1. สภาพปัญหาการจัดการเรียนรู้ และปัญหาของผู้เรียน

ตามที่สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาตาก เขต 2  ให้ครูในสังกัดได้จัดกิจกรรมการเรียนการสอนตามเหมาะสมกับบริบทของสถานศึกษาและท้องถิ่น ภายใต้สถานการณ์แพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 ( Covid-19 ) ประจำภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2564  ดังนั้น  ข้าพเจ้า นายศราวุธ ปิจนันท์ ตำแหน่ง ครู กลุ่มสาระ การงานอาชีพ รับผิดชอบเป็นครูที่ปรึกษานักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6/5 นักเรียนทั้งหมด จำนวน 33 คน  ทำให้ไม่สามารถจัดกิจกรรมการเรียนการสอนในชั้นเรียนให้เป็นตามปกติได้  จึงทำให้ทางโรงเรียนได้เลือกรูปแบบการเรียนการสอนแบบ Online (Google Classroom และ Google Meet)

จากการจัดกิจกรรมดังที่กล่าวมานั้นทำให้พบปัญหาส่งผลให้ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนในชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6/5 อยู่ในระดับที่ยังไม่เป็นที่น่าพอใจในหลายเนื้อหา หรือมีคะแนนเฉลี่ยต่ำกว่าเกณฑ์ที่โรงเรียนได้กำหนดไว้ คือร้อยละ 60 ซึ่งต้องสอนให้สอดคล้องกับหลักสูตรสมรรถนะที่นักเรียนต้องรู้และควรรู้ตามตัวชี้วัด  จากการตรวจแบบฝึกหัด/ใบกิจกรรม/ใบงานในเนื้อหา/ชิ้นงาน ที่เป็นภาระงานให้นักเรียนได้ทำการเรียน จึงสะท้อนให้เห็นว่านักเรียนมีคะแนนผลสัมฤทธิ์ค่อนข้างต่ำกว่าเกณฑ์ที่กำหนดไว้  แสดงให้เห็นว่านักเรียนมีปัญญาด้านการเข้าเรียน  ซึ่งข้อปัญหาที่พบ คือ  ภาระงานที่มากและแตกต่างตามรายวิชา เนื่องจากการจัดการเรียนรู้รูปแบบออนไลน์ทำให้นักเรียนขาดปฏิสัมพันธ์กับครูและเพื่อน จึงเป็นเหตุให้นักเรียนขาดความสนใจในการเรียน ปัจจัยทางด้านอิเตอร์เนต ภาระความรับผิดชอบร่วมภายในครอบครัว และความพร้อมของอุปกรณ์สื่อสารทั้งโทรศัพท์มือถือ หรือคอมพิวเตอร์ ทำให้การเรียนการสอนไม่เป็นไปตามจุดประสงค์ที่คาดหวังไว้

การเรียนการสอนแบบ Blended Learning ระหว่าง Online (Google Classroom และ Google Meet)  และ Onsite แบบ Block Course ในระดับชั้นมัธยมศึกษา

ด้วยเหตุนี้จึงส่งผลกระทบถึงคะแนนผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6/5 จึงมีความจำเป็นที่จะต้องมีการพัฒนาคะแนนผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน โดยการลดภาระงาน ใช้ระบบกลุ่มและการจัดการเรียนรู้แบบบูนณาการและใช้โครงงานเป็นฐาน เข้ามาเพื่อช่วย จากเหตุผลดังกล่าวผู้สอนจึงมีความสนใจที่จะศึกษาเพื่อพัฒนาและแก้ไขปัญหาคะแนนผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ซึ่งกระบวนการเหล่านี้เป็นการจัดการเรียนรู้แบบ Active Learning และ Project Base Learning ที่เน้นผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง เน้นกระบวนการคิด การร่วมมือ กระตุ้นให้ผู้เรียนเกิดความมุ่งมั่นในการเรียนและการทำงาน เกิดความท้าทายและสนุกกับการเรียน และจะส่งผลให้ผู้เรียนพัฒนาคะแนนผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนให้ดียิ่งขึ้น 

ผู้สอนจึงสนใจที่จะเพิ่มคะแนนผลสัมฤทธ์ทางการเรียนโดยการพัฒนาการจัดการเรียนการการสอนโครงงานบูรณาการการจัดการเรียนรู้ใน 6 วิชาและ 1 กิจกรรมพัฒนาผู้เรียน ประกอบด้วย วิทยาการคำนวณ 3, การป้องการทุจริตศึกษา 6, สุขศึกษา 6, พลศึกษา 6, การงานอาชีพ 6, ดนตรีแนะแนว สำหรับนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6/5

 2. วิธีการดำเนินการให้บรรลุผล

1)  ศึกษาหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐานแกนกลาง และหลักสูตรนักเรียนต้องรู้ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6/5 

2) แลกเปลี่ยนเรียนรู้ทางวิชาชีพ เพื่อพัฒนาการจัดการเรียนการการสอนโครงงานบูรณาการการจัดการเรียนรู้ใน 6 วิชาและ 1 กิจกรรมพัฒนาผู้เรียน ประกอบด้วย วิทยาการคำนวณ 3, การป้องการทุจริตศึกษา 6, สุขศึกษา 6, พลศึกษา 6, การงานอาชีพ 6, ดนตรีแนะแนว

3) ออกแบบหน่วยการเรียนรู้ตามตัวชี้วัด และจัดทำแผนการจัดการเรียนรู้ โครงงานบูรณาการจัดการเรียนรู้ใน 6 วิชาและ 1 กิจกรรมพัฒนาผู้เรียน เพื่อเพิ่มคะแนนผลสัมฤทธ์ทางการเรียน สำหรับนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6/5

4) นำหน่วยการเรียนรู้ที่จัดทำขึ้นไปจัดกิจกรรมการเรียนรู้กับนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6/5 โดยปรับกิจกรรมให้เหมาะสมกับบริบทที่สอน

5) บันทึกผลการเรียนรู้ของนักเรียน ที่เกิดขึ้นจากการกิจกรรมการเรียนรู้ และสะท้อนผลการเรียนรู้ให้นักเรียนทราบ และนำข้อมูลที่ได้ไปพัฒนาผลการเรียนรู้ให้นักเรียนบรรลุตามวัตถุประสงค์ที่ตั้งไว้

6) เมื่อประสบความสำเร็จในการแก้ไขปัญหา นำไปแลกเปลี่ยนเรียนรู้ทางวิชาชีพแก่ครูผู้สอนวิทยาการคำนวณ 3, การป้องการทุจริตศึกษา 6, สุขศึกษา 6, พลศึกษา 6, การงานอาชีพ 6, ดนตรีแนะแนว

3. ผลลัพธ์การพัฒนาที่คาดหวัง

       เชิงปริมาณ

       นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6/5  โรงเรียนป่าไม้อุทิศ 4  ร้อยละ60 มีคะแนนผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนเพิ่มขึ้น

       เชิงคุณภาพ

       นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6  โรงเรียนป่าไม้อุทิศ 4  สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาตาก เขต 2  ปีงบประมาณ 2565 ( 1 ตุลาคม 2564 – 30  กันยายน 2565 ) มีความรู้ในรายวิชาวิทยาการคำนวณ 3, การป้องการทุจริตศึกษา 6, สุขศึกษา 6, พลศึกษา 6, การงานอาชีพ 6, ดนตรีแนะแนว และสามารถนำไปประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวันได้อย่างถูกต้องและมีประสิทธิภาพ

1. สภาพปัญหาการจัดการเรียนรู้ และปัญหาของผู้เรียน

แรกเริ่มเมื่อเกิดการแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 ( Covid-19 ) ครั้งแรก โรงเรียนป่าไม้อุทิศ 4 รับมือโดยการปิดโรงเรียนเพื่อป้องกันไม่ให้นักเรียน ครูและบุคลากรทางการศึกษาติดเชื้อ พร้อมกับปรับรูปแบบการจัดการเรียนการสอนใหม่ จากที่เรียน On-site ในห้องเรียน มาเป็นการจัดเรียน 4 0n คือ Online, On-Demand ,On -Hand และ On-Air ในภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2564 จึงได้ออกแบบการจัดการเรียนรู้ในลักษณะ Block course และแบบบูรณาการจัดการเรียนรู้เพื่อยกระดับผลสัมฤทธ์ทางการเรียน แต่ปฏิเสธไม่ได้ว่ายังเกิดปัญหาที่สะสมจากการจัดการเรียนการสอนในช่วงการระบาดของ โควิด-19 ส่งผลให้ผู้เรียนมีภาวะการเรียนรู้ถดถอย ซึ่งภาวะการเรียนรู้ถดถอยในแต่ละชั้นปีและพื้นที่มีภาวะการเรียนรู้ถดถอยที่แตกต่างกัน

ดังที่กล่าวมานั้นทำให้พบปัญหาส่งผลให้ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนในชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4/5 ไม่ผ่านหลายตัวชี้วัดในแต่ละวิชา มีคะแนนเฉลี่ยต่ำกว่าเกณฑ์ที่โรงเรียนได้กำหนดไว้ คือร้อยละ 60 ซึ่งต้องสอนให้สอดคล้องกับหลักสูตรที่นักเรียนต้องรู้และควรรู้ตามตัวชี้วัด  จากการตรวจแบบฝึกหัด/ใบกิจกรรม/ใบงานในเนื้อหา/ชิ้นงาน ที่เป็นภาระงานให้นักเรียนได้ทำการเรียน จึงสะท้อนให้เห็นว่านักเรียนมีคะแนนผลสัมฤทธิ์ค่อนข้างต่ำกว่าเกณฑ์ที่กำหนดไว้ในเนื้อหาเดิมช่วงสถาณการณ์โควิด ซึ่งข้อปัญหาที่พบ คือ  นักเรียนมีปัญหาในการเรียนรู้ที่ถดถอย นักเรียนขาดฐานความรู้ ประสบการณ์ทักษะที่ควรรู้และต้องรู้ การออกแบบการเรียนรู้รูปแบบเดิมไม่สามารถตอบสนองได้ในระยะเวลาที่จำกัด เนื่องจากขาดการออกแบบการเรียนรู้เพื่อให้ผู้เรียนได้ฝึกทักษะที่หลากหลาย การกำหนดเป้าประสงค์และเครื่องมือที่ชัดเจนในการส่งเสริมให้ผู้เรียนมีความสามารถในการคิดอย่างเป็นระบบ รู้จักการคิดวิเคราะห์และการคิดเชิงสร้างสรรค์ ทำให้การเรียนการสอนไม่บรรลุจุดประสงค์ที่คาดหวังไว้ จึงต้องแสวงหา นวัตกรรมทางการเรียนรู้เพื่อแก้ปัญหาดังกล่าว จากการศึกษาเอกสารและงานวิจัยต่าง ๆ พบว่า การ การจัดการเรียนรู้แบบ Active Learning เป็นการจัดการเรียนรู้ที่เน้นให้นักเรียนได้ลงมือปฏิบัติ ฝึกทักษะกระบวนการอย่างเป็นขั้นตอน และสร้างองค์ความรู้

Active Learning ป็นกระบวนการจัดการเรียนรู้ตามแนวคิดการสร้างสรรค์ทางปัญญา (Constructivism) ที่เน้นกระบวนการเรียนรู้มากกว่าเนื้อหาวิชา เพื่อช่วยให้ผู้เรียนสามารถเชื่อมโยงความรู้ หรือสร้างความรู้ให้เกิดขึ้นในตนเอง ด้วยการลงมือปฏิบัติจริงผ่านสื่อหรือกิจกรรมการเรียนรู้ ที่มีครูผู้สอนเป็นผู้แนะนำ กระตุ้น หรืออำนวยความสะดวก  ให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ขึ้น โดยกระบวนการคิดขั้นสูง กล่าวคือ ผู้เรียนมีการวิเคราะห์  สังเคราะห์ และการประเมินค่าจากสิ่งที่ได้รับจากกิจกรรมการเรียนรู้ ทำให้การเรียนรู้เป็นไปอย่างมีความหมายและนำไปใช้ในสถานการณ์อื่นๆได้อย่างมีประสิทธิภาพ (สถาพร พฤฑฒิกุล, 2558)

ด้วยเหตุนี้ จึงส่งผลกระทบถึงคะแนนผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4/5 ในรายวิชาวงจรไฟฟ้ากระแสตรง จึงมีความจำเป็นที่จะต้องมีการพัฒนาคะแนนผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน โดยการพัฒนาการออกแบบแผนการจัดการเรียนรู้ เข้ามาเพื่อช่วยปัญหาการเรียนรู้ที่ถดถอย จากเหตุผลดังกล่าวผู้สอนจึงมีความสนใจที่จะศึกษาเพื่อพัฒนาและแก้ไขปัญหาคะแนนผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ซึ่งกระบวนการเหล่านี้เป็นการจัดการเรียนรู้แบบ Active Learning ที่เน้นผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง เน้นกระบวนการคิด การร่วมมือ กระตุ้นให้ผู้เรียนเกิดความมุ่งมั่นในการเรียนและการทำงาน เกิดความท้าทายและสนุกกับการเรียน และจะส่งผลให้ผู้เรียนพัฒนาคะแนนผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนให้ดียิ่งขึ้น 

ผู้สอนจึงสนใจที่จะเพิ่มคะแนนผลสัมฤทธ์ทางการเรียนจากการพัฒนาจัดการเรียนการเรียนการสอนแบบ Active learning โดยใช้แผนการสอนคิด ที่กำหนดกระบวนการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ Do now (ขั้นนำ) Purpose (ขั้นกำหนดเป้าหมาย) Work mode (ขั้นสอน) Reflective Thinking (ขั้นสรุป) และใช้เครื่องมือสอนคิดในการวัดและประเมินผลรายวิชา วงจรไฟฟ้ากระแสตรง สำหรับนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4/5

2. วิธีการดำเนินการให้บรรลุผล

1)  ศึกษาหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐานแกนกลาง สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4/5 

2) แลกเปลี่ยนเรียนรู้ทางวิชาชีพ เพื่อพัฒนาการจัดการเรียนการเรียนการสอนแบบ Active learning โดยใช้แผนการสอนคิด เพื่อแก้ปัญหาการเรียนรู้ที่ถดถอยและยกระดับคะแนนผลสัมฤทธ์ทางการเรียน

3) ออกแบบโครงสร้างรายวิชา หน่วยการเรียนรู้ตามตัวชี้วัด/ผลการเรียนรู้ และจัดทำแผนการจัดการเรียนรู้โดยใช้แผนการสอนคิด ที่กำหนดกระบวนการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ Do now (ขั้นนำ) Purpose (ขั้นกำหนดเป้าหมาย) Work mode (ขั้นสอน) Reflective Thinking (ขั้นสรุป) และใช้เครื่องมือสอนคิดในการวัดและประเมินผลรายวิชา วงจรไฟฟ้ากระแสตรง สำหรับนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4/5

4) นำแผนการสอนคิด ที่จัดทำขึ้นไปจัดกิจกรรมการเรียนรู้กับนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4/5 โดยปรับกิจกรรมให้เหมาะสมกับบริบทที่สอน

5) บันทึกผลการเรียนรู้ของนักเรียน ที่เกิดขึ้นจากการกิจกรรมการเรียนรู้ และสะท้อนผลการเรียนรู้ให้นักเรียนทราบ และนำข้อมูลที่ได้ไปพัฒนาผลการเรียนรู้ให้นักเรียนบรรลุตามวัตถุประสงค์ที่ตั้งไว้

6) เมื่อประสบความสำเร็จในการแก้ไขปัญหา นำไปแลกเปลี่ยนเรียนรู้ทางวิชาชีพแก่ครูผู้สอนโรงเรียนป่าไม้อุทิศ 4

 3. ผลลัพธ์การพัฒนาที่คาดหวัง

       เชิงปริมาณ

       นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4/5  โรงเรียนป่าไม้อุทิศ 4  มีคะแนนผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนในรายวิชา วงจรไฟฟ้ากระแสตรง เพิ่มขึ้นร้อยละ 60  

       เชิงคุณภาพ

       นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4/5  โรงเรียนป่าไม้อุทิศ 4  สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาตาก เขต 2  ปีงบประมาณ 2565 (1 ตุลาคม 2564 – 30  กันยายน 2565) มีความรู้ในรายวิชาวงจรไฟฟ้ากระแสตรง สามารถนำไปประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวันได้อย่างถูกต้อง