ทักษะการคิดเชิงคำนวณ เป็นทักษะพื้นฐานของการคิดแก้ปัญหาที่สามารถนำไปประยุกต์ในชีวิต ประจำวันได้แก่การแยกส่วนประกอบและการย่อยปัญหา การหารูปแบบและการคิดเชิงนามธรรมสามารถนำมาใช้ในการออกแบบขั้นตอนวิธีเพื่อแก้ปัญหาต่าง ๆ การออกแบบขั้นตอนวิธีนี้มีปัจจัยที่สำคัญคือการ ออกแบบเงื่อนไขที่ถูกต้องและชัดเจน แต่ไม่มีขั้นตอนที่ตายตัว เงื่อนไขที่กำหนดในขั้นตอนวิธีอาจเป็นเงื่อนไขอย่างง่ายหรือเงื่อนไขที่ซับซ้อน โดยเงื่อนไขอย่างง่ายจะเป็นการเปรียบเทียบมากกว่า น้อยกว่าหรือไม่เท่ากันสำหรับเงื่อนไขที่ซับซ้อนประกอบด้วยเงื่อนไขตั้งแต่สองเงื่อนไขขึ้นไปและเชื่อมด้วยตัวดำเนินการตรรกะ “และ”(AND) “หรือ”(OR)และ“นิเสธ”(NOT)

การแก้ปัญหาอาจต้องมีการทำงานลักษณะเดียวกันซ้ำหลายรอบ โดยในแต่ละรอบจะต้องกระทำการ อย่างใดอย่างหนึ่งกับข้อมูลในรายการและตรวจสอบเงื่อนไขซึ่งอาจระบุเงื่อนไขในส่วนเริ่มต้นของการทำซ้ำ หรือเงื่อนไขเพื่อจบการทำงานในกรเขียนขั้นตอนวิธีเพื่อแก้ปัญหาลักษณะนี้สามารถเขียนได้โดยใช้รูปแบบ ขั้นตอนวิธีการทำซ้ำ