โบราณสถาน

พระพุทธรูปโบราณ วิหารวัดจินดาราม

วัดจินดาราม หรือที่คนในชุมชนเรียกกันว่า “วัดดงข่า” ตั้งอยู่ที่ หมู่ที่ 4 ตำบลเกาะโพธิ์ อำเภอปากพลี จังหวัดนครนายก บริเวณภายในวัดมีวิหารเก่าอายุไม่น้อยกว่า 100 ปี เป็นที่ประดิษฐานพระพุทธรูปโบราณ ที่เคารพ ศรัทธา เลื่อมใสของชุมชน จากการจัดทำเวทีจัดการความรู้จากผู้รู้ และภูมิปัญญาของชุมชนจึงมีเรื่องที่ควรบันทึกและเล่าสู่ชุมชน

ความเป็นมาของพระพุทธรูปโบราณ วิหารวัดจินดาราม ภูมิปัญญาได้เล่าถึงพระพุทธรูปโบราณ ของวิหารวัดจินดาราม ซึ่งแต่เดิมมีชาวบ้าน 5 ครัวเรือนซึ่งเป็นชาวเขา เผ่าข่า เรียกกันว่าเป็นคนป่า เข้ามาอาศัยอยู่ในพื้นที่ซึ่งเป็นป่าและมีสัตว์ป่าจำพวกลิง และช้างเป็นจำนวนมาก เป็นที่มาของชื่อ หนองท่าช้าง ปัจจุบันเรียกว่า หนองตาช้าง ต่อมาคนกลุ่มนี้ได้ย้ายออกจากพื้นที่ และมีชาวบ้านกลุ่มใหม่เข้ามาอาศัยอยู่แทน เมื่อปี พ.ศ. 2344 นายฤทธิ์ - นางทิม ม่วงจินดา ได้ถวายที่ดินเพื่อสร้างวัด จำนวน 10 ไร่ 65 ตารางวา ปี พ.ศ. 2368 ได้ประกาศเป็นวัด วันที่ 11 เมษายน 2368 ฝังลูกนิมิตเมื่อวันที่ 10 กุมภาพันธ์ 2397 ซึ่งแต่เดิมเคยเป็นสำนักสงฆ์มาก่อนโบสถ์เก่านั้นแต่เดิมเป็นโบสถ์ที่ไม่มีกำแพง สันนิษฐานว่า ใช้ไม้ไผ่ขัดแตะ ทำเป็นกำแพง เปิดเป็นศาลาโล่ง และใช้อิฐชนิดเดียวกันกับที่หล่อองค์พระ ซึ่งเป็นอิฐที่ชาวบ้านเผาใช้เอง สาเหตุของการซ่อมแซมโบสถ์สืบเนื่องมาจาก ชาวบ้านไม่ได้ใช้โบสถ์ตั้งแต่ ปี พ.ศ. 2527 ทำให้หลังคารั่ว และมีสภาพทรุดโทรมมาก องค์พระในโบสถ์คือ หลวงพ่อใหญ่หรือหลวงพ่อวัดจินดาราม สันนิษฐานว่าสร้างเมื่อปี พ.ศ. 2494 องค์พระเป็นปูนปั้นมีอิฐข้างใน แล้วเอาปูนฉาบทับ ฐานเป็นอิฐดินเผา ช่องลำตัวใช้เสาไม้แก่นกลาง ตั้งแต่ฐานถึงช่วงอก แต่เดิมเชื่อกันว่าไม้มีความทนทานกว่าเหล็ก องค์พระมีหน้าตักกว้าง 59 นิ้ว ความสูง 2 เมตร 40 เซนติเมตร หน้าขององค์พระมีลักษณะยิ้ม ปางมารวิชัย หรือชาวบ้านเรียกว่าปางสดุ้งมาร ซ้ายขวามีองค์พระ 2 องค์ หน้าตักกว้าง 39 นิ้ว ความสูง 1 เมตร 20 เซนติเมตร การซ่อมแซมองค์พระเป็นการลงลักปิดทองแต่เดิมเป็นปูนลงลักดำ เมื่อปี พ.ศ. 2493 นายฤทธิ์ – นางทิม ม่วงจินดา เป็นผู้ปิดทองเป็นครั้งแรก ในปัจจุบันองค์เป็นทอง มีการซ่อมแซมฝาผนังบางส่วน ความศักดิ์สิทธิ์ของหลวงพ่อใหญ่นั้น ชาวบ้านได้เล่าขานกันว่ามีคน มาขอพรกราบไหว้ให้มีความร่ำรวย และกราบไหว้บูชาเสมอมา ต่อมาจึงร่ำรวย และกลับมาบูรณะวัดโดยการทำบุญทอดกฐินประจำทุกปี และในช่วงที่มีการรื้อถอนโบสถ์เก่านั้นทำให้ฝนไม่ตก ทั้งที่เป็นฤดูฝน ชาวบ้านทำนาไม่ได้ แต่เมื่อทำการบูรณะหลังคาเสร็จเรียบร้อยฝนจึงตก ชาวบ้านได้เล่าว่าเมื่อครั้งที่มีการซ่อมแซมโบสถ์เก่านั้น หาซื้อไม้มาทำเสาโบสถ์ซึ่งได้มีเจ้าของปั๊มน้ำมันศรีมหาโพธิ์ ได้มาขอซื้อเสาของโบสถ์เก่าไปแล้ว แต่ชาวบ้านบางส่วนก็สามารถไปเจรจาขอซื้อเสาคืนก็สามารถซื้อกลับมาได้ โดยเจ้าของปั๊ม ได้มาดูการก่อสร้างโบสถ์ ในภายหลัง หลวงพ่อใหญ่ เป็นที่เคารพบูชาของชาวบ้านดงข่า และตำบลที่อยู่ใกล้เคียง ปัจจุบันมีงานปิดทององค์หลวงพ่อใหญ่ประจำปีทุกปี จึงได้มีผู้คนที่ศรัทธามาร่วมปิดทอง โบสถ์เก่าวัดจินดาราม ได้มีการบูรณะใหม่ และสวดถอนเพื่อสร้างโบสถ์ใหม่ ชาวบ้านจึงเรียกกันว่า “วิหารวัดจินดาราม”

เวลาที่ผ่านมาอย่างยาวนานได้สะท้อนให้เห็นถึง ความเคารพ ศรัทธา ความเลื่อมใสในพระพุทธศาสนา การบูรณะ อนุรักษ์ไว้สู่คนรุ่นหลัง ความรัก ความสามัคคีของชุมชน ที่มีต่อชุมชนบ้านดงข่า

ผู้ให้ข้อมูล

นายสวง เทียนงาม 22 หมู่ที่ 4 ตำบลเกาะโพธิ์ อำเภอปากพลี จังวัดนครนายก

นายปลั่ง ม่วงจินดา 160 หมู่ที่ 4 ตำบลเกาะโพธิ์ อำเภอปากพลี จังวัดนครนายก

นายสนั่น เนื่องจากนิล 150 หมู่ที่ 4 ตำบลเกาะโพธิ์ อำเภอปากพลี จังวัดนครนายก

นายสุวรรณ เทียนงาม 197 หมู่ที่ 4 ตำบลเกาะโพธิ์ อำเภอปากพลี จังวัดนครนายก

นายโต๊ะ อยู่คุ้ม 71 หมู่ที่ 4 ตำบลเกาะโพธิ์ อำเภอปากพลี จังวัดนครนายก

ผู้เรียบเรียง

นายสุทัศน์ แสงมณี

นางสาวิตรี แสงมณี

สถานที่จัดการความรู้ ณ สวนขนุน ศูนย์การศึกษานอกโรงเรียนจังหวัดนครนายก

วันที่ 25 พฤษภาคม 2549 เวลา 13.00 - 15.00 น.