จักสานไม้ไผ่

จักสานไม้ไผ่

ไม้ไผ่ ทุกคนรู้จักกันเป็นอย่างดี ตั้งแต่เมื่อก่อนนานมา คนไทยนำมาใช้ประโยชน์กับชีวิตประจำวันกันอย่างแพร่หลาย ตราบจนทุกวันนี้ ประเทศไทยเรามีไผ่สารพัดที่อยู่ในป่า และชาวบ้านเสาะหานำมาปลูกไว้ในที่ไร่ท้ายสวน รอบรั้วข้างบ้าน เอาหน่อไม้มาทำอาหาร ใบใช้ห่อขนม กระบอกไม้ไผ่ใช้เป็นอุปกรณ์ทำอาหาร ไม้ไผ่นำมาทำที่พักอยู่อาศัย สับฟากปูพื้น ทำแคร่ ทำรั้ว ทำตอกมัดของมัดรวงข้าว ใช้จักสานทำเครื่องมือเครื่องใช้ อาวุธ ด้ามดาบ ด้ามหอก ด้ามมีดพร้าขวาน จอบเสียม สานกระติบข้าว กระบุง ตะกร้า เข่ง กระด้ง ตะแกรง สุ่มไก่ ลอบ ไซ ข้องหาปลากบเขียด จนถึงยุคปัจจุบันก็ยังนิยมนำหน่อไผ่ ที่เรียกหน่อไม้ มาทำอาหาร นำไม้ไผ่มาใช้ทำรั้ว ทำไม้สอย ทำโครงโรงเรือน ทำโต๊ะเก้าอี้นั่งเล่น ทำกระท่อมนั่งเล่น ไม้เสียบลูกชิ้น ไม้เสียบหมู-ปลา ตะเกียบ เยื่อกระดาษ ใบรากทำปุ๋ย ทำเฟอร์นิเจอร์


จักสาน ถือได้ว่าเป็นอีกหนึ่งภูมิปัญญาที่สำคัญของประเทศไทย มีการทำสืบต่อกันมาตั้งแต่อดีต โดยการจัก คือการนำวัสดุมาทำให้เป็นเส้น เป็นแฉก หรือเป็นริ้วเพื่อความสะดวกในการสาน และการสาน เป็นกระบวนการทางความคิดสร้างสรรค์ของมนุษย์ที่นำวัสดุธรรมชาติมาทำประโยชน์โดยใช้ความคิดและฝีมือมนุษย์เป็นหลัก อาชีพจักสานถือได้ว่าเป็นอีกหนึ่งอาชีพที่คนไทยส่วนใหญ่รู้จักและอยู่กับคนไทยมาเป็นเวลายาวนานนับตั้งแต่อดีต จักสานยังเป็นงานศิลปหัตถกรรม ที่สะท้อนให้เห็นภูมิปัญญาของชาวบ้านได้หลายอย่าง เช่น สะท้อนให้เห็นความชาญฉลาด ในการเลือกสรรวัตถุดิบ ที่จะนำมาใช้ทำเครื่องจักสาน ซึ่งชาวบ้านจะมีความรู้เกี่ยวกับคุณสมบัติของวัตถุดิบแต่ละชนิดเป็นอย่างดีแล้ว นำมาดัดแปลงแปรรูปเป็นวัสดุที่ใช้ทำเครื่องจักสานด้วยวิธีง่ายๆ แต่สนองการใช้สอยได้ดี และเป็นคุณค่าทางศิลปะ และความงาม เครื่องจักสานหลายชนิด มีรูปทรง โครงสร้าง และลวดลายที่ลงตัวงดงาม อย่างยากที่จะหาเครื่องมือเครื่องใช้ประเภทอื่นเทียบได้ เช่นเดียวกับนายจอน ที่มีความสนใจในด้านการจักสานไม้ไผ่มาตั้งแต่เด็กๆ เนื่องจากอยากใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์ จึงได้เริ่มเรียนรู้การจักสานไม้ไผ่จากพ่อ สังเกตการสาน และได้ลองลงมือทำเอง จนกลายเป็นทักษะติดตัว สร้างรายได้ให้กับตนเองและครอบครัวให้พอมีอยู่มีกิน หากผู้ใดที่มีความสนใจในเรื่องการจักสานไม้ไผ่ ก็สามารถเข้าไปเรียนรู้กับนายจอนได้โดยตรง


จักสานไม้ไผ่ของนายจอนนั้นมีหลากหลายรูปแบบ เช่น กระติ๊บ ตะกร้า เข่ง ฯลฯ โดยจักสานทุกชิ้น นายจอนสานด้วยมือทั้งหมด ผลิตภัณฑ์จึงมีความแข็งแรงคงทน สามารถใช้ได้อย่างยาวนาน นอกจากนี้นายจอนยังสามารถสานผลิตภัณฑ์ได้ตามที่ลูกค้าต้องการ หากต้องการผลิตภัณฑ์ในรูปแบบใดก็สามารถบอกนายจอนได้ วัตถุดิบที่ใช้ประโยชน์ในผลิตภัณฑ์ที่เกิดจากภูมิปัญญา ใช้ไม้ไผ่จากพื้นที่บริเวณที่อยู่อาศัย จักสานถือได้ว่าเป็นอีกหนึ่งภูมิปัญญาของคนไทยที่มาตั้งแต่อดีต ในปัจจุบัน นอกจากนี้ นายจอนยังสามารถสานได้หลายรูปแบบ เนื่องจากมีทักษะด้านการสานมาพอสมควรแล้ว จึงสามารถสานได้อย่างรวดเร็ว โดยใช้มือ โดยจะใช้เวลาสานประมาณ 1 วัน ต่อผลิตภัณฑ์

ตําแหนงที่ตั้ง :ชื่อ นายจอน นามสกุล ศรีวงศ์ วันเดือนปีเกิด 1 มกราคม 2495 ที่อยู่ปัจจุบัน (ที่สามารถติดต่อได้) บ้านเลขที่ 372 หมู่ที่ 15 ตำบล/แขวง ห้วยลาน อำเภอ/เขต ดอกคำใต้ จังหวัด พะเยา รหัสไปรษณีย์ 56120


ขอมูลเนื้อหา เรื่องราว เขียนโดย นางสาวดวงดาว อุปพรรณ์

ภาพถาย/ภาพประกอบ โดย นายกฤตพงษ์ สงกาสี