ระบบปกคลุมร่างกาย (Integumentary system)

    หมายถึง ระบบอวัยวะที่ปกคลุมอยู่นอกสุดของร่างกาย  อันได้แก่  ผิวหนัง (skin), และอวัยวะที่มีต้นกำเนิดมาจากผิวหนัง (เล็บ  ผม/ขน และรูขุมขน ต่อมไขมัน  ต่อมเหงื่อ) ผิวหนังเป็นหนึ่งในอวัยวะที่มีขนาดใหญ่ที่สุดของร่างกาย เป็นตัวแบ่งกั้นอวัยวะ

ภายในออกจากสิ่งแวดล้อมภายนอก มีหน้าที่ที่สำคัญ ดังนี้  คือ

1.  ป้องกัน (Protection)  เนื่องจากผิวหนังอยู่ชั้นนอกสุดของร่างกาย  จึงมีหน้าที่เป็นด่านแรกในการเผชิญกับภยันตรายจากสิ่งแวดล้อมภายนอก เช่น แสงแดด (Ultraviolet)     

ความร้อน ความเย็น สารเคมี แรงกระทบกระแทก และเชื้อโรคต่างๆ เช่น เชื้อแบคทีเรีย นอกจากนี้ยังช่วยป้องกันการระเหยของน้ำออกจากร่างกายไม่ให้มากเกินไป

2.  รับความรู้สึก  (Sensation)   ผิวหนังเป็นอวัยวะรับความรู้สึกที่มีขนาดใหญ่ที่สุดของร่างกาย ประกอบด้วยอวัยวะรับความรู้สึกเจ็บปวด (pain) ความร้อน-เย็น (Temperature)  รับสัมผัส (Touch)  และรับความกด (pressure) เป็นต้น

3.  ควบคุมสมดุลความร้อนของร่างกาย (Thermoregulation) โดยอาศัยการทำงานของต่อมเหงื่อ (eccrine  sweatglands) ขน (hairs) กลุ่มร่างแหเส้นเลือดฝอยแดง-ดำ ในผิวหนัง และชั้นไขมันที่สะสมอยู่ใต้ผิวหนัง (Subcutaneousadipose  tissue)   เช่น  เวลาที่อุณหภูมิของร่างกายสูงเกินไป ร่างกายจะระบายความร้อนออกไป โดยการระเหยของเหงื่อจากต่อมเหงื่อ  และการขยายตัวของกลุ่มร่างแหเส้นเลือดฝอยแดง-ดำในผิวหนัง แต่ถ้าหากอุณหภูมิของสิ่งแวดล้อมต่ำกว่าร่างกายมาก ร่างกายจะรักษาระดับความร้อนในร่างกายให้คงที่โดยการหดตัวของกล้ามเนื้อ (Arrector pilimuscles) ที่เกาะอยู่กับรูขุมขน ทำให้เกิดภาวะขนลุกและการหดตัวของกลุ่มร่างแหเส้นเลือดฝอยร่วมกับการเผาผลาญไขมัน ในชั้นใต้ผิวหนังให้เป็นพลังงานความร้อนเพื่อรักษาควบคุมอุณหภูมิในร่างกายให้คงที่

4.  ควบคุมระบบเมตตาบอลิสม  (Metabolism) ของร่างกาย โดยชั้นไขมันใต้ผิวหนังจะเป็นแหล่งสะสมพลังงานที่สำคัญของร่างกาย โดยเก็บสะสมไว้ในรูปของ Triglyceride  นอกจากนี้เซลล์ในชั้นหนังกำพร้ายังสามารถสร้างวิตามินดีให้กับร่างกาย  นอกเหนือจากการเก็บสะสมวิตามินดีที่มาจากการดูดซึมของลำไส้

5.  ผิวหนังเป็นอวัยวะที่มีขนาดใหญ่ที่สุดของร่างกาย โดยคิดเป็นน้ำหนักประมาณ 16% ของน้ำหนักตัว มีลักษณะแตกต่างกันตามแต่ละส่วนของร่างกาย   ทั้งในโครงสร้าง   ความหนา และสีผิวผิวหนังตรงบริเวณที่ต่อเนื่องกับ  mucous  membrane  เรียกว่าmucocutaneous  junctions เช่น  บริเวณริมฝีปากต่อเนื่องกับเยื่อบุช่องปาก   (oral mucosa)  บริเวณเปลือกตาที่ต่อเนื่องกับเยื่อบุตาขาว   (conjunctiva) บริเวณรูจมูกที่ต่อเนื่องกับเยื่อบุโพรงจมูก  (nasal mucosa)  บริเวณแคมเล็กที่ต่อเนื่องกับเยื่อบุช่องคลอด (vaginal mucosa)  บริเวณปลายอวัยวะเพศชายที่ต่อเนื่องกับเยื่อบุท่อปัสสาวะ (prepuce) และบริเวณทวารหนัก (anus) ที่ต่อเนื่องกับเยื่อบุลำไส้ใหญ่ (rectal mucosa)

เป็นต้น

ผิวหนังประกอบด้วย 2 ชั้น คือ

1.  ชั้นหนังกำพร้า (Epidermis)   เป็นชั้นที่อยู่บนสุด

2.  ชั้นหนังแท้   (Dermis หรือ corium)  เป็นชั้นที่อยู่ใต้ชั้นหนังกำพร้าใต้ชั้นหนังแท้จะเป็นชั้น Hypodermis หรือ Subcutaneous tissues  ซึ่งประกอบไปด้วย เนื้อเยื่อเกี่ยวพันที่อยู่กันอย่างหลวมๆ  (loose connective tissues)  และไขมัน  (Adipose tissues)  ซึ่งจะมีจำนวนมากน้อยแตกต่างกัน ในแต่ละส่วนของร่างกาย 

หนังกำพร้า (EPIDERMIS)

Epidermis เป็นชั้นของผิวหนังที่ปกคลุมอยู่บนสุด มีต้นกำเนิดมาจาก Surface  ectoderm  ชั้นนี้ประกอบไปด้วยเซลล์ที่มีการเกิด  เจริญเติบโตพัฒนาการ และตายลอกหลุดออกไปจากร่างกายตลอดเวลา   และเป็นชั้นที่ให้กำเนิดโครงสร้างต่าง ๆ   (skin derivatives or  appendages)  อันได้แก่  ขน รูขุมขน  และต่อมไขมันรวมเรียกว่า Pilosebaceousunits ต่อมเหงื่อ (Eccrine  Apoeccrine  Apocrine apocrine  sweat  glands)  และเล็บ (Nails)ชั้น  epidermis   มีความหนาโดยเฉลี่ยประมาณ 0.4 ถึง 1.5 มิลลิเมตร เทียบกับความหนาทั้งหมดของผิวหนัง(skin)  ซึ่งมีความหนาเฉลี่ยโดยประมาณ 1.5-4.0 มิลลิเมตร  แต่ความหนาของชั้น epidermis นี้จะแตกต่างกันไปในแต่ละบริเวณของร่างกาย ทำให้สามารถแบ่งผิวหนังตามความหนาของ  epidermis ออกได้เป็น 2 ชนิด คือ