Post date: Feb 17, 2013 8:28:35 PM
Ως ακαδημαϊκή ενδογαμία (academic inbreeding) χαρακτηρίζεται η πρακτική - πολύ διαδεδομένη στα ελληνικά ΑΕΙ - άντλησης εκπαιδευτικού προσωπικού σε ένα ίδρυμα από τους αποφοίτους του, δηλαδή η εκκίνηση και ολοκλήρωση μιας ακαδημαϊκής καριέρας στο ίδιο το ίδρυμα αποφοίτησης. Η πρακτική αυτή συναντάται παγκοσμίως και πολλοί ερευνητές έχουν διερευνήσει τις συνέπειες της τόσο στη διδασκαλία όσο και στην έρευνα του διδακτικού προσωπικού τους. Μια πολύ εμπεριστατωμένη μελέτη του φαινομένου με ενδιάφερουσες βιβλιγραφικές παραπομπές είναι αυτή από τις Yudkevich,M. and Sivak, E. (2012)1. Είναι αξιοσημείωτο ότι πολλά πανεπιστήμια των Ην. Πολιτειών αντιμετωπίζουν την "ενδογαμία" κατά κανονιστικό τρόπο καθώς δεν επιλέγουν έναν διδάκτορα που ολοκλήρωσε τη διατριβή του - όσο λαμπρός επίστήμονας και αν είναι - για να ξεκινήσει την ακαδημαϊκή καριέρα του στο Τμήμα / Πανεπιστήμιο αποφοίτησης, καθορίζοντας μάλιστα ένα ελάχιστο χρόνο για την απόκτηση εμπειριών ή "απογαλακτισμού" του. Βεβαίως, μετά την παρέλευση αυτού του χρόνου, ο ενδιαφερόμενος μπορεί να θέσει υποψηφιότητα για την εκλογή του σε καθηγητική βαθμίδα και εφόσον κριθεί ικανός προσλαμβάνεται.
Με αναφορά την ακαδημαϊκή ενδογαμία, οι Yudkevich,M. and Sivak, E.,διακρίνουν το εκπαιδευτικό προσωπικό ενός ιδρύματος στους "ενδογαμικούς" (inbreeds) ή "εσωτερικούς" (insiders) και στους "μη-ενδογαμικούς" (non-inbreeds) ή "εξωτερικούς" ή "ξένους" (outsiders). Ο ενδιαφερόμενος αναγνώστης του άρθρου και ιδιαίτερα ένα μέλος ΔΕΠ/ΕΠ, διαπιστώνει ότι πολλλά από τα ευρήματα της έρευνας κωδικοποιούν κατά τον καλύτερο τρόπο δράσεις, μεθόδους, συμπεριφορές και πρακτικές που συχνά συναντώνται σε ένα ακαδημαϊκό ίδρυμα, Δεν είναι του παρόντος η παρουσίαση της εν λόγω εργασίας, αλλά με έναυσμα αυτή, χρήσιμη είναι η απαρίθμηση διαπιστώσεων προερχομένων από τις εμπειρίες μου σε ελληνικά ΑΕΙ (Πανεπιστήμια, ΤΕΙ και την ΑΣΠΑΙΤΕ ή ΣΕΛΕΤΕ).
Η "ενδογαμία" στα ελληνικά ΑΕΙ φαίνεται να είναι ανεξάρτητη της βαθμίδας ή αναγνωρισιμότητας του ιδρύματος.
Η επιλογή ενός "εσωτερικού" ή "ενδογαμικού" μέλους γίνεται με λιγότερα αξιοκρατικά κριτήρια σε αντίθεση με την περίπτωση ενός "μη-ενδογαμικού" ή "ξένου" μέλους και στην περίπτωση που αυτά είναι συνυποψήφια για την κατάληψη μιας θέσης, κατά κανόνα ο "ενδογαμικός" προτιμάται ακόμα και αν υστερεί σε προσόντα.
Το "ενδογαμικά" μέλη ΔΕΠ/ΕΠ, αυτο-εγκλωβισμένα στον σεβασμό που τρέφουν στους χθεσινούς καθηγητές τους και νυν συναδέλφους τους δυσκολεύονται να αντιπαρατεθούν με αυτούς και ιδιαίτερα στη λειτουργία της ακαδημαϊκής μονάδας που είναι μέλη, επιδεικνύοντας κατ' αυτό τον τρόπο μια ιδιότυπη "αυτο-φίμωση" ή "υπακοή".
Το "ενδογαμικό" εκπαιδευτικό προσωπικό παρουσιάζεται πλέον δυσκίνητο σε δράσεις εξωστρέφειας του Τμήματος / Σχολής.
Τα "ενδογαμικά" μέλη ΔΕΠ/ΕΠ είναι πιο επιρρεπή στην ανατροφοδότηση της κυριαρχίας του "καθηγητικού κατεστημένου", ενώ αποκτούν διδακτική και ερευνητική ανεξαρτησία μετά την αποχώρηση από την ακαδημαϊκή δραστηριότητα του ¨"προϊστάμενου" καθηγητή τους.
Το "μη ενδογαμικό" διδακτικό προσωπικό των ΑΕΙ υπερτερεί σε παραγωγή ερευνητικού έργου, ποσοτικά και ποιοτικά ενώ αναδεικνύεται ικανότερο στη διεκδίκηση ερευνητικών προγραμμάτων ή άλλων projects και χρηματοδοτήσεων.
Το "μη ενδογαμικό" διδακτικό προσωπικό επικεικνύει μεγαλύτερη προσαρμογή στις εξελίξεις, σ' αντίθεση με το "ενδογαμικό" που δύσκολότερα τις αντιλαμβάνεται παραμέντας προσκολλημένο σ' αυτά που μόνο γνωρίζει,
Υπάρχουν και αρκετες άλλες διαπιστώσεις που για την τεκμηρίωση τους απαιτείται μια πιο ενδελεχής έρευνα. Αναμφίβολα, είναι μια πρόκληση ιδιαίτερα στην ΑΣΠΑΙΤΕ που έχει "ενδογαμικά" και "ξένα" μέλη ΕΠ διαστρωματωμένα σε όλες τις βαθμίδες της ακαδημαϊκής ιεραρχίας..
Βιβλιογραφική πηγή
Yudkevich,M. and Sivak, E. (2012), University Inbreeding: An Impact on Values, Strategies and Individual Productivity of Faculty Members,Social Science Electronic Publishing, Inc., Link (accessed 17.02.2013)