พิพิธภัณฑ์เมืองอัญมณี

พิพิธภัณฑ์เมืองอัญมณี

ที่รำลึกตำนานพลอยงามเมื่อครั้งอดีต

เริ่มมีการทำเหมืองพลอยหรือบ่อพลอยตามภาษาชาวบ้านตั้งแต่ปี พ.ศ. 2516 สายแร่ทอดยาวมีมากมายอุดมสมบูรณ์ด้วยทรัพยากร แต่ในขณะนั้นการทำเหมืองยังเป็นการทำในแบบภูมิปัญญาชาวบ้าน นั่นคือหาแร่โดยใช้วิธีการขุดเป็นหลุมกลมซึ่งเป็นวิธีที่ใช้กันมาตั้งแต่ยุคบุกเบิก และในเวลาต่อมาก็เริ่มมีเหล่านักแสวงโชคได้เดินทางเข้ามา ซึ่งนักแสวงโชคเหล่านั้นส่วนมากจะใช้วิธีการร่อนหาพลอย โดยวิธีการจะทำการขุดแร่ขึ้นมาจากดินและนำมาร่อนหาพลอยในแหล่งน้ำ ด้วยความอุดมสมบูรณ์ของทรัพยากรทำให้พบพลอยได้ง่ายในช่วงเวลานั้น อีกทั้งความงดงามในสีสันจึงทำให้เป็นที่ต้องการของตลาดมากยิ่งขึ้น และเหตุผลนี้เองเหล่านักแสวงโชคจึงหลั่งไหลเข้ามายังตำบลบ่อพลอยแห่งนี้ จึงได้เกิดการทำสัมปทานเหมืองและมีการใช้เครื่องจักรในการทำเหมืองโดยมีการใช้เครื่องสูบน้ำฉีดพ่นให้ถล่มหรือใช้รถตักดินมากองไว้แล้วใช้เครื่องสูบน้ำฉีดให้ดินกับพลอยไหลไปตามทางน้ำผ่านเครื่องดูดตามรางน้ำที่กำหนด โดยทั้งหมดจะผ่านเครื่องร่อนแร่แบบแยกแร่ ระหว่างที่แร่ไหลผ่านตัวแย็กจะมีจังหวะดูดพลอยมีน้ำหนักมากกว่าดินจะจมลงในร่องของตัวแย็กส่วนหิน ดินและทรายที่มีน้ำหนักเบากว่าพลอยจะไหลไปกับน้ำซึ่งวิธีการนี้ถือเป็นตัวการในการทำให้พลอยลดลงอย่างรวดเร็ว

ยุคที่รุ่งเรืองที่สุดอยู่ในช่วงปี พ.ศ. 2524-2532 โดยในปี 2530 เป็นปีที่เจริญรุ่งเรืองถึงขีดสุด รายได้มากว่า 1,000 ล้านบาทต่อวัน ซึ่งในช่วงเวลานั้นพื้นที่แห่งนี้มีบ้านเรือนร้านค้ามากมาย แต่ผู้ที่อยู่อาศัยส่วนมากเป็นนักแสวงโชคที่มาจากต่างถิ่น หลังจากการทำเหมืองแร่อย่างหนักหน่วงโดยไม่คำนึงถึงทรัพยากรที่มี ถึงแม้จะมีอยู่มากก็ตามแต่ก็ไม่เพียงพอต่อความต้องการทางโลกจึงทำให้สิ่งล้ำค่าเหล่านี้เริ่มลดลง การทำเหมืองเริ่มไม่มีกำไร ความซบเซาและความเงียบเหงาจึงได้เข้ามาเยือนตำบลบ่อพลอยแห่งนี้ นักแสวงโชคทั้งหลายจึงได้ลากลับถิ่นเกิดหลังจากกอบโกยความมั่งคั่งกันมาหลายทศวรรษ พื้นที่แห่งนี้จึงเหลือแต่ความทรงจำ ในที่สุดทั้งหมดหยุดลงตั้งแต่ปี พ.ศ. 2540

ด้วยการตระหนักถึงความสำคัญของตำนานในการทำเหมืองพลอยและความเจริญรุ่งเรืองที่มีเมื่อครั้งอดีตที่จากไปอย่างไม่มีวันกลับมา เหล่าคนในชุมช

ที่ยังคิดถึงคืนวันเหล่านั้นและยังต้องการสืบทอดเรื่องราวที่น่าประทับใจนี้ไว้ให้ลูกหลานรุ่นหลังได้รับรู้ จึงเกิดเป็น “พิพิธภัณฑ์เมืองอัญมณี” ขึ้นมา นับเป็นสถานที่ท่องเที่ยวแห่งใหม่ของอำเภอบ่อไร่ จังหวัดตราด ที่มีความน่าสนใจอย่างมาก ในการมารับรู้เรื่องราวความรุ่งเรืองเมื่อครั้งอดีตของความอุดมสมบูรณ์ของแร่พลอยสิ่งมีค่าอันสวยงามที่จากไปแล้ว

พิพิธภัณฑ์เมืองอัญมณี เป็นอาคารแสดงหุ่นไฟเบอร์กลาส ย้อนประวัติ ความเป็นมาของอำเภอบ่อไร่ ที่เป็นแหล่งพลอยแดงที่ใหญ่ที่สุดในอดีตเมื่อกว่า 100 ปีที่ผ่านมาภายในได้จัดแสดงหุ่นขี้ผึ้งจำลองและเหตุการณ์จำลองภูมิประเทศพร้อมจัดระบบ แสง สี แสง ประกอบด้วย จำนวน 7 ห้อง

เมื่อก้าวออกจากห้องแสดงที่ 7 จะพบกับห้องโถงที่แสดงถึงพลอยสีขาวก้อนใหญ่ และประดับด้วยรูปภาพการทำเหมืองพลอย และมีจุดขายเครื่องประดับพลอย เพื่อให้ผู้ที่มาเที่ยวชม ได้ซื้อกลับไปเป็นที่ระลึก

พิพิธภัณฑ์เมืองอัญมณี ตำนานพลอยงามเมื่อครั้งอดีต เป็นแหล่งเรียนรู้และสถานที่ท่องเที่ยว ที่ผู้มาเยือนจะพลาดไม่ได้ที่จะเยี่ยมชมและได้เรียนรู้ถึงการทำพลอยและความรุ่งเรืองในอดีตของอำเภอบ่อไร่ ว่ามีพลอยแดงค่าล้ำ น้ำดีที่หนึ่งไม่แพ้ที่ใดในโลก