Monteren

Eerste versie klaar

Je hebt nu een eerste versie van je documentaire klaar. Hoe verder je documentaire vordert, des te moeilijker wordt het om er van een afstand met een neutrale blik naar te kijken. Daarom is het belangrijk om een preview te doen: je eerste versie te laten zien aan je begeleider en (liefst) onpartijdig publiek. Aan de hand van de feedback die je van je publiek krijgt maak je de final cut: de eindmontage.

In dit hoofdstuk komen twee dingen aan bod:

  • Hoe bereid je een preview voor?

  • Bijschaven van je eerste versie tot een final cut: de eindmontage

Preview voorbereiden

Hoe zorg je voor de juiste feedback van je publiek?

Probeer onpartijdig publiek te krijgen. Als je publiek te lief is, wordt je documentaire niet beter. Probeer publiek te verzamelen dat zo objectief mogelijk kan zijn. Liefst mensen die je niet kent.

  • Stel een lijst met vragen op die je antwoord geven op zaken als:

  • Ziet je publiek het verhaal/dezelfde informatie als dat jij wil overbrengen?

  • Op welke punten vindt het publiek dat dit verhaal/deze informatie goed is overgebracht?

  • Op welke punten kan dat volgens het publiek sterker?

  • Ga door de beoordelingscriteria heen en bedenk over welke punten jij onzeker bent.

  • Stel een lijstje op met fragmenten en/of onderdelen waarvan je onzeker bent of die eruit kunnen.

Tips voor opstellen juiste vragen

  1. Probeer zo concreet mogelijk te zijn.
    Dus niet: "Vonden jullie alle informatie in de documentaire waardevol?"
    Maar wel: "Wat voegt het interview met de moeder van de hoofdpersoon toe aan de documentaire?"

  2. Probeer zo weinig mogelijk voor je publiek in te vullen.
    Dus niet: "De centrale vraag was: .... Was dat voor jullie duidelijk?"
    Maar wel: "Wat was volgens jullie de centrale vraag in de documentaire?"

  3. De meeste stemmen gelden
    Een goede manier om informatie te krijgen is stemmen tellen. Als veel mensen aangeven dat ze iets niet gezien hebben, waarvan jij weet dat het wel in de documentaire zit, kan je het publiek vragen hoe je ze het dan wel zichtbaar wordt.

Bijschaven

'Less is more', wat je weglaat, geeft kracht aan wat erin blijft.

Nu je feedback hebt gehad van je publiek kan je de eindmontage gaan doen. Het is heel normaal dat je na de preview een flink deel van je materiaal gaat schrappen.

Hier vijf tips over bijschaven van je documentaire door Engel en Megan, nadat zij een documentaire hadden gemaakt voor hun profielwerkstuk.

Lees de vijf tips nog eens rustig door

  1. Alle scènes staan in dienst van de onderzoeksvraag.
    Je hebt een hoofdvraag, met daaraan gelinkt de deelvragen, dat is je rode draad. Beperk je daartoe en parkeer de stukken die daar geen direct verband mee hebben: zij halen je uit het verhaal. Je kan ze later altijd nog toevoegen.

  2. Zijn teksten van talking heads, waar dat kan, vervangen door een voice over?
    Kijk hier in het bijzonder naar wetenschappers en professionals.

  3. Worden er dingen dubbel vertelt?
    Of is iets al eerder gezegd, weliswaar in andere woorden, maar komt het op hetzelfde neer

  4. Worden er zaken verteld die het publiek al weet?
    Dingen die niet belangrijk zijn voor het verhaal? Of dingen die we als kijker zelf wel kunnen invullen?

  5. Kill your darlings
    Je hebt een scène gedraaid, prachtig gemonteerd, en vervolgens geeft je publiek aan dat die scène niet echt nodig is. Of je uit het verhaal haalt. Dat is pijnlijk. Iets wat die pijn kan verzachten is het volgende: maak een versie voor jezelf, en een versie voor je publiek. Dat wil zeggen: je beoordelende docent, en festivals waar je de film naartoe op wil sturen.

Actiepunten

Check bij jezelf

  • Is de eerste versie van de docu af, samen met het bijgewerkte filmplan en logboek?

  • Ben je actief betrokken bij de organisatie van de preview en verzamelt publiek dat feedback kan geven?

  • Heb je de feedback verwerkt en de docu en het verslag tot een eindproduct afgerond?

Ga dan door naar de volgende stap.