...ตะกร้าสานจากเส้นพลาสติก...

บ้านดอนแดง หมู่ 5 ตำบลดงเหนือ อำเภอบ้านม่วง จังหวัดสกลนคร

ตะกร้าสานพลาสติก จากอดีตถึงปัจจุบันชาวบ้านได้นำภูมิปัญญาท้องถิ่นด้านการจักสานวัสดุไม้ไผ่ หวาย ใบจาก ใบตอง ที่หาได้จากธรรมชาติให้เป็นเครื่องมือเครื่องใช้ในชีวิตประจำวัน เช่น กระติบข้าว หวดนึ่งข้าว ตะกร้า กระบุง ที่ได้สืบทอดกันมาอย่างยาวนาน อาศัยทักษะฝีมือด้านการจักสานของชุมชนในยุคโบราณนำมาประยุกต์ โดยใช้เส้นพลาสติกแทนวัสดุจากธรรมชาติ สานให้เป็นรูปทรงต่างๆ เริ่มจากตะกร้าใส่ของหลากหลายขนาด จากนั้นก็ได้พัฒนาให้มีรูปแบบที่ทันสมัยมากขึ้น มีสีสันที่สวยงาม ซึ่งการใช้เส้นพลาสติกสามารถทำได้ง่ายกว่าเพราะมีความอ่อนนิ่ม เหนียว ยืดหยุ่นได้ดี สามารถหักพับได้ วัสดุมีความคงทน ทำให้สานได้ง่ายและรวดเร็ว ซึ่งคนในชุมชนสามารถนำมาพัฒนาเป็นอาชีพเสริม เพื่อสร้างงาน สร้างรายได้เป็นอาชีพให้แก่ครัวเรือนได้อย่างมั่นคงแท้จริง

จุดเด่นของผลิตภัณฑ์ ตะกร้าพลาสติกสานบ้านดอนแดง ตำบลดงเหนือ เป็นสินค้าที่ผลิตด้วยมือล้วนมีรูปแบบมากมาย สามารถทำตามแบบที่ลูกค้าต้องการได้ ช่างจักสาน มีฝีมือในการสานที่ปราณีต เนื่องจากผลิตภัณฑ์มีความคงทน แข็งแรง น้ำหนักเบา สะดวกแก่การใช้สอย ดูแลรักษาง่าย ไม่เกิดเชื้อรา สีสันสวยงาม ตัวผลิตภัณฑ์แฝงไว้ซึ่งงานฝีมือของภูมิปัญญาท้องถิ่น มีรูปแบบที่หลากหลายสามารถผลิตตามความต้องการของผู้ใช้งาน จากอุปกรณ์วัตถุพลาสติกคุณภาพดี เนื้อละเอียดเหนียว ไม่กักเก็บฝุ่น จึงเป็นที่นิยมซื้อเป็นของฝากของนักท่องเที่ยว

ปัจจุบันตะกร้าพลาสติกสานบ้านดอนแดง ตำบลดงเหนือ ได้มีการออกแบบเป็นตะกร้าเหลี่ยมหู-ฝาครอบ กล่อง-ถังใส่ขยะ ตะกร้า-กล่องใส่ผ้า ตะกร้าจ่ายตลาด ตะกร้าใส่ขวดน้ำ ตะกร้าใส่จาน ใส่ข้าวของเครื่องใช้ต่างๆ กล่องกระดาษทิชชู รวมทั้งประดิษฐ์เป็นกระเป๋าถือแบบใหม่ทรงไฮโซ เป็นสินค้ายอดนิยมของบรรดาแม่บ้านโดยใช้วัสดุประเภทหูล็อค สายคล้องแขน สายสะพาย หูจับ สายรัดหน้าหลัง แบบใหม่ให้ดูทันสมัยยิ่งขึ้น

ตะกร้าสานพลาสติกเริ่มกว่า 10 ปีที่ผ่านมาชาวบ้านดอนแดง ตำบลดงเหนือ ได้เก็บสายรัดพลาสติกนำมาจักสานเป็นตะกร้าเพื่อใช้ภายในครอบครัว เป็นการสานตะกร้ากระบุงแบบจักตอกแทนไม้ไผ่ตามภูมิปัญญาชาวบ้าน ช่วงปี พ.ศ. 2562 ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอำเภอบ้านม่วง ได้นำกลุ่มประชาชนที่สนใจ มาฝึกสานตะกร้าเก็บงานให้เรียบร้อย มีหลายรูปแบบเหมาะกับการเลือกใช้งานได้มากยิ่งขึ้น ซึ่งสามารถเป็นสินค้าสร้างรายได้ให้กับชุมชนได้อย่างมั่นคงจนถึงปัจจุบัน ภายหลังพัฒนาชุมชนได้สนับสนุนต่อยอดสินค้าให้มีรูปแบบแตกแขนงออกมาหลากหลาย จากตะกร้าสาน ตะกร้ากลม ตะกร้าปิกนิก กระเป๋าจักรสานพลาสติก กระเป๋าถือไฮโซ ได้พัฒนาใช้วัสดุที่ทันสมัยยุคใหม่เป็นสากล ส่งผลให้ตะกร้าสานพลาสติกมียอดจำหน่ายที่สูงขึ้น

กระบวนการ/ขั้นตอน

1. เลือกสายพลาสติก และสีสันที่ชอบ เพื่อให้เกิดลวดลายสวยงาม ได้พื้นสีฟ้า (สีสมมติ) กับทำลายเป็นสีเขียว (สีสมมติ)

2. ตัดเส้นพลาสติก สีฟ้า (สีสมมติ) ยาว 28 นิ้ว จำนวน 14 เส้น (วิธีตัดต้องให้เป็นปลายเฉียงๆ เพื่อง่ายต่อการสอดสานกัน และจำนวนเส้นขึ้นอยู่กับขนาดของผลิตภัณฑ์ที่จักสาน)

3. เริ่มจากวางเส้นพลาสติก 7 เส้น เรียงให้เสมอกัน เทคนิคคือเอาสมุดหนาๆ มาทับไว้ไม่ให้เส้นพลาสติกเลื่อนไปมา และนำอีก 7 เส้นมาขัดกันเป็นกากบาท ให้อยู่กึ่งกลาง และสลับขึ้นลงบนล่าง และจัดเส้นให้เท่ากัน

4. นำเส้นข้างใต้เส้น ประมาณเส้นที่ 3 ที่อยู่ข้างใต้ นำมาสอดและเป็นการล็อค ทั้ง 2 ฝั่งซ้าย ขวา และทำการล็อคเช่นเดียวกัน ทั้งด้านบนและด้านล่าง

5. พับเส้นทุกเส้น ตามรอยที่เป็นขอบของการสาน เป็นการขึ้นรูปตะกร้า

6. เริ่มการตัดเส้นสีเขียว (สีสมมติ) เพื่อนำขึ้นรอบทำลายของตะกร้า ใช้ความยาว 18 นิ้ว จำนวน 11 เส้น (วิธีตัดต้องให้เป็นปลายเฉียงๆ เพื่อง่ายต่อการสอดสานกัน จำนวนเส้นขึ้นอยู่กับขนาดของผลิตภัณฑ์ที่จักสาน)

7. จากนั้นนำเส้นสีฟ้า (สีสมมติ) ที่ล็อคไว้ออกถอยออกมา เพื่อเป็นการเตรียมเริ่มการสานขึ้นรูป

8. ทำการขึ้นเส้นสีเขียว (สีสมมติ) มาขัดไปมายึดเกณฑ์จากตรงกลางของเส้นทั้งหมดก่อน สลับไปมาเป็นตารางไปเรื่อย ๆ

9. ชั้นที่ 2 ดันเส้นให้ชิด ก็สานสลับกันไปเป็นชั้นๆ โดยจะต้องมีการล็อคเส้นเพื่อไม่ให้เลื่อนไปมาเสมอ

10. พอสานไปจนใกล้ขอบก็ทำการเหน็บเส้นให้ไปทางเดียวกัน ทิ่มลงไปทางก้นตระกร้า เพื่อเตรียมเอาเส้นสีเขียวมาทำขอบ

11. เริ่มทำขอบนำเส้นพลาสติกสีเขียว (สีสมมติ) 2 เส้นประกบกัน แล้ววางทาบไปกับขอบตระกร้าดึงเส้นสีฟ้า (สีสมมติ) ที่ล็อคดึงกลับมา แล้วก็สานทับไปกับขอบเส้นสีเขียว (สีสมมติ) แต่ต้องสลับลายสีไปด้วยเพื่อเป็นการสร้างขอบตระกร้าให้เกิดลวดลาย ทำอย่างนี้ทุกเส้นรอบตระกร้า

12. ขั้นทำการเก็บชาย ตัดชายให้สั้นพอดีกับการซ่อนลายได้แล้วก็เหน็บเก็บเข้าไปด้านใน ทำทุกเส้นเพื่อความเรียบร้อย

13. การทำหู ตัดเส้นพลาสติก 2 เส้น แล้วนำมาตัดผ่าครึ่ง

14. เพื่อนำไปถัดสานขัดกันไปมานั้นไขว้เส้นพลาสติก 2 เส้นเข้าหากัน โดยจะเรียงเป็น 4 เส้น การถัก คือ นำเส้นซ้ายสุด มาไขว้อ้อมไปด้านหลังวกกลับของเส้นที่ 3 ต่อด้วยนำเส้นขวาสุด นับถอยหลังไปไขว้ด้านหลังวกกลับเส้นที่ 3 เช่นกัน ทำสลับไปมาอย่างนี้จนสุดปลายพลาสติก

15. นำมาติดหูที่ตัวตะกร้าโดยการรวบเส้นของหูเข้าด้วยกัน แบ่งแยกเป็น 2 ข้าง แล้วร้อยเข้ากับตัวตะกร้า สานเป็นลวดลาย แล้วทำการเก็บปลายเส้นให้เรียบร้อย สำหรับเป็นหูหิ้ว หรือแขวนก็ได้ หรือนำมาสอดใส่ในสายยางพลาสติก แล้วนำไปติดหูที่ตัวตะกร้าแทนก็ได้

การจัดจำหน่าย

1.จัดจำหน่ายที่หมู่บ้าน

2.จัดจำหน่ายผ่าน facebook กศน.ตำบลดงเหนือ

3.จัดจำหน่ายตามการสั่งซื้อผ่านทางออนไลน์ ผ่านแอพพลิเคชั่น Line Facebook

Page updated

Report abuse