήσει να υποστηρίζει τα "παιδαγωγικά" μαθήματα των - πανεπιστημιακών πλέον - "τεχνολογικών" τμημάτων και θα εξυπηρετεί τα προγράμματα παιδαγωγικής κατάρτισης στην Αθήνα και στα ανά την Ελλάδα παραρτήματα;

Στην πραγματικότητα, μέσω των ανωτέρω προτάσεων διαφαίνεται η διεκδίκηση - μονοπώληση ενός παρωχημένου μοντέλου εκπαίδευσης εκπαιδευτικών συγκεκριμένων ειδικοτήτων και μάλιστα από τον πανεπιστημιακό τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, δίχως στοιχειώδη τεκμηρίωση από τη σύγχρονή διεθνή εμπειρία και με συγκάλυψη των εγγενών αδυναμιών της Σχολής, όπως αυτές αναδεικνύονται από τα προαναφερθέντα στοιχεία, στο εδάφιο 'Αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης". Οι εμπνευστές αυτών των προτάσεων, όφειλαν με ειλικρίνεια να παραδεχθούν ότι υπό την πίεση ή το φόβο των αντιδράσεων του συνόλου της κοινότητας της Σχολής ή την αδυναμία τους να διατυπώσουν μια πρόταση προοπτικής, κατέστησαν την έκφραση γνώμης για το σχέδιο "Αθηνά" ένα υπερ-καθορισμένο πρόβλημα και ως εκ τούτου μη επιδεχομένου ακριβούς ή ορθολογικής λύσης. Πως θα μπορούσε να λυθεί ένα τέτοιο πρόβλημα όταν θα έπρεπε να ταυτόχρονα να ικανοποιηθούν το αίτημα της πανεπιστημιακής αναβάθμισης, η αυτόνομη παρουσία ή λειτουργία της, η παραμονή στις εγκαταστάσεις της. η δομή των Τμημάτων και των προγραμμάτων σπουδών τους (για τα προπτυχιακά μάλιστα τα προγράμματα σπουδών Α' και Β' Κύκλου), το συγχρονικό μοντέλο εκπαίδευσης και η διαδοχική κατάρτιση μέσω επιμορφωτικών προγραμμάτων, η εξασφάλιση των επαγγελματικών δικαιωμάτων των αποφοίτων των προπτυχιακών τμημάτων, η διασφάλιση των θέσεων εργασίας του διοικητικού προσωπικού, η "μεταπήδηση" του εκπαιδευτικού προσωπικού της στα μέλη ΔΕΠ των Πανεπιστημίων και ταυτόχρονα όλοι οι παράμετροι που καθορίζουν τη βιωσιμότητα της Σχολής;

Όμως, ενώ αντιλαμβάνομαι τη δυσκολία για τη διατύπωση μιας "καθαρής" - ειλικρινούς πρότασης, αδυνατώ να κατανοήσω πως είναι δυνατό να διατυπώνεται μια έκφραση γνώμης - πρόταση που εκ των πραγμάτων ουδεμία τύχη μπορεί να έχει στο σύνολο της. Γιατί άραγε οι πρωτοστατήσαντες στη διαμόρφωση της πρότασης για την ένταξη στον πανεπιστημιακό τομέα των ΑΕΙ, δεν αποσαφήνισαν ότι η "πανεπιστημοποίηση" της Σχολής, δεν σημαίνει κατ' ανάγκη και την "επιβίωση" των μέχρι σήμερα γνωστών προπτυχιακών τμημάτων της και των τμημάτων υποστήριξης τους, αλλά τη διάλυση τους και την επανίδρυση μιας Σχολής, στον πανεπιστημιακό όμως τομέα, με δύο ή τρία Τμήματα ή την ίδρυση ενός Τμήματος ενταγμένου σε μια πανεπιστημιακή σχολή; Αντίθετα, αν όντως πιστεύουν ότι η πρόταση τους - με την ικανοποίηση όλων των εμπλεκομένων παραμέτρων - είναι ορθολογική, θα πρέπει να έχουν απαντήσεις στα ακόλουθα ερωτήματα:

1. Ποια διεθνής εμπειρία (εκτός των περιπτώσεων της Ινδίας και της Μαλαισίας, εξ όσων γνωρίζω) τεκμηριώνει την αποδοχή του συγχρονικού μοντέλου εκπαιδευσης εκπαιδευτικών των συγκεκριμένων τεχνολογικών ειδικοτήτων;

2. Λαμβάνοντας υπόψη τους ραγδαίους ρυθμούς των τεχνολογικών εξελίξεων, πως μπορεί το συγχρονικό μοντέλο εκπαίδευσης των μελλοντικών εκπαιδευτικών της τεχνικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης να ανταποκριθεί στην κατάρτιση των φοιτητών δίχως επιμήκυνση - επιβάρυνση ενός προπτυχιακού προγράμματος σπουδών, όταν μάλιστα επιβάλλονται οι περιορισμοί που απορρέουν από τον ευρωπαϊκό χάρτη της ανώτατης εκπαίδευσης (βλ. συνθήκη της Bologna);

3. Με την ένταξη στον πανεπιστημιακό τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, πως επιτυγχάνεται η βιωσιμότητα των προπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών - υπό την παρούσα μορφή τους - λαμβάνοντας υπόψη τα ποσοτικά και ποιοτικά χαρακτηριστικά του εκπαιδευτικού προσωπικού της Σχολής, τις αποκλίνουσες ερευνητικές δραστηριότητες τους, τη μη σύζευξη του τεχνολογικού και παιδαγωγικού χαρακτήρα απορρέουσα από τα γνωστικά αντικείμενα του εκπαιδευτικού προσωπικού και τις υφιστάμενες υλικοτεχνικές υποδομές;

4. Ποιοι λόγοι επιτάσσουν τη συγχώνευση δύο γενικών τμημάτων σε ένα "παιδαγωγικό τμήμα" με δορυφόρους διάσπαρτους στην Ελλάδα με το πρόσχημα της ιδιαιτερότητας ως προς την οργάνωση-διεξαγωγή των ετησίων προγραμμάτων παιδαγωγικής επάρκειας και με ενδόμυχο σκοπό να έχει την κατ' εξαίρεση μεταχείριση και ίσως μοναδική περίπτωση, στο τελικό σχέδιο "Αθηνά";

5. Πως επιτυγχάνεται αυτοδιοίκηση της Σχολής, όταν όλα τα πανεπιστημιακά "τεχνολογικά" τμήματα θα συρρικνωθούν ακόμη περισσότερο και δεν θα εξασφαλίζουν τον ελάχιστο απαιτούμενο αριθμό μελών ΔΕΠ;

6. Το έλλειμμα της ακαδημαϊκής κουλτούρας επί ΣΕΛΕΤΕ δεν πληρώθηκε αυτομάτως με την κατάργηση της και την ίδρυση της ΑΣΠΑΙΤΕ (δηλαδή με την ένταξη μιας αδιαβάθμητης Σχολής στον τεχνολογικό τομέα των ΑΕΙ) και καθώς αυτό εξακολουθεί - ακόμη και σήμερα - να κάνει αισθητή την παρουσία του, ποιοι λόγοι βεβαιώνουν για την εξάλειψη του με την "αυτόματη άνοδο" κατά μία ακόμα κατηγορία;

Τελικά, για τους υποστηρικτές του οράματος της "πανεπιστημιοποίησης" της Σχολής θα ήταν προτιμότερο να διατυπώσουν, χωρίς φοβικές αναστολές και υστεροφημικά διλήμματα, τα ακόλουθα:

• Ένας εκπαιδευτικός οφείλει να είναι απόφοιτος πανεπιστημιακής σχολής και ως εκ τούτου η Πολιτεία θα πρέπει να εντάξει τη Σχολή στον πανεπιστημιακό τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, εφόσον κρίνει ότι η ελληνική κοινωνία και οικονομία έχει την ανάγκη μιας Σχολής ή ενός Τμήματος που θα τροφοδοτεί με υψηλής στάθμης εκπαιδευτικούς την τεχνική και επαγγελματική εκπαίδευση αλλά και τη γενική πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση.

• Για την επιτυχία του εγχειρήματος, ως μοναδικά προαπαιτούμενα από το παρελθόν είναι η ιστορία και οι κτιριακές εγκαταστάσεις της Σχολής που θα "μεταβιβασθούν" στο Πανεπιστημιακό ίδρυμα υποδοχής, το οποίο σε συνεργασία με το Υ.ΠΑΙ.Θ.Π.Α. θα προχωρήσει στη μετατροπή του γειτονικού ΕΠΑΛ σε πρότυπο πειραματικό λύκειο - πλήρως εποπτευόμενο από το ακαδημαϊκό ίδρυμα - όπου οι μελλοντικοί φοιτητές της Σχολής θα ασκούνται πρακτικά στη διδασκαλία και άλλες δραστηριότητες του σχολείου.

• Ο σκοπός της Σχολής, η ακαδημαϊκή συγκρότηση της και τα προγράμματα προπτυχιακών και μεταπτυχιακών σπουδών δεν θα γίνουν βεβιασμένα και εκ του προχείρου, κατά τον τρόπο που έγιναν το 2002, όταν καταργήθηκε η ΣΕΛΕΤΕ και δημιουργήθηκε η ΑΣΠΑΙΤΕ (Σημ. Ευτυχώς υπάρχει μεγάλη διεθνής εμπειρία - δεν είναι του παρόντος η παράθεση σωρείας πρωτοποριακών πανεπιστημιακών σχολών και τμημάτων - η οποία πρέπει να αξιολογηθεί και να προσαρμοσθεί στις ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας).

  • Η νέα πανεπιστημιακή σχολή θα υποδεχθεί τους πρώτους εισακτέους όταν ολοκληρωθούν όλες οι αναγκαίες διαδικασίες μεταβίβασης των περιουσιακών στοιχείων από την ΑΣΠΑΙΤΕ στο πανεπιστημιακό ίδρυμα υποδοχής και πληρωθούν οι θέσεις μελών ΔΕΠ μετά από προκηρύξεις στα νέα γνωστικά αντικείμενα.

  • Στη νέα πανεπιστημιακή σχολή δεν νοείται η μεταπήδηση μελών ΕΠ - ανεξαρτήτου βαθμίδας και προσόντων - σε προσωποπαγείς θέσεις προκειμένου να αποφευχθεί η μεταφορά της οποιασδήποτε παθογένειας της σημερινής ΑΣΠΑΙΤΕ.

  • Μέχρι την ολοκλήρωση όλων των απαιτούμενων διαδικασιών, έτσι ώστε η νέα πανεπιστημιακή σχολή ετοιμασθεί προκειμένου να υποδεχθεί τους νέους εισακτέους της, η ΑΣΠΑΙΤΕ θα ενταχθεί διοικητικά στο Ομόσπονδο Αττικό ΤΕΙ προκειμένου να ολοκληρώσουν οι υφιστάμενοι προπτυχιακοί φοιτητές τις σπουδές τους σε συνεργασία με τα συγγενή - αμιγώς τεχνολογικά - τμήματα.

  • Αναφορικά με το εκπαιδευτικό και διοικητικό προσωπικό της Σχολής, να γίνει εφαρμογή των προβλεπομένων για τα υπό συγχώνευση Τμήματα των λοιπών ΤΕΙ στα πλαίσια του σχεδίου "Αθηνά".

Μια πρόταση - πλαίσιο για την ένταξη της Σχολής στον πανεπιστημιακό τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, όπως διατυπώνεται στους παραπάνω άξονες, θα με έβρισκε σύμφωνο και δίχως ενδοιασμό θα την προσυπόγραφα, καθώς βρίσκεται στην κατεύθυνση της προ δεκαετίας "Πρόταση για την Ίδρυση Παιδαγωγικής Σχολής Τεχνολογίας με ένταξη της ΣΕΛΕΤΕ σε Πανεπιστημιακό Ίδρυμα" (Τεχνολογική Εκπαιδευτική Ενημέρωση, Τριμηνιαίο Ενημερωτικό Δελτίο της Ένωσης Τεχνολόγων Εκπαιδευτικών, Τεύχος 38, 2002), όταν η αδιαβάθμητη ΣΕΛΕΤΕ αναζητούσε απεγνωσμένα το στίγμα της στο χάρτη της Ανώτατης Εκπαίδευσης. Όμως, προτάσεις στερούμενες επιστημονικής τεκμηρίωσης και "καθαρού" λόγου και διαμορφούμενες με συνοπτικές διαδικασίες ασφυκτικές πιέσεις και "συντεχνιακές" προσεγγίσεις, δεν επιτρέπουν επ' ουδενί, τουλάχιστον εκ μέρους μου, την υιοθέτηση τους.

Η πρόταση της πλειοψηφίας του Τμήματος Εκπαιδευτικών Μηχανολογίας

Η πρόταση της πλειοψηφίας της συνέλευσης του Τμήματος Εκπαιδευτικών Μηχανολογίας μπορεί να αξιολογηθεί ως μια πρόταση που προσβλέπει μόνο στη ενίσχυση των προτεινομένων- δια του αρχικού σχεδίου 'Αθηνά" - τεχνολογικών τμημάτων με τα μέλη ΕΠ των δύο γενικών Τμημάτων, προκειμένου να δημιουργηθούν οι "κρίσιμες μάζες", με σκοπό την αυτοδιοίκηση της Σχολής η οποία θα λειτουργεί στο Ομόσπονδο Αττικό ΤΕΙ. Υπό αυτή την άποψη μπορεί να θεωρηθεί ειλικρινέστερη των προτάσεων της "πανεπιστημιοποίησης" αλλά δεν δίνει απαντήσεις στα ακόλουθα ερωτήματα:

1. Πως μπορεί να δικαιολογηθεί η εξω-πανεπιστημιακή εκπαίδευση των μελλοντικών εκπαιδευτικών συγκεκριμένων ειδικοτήτων;

2. Πως διασφαλίζεται η βιωσιμότητα των προγραμμάτων του Α' και του Β' κύκλου σπουδών, όταν αυτά - υπό την παρούσα μορφή τους - δεν μπορούν να υποστηριχθούν ακόμη και με την ενίσχυση της ¨δύναμης" ενός Τμήματος από τα δύο Γενικά Τμήματα; (Σημ. Για παράδειγμα, φαντάζεται μήπως κάποιος ότι ένας συνάδελφος με γνωστικό αντικείμενο "Φυσική" ή "Θεωρία, Πράξη και Αξιολόγηση της Εκπαιδευτικής Διαδικασίας" μπορεί να διδάξει ΜΕΚ ή CAD/CAM/CAE ή έστω Μηχανολογικές Εγκαταστάσεις;)

3. Πως διασφαλίζεται η λειτουργία εξειδικευμένων εργαστηριακών μονάδων βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα, λαμβάνοντας υπόψη τις παρούσες οικονομικές συνθήκες;

4. Υπάρχουν προϋποθέσεις για τον ανασχεδιασμό ή /και συρρίκνωση των προγραμμάτων σπουδών των τεχνολογικών τμημάτων;

5. Πως είναι δυνατή η σύζευξη του τεχνολογικού με τον παιδαγωγικό χαρακτήρα λαμβάνοντας υπόψη τα υφιστάμενα μέλη ΕΠ και τα γνωστικά αντικείμενα τους;

Συμμετέχοντας στη Συνέλευση του Τμήματος Εκπαιδευτικών Μηχανολογίας της ΑΣΠΑΙΤΕ, που πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη 14/02/2013, μου δόθηκε η ευκαιρία, να διατυπώσω τους ανωτέρω προβληματισμούς, σημειώνοντας ταυτόχρονα ότι η πρόταση του Τμήματος, ουσιαστικά, αποσκοπεί στην αυτόνομη παρουσία - επιβίωση της ΑΣΠΑΙΤΕ ως Σχολής εντός του Ομόσπονδου Αττικού ΤΕΙ και μεταθέτει στο εγγύς μέλλον (Σημ. Άραγε στο σχέδιο "Αθηνά Νο.2";) την περαιτέρω συζήτηση.

Η διατύπωση αντι-γνώμης για την ΑΣΠΑΙΤΕ και το σχέδιο "Αθηνά"

Η αντι-γνώμη ή αντι-πρόταση στηρίζεται στις ακόλουθες παραδοχές (Π), διαπιστώσεις (Δ) και υποθέσεις (Υ):

1. (Π) Οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να καταρτίζονται από πανεπιστημιακό ίδρυμα και ανεξαρτήτως του μοντέλου εκπαίδευσης τους, δηλαδή είτε πρόκειται για το συγχρονικό είτε για το διαδοχικό μοντέλο εκπαίδευσης, ο φορέας κατάρτισης οφείλει να είναι πανεπιστημιακός,

2. (Υ) Ο φορέας ή οι φορείς που θα καταρτίζουν τους εκπαιδευτικούς είναι ζήτημα που θα πρέπει απασχολήσει τους υπευθύνους χάραξης της εκπαιδευτικής πολιτικής και τα Πανεπιστημιακά Ιδρύματα, μετά από την αναμενόμενη θεσμική ρύθμιση που αφορά την τεχνική και επαγγελματική εκπαίδευση.

3. (Δ) Η ΑΣΠΑΙΤΕ με το υφιστάμενο εκπαιδευτικό και διοικητικό προσωπικό της καθώς και τις υφιστάμενες υλικο-τεχνικές υποδομές της, αδυνατεί να υποστηρίξει αξιοπρεπώς και αυτοδύναμα τα προγράμματα σπουδών των προπτυχιακών τμημάτων της ακόμα και αν "απαλλαγεί" από τους Β' Κύκλους Σπουδών.

4. (Δ) Το εκπαιδευτικό προσωπικό της ΑΣΠΑΙΤΕ έχει εκλεγεί και εξελιχθεί με τις διατάξεις του θεσμικού πλαισίου των ΤΕΙ, ενώ δεν έχει "εκπαιδευθεί" - "δοκιμασθεί" στην επίβλεψη διδακτορικών διατριβών.

5. (Δ) Τα γνωστικά αντικείμενα των μελών ΕΠ στα Τεχνολογικά Τμήματα, αλλά και στο Γενικό Τμήμα Γενικών Μαθημάτων, της ΑΣΠΑΙΤΕ είναι αυτά που συναντώνται στα αντίστοιχα συγγενή τμήματα των ΤΕΙ και σε αρκετά από αυτά, αν όχι στα περισσότερα, υπάρχουν ανάγκες που καλύπτονται από ωρομίσθιο προσωπικό.

6. (Δ) Τα μαθήματα ειδικότητας και τα περιεχόμενα τους στα προγράμματα σπουδών των Τεχνολογικών Τμημάτων είναι σχεδόν ταυτόσημα με τα αντίστοιχα συγγενή Τμήματα των ΤΕΙ.

7. (Δ) Οι εργαστηριακές ασκήσεις και οι εξοπλισμοί των εργαστηριακών μονάδων της ΑΣΠΑΙΤΕ είναι παρόμοιοι και συμπληρωματικοί με τα αντίστοιχα στα συγγενή Τμήματα των ΤΕΙ.

8. (Π) Η δυσχερής οικονομικο-κοινωνική κατάσταση της χώρας επιβάλλει την προσαρμογή, δίχως φοβίες και πνεύμα ελιτισμού, στα νέα δεδομένα.

Τα ανωτέρω μπορούν να συγκλίνουν στη συγκρότηση της ακόλουθης πρότασης:

• Η ΑΣΠΑΙΤΕ εντάσσεται στο Ομόσπονδο Αττικό ΤΕΙ και τα Τεχνολογικά Τμήματα συγχωνεύονται με τα Τμήματα της ίδιας ειδικότητας στο αντίστοιχο ΤΕΙ.

• Η μεταβίβαση των κτιριακών υποδομών και των περουσιακών στοιχείων της ΑΣΠΑΙΤΕ θα διευθετηθεί από το Υ.ΠΑΙ.Θ.Π.Α. σε συνεργασία με τη διοίκηση του Ομόσπονδου Αττικού ΤΕΙ.

• Οι φοιτητές της Σχολής ολοκληρώνουν τις σπουδές τους στον Α' και στον Β' Κύκλο Σπουδών με ανασχεδιασμό των αντιστοίχων προγραμμάτων προκειμένου να αποφευχθεί η λειτουργία παράλληλων-συγγενών προγραμμάτων σπουδών.

• Τα "παιδαγωγικά" μαθήματα του Α' Κύκλου Σπουδών θα υποστηρίζονται από μέλη ΕΠ του Γενικού Τμήματος Παιδαγωγικών Μαθημάτων που θα ενταχθούν στο ΤΕΙ υποδοχής ή από άλλα μέλη ΕΠ του ΤΕΙ που διαθέτουν συναφές γνωστικό αντικείμενο ή από ωρομίσθιο προσωπικό.

• Τα μέλη ΕΠ των Τεχνολογικών Τμημάτων και του Γενικού Τμήματος Γενικών Μαθημάτων, με το γνωστικό αντικείμενο και τη βαθμίδα τους εντάσσονται στο Τμήμα υποδοχής.

• Τα μέλη ΕΠ του Γενικού Τμήματος Παιδαγωγικών Μαθημάτων έχουν τη δυνατότητα επιλογής μεταξύ των παρακάτω εναλλακτικών:

  • Ένταξη με το γνωστικό αντικείμενο και τη βαθμίδα τους σε οποιοδήποτε Τμήμα ΤΕΙ

  • Ένταξη σε προσωποπαγή θέση σε Παιδαγωγικό Πανεπιστημιακό Τμήμα

• Το διοικητικό προσωπικό της ΑΣΠΑΙΤΕ, κατ' επιθυμία, εντάσσεται στο διοικητικό προσωπικό άλλων κατά τόπους ΑΕΙ.

Αντί επιλόγου

Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκη,

να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμος,

γεμάτος περιπέτειες, γεμάτος γνώσεις.

Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας,

τον θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαι,

τέτοια στον δρόμο σου ποτέ σου δεν θα βρεις,

αν μέν’ η σκέψις σου υψηλή, αν εκλεκτή

συγκίνησις το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζει.

Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας,

τον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσεις,

αν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σου,

αν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου.

"Ιθάκη", Κ. Καβάφης