กศน.ตำบลแพรกศรีราชา


เมืองสรรคบุรี หรือเมืองแพรกศรีราชา หรือเมืองตรัยตรึงษ์อำเภอสรรคบุรีเป็นเมืองโบราณ

นับว่าเจ้าเมืองผู้ครองนครเวียงพาคำ (ปัจจุบันคืออำเภอเชียงคำ จังหวัดพะเยา) แห่งแคว้นโยนกเชียงแสนได้เป็นผู้สร้างเมืองนี้ขึ้น เรียกว่าเมืองตรัยตรึงษ์ ในหลักศิลาจารึกพ่อขุนรามคำแห่ง เรียกเมืองสรรค์ว่า เมืองแพรก ส่วนเมืองชัยนาทบุรี (จังหวัดชัยนาท) เพิ่มปรากฏหลักฐานแจ้งชัดในรัชการสมเด็จพระราชมิบดีที่ 1 (พระเจ้าอู่ทอง) เมืองปีพุทธศักราช 1890 หลักศิลาจารึกหลักที่ 1 ได้กล่าวถึงอาณาเขตของกรุงสุโขทัยในรัชสมัยพ่องขุนรามคำแห่งว่า “มีเมืองกว้างช้างหลาย ปราบเมืองตะวันออก รอดสระหลวงสองแคว ลุมบาจาย สคาเท้าฝั่งของถึงเวียงจันทน์ เวียงคำเป็นที่แล้ว เบื้องหัวนอ รอดคนที พระบางแพรก สุพรรภูมิ “ คำว่าแพรก นั้น นักปราชญ์ทางโบราคดีสันนิฐานว่า ได้แก่เมืองสรรค์บุรี หรืออำเภอสรรค์บุรีในปัจจุบัน สำหรับเมืองแพรกหรือเมืองสรรค์บุรีในสมัยนั้นเป็นเมืองหน้าด่านที่สำคัญของกรุงสุโขทัย

พระบาลสมเด็จพระมงกุฎเจ้าเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงแสดงไว้ในหนังสือประมวลพระบรมราชิบายเกี่ยวกับประวัติศาสตร์ไทยว่า เมืองสรรค์อาจจะได้แก่เมืองตรัยตรึงษ์ อันเป็นเมืองที่ปฐมกษัตริย์ที่สร้างกรุงศรีอยุธยา คือสมเด็จพระรามิบดีที่ 1(พระเจ้าอู่ทอง) เคยประทับอยู่ก่องสร้างกรุงศรีอยุธยาในปีพุทธศักราช 1894 เชื่องกันว่าพระเจ้าอู่ทองนี้สืบเชื้อสายมาจากพระเจ้าพรหมผู้ครองเวียงชัยปราการ การอพยพของเชื่อสายพระเจ้าพรหมลงมาทางใต้ กล่าวไว้ในหนังสือและพงศาวดาต่างๆ เช่นหนังสือจุลยุทธการวงศ์ กล่าวว่าพุทธศักราช 1730 มีการอพยพของเชื่อสายพระเจ้าพรหมลงมาที่เมืองตรัยตรึงษ์ ส่วนหนังสือสิงหนวัติกุมารกล่าวว่า พระเจ้าชัยศิริ เชื้อสายพระเจ้าพรหมอพยพมาในปีพุทธศักราช 1547 และลงมาตั้งเวียงอยู่ริมแม่ระมิง เรียกว่า เมืองกำแพงเพชร

ในพระราชพงศาวดารสังเขป ฉบับหมอบรัดเลย์กล่าวว่า “พระเจ้าเชียงรายอพยพผู้คนหนี้ข้าศึกลงมาทางใต้ ข้ามแม่น้ำโพมาถึงเมืองแปบ เป็นเมืองร้างอยู่คนละฟากฝั่งกับเมืองกำแพงเพชร แล้วให้สร้างพระนครให้นามว่า “ตรัยตรึงษ์” พระบาลสมเด็จพระมงกฎเก้าเจ้าอยู่หัวทรงแสดความเห็นว่า” เมืองตรัยตรึงษ์” น่าจะได้แก่เมืองสรรคบุรี และทรงอธิบายเพิ่มเติมว่า เมืองตรัยตรึงษ์จะตั้งติดอยู่กับเมืองกำแพงเพชรไม่ได้ เนื่องจากที่ใกล้กับเมืองตรัยตรึงษ์นั้นยังมีเมืองสำคัญที่ควรกล่าวถึงคือ เมืองเทพนคร ซึ่งอยู่ใต้เมืองตรัยตรึงษ์ลงไปวันหนึ่ง ทรงสัญนิฐาน เมืองเทพนครอาจอยู่ในเขตเมืองชัยนาทและเป็นแหล่งดั้งเดิมของกษัตรย์กรุงศรีอยุธยานั่งเอง คำว่า ตรัยตรึงษ์ ซึ่งแปลว่า สวรรค์ ส่วนสรรค์มาจากคำว่า สัคคะ ซึ่งแปลว่าสวรรค์ เช่นเดียวกัน จึงพอจะสรุปได้ว่าเมืองตรัยตรึงษ์และเมืองสรรคบุรีน่าจะเป็นเมืองเดียวกัน

ประวัติความเป็นมา กศน.ตำบลแพรกศรีราชา

กศน.ตำบลแพรกศรีราชา เดิมชื่อศูนย์การเรียนชุมชนตำบลแพรกศรีราชา ได้รับการแต่งตั้ง เมื่อพุทธศักราช 2541 โดย ผู้ว่าราชการจังหวัดชัยนาท ได้ขอใช้อาคารเรียนของโรงเรียนอนุบาลสรรคบุรีจำนวน 2 ห้องเรียน เป็นสถานที่พบกลุ่มในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน เป็นระยะเวลา 6ปี จนถึงปี พ.ศ. 2546 ได้รับความอนุเคราะห์จากเจ้าอาวาสวัดสองพี่น้อง โดยใช้อาคารเอนกประสงค์ของวัดสองพี่น้อง ในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนจนถึงปันจุบัน ปีต่อมาได้รับการยกฐานะเป็น กศน.ตำบลแพรกศรีราชา และให้ครูศูนย์การเรียนชุมชนปรับมาเป็นหัวหน้า กศน. ตำบล เมื่อ พุทธศักราช 2553

กศน.ตำบลแพรกศรีราชา ได้รับความอนุเคราะห์จากนายกเทศบาลตำบลสรรคบุรี ให้อาคารของเทศบาลใช้ในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน เพื่อให้เกิดการปฏิบัติอย่างมีศักยภาพนำสู่การปฏิบัติในฐานะของหน่วยงานจัดกิจกรรมการศึกษานอกระบบและศึกษาตามอัธยาศัยเพื่อส่งเสริมการเรียนรู้ตลอดชีวิตของประชาชนและการสร้างสังคมแห่งการเรียนรู้ในชุมชน

ข้อมูลเนื้อหา เรื่องราว https://www.baanjomyut.com/library_3/extension-1/sanburi_history/

เรียบเรียงโดย นางสาวพรทิพย์ เถื่อนไพร

ภาพถ่าย/ภาพประกอบ โดย นางสาวพรทิพย์ เถื่อนไพร