Canu / dysgu hwiangerddi sy'n enghreifftio treigladau e.e Dau gi bach, Hen fenyw fach Cydweli, Hen iâr fach bert, Un bys, dau fys
yn + ansoddair (treiglad meddal)
e.e yn dda, yn flasus, yn goch
*ll a rh yn eithriad
Treiglad trwynol ar ôl y rhagenw 'fy'
e.e fy nghi, fy mhensil, fy mag,
Treiglad meddal ar ôl rhedeg yr arddodiad ‘gan’
e.e. Mae gen i gi.
Treiglad meddal ar ôl yr arddodiaid 'o' ac 'i'
e.e o feddwl, o Gaerfyrddin e.e. i ddechrau, i Dyddewi
Treiglad meddal ar ôl rhedeg yr arddodiad ‘gan’
e.e. Mae gen i gi.
Mae ganddo fe gath.
Mae ganddi hi fuwch.
Treiglad meddal ar ôl y rhagenw 'dy'
e.e. dy dad, dy ddant, dy fag, dy bensil,
Treiglad meddal ar ôl ‘ni’ wrth ddefnyddio’r negyddol (b,d,g,ll,m,rh yn unig)
e.e. Ni redais i / Redais i ddim
Enw benywaidd unigol yn treiglo'n feddal ar ôl y fannod e.e y gerdd, y fam, y gadair, y ddafad
*ll a rh yn eithriad
* nid yw enwau lluosog yn treiglo
Ansoddair yn treiglo'n feddal ar ôl enw benywaidd unigol e.e cath fach, stori ddifyr, calon drist, dafad ddu
Enw benywaidd unigol yn treiglo'n feddal ar ôl y rhif 'un'
e.e un ddafad, un gadair, un fuwch
Treiglad meddal ar ôl y rhifau dau a dwy
e.e dau gar, dau geffyl (enwau gwrywaidd)
dwy fuwch, dwy galon (enwau benywaidd)
Treiglad meddal ar ôl rhedeg yr arddodiad ‘gan’ e.e.
Mae gen i gi.
Mae gen ti lygoden.
Mae ganddo fe gath.
Mae ganddi hi fuwch.
Mae gennym ni gar.
Mae gennych chi bêl.
Mae ganddyn nhw liniadur.
Treiglad meddal ar ôl yr arddodiaid
am / ar / at / gan
heb / i / o / dan
tros / trwy / wrth / hyd
e.e o feddwl, o Gaerfyrddin e.e. i ddechrau, i Dyddewi
Treiglad meddal ar ôl y rhagenw personol gwrywaidd 'ei'
e.e ei gar ef, ei waith ef, ei law ef,
Enw lle yn treiglo'n drwynol ar ôl ar yr arddodiad 'yn'
e.e yn Nhrimsaran
ym Metws *'yn' yn newid i 'ym'
yng Nghaerdydd *'yn' yn newid i 'yng'
Treiglad llaes ar ôl ‘ni’ wrth ddefnyddio’r negyddol (p,t,c yn unig)
Treiglad meddal ar ôl ‘ni’ wrth ddefnyddio’r negyddol (b,d,g,ll,m,rh yn unig)
Treiglad llaes ar ôl y cysylltair a (and)
e.e papur a phensil
coffi a the
ci a chath
Treiglad llaes ar ôl y rhagenw personol benywaidd 'ei'
e.e ei choes hi, ei thŷ hi, ei phen hi
Enw yn treiglo'n feddal ar ôl ansoddair
e.e hen dŷ, unig blentyn, prif weinidog