ร่วมคิด (Thinking Participation) หมายถึง ผู้มีส่วนได้ส่วนเสียร่วมคิดวางแผนการติิดตาม การกำหนดตัวชี้วัด ในการพัฒนาคุณภาพการจัดการศึกษาโดยมุ่งผลสัมฤทธิ์ของหน่วยงานและสถานศึกษาในสังกัดพื้นที่การศึกษา เพื่อเตรียมการรับการนิเทศ ติดตามและประเมินผลจากหน่วยงานภายนอก
ร่วมปฏิบัติ (Implementing Participation) หมายถึง ให้ทุุกภาคส่วนมีส่วนได้ส่วนเสียในการจัดการศึกษา มีส่วนร่วมในงานด้านวิชาการ ด้านงบประมาณด้านการบริหารบุคคล และด้านการบริหารงานทั่วไป ภายใต้ความรวมมือของสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา คณะกรรมการติดาตาม ตรวจสอบ ประเมินผลและนิเทศการศึกษา ของพื้นที่การศึกษา และคณะอนุกรรมการติดตาม ตรวจสอบ ประเมินผลการจัดการศึกษา
ร่วมติดตาม นิเทศ (Supervision Participation) หมายถึง คณะกรรมการติดตาม ตรวจสอบ ประเมินผล และนิเทศการศึกษาของเขตพื้นที่การศึกษามีส่วนร่วมในการกำกับ นิเทศ และติดตาม ความก้าวหน้า ตามแผนเป็นระยะๆ โดยสร้างเครือข่ายเป็นกลไกในการติดตามและนิเทศการศึกษา
ร่วมประเมินผล (Evaluation Participation) หมายถึง คณะกรรมการติดตาม ตรวจสอบ ประเมินผล และนิเทศการศึกษาของเขตพื้นที่การศึกษา มี่ส่วนร่วมในการติดตาม และประเมินผล ตามแผนปฏิบัติการที่กำหนดไว้
ร่วมปรับปรุงและพัฒนา ( Improve and develop Participation) หมายถึง คณะกรรมการ ติดตาม ตรวจสอบ ประเมินผล และนิเทศการศึกษา ของเขตพื้นที่การศึกษามีส่วนร่วมในการสรุปผลและรายงานผลการดำเนินงานต่อต้นสังกัดในด้านวิชาการ ด้านงบประมาณ ด้านการบริหารงานบุคคล และด้านการบริหารงานทั่วไป และนำผลการประเมินมาปรับปรุงและพัฒนาของเขตพื้นที่การศึกษา
สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานดำเนินการจัดทำระบบข้อมูลสารสนเทศที่เกี่ยวกับคณะกรรมการติดตาม ตรวจสอบ ประเมินผล และนิเทศการศึกษาของเขตพื้นที่การศึกษา ทั้ง 225 เขต จัดสรรงบประมาณ ส่งเสริมการดำเนินงาน จัดทำเครื่่องมือ ติดตามและประเมินผล เพื่อติตตามความก้าวหน้า แบ่งเป็นรอบ 3 เดือน 6 เดือน 9 เดือน และ 12 เดือน สร้างความรู้ ความเข้าใจในบทบาทหน้าที่ รวมถึง กฎหมาย ระเบียบ ที่เกี่ยวข้องกับการดำเนินงาน ศึกษาปัจจัยที่ส่งผลต่อความเข้มแข็ง ติดตามและประเมินผล ตามแผนการปฏิบัติการ เสริมแรงบวกให้เขตพื้นที่การศึกษาที่มีผลงานเป็นทีประจักษ์ สรุปรายงานผลตามแผนปฏิบัติการ เสริมแรงบวกให้เขตพื้นที่การศึกษาที่มีผลงานประจักษ์ สรุปรายงานผลการดำเนินงานประจำปีงบประมาณ พร้อมให้ข้อเสนอแนะ เพื่อเป็นข้อมูลสะท้อนกลับ และใช้ในการพัฒนา