บุญผะเหวด (พระเวส)

ประเภทกลุ่มข้อมูล  (ศิลปะ วัฒนธรรม ประเพณี)

1. ประเภทศิลปะ วัฒนธรรม ประเพณี

- วัฒนธรรมที่ไม่ใช่วัตถุ เช่น ความเชื่อ ค่านิยม ประเพณี ขนมธรรมเนียม ฯลฯ

 2. ชื่อของศิลปะ วัฒนธรรมและ(หรือ) ประเพณี

         บุญผะเหวด (พระเวส) บ้านเหมืองแพร่ หมู่ที่ 3 ตำบลนาแห้ว อำเภอนาแห้ว จังหวัดเลย

3. ประวัติความเป็นมาของศิลปะ วัฒนธรรมหรือประเพณีที่เกี่ยวข้องกับชุมชน

เดือนสี่ทำบุญผะเหวด (พระเวส) ฟังเทศน์มหาชาติ ในงานบุยนี้มักจะมีผู้นำของมาถวายพระ กัณฑ์หลอน บุญผะเหวดหรืองานบุญมหาชาติเป็นประเพณีบุญตามฮีตสิบสองของชาวอีสานหากถือเป็นเรื่องทาน ก็นับว่าเป็นะประเพณีที่ชาวพุทธจะได้บริจาคทานครั้งใหญ่ในตำนานได้กล่าวถึงการทำบุญผะเหวดไว้ว่าฮอดเดือนสี่ให้พากันเก็บดอกจานสานบั้งไม้ไผ่เสียบดอกจิก  ซึ่งพอจะอนุมานถึงสภาพทั่วไปของชาวอีสานได้ว่า ดอกจิก ดอกจาน จะบานราวต้นเดือนสามจะมีการเทศน์มหาชาติ ซึ่งถือว่าเป็นงานอันศักดิ์สิทธิผู้ใดฟังเทศน์มหาชาติจบภายในวันเดียวและบำเพ็ญคุณาความดีจะได้รับอานิสงส์ผลบุญ ซึ่งประเพณีบุญผะเหวดนั้นสะท้อนให้เห็นถึงความศรัทธาอันเเรงกล้าในพุทธศาสนาซึ่งชาวอีสานยึดถือปฏิบัติและปฏิบัติกันมาช้านาน โดยการจัดงานนั้นอยู่ที่การเทศน์เรื่องพระเวสสันดรชาดกหรือเทศน์มหาชาติ มีจำนวนทั้งหมด 13 กัณฑ์โดยมีความเชื่อว่าฟังเทศน์ครบทั้งหมดวันเดียวและจัดเตรียมเครื่องคาย (บูชา)ได้ถูกต้อง ก็จะได้เกิดในศาสนาพระอริยเมตไตร เเต่ถ้าตั้งเครื่องคายไม่ถูกต้องจะทำให้เกิดอาเพศและสิ่งไม่ดีตามมา จึงทำให้ทุกคนในหมู่บ้านให้ความสำคัญกับงานนี้มาก

        ทั้งนี้ชาวอีสานจะทำบุญผะเหวดปีละ 1 ครั้ง ระหว่างเดือน 3 เดือน 4 ไปจนถึงกลางเดือน 5 โดยจะมีวันรวม เรียกว่า วันโฮมบุญ พุทธศาสนิกชนจะมาช่วยกันจัดตกเต่งศาลาหรือสถานที่ที่จะทำบุญ จัดเตรียมเครื่องสักการะ ดอกไม้ธูป เทียน ข้าวตอกอย่างละพันก้อน มีการจัดตั้งธงใหญ่ไว้แปดทิศและมีศาลาเล็กๆไว้เป็นที่เก็บข้าวพันก้อนและเครื่องคาว หวาน สำรับ ผี เปรต และมาร รอบๆ ศาลาการเปรียญจะเข้วนผ้าผะเหวด เป็นเรื่องราวของพระเวสสันดร ตั้งเเต่กัณฑ์ที่ 1 จนถึงกัณฑ์สุดท้าย

4. การสืบสาน การอนุรักษ์ศิลปะ วัฒนธรรมและประเพณี

ด้วยความตระหนักถึงคุณค่าของเอกลักษณ์ ขนบธรรมเนียม และประเพณีไทยในท้องถิ่น ซี่ง สามารถสะท้อนให้เห็นถึงวิถีชีวิต ภูมิปัญญา และความเจริญรุ่งเรืองทางวัฒนธรรม อันเป็นมรดกที่สืบ ทอดต่อ ๆ กันมา แสดงให้เห็นถึงเอกลักษณ์ของชุมชน ไม่สามารถลอกเลียนแบบได้ และมีค่าควรแก่ การอนุรักษ์ให้คงอยู่ต่อไป จึงเกิดเป็นการสืบสานและอนุรักษณ์ประเพณีในท้องถิ่น และการเข้าไปมี ส่วนร่วมกับชุมชนในฐานะสมาชิกของท้องถิ่น ส่งผลให้เกิดการมีส่วนร่วมระหว่างคนในชุมชน และ หน่วยงานต่าง ๆ ทั้งภาครัฐ และภาคเอกชน ในท้องถิ่นนั้น ๆ

5. สื่อประกอบ (ภาพถ่าย และหรือวิดีทัศน์)

6. ผู้ให้ข้อมูลและผู้เรียบเรียง หรือ ผู้เขียน

กรณีเนื้อหาเขียนด้วยตนเอง  ข้อมูลเนื้อหา เรื่องราว เขียนโดย  นายเกียรติชัย  แสงรัตน์

                                        ภาพถ่าย/ภาพประกอบ โดยนายเกียรติชัย  แสงรัตน์