การเขียนผังงานเบื้องต้น

สาระสำคัญ

ศึกษาเกี่ยวกับความหมายของผังงาน ประโยชน์ของผังงาน ประเภทของผังงาน สัญลักษณ์เบื้องต้นของผังงาน หลักเกณฑ์ในการเขียนผังงาน และลักษณะการเขียนผังงานที่ดี

จุดประสงค์การเรียนรู้

1. ด้านความรู้ (K)

1.1 นักเรียนสามารถอธิบายความหมายและประโยชน์ของการเขียนผังงานได้

1.2 นักเรียนสามารถอธิบายหลักเกณฑ์ในการเขียนผังงานได้

1.3 นักเรียนสามารถอธิบายลักษณะของผังงานที่ดีได้

2. ด้านทักษะกระบวนการ (P)

2.1 นักเรียนสามารถใช้สัญลักษณ์ในการเขียนผังงานได้

2.2 นักเรียนสามารถใช้งานบทเรียนออนไลน์เพื่อการเรียนรู้และทำแบบทดสอบได้

3. ด้านคุณลักษณะอันพึงประสงค์ (A)

3.1 นักเรียนมีระเบียบวินัย ปฏิบัติงานทุกขั้นตอนอย่างเป็นระบบและรอบคอบ

3.2 นักเรียนมีความรับผิดชอบ ซื่อสัตย์และมุ่งมั่นในการทำงาน

ที่มา : https://www.youtube.com/watch?v=pAhipKgwdEM&feature=emb_imp_woyt

1. ความหมายของผังงาน (FlowChart)

ผังงาน (Flowchart) จัดเป็นวิธีการออกแบบโปรแกรมที่เก่าแก่และหลากหลายคนรู้จักกันดี ซึ่งปกตินักเขียนโปรแกรมล้วนเคยใช้ผังงานเพื่อการออกแบบโปรแกรม หรือนำมาใช้เพื่อการเขียนโปรแกรมมาก่อน โดยเฉพาะในช่วงที่เริ่มศึกษาเกี่ยวกับการเขียนโปรแกรมใหม่ๆ แต่อย่างไรก็ตาม ใช้ว่าผังงานจะถูกนำมาใช้เขียนโปรแกรมเท่านั้น ซึ่งความเป็นจริงแล้ว ไม่ว่าจะงานชนิดใดก็ตาม หากมีการกำหนดและลำดับขั้นตอนในแต่ละกิจกรรมที่ชัดเจนแน่นอน ก็สามารถนำผังงานมาประยุกต์ใช้ได้ทั้งสิ้น รวมถึงกิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับการดำเนินชีวิตประจำวันของเรา โดยพิจารณาจากรูปด้านล่าง ซึ่งเป็นตัวอย่างการเขียนผังงานในชีวิตประจำวัน

การเขียนผังงาน (Flow Chart) คือ การเขียนแผนผังการทำงานโดยการใช้กล่องกิจกรรมหรือสัญลักษณ์ แทนข้อความ เพื่อเป็นการสื่อความหมายเดียวกัน และเป็นลำดับขั้นตอน โดยจะแสดงตั้งแต่จุดเริ่มต้นจนถึงจุดสิ้นสุด ซึ่งผังงานเป็นตัวแทนแนวความคิด ช่วยให้การทำงานในแต่ละกิจกรรมมีความเป็นรูปธรรมมากขึ้น ง่ายต่อการทำความเข้าใจ

และเพื่อไม่ให้เกิดความเข้าใจที่คลาดเคลื่อน การใช้สัญลักษณ์ผังงานต่างๆ นั้นจะถูกกำหนดให้เป็นไปตามมาตรฐาน ซึ่งหน่วยงานที่เป็นผู้กำหนดมาตรฐาน คือ American National Standard Institute (ANSI) และ International Standard Organization (ISO)

2. ประโยชน์ของผังงาน

สามารถเรียนรู้และเข้าใจได้ง่าย เพราะผังงานไม่ขึ้นอยู่กับภาษาคอมพิวเตอร์ภาษาใดภาษาหนึ่งโดยเฉพาะ
ผังงานเป็นการสื่อความหมายด้วยภาพ ทำให้ง่ายและสะดวกในการพิจารณาถึงลำดับขั้นตอนในการทำงาน ต่างกับการบรรยายเป็นตัวอักษร เพราะอาจสื่อความหมายผิดไปได้
ในโปรแกรมที่ไม่ซับซ้อน สามารถใช้ผังงานตรวจสอบความถูกต้องของลำดับขั้นตอนได้ง่ายถ้ามีข้อผิดพลาด สามารถแก้ไขได้สะดวกและรวดเร็ว
การเขียนโปรแกรมโดยพิจารณาจากผังงาน สามารถทำงานง่ายและรวดเร็ว
การบำรุงรักษาโปรแกรม เมื่อมีการเปลี่ยนแปลงแก้ไขโปรแกรม สามารถดูผังงานเพื่อแก้ไขคำสั่งในโปรแกรมก่อนแก้ไขได้

3. ประเภทของผังงาน

ผังงานแบบสัญลักษณ์แบ่งได้ 2 ประเภท

1. ผังงานระบบ (System FlowChart) คือ ผังงานที่แสดงขั้นตอนการทำงานในระบบอย่างกว้าง ๆ แต่ไม่เจาะ ลงในระบบงานย่อย

ตัวอย่างผังงานระบบ (System FlowChart)

2. ผังงานโปรแกรม (Program FlowChart) คือ ผังงานที่แสดงถึงขั้นตอนในการทำงาน ของโปรแกรม ตั้งแต่รับ ข้อมูล คำนวณ จนถึงแสดงผลลัพธ์

ตัวอย่างผังงานโปรแกรม (Program FlowChart)

4. สัญลักษณ์เบื้องต้นของผังงาน

ในหน่วยการเรียนรู้ที่่ผ่านมา ได้มีการเรียนรู้เกี่ยวกับการจำลองความคิดมาแล้ว สำหรับในหน่วยการเรียนนี้ จะมาเรียนรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับการออกแบบด้วยผังงาน ซึ่งผังงานจัดเป็นเครื่องมือที่ได้รับความนิยม โดยเฉพาะการนำมาออกแบบโปรแกรมคอมพิวเตอร์ เพื่อทราบถึงขั้นตอนการประมวลผล แต่ในการเขียนผังงานนั้นจำเป็นต้องรู้จักเกี่ยวกับสัญลักษณ์ต่างๆ โดยสัญลักษณ์แต่ละสัญลักษณ์นั้นจะมีชื่อ ความหมาย หน้าที่ที่แตกต่างกันออกไป ซึ่งในที่นี้จะแนะนำสัญลักษณ์พื้นฐานที่ใช้ในการเรียนรู้เบื้องต้น โดยมี 12 สัญลักษณ์ดังนี้

ตัวอย่างสัญลักษณ์เบื้องต้นของผังงาน

5. หลักเกณฑ์ในการเขียนผังงาน

1. ทิศทางการไหลในผังงาน มีกฎว่าต้องเขียนจากบนลงล่างและจากซ้ายไป ขวา

3. หลีกเลี่ยงการโยงเส้นไปมา ในทิศทางที่ตัดกัน ให้ใช้เครื่องหมายแสดงจุดต่อเนื่องได้ และทุกจุดในผังงานไม่มีการปล่อยจุดใดจุดหนึ่งไว้ลอยๆ

5. มีความเป็นระเบียบเรียบร้อย สะอาด และเป็นลำดับขั้นตอน

2. ผังงาน (Flowchart) จะต้องใช้สัญลักษณ์ที่เป็นตามมาตรฐาน อาจจะมี ขนาดต่างกัน แต่รูปร่างต้องเป็นสัดส่วนตามมาตรฐาน และมีการเขียน ข้อความ ( Text ) ไว้ภายในสัญลักษณ์ เช่น

4. ใช้คำอธิบายที่กะทัดรัดและเข้าใจง่าย

6. ลักษณะการเขียนผังงานที่ดี

1. ทุกผังงานต้องมีจุดเริ่มต้นและจุดสิ้นสุดอย่างละ 1 จุดเท่านั้น

3. สัญลักษณ์จุดเริ่มต้นจะมีเฉพาะลูกศรชี้ทิศทางออก สัญลักษณ์จุดสิ้นสุด มีเฉพาะทิศทางเข้า

5. ทิศทางของลำดับขั้นตอนการทำงาน นิยมเขียนจากบนลงล่าง และจากซ้ายไปขวา

7. ไม่ควรเขียนเส้นลูกศร เพื่อทำการโยงลำดับขั้นตอนที่อยู่ห่างกัน ให้ใช้เครื่องหมายในการเชื่อมต่อแทน

9. ผังงานต้องมีชัดเจนและเป็นระเบียบเรียบร้อย สามารถเข้าใจขั้นตอนได้ง่าย

2. ทุกสัญลักษณ์ของผังงาน ต้องมีลูกศรชี้ทิศทางเข้าและออกอย่างละ 1 ทิศทาง

ยกเว้น : สัญลักษณ์จุดเริ่มต้น / จุดสิ้นสุด , สัญลักษณ์ การตัดสินใจ และสัญลักษณ์จุดเชื่อมต่อ

4. สัญลักษณ์การตัดสินใจมีลูกศรชี้ทิศทางเข้า 1 ทิศทาง และลูกศรชี้ทิศทางออก 2 ทิศทาง คือ จริง หรือ เท็จ

6. เส้นลูกศรที่ใช้บอกทิศทางของลำดับขั้นตอนวิธีการทำงาน ไม่ควรเขียนตัดกัน

8. การเขียนผังงานหากกระบวนการยังไม่จบภายในหน้ากระดาษเดียวกันจะต้องมีการใช้สัญลักษณ์เชื่อมต่อระหว่างหน้ากระดาษ

10. ผังงานต้องครอบคลุม การทำงานทุกขั้นตอน หรือเงื่อนไขของการปฏิบัติงานทั้งหมด ตั้งแต่เริ่มต้นจนถึงจบการทำงาน

Page updated

Report abuse