Openingstijden museum

• Elke zaterdag en zondag is het museum en cafe De Pomp weer geopend van 11:00 - 17:00.
• Op de zondagmiddag zijn er tevens weer vrijwilligers aanwezig die waar gewenst een mondelinge toelichting kunnen geven op specifieke onderwerpen.
• Rolstoelvriendelijk, inclusief invalidentoilet.
• Voor zaalverhuur zie onze tarieven.

Entree museum

• Volwassenen - € 4
• Kinderen 13 t/m 17 - € 2
• Kinderen t/m 12 jaar - Gratis
• Museum jaarkaart - Gratis (kaart tonen)
• Vrijwilligers - Gratis (op naam)
• Voor bootjes verhuur kijk hier bij Cafe De Pomp.

Als Poldermuseum vertellen we primair het verhaal over het​ ​ontstaan​ ​van​ ​de​ ​polder​

Om​ ​het​ ​ontstaan​ ​van​ ​de​ ​polder​ ​Heerhugowaard​ ​in​ ​een​ ​goed​ ​historisch​ ​perspectief te​ ​zetten,​ ​moeten​ ​wij​ ​ver​ ​teruggaan​ ​in​ ​de​ ​tijd.​ ​Het​ ​“Hollands​ ​Noorderkwartier” heeft​ ​een​ ​zeer​ ​jonge​ ​geschiedenis​ ​en​ ​is​ ​gevormd​ ​na​ ​de​ ​laatste​ ​ijstijd,​ ​10.000​ ​jaar geleden.​ ​Door​ ​de​ ​stijging​ ​van​ ​de​ ​zeespiegel​ ​vormden​ ​zich​ ​strandwallen,​ ​waarachter de​ ​binnenzee​ ​verzoette​ ​door​ ​aanvoer​ ​van​ ​rivierwater;​ er​ ​vormde​ ​zich​ ​hoogveen.

Door​ ​het​ ​“Gat​ ​van​ ​Bergen”​ ​bouwde​ ​de​ ​Noordzee​ ​de​ ​kleigronden​ ​van​ ​West-Friesland op,​ ​later​ ​door​ ​veenmos​ ​overwoekerd.​ ​Rond​ ​het​ ​jaar​ ​2000​ ​v.​ ​Chr.​ ​zwom​ ​dan​ ​ook,​ ​in het​ ​huidige​ ​Heerhugowaard,​ ​een​ ​dwergvinvis​ ​rond.

De​ ​mens​ ​vestigde​ ​zich​ ​op​ ​de​ ​veengronden​ ​en​ ​ging​ ​het​ ​ontginnen​ ​(brandstof​ ​en goede​ ​bouwgrond)​ ​met​ ​als​ ​gevolg​ ​inklinking​ ​en​ ​dus​ ​bodemdaling;​ ​het​ ​land​ ​kwam onder​ ​de​ ​zeespiegel​ ​te​ ​liggen!​ ​Het​ ​water​ ​is​ ​een​ ​probleem;​ ​het​ ​Noorderkwartier dreigt​ ​verloren​ ​te​ ​gaan.​ ​Terpen​ ​en​ ​dijken​ ​zijn​ ​een​ ​voorwaarde​ ​voor​ ​bewoning.​ ​Het is​ ​een​ ​drassig​ ​gebied​ ​met​ ​vele​ ​meren​ ​en​ ​plassen.

Vanuit​ ​Alkmaar​ ​wordt​ ​op​ ​een​ ​doorwaadbare​ ​plaats​ ​een​ ​“dijk”​ ​aangelegd​ ​naar​ ​het hoger​ ​gelegen​ ​vissersdorpje​ ​Oterleek,​ ​de​ ​Huygendijk!​ ​Gelukkig,​ ​want​ ​bij​ ​de stormvloed​ ​van​ ​1248​ ​ontstaat​ ​de​ ​“Grote-​ ​of​ ​Zuider​ ​Waert”.​ ​De​ ​Huygendijk​ ​behoedt het​ ​Noorderkwartier​ ​voor​ ​tweedeling.

De​ ​West-Friese​ ​Omringdijk​ ​wordt​ ​voltooid​ ​en​ ​beschermt​ ​het​ ​binnenliggende​ ​land tegen​ ​de​ ​Noordzee.​ ​Echter​ ​dit​ ​blijkt​ ​later​ ​een​ ​nadeel;​ ​de​ ​zee​ ​brengt​ ​geen vruchtbaar​ ​slib​ ​en​ ​dus​ ​is​ ​de​ ​grond​ ​van​ ​de​ ​polder​ ​zeer​ ​onvruchtbaar.​ ​Maar​ ​dat​ ​weet men​ ​dan​ ​nog​ ​niet.

Zo’n​ ​400​ ​jaar​ ​is​ ​het​ ​meer​ ​De​ ​Waert​ ​een​ ​belangrijk​ ​vaargebied​ ​voor​ ​de​ ​boeren​ ​om hun​ ​waren​ ​naar​ ​de​ ​markten​ ​van​ ​Hoorn​ ​en​ ​Alkmaar​ ​te​ ​brengen.​ ​In​ ​1620​ ​wordt​ ​het idee​ ​geboren​ ​de​ ​Waert​ ​droog​ ​te​ ​leggen​ ​en​ ​in​ ​1625​ ​op​ ​4​ ​april​ ​wordt​ ​het​ ​Octrooi verleend​ ​door​ ​de​ ​Staten​ ​van​ ​Holland.​ ​

Het​ ​grote​ ​werk​ ​kon​ ​beginnen:​ ​een​ ​ringdijk aanleggen,​ ​een​ ​ringvaart​ ​graven,​ ​molens​ ​bouwen.​ ​47​ ​molens​ ​stonden​ ​er​ ​in​ ​1634​ ​bij de​ ​drooglegging!​ ​Het​ ​uitgeven​ ​van​ ​de​ ​kavels​ ​vond​ ​plaats​ ​in​ ​Alkmaar.​ ​Het​ ​waterpeil van​ ​de​ ​polder​ ​varieert​ ​tussen​ ​–​ ​2,5​ ​m​ ​NAP​ ​in​ ​de​ ​Noord​ ​tot​ ​–3,9​ ​m​ ​NAP​ ​bij​ ​het gemaal/museum.

De​ ​elektrische​ ​bemaling​ ​van​ ​nu​ ​krijgt​ ​toch​ ​weer​ ​een​ ​deel​ ​van​ ​de​ ​energie​ ​bij​ ​een windmolen​ ​vandaan,​ ​de​ ​moderne​ ​windturbine.​ ​Een​ ​moderne​ ​windturbine​ ​kan​ ​zoveel vermogen​ ​leveren​ ​dat​ ​die​ ​in​ ​staat​ ​is​ ​om​ ​vier​ ​gemalen​ ​van​ ​energie​ ​te​ ​voorzien​ ​zoals die​ ​nu​ ​achter​ ​het​ ​Poldermuseum​ ​aan​ ​de​ ​Huigendijk​ ​staat....

Voor het uitgebreide historische verhaal volg deze link

Van​ ​Poldergemaal​ ​tot​ ​Poldermuseum

De drooglegging van De Grote Waert was in 1631 gerealiseerd met behulp van 47 molens. Daarna door stoom-, diesel en elektrische bemaling drooggehouden.

Het​ ​Poldermuseum​ ​Heerhugowaard​ ​is​ ​gevestigd​ ​in​ ​het​ ​voormalige​ ​Poldergemaal uit 1877 aan​ ​de​ ​Huigendijk,​ ​de​ ​zuidelijke​ ​ringdijk,​ ​waar​ ​de​ ​polder​ ​het​ ​diepst​ ​is,​ ​3.90m​ ​onder NAP.​ ​In​ ​het​ ​noorden​ ​is​ ​de​ ​polder​ ​hoger,​ ​2.50m​ ​onder​ ​NAP,​ ​en​ ​al​ ​het​ ​water​ ​stroomt dus​ ​af​ ​naar​ ​het​ ​enige​ ​uitslaande​ ​gemaal.

• In​ ​​1877​​ ​werd​ ​het​ ​eerste​ ​gedeelte​ ​van​ ​het​ ​gemaal​ ​gebouwd,​ ​daar​ ​waar​ ​eerder​ ​de poldermolens​ ​aan​ ​het​ ​zuideinde​ ​van​ ​de​ ​Oostertocht​ ​stonden.​ ​Twee​ ​stoommachines, samen​ ​goed​ ​voor​ ​120​ ​pk​ ​met​ ​schroefpompen​ ​(vijzels)​ ​werden​ ​geplaatst.
• Van​ ​​1889​ ​​werd​ ​het​ ​gebouw​ ​vergroot​ ​en​ ​in​ ​1907​ ​waren​ ​er​ ​twee​ ​stoommachines​ ​van elk​ ​210​ ​pk​ ​en​ ​2​ ​centrifugaalpompen​ ​in​ ​bedrijf.​ ​Zij​ ​deden​ ​hetzelfde​ ​werk​ ​als​ ​in​ ​1629 de​ ​47​ ​molens​ ​met​ ​scheprad​ ​!
• In​ ​​1935​​ ​werden​ ​de​ ​stoommachines​ ​vervangen​ ​door​ ​2​ ​dieselmotoren,​ ​terwijl​ ​in 1941,​ ​in​ ​oorlogstijd,​ ​er​ ​2​ ​elektromotoren​ ​gekoppeld​ ​werden​ ​aan​ ​dezelfde​ ​pompen als​ ​de​ ​diesels.​ ​Afwisselend​ ​werden​ ​ze​ ​gebruikt​ ​om​ ​per​ ​minuut​ ​350​ ​m3​ ​water​ ​te verpompen.​ ​In​ ​1961​ ​werd​ ​de​ ​vroegere​ ​ketelruimte​ ​ingericht​ ​als​ ​vergaderruimte voor​ ​het​ ​Polderbestuur.​ ​Het​ ​oude​ ​polderhuis​ ​bij​ ​Vroneroord​ ​was​ ​te​ ​vervallen.
• In​ ​​1972​​ ​werd​ ​een​ ​aanvang​ ​gemaakt​ ​met​ ​de​ ​automatisering​ ​van​ ​het​ ​waterbeheer​ ​in de​ ​polder,​ ​tevens​ ​een​ ​volledig​ ​geautomatiseerde​ ​krooshek​ ​reinigingsinstallatie achter​ ​het​ ​gemaal​ ​aangebracht.
• In​ ​​1979​​ ​bij​ ​het​ ​350-jarig​ ​bestaan​ ​van​ ​de​ ​polder​ ​en​ ​toen​ ​de​ ​polder​ ​deel​ ​ging uitmaken​ ​van​ ​het​ ​Waterschap​ ​Groot​ ​Geestmerambacht,​ ​werd​ ​de​ ​vergaderzaal​ ​als museum​ ​ingericht​ ​en​ ​de​ ​Stichting​ ​“Den​ ​Huygen​ ​Dijck”​ ​opgericht.
• In​ ​​1994​​ ​zijn​ ​de​ ​bijna​ ​100​ ​jaar​ ​oude​ ​pompen​ ​voorgoed​ ​tot​ ​stilstand​ ​gebracht​ ​en nam​ ​het​ ​nieuwe​ ​gemaal​ ​hun​ ​taken​ ​over.​ ​De​ ​Stichting​ ​heeft​ ​toen​ ​het​ ​gehele​ ​gebouw van​ ​het​ ​Waterschap​ ​overgenomen​ ​en​ ​als​ ​museum​ ​ingericht.
• Al​ ​deze​ ​wapenfeiten​ ​zijn​ ​in​ ​de​ ​pompenruimte​ ​van​ ​het​ ​museum​ ​te​ ​zien​ ​op​ ​fraaie plaquettes​ ​aan​ ​de​ ​wanden,​ ​onder​ ​vermelding​ ​van​ ​de​ ​namen​ ​van​ ​het​ ​toenmalige polderbestuur.​ ​De​ ​pompen​ ​uit​ ​1907​ ​met​ ​bijbehorende​ ​apparatuur;​ ​een​ ​prachtig houten​ ​schaalmodel​ ​van​ ​de​ ​stoommachine​ ​met​ ​ketel​ ​en​ ​pompen,​ ​evenals​ ​de vergadertafel​ ​en​ ​stoelen​ ​van​ ​het​ ​polderbestuur​ ​zijn​ ​te​ ​zien​ ​in​ ​deze​ ​ruimte,​ ​waar men​ ​tegenwoordig​ ​ook​ ​kan​ ​trouwen​ ​!
• Vanuit​ ​de​ ​bedieningsruimte​ ​van​ ​de​ ​krooshekreinigers​ ​installatie​ ​heeft​ ​men​ ​een​ ​fraai uitzicht​ ​op​ ​het​ ​zuidoostelijk​ ​deel​ ​van​ ​de​ ​Stad​ ​van​ ​de​ ​Zon,​ ​waar​ ​het​ ​water​ ​weer​ ​de ruimte​ ​krijgt​ ​!
• Een​ ​belangrijke​ ​educatieve​ ​taak​ ​van​ ​ons​ ​museum​ ​is​ ​om​ ​de​ ​inwoners,​ ​maar​ ​vooral de​ ​jeugd​ ​van​ ​Heerhugowaard​ ​kennis​ ​te​ ​laten​ ​nemen​ ​van​ ​het​ ​verleden​ ​en​ ​het ontstaan​ ​van​ ​de​ ​polder.​ ​Ook​ ​om​ ​hen​ ​ervan​ ​te​ ​doordringen​ ​dat​ ​wij​ ​gemiddeld​ ​‘3 meter​ ​onder​ ​zee’​ ​wonen​ ​en​ ​dat​ ​het​ ​overtollig​ ​water​ ​vroeger,​ ​nu​ ​en​ ​in​ ​de​ ​toekomst uit​ ​de​ ​polder​ ​in​ ​de​ ​ringvaart​ ​gepompt​ ​moet​ ​worden.​ ​Het​ ​blijft​ ​voor​ ​altijd​ ​“pompen of​ ​verzuipen”!