TÌNH HUỐNG SỐ 1:

Mỷ là cô gái xinh đẹp sinh ra và lớn lên trên một bản Mông của tỉnh Hà Giang. Bố mẹ Mỷ mất sớm, Mỷ được gia đình anh trai của Bố nuôi Mỷ trưởng thành. Đến tuổi gả chồng Bác Mỷ muốn gả Mỷ làm vợ cho con trai của Bác.

Câu hỏi:

a.   Theo em việc làm của Bác Mỷ có đúng hay không?

b.   Luật hôn nhân và gia đình 2014 quy định  những trường hợp nào bị nghiêm cấm kết hôn?

GỢI Ý GIẢI QUYẾT TÌNH HUỐNG

a. Việc làm của Bác Mỷ là hành động  trái với quy định của Luật hôn nhân và gia đình 2014 . Vì giữa Mỷ và con trai của bác có quan hệ họ hàng gần gũi với nhau. Nếu kết hôn sẽ xảy ra tình trạng “ Hôn nhân cận huyết thống” vi phạm quy định kết hôn đối với Những người có họ trong phạm vi ba đời. gây ra nhiều hậu quả xấu cho thế hệ sau

Tại Khoản 18 Điều 3 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 như sau:  Những người có họ trong phạm vi ba đời là những người cùng một gốc sinh ra gồm cha mẹ là đời thứ nhất; anh, chị, em cùng cha mẹ, cùng cha khác mẹ, cùng mẹ khác cha là đời thứ hai; anh, chị, em con chú, con bác, con cô, con cậu, con dì là đời thứ ba.”

b. Căn cứ Khoản 2 Điều 5 Luật hôn nhân và gia đình 2014 quy định cấm các hành vi sau đây:

 Mục d: Kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng giữa những người cùng dòng máu về trực hệ; giữa những người có họ trong phạm vi ba đời; giữa cha, mẹ nuôi với con nuôi; giữa người đã từng là cha, mẹ nuôi với con nuôi, cha chồng với con dâu, mẹ vợ với con rể, cha dượng với con riêng của vợ, mẹ kế với con riêng của chồng;”

TÌNH HUỐNG SỐ 2:

Mẹ của anh Giàng Mí Chứ vừa mất ( chết) do bị bệnh lâu ngày. Theo phong tục của người Mông, anh Chứ sẽ để mẹ nằm như vậy không khâm liệm cho vào áo quan ngay mà để đủ 7 ngày mới đưa đi chôn, ra huyệt mới cho vào áo quan. Anh Chứ  dự tính làm ma cho mẹ khoảng 20 con lợn, 1 con bò, 5 con dê. Anh không có tiền nên phải chạy vạy khắp nơi để vay tiền về làm ma.

Câu hỏi:

a.Theo em việc làm của anh Chứ sẽ gây ra hậu quả gì?

b.Nếu được khuyên anh Chứ em sẽ khuyên anh như thế nào?

GỢI Ý GIẢI QUYẾT TÌNH HUỐNG

a.Việc làm của anh Chứ  được coi là “ Hủ tục tang ma kéo dài”, việc tang ma kéo dài sẽ dẫn đến xác chết sẽ bị phân hủy nhanh, thối rữa gây ô nhiễm môi trường, việc tang ma kéo dài, giết mổ nhiều vật nuôi sẽ tốn kém về kinh tế, đã nghèo lại càng nghèo hơn vì lâm vào cảnh nợ nần.

Thông tư 21/2021/TT-BYT như sau:

1.Vệ sinh trong mai táng, hỏa táng đối với người chết không do dịch bệnh nguy hiểm

1.1. Vệ sinh trong quàn - Chôn tạm  thi thể

- Thời gian quàn thi thể không quá 48 giờ kể từ khi chết trong điều kiện không có bảo quản lạnh.

- Thời gian quàn thi thể không quá 07 ngày kể từ khi chết trong điều kiện bảo quản lạnh ở nhiệt độ từ 4°C trở xuống.

- Trường hợp phải quàn thi thể lâu hơn thời gian quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều này thì phải bảo quản trong điều kiện nhiệt độ từ -10oC trở xuống.

- Trường hợp có nhiều người chết do thiên tai, thảm họa, thời gian quàn thi thể do người đứng đầu tổ chức chịu trách nhiệm khắc phục thiên tai, thảm họa quyết định.

b.  Nếu được khuyên anh Chứ em hãy phân tích cho anh Chứ hiểu khi tang ma kéo dài, dẫn đến ô nhiễm môi trường, tốn kém về kinh tế, sẽ khiến cho cuộc sống khó khăn càng khó khăn hơn…

TÌNH HUỐNG SỐ 3:

Hôm nay A Sung xuống phố đi chợ phiên, lúc về A Sung lôi sềnh sệch một cô gái  theo mình ( cô gái mới 14 tuổi), mặc cho cô gái van xin, khóc lóc, A Sung vẫn lôi cô gái đi theo mình. Về đến nhà A Sung vui mừng khoe với bố mẹ là mình đã bắt được vợ. Theo em hành động của A Sung có vi phạm pháp luật không? Vì sao?

GỢI Ý GIẢI QUYẾT TÌNH HUỐNG

Hành động của A Sung là vi phạm pháp luật. Vì cô gái mà A Sung bắt về không đồng ý theo A Sung  làm vợ và cô gái còn chưa đến tuổi kết hôn theo quy định của pháp luật. Theo Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 hủ tục bắt vợ của A Sung bị coi là“Cướp vợ” là hành vi cưỡng ép kết hôn.  Hủ tục cướp vợ, bắt vợ cần được lên án, xóa bỏ.

Khoản 1 - “Điều 8. Điều kiện kết hôn

1. Nam, nữ kết hôn với nhau phải tuân theo các điều kiện sau đây:

a) Nam từ đủ 20 tuổi trở lên, nữ từ đủ 18 tuổi trở lên;

b) Việc kết hôn do nam và nữ tự nguyện quyết định;

Hiện nay, tục “bắt vợ” có nhiều biến tướng với các hành vi vi phạm pháp luật đáng lên án. Nhiều người lợi dụng điều này, bắt ép các cô gái phải đồng ý kết hôn với mình. Thậm chí, có nhiều bé gái chưa đủ 18 tuổi cũng là nạn nhân của hủ tục này. Những tinh hoa tốt đẹp đã duy trì từ bao đời nay đang ngày càng bị biến dạng. Là những tệ nạn ảnh hưởng tới quyền của người phụ nữ. Đi trái với việc mà chúng ta đang cố gắng thực hiện là một nền văn minh bình đẳng giới.

TÌNH HUỐNG SỐ 4:

Ngay cạnh nhà em có gia đình có người bị ốm rất lâu ngày, nhưng gia đình không đưa đi bệnh viện khám mà thường xuyên mời thầy mo đến cúng vì cho rằng  nếu không cúng thầy mo con “ ma rừng” đến mang đi, do đó, chỉ có cách làm lễ cúng cầu mong được trợ giúp mỗi lần cúng phải mổ rất nhiều trâu, bò, dê, nếu không khỏi lại cúng tiếp. Là người được học tập và hiểu biết em sẽ làm gì để thuyết phục gia đình hàng xóm bỏ cúng bái đưa bệnh nhân đi thăm khám tại bệnh viện?

GỢI Ý GIẢI QUYẾT TÌNH HUỐNG

- Trước tiên em nên khuyên gia đình nhà hàng xóm nên đưa người bệnh xuống bệnh viện để được bác sĩ thăm khám và giải thích rằng không có “ ma rừng” đó là quan niệm mê tín dị đoan, người bệnh có bệnh trong người phải được bác sĩ khám và điều trị kịp thời, đến lúc bệnh nặng không chữa trị được có thể tử vong. Ngoài ra cũng nên tuyên truyền để mọi người cùng biết là hiện nay ngành Y học có rất nhiều máy móc hiện đại, bác sĩ giỏi, nhiều loại thuốc chữa bệnh cho con người, ngoài ra khi điều trị bệnh bà con vùng dân tộc thiểu số còn nhận được chế độ ưu tiên của nhà nước nên không tốn kém nhiều.

       Nếu cứ tiếp tục cúng thầy mo sẽ mất rất nhiều tiền, nhà nghèo càng nghèo hơn. Dẫn đến nợ nần, mà “ Tiền mất tật mang”. Cúng ốm đau là hủ tục lạc hậu cần được xóa bỏ.

TÌNH HUỐNG SỐ 5:

Em đang là học sinh của trường PTDT Nội Trú THCS và THPT huyện Xín Mần. Thời gian gần đây bố mẹ thường xuyên liên lạc với em nói rằng đã đi coi “ lá số” may mắn  và bảo em nghỉ học ở nhà lấy chồng. Nếu lấy chồng ở độ tuổi này em sẽ gặp nhiều may mắn…Em sẽ giải thích như thế nào để bố mẹ hiểu và không ép em lấy chồng?

GỢI Ý GIẢI QUYẾT TÌNH HUỐNG

Bản thân em là học sinh, em nên giải thích với bố mẹ việc coi lá số kết hôn là tư tưởng mê tín dị đoan,

Em còn là học sinh còn chưa đủ tuổi kết hôn nếu lấy chồng sẽ vi phạm luật hôn nhân và gia đình năm 2014.  Muốn cuộc sống sau này nhiều thuận lợi và may mắn thì việc đầu tiên phải cố gắng học tập thật tốt, sau này có công ăn việc làm ổn định, nuôi sống được bản thân và gia đình.

Giải thích cho cha mẹ rằng cha mẹ có quyền góp ý, định hướng cho con cái trong việc kết hôn khi đến tuổi pháp luật quy định nhưng không được Cưỡng ép kết hôn.

Khoản 1 - “Điều 8. Điều kiện kết hôn

1. Nam, nữ kết hôn với nhau phải tuân theo các điều kiện sau đây:

a)Nam từ đủ 20 tuổi trở lên, nữ từ đủ 18 tuổi trở lên;

b) Việc kết hôn do nam và nữ tự nguyện quyết định;

Hành vi cưỡng ép kết hôn là hành vi dùng thủ đoạn hành hạ, ngược đãi, uy hiếp tinh thần, yêu sách của cải; hoặc bằng thủ đoạn khác để buộc người khác kết hôn trái với sự tự nguyện của họ.

Điều 181. Tội cưỡng ép kết hôn, ly hôn hoặc cản trở hôn nhân tự nguyện, tiến bộ, cản trở ly hôn tự nguyện

Người nào cưỡng ép người khác kết hôn trái với sự tự nguyện của họ; cản trở người khác kết hôn hoặc duy trì quan hệ hôn nhân tự nguyện, tiến bộ; hoặc cưỡng ép hoặc cản trở người khác ly hôn bằng cách hành hạ; ngược đãi, uy hiếp tinh thần, yêu sách của cải; hoặc bằng thủ đoạn khác, đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này

TÌNH HUỐNG SỐ 6:

Mua lấy chồng 15 tuổi, chồng Mua 16 tuổi, Mua sinh con đầu lòng năm em 16 tuổi. Nhà mua nghèo Bố mẹ làm nương chỉ đủ cho cả nhà ăn bữa cơm chỉ có rau rừng muối và ớt dầm. Mua học lớp 9, Bố bảo mua nghỉ học vì nhà không đủ tiền cho Mua học tiếp, Mua học không giỏi cũng không thích đến trường lắm, nên hôm nay Bố nói nghỉ học ngày mai em nghỉ luôn.

Sau khi nghỉ học được vài ngày thì nhà Mua có khách, người quen của bố mẹ muốn đến hỏi Mua về làm vợ cho con trai của họ, qua câu chuyện Mua được biết nhà họ có nhiều đất đai và nhiều trâu bò, bố bảo nếu Mua làm dâu nhà đó chắc chắn không bị đói, bố còn giặn thêm con gái 15- 16 tuổi lấy chồng được rồi, ngày mai cậu ấy tới chơi nếu con ưng bố cưới cho, nếu không ưng thì thôi bố không ép

Tối hôm sau, người ấy đến nhà và rủ Mua đi chơi. Anh ấy 16 tuổi đang học lớp 10 nếu Mua đồng ý, anh ấy sẽ nghỉ học để cưới Mua. Mỗi tối được ngồi sau xe máy của anh đi loanh quanh cũng thích, một hôm anh ấy đòi quan hệ tình dục với Mua, Mua sợ nếu từ chối anh ấy sẽ không lấy mình, Mua đành im lặng và làm theo ý anh. Đúng một tháng sau khi gặp mặt Mua đồng ý làm vợ anh ấy. Nhà trai sắm lễ sang nhà mua để đón mua về làm dâu vậy là Mua đi làm vợ người ta năm mua 15 tuổi

Câu hỏi: Trong tình huống trên nguyên nhân nào khiến Mua tảo hôn

GỢI Ý GIẢI QUYẾT TÌNH HUỐNG

     Do trình độ dân trí và hiểu biết pháp luật về hôn nhân của Bố mẹ Mua và Mua còn hạn chế

      Do kinh tế gia đình Mua còn khó khăn, muốn thoát nghèo bằng cách lấy chồng gia đình khá giả

     Do tâm lý sợ không đồng ý lấy và cho quan hệ tình dục sẽ không ai lấy mình.

      Bên cạnh đó, nhà trường, chính quyền địa phương cũng chưa can thiệp, công tác tuyên truyền, vận động chưa mạnh mẽ vẫn để tình trạng bỏ học và tảo hôn diễn ra

- Theo Khoản 1 - “Điều 8. Điều kiện kết hôn

1. Nam, nữ kết hôn với nhau phải tuân theo các điều kiện sau đây:

a) Nam từ đủ 20 tuổi trở lên, nữ từ đủ 18 tuổi trở lên;

b) Việc kết hôn do nam và nữ tự nguyện quyết định;

TÌNH HUỐNG SỐ 7

Hoàng 17 tuổi là con trai ông Quản và bà Na, Hoàng có một người bạn gái hàng xóm cùng tuổi tên là Mai vì Hoàng không muốn đi học tiếp nên ông Quản, bà Na đã bàn nhau hỏi mai làm vợ cho con, Bố Mẹ của Hoàng đã sang nói chuyện với gia đình của Mai để xin tổ chức đám cưới, Mai không muốn lấy chồng vì còn muốn đi học tiếp. Nhưng bố mẹ Mai muốn con gái không cần học hành nhiều nên lấy chồng để ổn định cuộc sống. Mai đã chia sẻ việc này với thầy giáo để nhớ thầy giúp đỡ, thầy đã cùng tổ hòa giải đến gia đình ông Quản, bà Na để khuyên giải tuyên truyền vận động gia đình chấp hành nghiêm quy định của pháp luật

 Câu hỏi: Trong tình huống này ai là người thực hiện đúng nghĩa vụ trách nhiệm của mình ai đang vi phạm luật hôn nhân gia đình?

GỢI Ý GIẢI QUYẾT TÌNH HUỐNG

Ai có trách nhiệm phòng chống tảo hôn?  bản thân các em thanh thiếu niên phải chủ động không kết hôn sớm

Cha mẹ khuyên bảo các con chưa nên kết hôn khi chưa đủ, không tổ chức đám cưới cho con khi con chưa đủ tuổi. Là  hành vi vi phạm pháp luật và sẽ bị phạt tiền.

Cán bộ thôn / bản / xã phối hợp với các cơ quan ban ngành để tuyên truyền sâu rộng thường xuyên về hậu quả của tảo hôn đến cộng đồng và xử phạt nghiêm các trường hợp sai phạm. Thầy cô giáo và nhà trường khuyến khích các em học tập theo đuổi ước mơ về sự nghiệp và giúp đỡ, can thiệp trong các trường hợp các em bị ép kết hôn trái ý muốn hoặc chưa đủ tuổi. Tuyên truyền cho các em về hậu quả của tảo hôn

Các các tổ chức đoàn thể như Mặt trận Tổ quốc, Đoàn Thanh niên, hội phụ nữ tích cực tham gia tuyên truyền, vận động để giảm thiểu tình trạng tảo hôn trong cộng đồng, khuyến khích các gia đình cam kết không tổ chức đám cưới cho con khi chưa đủ tuổi xây dựng hương ước về không kết hôn sớm

TÌNH HUỐNG SỐ 8

Mai năm nay 15 tuổi có người yêu tên là Vần 22 tuổi, Vần muốn hai bạn đi đến hôn nhân sống nên đề nghị Mai quan hệ tình dục. Mai vẫn chưa muốn kết hôn vì chưa đủ tuổi và muốn đi học tiếp nhưng Mai lại sợ nếu từ chối thì Vần sẽ không yêu mình nữa, Mai tâm sự với mẹ và bạn thân là cán bộ Đoàn để xin lời khuyên

Theo em mẹ và bạn thân của Mai nên làm gì trong trường hợp này?

GỢI Ý GIẢI QUYẾT TÌNH HUỐNG

Mai mới 15 tuổi chưa đủ tuổi kết hôn theo quy định của pháp luật, nên nếu hai bạn đến cơ quan đăng ký kết hôn thì sẽ bị từ chối vì không đủ điều kiện kết hôn theo quy định. Vì vậy nếu hai bạn vẫn cố tình tổ chức đám cưới thì trường hợp của hai bạn sẽ bị coi là tảo hôn nên về mặt pháp lý thì pháp luật không công nhận và bảo vệ cuộc hôn nhân này. Ngoài ra hai bạn còn bị xử lý theo quy định của pháp luật về hành vi tảo hôn theo Nghị định 82-2020 NĐ-CP quy định

Nếu Vần và Mai vẫn cố tình tổ chức đám cưới khi vẫn chưa đủ tuổi kết hôn thì người tổ chức đám cưới này sẽ bị phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng sau khi xử lý vi phạm hành chính mà vẫn cố tình tổ chức việc lấy vợ lấy chồng người chưa đủ độ tuổi kết hôn thì người tổ chức sẽ có thể bị phạt 10.000.000 đồng đến 30.000.000  triệu đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 2 năm

Ngoài ngoài ra hiện tại Mai mới chỉ 15 tuổi. Nếu mai và Vần mà xảy ra quan hệ tình dục thì Vần sẽ bị truy tố trách nhiệm hình sự theo quy định tại điều 145 bộ luật hình sự năm 2015 sửa đổi bổ sung năm 2017.

Điều 145 tội giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi có thể bị phạt tù kèm đến kèm đền bù thiệt hại cho người chưa đủ tuổi việc khởi tố vụ án đối với việc này không phụ thuộc vào yêu cầu của bị hại nên khi có hành vi phạm tội dù gia đình người bị hại không khởi kiện thì bên phía gia đình nhà trai vẫn bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

TÌNH HUỐNG SỐ 9

Bố của May thường hay uống rượu, gia đình nhà nghèo không có tiền để mua rượu uống nên nghĩ đến cách gả con gái cho con nhà Bác ruột tên là Sính, một gia đình khá giả để có tiền uống rượu. May không muốn lấy và muốn đi học. nhưng bố vẫn muốn May lấy vì sợ không lấy sớm sẽ không ai lấy.

Nếu là bạn của May em sẽ làm gì và khuyên bạn như thế nào?

GỢI Ý GIẢI QUYẾT TÌNH HUỐNG

 Em sẽ tìm đến sự trợ giúp của cô giáo và khuyên bố mẹ của May néu bắt 2 bạn lấy nhau là vi phạm luật hôn nhân và gia đình về việc cưỡng ép trẻ kết hôn. Sẽ có rất nhiều hệ luỵ sảy ra khi 2 bạn kết hôn. Kết hôn sớm cơ thể còn đang ở tuổi thành niên cò chưa phát triển đủ sẽ ảnh hưởng sức khoẻ người mẹ, người mẹ sinh nở sớm sẽ dễ tử vong, sinh ra những đứa trẻ tần nguyền

Trong luật hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định tại điều 8:

 1. Nam, nữ kết hôn với nhau phải tuân theo các điều kiện sau đây:

a) Nam từ đủ 20 tuổi trở lên, nữ từ đủ 18 tuổi trở lên;

b) Việc kết hôn do nam và nữ tự nguyện quyết định;

Theo Điều 58 Nghị định 82/2020/NĐ-CP. Cụ thể mức phạt như sau:

§  Phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng đối với hành vi tổ chức lấy vợ, lấy chồng cho người chưa đủ tuổi kết hôn.

§  Điều 59: Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với 1 trong các hành vi như kết hôn hoặc sống chung như vợ chồng giữa những người cùng dòng máu trực hệ giữa những người có họ trong  phạm vi 3 đời

-      Nếu Mai và Sính lấy nhau là hôn nhân cận huyết thống, và hiện tại là 2 bạn chưa đủ tuổi kết hôn nếu kết hôn sẽ là Tảo hôn

TÌNH HUỐNG 10

Ông Thào thường xuyên uống rượu, hút thuốc nên bị ho và ốm liên miên. Bà Thào khuyên ngăn nhưng không được ông cứ đòi mời thầy cúng về cúng ông bảo phải cúng mới khỏi được. Thầy cúng yêu cầu: Mổ lợn, mổ gà, mổ dê tốn bao nhiêu tiền của, gia đình thì nghèo. Ông Thào cứ nằng nặc đòi mời thầy cúng về nếu không mời thầy về ông sẽ không sống được.Nhưng mẹ con bà Thào nhất định không mời thầy cúng và khuyên can ông Thào đi bệnh viện

-      Hành động của 2 mẹ con bà Thào đúng hay sai? Tại sao

GỢI Ý GIẢI QUYẾT TÌNH HUỐNG

- Hành động của 2 mẹ con bà Thào là rất đúng vì:  Cúng giải hạn không thể khỏi được bệnh, đây là mê tín và tự làm hại mình.Ttiền mất, bệnh tật thì không khỏi còn ảnh hưởng và vi phạm nếp sống văn minh.