Antwoorden i.v.m. geneesmiddelenleer (Module 1)

1. Leg uit: farmacologie.
   De leer of kennis van de geneesmiddelen en de interactie tussen deze en een levend biologisch systeem

2. Leg uit: geneesmiddel.
   synoniem medicament of medicijn,
   stoffen die dienen om ziektes te genezen, te voorkomen, of te verzachten.

3. Leg uit: specialiteit.
   Een specialiteit is een tevoren bereid geneesmiddel dat onder een speciale benaming en in een bijzondere verpakking in de handel wordt gebracht.

4. Geef een synoniem voor "origineel geneesmiddel".
   klassiek of referentiegeneesmiddel of merkgeneesmiddel

5. Geef 3 of 4 soorten geneesmiddelen.

   1. farmaceutische specialiteiten (originele geneesmiddelen, generische geneesmiddelen en kopieën)

   2. VOS

   3. magistrale bereidingen

   4. officinale bereidingen

6. Geef de 3 groepen specialiteiten.

   1. originele geneesmiddel of referentiegeneesmiddel of klassiek geneesmiddel of merkgeneesmiddel

   2. generisch geneesmiddel

   3. kopie

7. Leg uit: farmacopee.
   Verzamelde wettelijk vastgestelde voorschriften voor samenstelling, bereidingswijze en keuring van geneesmiddelen met als doel de uniformiteit van de geneesmiddelen te verzekeren;
   apothekershandboek.

8. Wat is her verschil tussen een officinale bereiding en een magistrale bereiding.

   1. Een magistrale bereiding is een geneesmiddel dat de apotheker zelf bereidt op basis van een voorschrift van de dokter.

   2. Een officinale bereiding is een geneesmiddel dat de apotheker zelf bereidt op basis van een voorschrift uit het farmacopee.

9. Geef 4 categorieën van geneesmiddelen, i.f.v. het doel, omschreven met één woord, illustreer telkens met een voorbeeld.

   1. geneesmiddelen die de oorzaak aanpakken; etiologisch, vb antibiotica

   2. geneesmiddelen die een tekort aanvullen; substitutioneel, vb insuline

   3. geneesmiddelen die de symptomen aanpakken; symptomatisch, vb analgetica

   4. geneesmiddelen die preventief werken; preventief, vb griepvaccin

10. Vertel het verhaal i.v.m. de herkomst van penicilline.

    1. Alexander Fleming (Engelsman) was in 1928 bezig met het kweken van stafylokokken, toen een van de voedingsbodems toevallig werd besmet met een schimmel van het geslacht Penicillium.

    2. In de omgeving van de schimmelkolonie werden de stafylokokken opgelost.

    3. Fleming concludeerde hieruit dat de schimmel een antibacteriële stof produceerde.

    4. Hij wist de schimmel verder te kweken en deze stof, die hij penicilline noemde, in kleine hoeveelheid af te zonderen.

    5. Pas gedurende de Tweede Wereldoorlog werd het onderzoek door o.a. E.B. Chain en H.W. Florey op grote schaal voortgezet zodat met de geneeskundige toepassing kon worden begonnen (zie ook antibiotica).

    6. In 1945 kregen deze drie onderzoekers samen ‘voor de ontdekking van penicilline en zijn genezend effect bij verschillende infectieziekten’ de Nobelprijs voor fysiologie of geneeskunde.

11. Vertel het verhaal i.v.m. de herkomst van anticoagulantia.

Een Canadese boer had klaver niet goed opgeborgen. Daardoor ontstond er een chemische reactie in de klaver. De koeien die de klaver moesten opeten overleden een voor een aan bloedingen. Het onderzoek naar deze gebeurtenis leidde tot de ontdekking van orale anticoagulantia. vb Marcoumar^®

12. Worden vrij verkrijgbare geneesmiddelen terugbetaald door het RIZIV?
    neen

13. Wat betekent R/ in een voorschrift?
    Het teken R op recepten betekent recipe (Lat., = neem). Daarop volgt de naam en de vorm.

14. Wat betekent S/ in een voorschrift?
    Het teken S op voorschriften betekent subscript (Lat., = schrijf neer). Daarop volgt de totale hoeveelheid per dag en de toedieningswijze

15. Wat is een comprimé?
    tablet, samengeperst geneesmiddel

16. Wat is een capsule?
    kapsel; gebruikelijke benaming voor een rond of langwerpig omhulsel waarin onaangenaam smakende vloeistoffen of poeders worden toegediend. Capsules worden vervaardigd uit glycerol, gelatine, zetmeel en water en vallen pas in de maag uiteen.

17. Wat is een suppo?
    suppositorium, kegel- of torpedovormig staafje dat bestaat uit een bij lichaamstemperatuur gemakkelijk smeltende stof, zoals vet op polyethyleenglycol, en een geneesmiddel. De zetpil is bestemd om via de anus in het rectum te worden ingebracht. Vandaar wordt het geneesmiddel in de bloedbaan opgenomen. Zetpillen worden o.a. toegepast wanneer het geneesmiddel bij inname door de mond misselijkheid zou veroorzaken.

18. Kan je een crème met water afwassen?
    neen

19. De toedieningswegen worden ingedeeld in enteraal en parenteraal. Leg uit.

    1. enteraal = toediening via het maag- darmkanaal

    2. parenteraal = toediening niet via het maagdarmkanaal

20. Vul aan.

• 1. ....................................... bevatten een vaststaande hoeveelheid van een poedervormig medicament.

  2. ....................................... zijn hulzen van gelatine waar het poedervormig medicijn in zit. Soms zit het medicament in kleine bolletjes waaruit het na inname langzaam uit het medicament vrijkomt.

  3. ....................................... zijn hafvaste preparaten op basis van stoffen zoals vaseline.

  4. ....................................... zijn emulsies (= vloeistof die in zeer kleine druppels in een andere vloeistof is verdeeld) van water in olie (oliebasis) of olie in water (waterbasis)

  5. ....................................... bestaan uit olie, water, emulgatoren en een conserveermiddel. Het meest gebruikt worden hydrofiele ..................... Dit zijn olie-in-water-emulsies, dwz. dat de olie als kleine druppeltjes is verdeeld in het water. Deze ................... is dus met water te verdunnen of met water van de huid te wassen (dit in tegenstelling tot een zalf).

  6. ....................................... lijken op zalven maar zijn steviger en bevatten meer poeder

  7. Een preparaat waarvan minstens de helft uit vaste stoffen bestaat, heet ......................

     1. een tabletten (syn dragees),

     2. een capsules (syn gelule),

     3. zalven,

     4. crèmes,

     5. crèmes, crèmes, crèmes,

     6. pasta's,

     7. pasta

21. Wat is het voordeel van sublinguale toediening? Geef een merknaam van geneesmiddel met sublinguale toediening.

    1. snelle werking

    2. volledige opname

    3. geen leverpassage

    4. vb Cedocard^®

22. Wat is het voordeel van een zetpil?

werking na een 15 tot 30 minuten, geen leverpassage

23. Geef 3 enterale toedieningswegen.

    1. sublinguaal

    2. per os

    3. oraal en rectaal

24. Geef 3 parenterale toedieningswegen.

    1. via de huid,

    2. via de slijmvliezen,

    3. via inspuitingen (IM, SC, IV)

25. Geef enkele voorbeelden geneesmiddelen die transdermale toegediend kunnen worden.

Voorbeelden van dergelijke geneesmiddelen zijn nitroglycerine (bij angina pectoris), scopolamine (tegen reisziekte), nicotine (om te stoppen met roken) en fentanyl (voor pijnbestrijding).

26. Wat is een nadeel van geneesmiddel via pleisters.

overgevoeligheidsreacties bij veelvuldig gebruik

27. Geef 4 slijmvliezen waarlangs geneesmiddelen kunnen toegediend worden.

    1. neus

    2. oor

    3. oog

    4. vagina

    5. luchtwegen

28. Geef 4 toedieningswegen via inspuitingen.

    1. ID

    2. SC

    3. IM

    4. IV

29. Waar verloopt de resorptie sneller IM of SC?

In het spierweefsel verloopt de resorptie sneller dan in de subcutis.

In het spierweefsel is er een grotere bloeddoorstroming.

30. Wat is het voordeel van een aërosol?

De patiënt geeft een lagere dosis nodig, en daardoor treden er minder nevenwerkingen op

31. Bij welk medicament is de resorptiesnelheid SC en IM hetzelfde?

heparine

32. Wat is een enteric-coated comprimé?

Dit is een comprimé met een maagzuurresistente laag, deze tabletten lossen niet op in de maag. De werkzame stof kan de maagwand niet irriteren.

33. Wat zijn de gevaren van het verpulveren van een enteric-coated comprimé?

Het medicament kan de maagwand wel irriteren, met kans op braken

34. Wat zijn de gevaren van het verpulveren van een tablet met vertraagde afgifte?
    Het medicament zal in één keer worden opgenomen, met kans op overdosis.

35. Mag je een capsule die een medicijn met verlengde werking bevat openen?
    ja, de beschermlaag is om de korrels zelf gemaakt

36. Wat kan je allemaal terugvinden op de verpakking van een specialiteit?

    1. Leg uit: lotnummer.

    2. Het nummer van de fabricagepartij, het lotnummer (of chargenummer) genoemd, geeft een datum weer in code-vorm:

    3. de eerste twee cijfers duiden het jaartal aan;

    4. dan volgt een letter die overeenkomt met een maand (A = januari, B = februari, C = maart, enz.);

    5. de laatste twee cijfers verwijzen naar de dag van de maand

    6. Bijvoorbeeld : 92KO1 - 1992 november 1 = 1 november 1992;

    7. Leg uit: registratienummer.

    8. Het registratienummer is het nummer waaronder het geneesmiddel ingeschreven staat bij het Ministerie van Volksgezondheid.

    9. Leg uit: erkenningsnummer.

    10. Het erkenningsnummer of administratief vergunningsnummer is het nummer van het farmaceutische bedrijf dat het geneesmiddel heeft vervaardigd of het vanuit het buitenland heeft ingevoerd

37. Wat betekenen 2 diagonale strepen op een verpakking?

38. Wanneer betaal je het hoogste % van de kostprijs; A, B, C, Cx of Cs op de verpakking?

39. Cx, 80% van de prijs zonder maximum

40. Tot welke terugbetalingscategorie behoort insuline?

41. tot categorie A, onmisbare geneesmiddelen die gratis zijn

42. Wat betekent B op een verpakking?

43. vergoedingscategorie

44. In categorie B worden therapeutisch belangrijke farmaceutische specialiteiten ondergebracht, dit zijn bijvoorbeeld de antibiotica.

45. Wat betekent D op een verpakking?
    geneesmiddelen zonder tegemoetkoming

46. Leg uit: WIGW.
    Wanneer een patiënt een terugbetaald geneesmiddel koopt bij de apotheker, betaalt hij of zij maar een bepaald percentage van de werkelijke kostprijs, het remgeld. De hoogte van dit percentage hangt af van de categorie waarin het geneesmiddel is ondergebracht, en van het sociaal statuut van de patiënt. Voor weduwen, invaliden, gehandicapten en wezen (de zogenaamde WIGW’s) is het percentage immers lager.

47. In de bufferkast op een afdeling in een ziekenhuis vind ik een verpakking met een fles van 200 ml iso-Betadine^® mondwater. Is dit een preparaat voor inwendig of uitwendig gebruik? Staat dit ook op de verpakking?
    Dit is een preparaat voor uitwendig gebruik. Op de verpakking staat: usage externe, uitwendig gebruik, ausserliche anwendung. Dit staat op een rood-oranje achtergrond.

48. In de bufferkast, op een afdeling in een ziekenhuis, vind ik een verpakking van Tarivid^® 200mg (antibiotica) met een 10 filmtabletten met breukstreep in doordrukverpakking.

    2. 1. Is dit een preparaat voor inwendig of uitwendig gebruik?
          Dit is een preparaat voor inwendig gebruik.

       2. Staat dit ook op de verpakking?
          Op de verpakking staat: zonder kauwen inslikken met een weinig vloeistof.

       3. Er staat op deze verpakking een doodshoofd op een oranje achtergrond.
          Welke tekst staat boven dit doodshoofd?
          Boven het doodshoofd staat: vergift, of poison, dus zeer giftig, om te wijzen op het feit dat het hier niet om een ‘onschuldig’ geneesmiddel gaat

49. Leg uit: indicaties & contra-indicaties.

50. Wat is het meervoud van cytostaticum?
    cytostatica