เมื่อจบหัวข้อนี้ ผู้เรียนควรจะ
บอกข้อดีของภาษาไพธอนได้
เลือกใช้ตัวแปลภาษาบนเครื่องหรือบนเว็บไซต์ได้
บอกข้อแตกต่างของ interactive mode และ script mode ได้
เขียนคำสั่งหรือโปรแกรมพิมพ์ข้อความในภาษาไพธอนได้
เขียนคำสั่งหรือโปรแกรมในภาษาไพธอนเสมือนใช้เครื่องคิดเลขได้
เป็นภาษาโปรแกรมระดับสูง สร้างโดย Guido van Rossum ชาวดัทช์ออกเวอร์ชั่นแรกในปี ค.ศ.1991 เวอร์ชั่นปัจจุบัน คือ 3.11.0 (ข้อมูล ณ วันที่ 30/11/2022)
ภาษาไพธอนนิยมใช้ในการเรียนเขียนโปรแกรมในแวดวงการศึกษา เหมาะสำหรับงานทางด้านวิทยาศาสตร์ วิทยาการข้อมูล
รวมถึงการประยุกต์ในงานด้านต่างๆ เพราะสามารถเขียนได้ง่าย สร้างระบบได้รวดเร็วและมีประสิทธิภาพ
ข้อดีของภาษาไพธอน มีหลากหลายประการ ตัวอย่างเช่น
รันได้บนทุกระบบปฎิบัติการ
มีชุดคำสั่งอยู่ในรูป library ให้ใช้จำนวนมาก เหมาะกับงานหลายประเภท
ใช้งานได้ฟรี เนื่องจากเป็น open source
เป็นภาษาที่ไวยากรณ์เรียบง่าย เรียนรู้ได้ง่าย
รองรับการเขียนโปรแกรมหลายรูปแบบ (imperative, object-oriented, functional)
อ่านเพิ่มเติมได้ในเว็บไซต์ทางการของไพธอน python.org
เมื่อเราเขียนโปรแกรมในภาษาไพธอน เราต้องใช้ตัวแปลภาษาเพื่อรันโปรแกรม
ตัวแปลภาษาไพธอนเป็นแบบ interpreter ทำการแปลภาษา โดยการแปลคำสั่งเป็นภาษาเครื่องและรันคำสั่งทีละคำสั่ง
การเขียนและรันโปรแกรมภาษาไพธอน สามารถใช้เครื่องมือช่วยในการเขียนโปรแกรมได้หลายรูปแบบ เช่น
ติดตั้งตัวแปลภาษาบนเครื่อง โดยดาวน์โหลดโปรแกรมจากเว็บไซต์ เช่น python.org, thonny.org
เรียกใช้ผ่านเว็บไซต์ที่ให้บริการ Online เช่น repl.it, tutorialspoint, ideone, online-python
เรียกใช้ผ่านบริการ Google Colaboratory ที่ https://colab.research.google.com/
ในที่นี่จะกล่าวถึงการใช้รูปแบบติดตั้งบนเครื่อง
เมื่อผู้เรียนดาวน์โหลดโปรแกรมจากเว็บไซต์ python ให้เปิดโปรแกรมชื่อ IDLE เพื่อใช้สำหรับเขียนโปรแกรม
เราสามารถเขียนคำสั่งและรันได้ 2 รูปแบบ
Interactive mode หรือเรียกว่า Python Shell เป็นรูปแบบของการวนรับคำสั่ง แปลคำสั่ง รัน และแสดงผล (Read-Eval-Print Loop - REPL) ทำได้โดยพิมพ์คำสั่งหลังเครื่องหมาย command prompt >>> เมื่อกด enter ตัวแปลภาษาจะแปลและรันคำสั่งนั้น และแสดงผลลัพธ์ออกทางจอภาพ ดังตัวอย่างในรูป เป็นคำสั่งพิมพ์ข้อความ "Hello World!" และคำสั่งคำนวณค่า 5+3*2
Script mode เป็นรูปแบบการเขียนคำสั่งเก็บไว้ในไฟล์ เหมาะสำหรับการเขียนคำสั่งหลายๆ คำสั่งและให้ทำงานต่อเนื่องกันไปตามลำดับที่ต้องการ ไฟล์ภาษาไพธอนต้องบันทึกเป็นนามสกุล .py หากใช้โปรแกรม IDLE ให้เลือกเมนู File>New File โปรแกรมจะเปิดหน้าต่างสำหรับพิมพ์คำสั่งให้ใหม่ เมื่อต้องการรันโปรแกรมให้ save ไฟล์ แล้วเลือกเมนู Run>Run Module หรือกด F5 ผลรันจะปรากฏใน Python Shell ดังรูป
นอกจาก IDLE ของเว็บไซต์ทางการของไพธอน เครื่องมือที่นิยมใช้ในการเขียนและรันโปรแกรมภาษาไพธอนยังมีอีกหลายตัว เช่น
Thonny มีเมนูใช้งานง่าย ไม่ซับซ้อน มีหน้าต่างแสดงค่าของตัวแปร เหมาะสำหรับผู้เริ่มต้นเขียนโปรแกรม
PyCharm เหมาะสำหรับผู้เขียนโปรแกรมระดับกลาง มีเมนูที่ค่อนข้างซับซ้อน ไม่เหมาะกับเครื่องคอมพิวเตอร์ที่มีหน่วยความจำน้อย
Visual Studio เหมาะสำหรับผู้เขียนโปรแกรมระดับต้นขึ้นไป และสามารถใช้ในการเขียนโปรแกรมในภาษาอื่นได้เช่นกัน
Spyder เหมาะสำหรับผู้เขียนโปรแกรมระดับกลาง มีเมนูที่ค่อนข้างซับซ้อน ไม่เหมาะกับเครื่องคอมพิวเตอร์ที่มีหน่วยความจำน้อย
Jupyter Notebook เหมาะสำหรับแทรกข้อความ รูปภาพ และโค้ด สามารถรันได้เฉพาะส่วนที่ต้องการ
เป็นฟังก์ชันที่มีอยู่แล้ว (built-in function) ในไพธอน โดยจะแสดงข้อความที่อยู่ในเครื่องหมายวงเล็บ
ข้อความหรือ string ในภาษาไพธอนจะอยู่ในเครื่องหมาย "..." หรือ '...' หรือ """...""" ก็ได้
รูปแบบคำสั่ง
print("...")
ตัวอย่างคำสั่ง
print("hello world")
print('use for printing single lines')
print("""use for printing
multiple lines
""")
ถ้าต้องการพิมพ์สัญลักษณ์พิเศษให้ใช้เครื่องหมาย \ นำหน้า เช่น
Escape code Description
\' Single Quote
\" Double Quote
\t Tab
\r CR: Carriage Return (move to the left)
\n LF: Linefeed (move down)
ตัวอย่างคำสั่ง
print("The file is stored in C:\\new folder.")
print("Print a double quote \" symbol.")
print('Print a double quote " symbol.')
print("This\nis\nmy\nsample.")
print()
เป็นข้อความหรือ string ในภาษาไพธอนที่ขึ้นต้นด้วยเครื่องหมาย #
คำสั่งบรรทัดใดที่มีเครื่องหมาย # นำหน้า ตัวแปลภาษาจะไม่แปลคำสั่งนั้น
ตัวอย่าง
# This is a comment, it begins with a # sign
# print("Hi")
print('Done') # you can comment behind a command
ชนิดข้อมูลพื้นฐาน ประกอบด้วย
int เก็บข้อมูลเลขจำนวนเต็ม เช่น 5
float เก็บข้อมูลเลขจำนวนจริง เช่น 3.14
bool เก็บข้อมูลตรรกะ มีค่า True หรือ False
NoneType เป็นชนิดข้อมูลที่มีค่าเดียวคือ None
คำสั่งที่แสดงชนิดข้อมูล
type()
ตัวอย่างคำสั่ง
>>>type(5)
<class 'int'>
>>>type(3.0)
<class 'float'>
>>> type("Hello there")
<class 'str'>
>>> type(True)
<class 'bool'>
>>> type(False)
<class 'bool'>
>>> type(None)
<class 'NoneType'>