ประเพณียี่เป็ง

หากถามถึง ประเพณียี่เป็ง หนี่งเดียวแห่งภาคตะวันออก คงหนีไม่พ้น ชุมชนบ้านใหม่พัฒนา ตำบลบ่อพลอย อำเภอบ่อไร่ จังหวัด เพราะที่นี้ เป็นชุมชนคนเหนือ ที่อพยบย้ายถิ่นฐานมาสร้างหลักปักฐานและ ได้สืบสานประเพณีติดต่อกันมานาน มีการจัดขึ้นทุกปี และเป็นที่เดียวในจังหวัดตราด ที่มีอยู่ในพื้นที่อำเภอบ่อไร่

ประเพณี ยี่เป็ง เป็นประเพณีลอยกระทงตามประเพณีล้านนาที่จัดขึ้นในวันเพ็ญเดือน 2 ของล้านนา คำว่า ยี่ แปลว่า สอง และคำว่า เป็ง แปลว่า เพ็ญ หรือ พระจันทร์เต็มดวง ซึ่งชาวไทยในภารเหนือจะนับเดือนทางจันทรคติเร็วกว่าไทยภาคกลาง 2 เดือน ประเพณี ยี่เป็งจะเริ่มตั้งแต่วันขึ้น 13 ค่ำ ซึ่งถือว่าเป็น วันดา หรือวันจ่าย การจัดประเพณียี่เป็งของชาวเหนือ มีมานานรุ่นสู่รุ่น นำวิถีชีวิตประเพณีชาวเหนือสื่อเป็นสัญลักษณ์ โดยช่วงกลางวันจะมีการประดิษฐ์โคมไฟเป็นรูปต่างๆและสีสันแตกต่างกันไป ก่อนนำมาแขวนไว้หน้าบ้าน ช่วงเย็นจะมีการปล่อยโคมลอยขนาดใหญ่ เพื่อบูชาพระเกตุแก้วจุฬามณีบนสรวงสวรรค์ชั้นดาวดึงส์ ซึ่งถือเป็นประเพณีของชาวล้านนา โคมไฟหลากสีจะมีการแขวนไว้หน้าบ้านเป็นพุทธบูชาลอยกระทง

ชุมชนบ้านใหม่พัฒนา เป็นชุมชนคนแม่สอด ที่มาพักอาศัยทำพลอยเมื่อในอดีตนานกว่า 40 ปีที่ผ่านมา และสร้างหลักปักฐานอยู่ในชุมชนบ้านใหม่พัฒนา โดยชาวแม่สอดได้ร่วมกันสืบสานประเพณียี่เป็งติดต่อกันมานาน เป็นการจัดงานสืบสานวัฒนธรรมประเพณีของชาวเหนือ ดำรงเอกลักษณ์ของประเพณียี่เป็ง เพื่อสืบสานให้อยู่คู่กับชุมชนบ้านใหม่พัฒนาต่อไป ชาวบ้านจะช่วยกันผลิตมาล่วงหน้า 3 เดือน โดยนำไปประดับตกแต่งสวยงาม สว่างไหวทุกบ้านเรือนและตามถนนหนทาง

เมื่อถึงเทศกาลลอยกระทง ชาวเหนือที่อาศัยอยู่หมู่บ้านแห่งนี้ จะร่วมกันสืบสานวัฒนธรรมประเพณีของชาวล้านนา ด้วยการจัดประเพณีเดือนยี่เป็ง ติดโคมไฟสีสันและลวดลายต่างๆ ตามความเชื่อไว้สองข้างถนนรอบหมู่บ้าน เป็นการสื่อถึงดินแดนล้านนาพลัดถิ่น แสงสีแห่งรัตติกาลสองข้างทางสร้างความตื่นตาตื่นใจให้กับนักท่องเที่ยวที่เดินทางมาเที่ยวงานลอยกระทงในพื้นที่อำเภอบ่อไร่

นักท่องเที่ยวพากันเดินทางมาเที่ยวชมความสวยงามของโคมยี่เป็ง และรับประทานอาหารชาวเหนือซึ่งมีอยู่หลายอย่าง อาทิ แกงฮังเล อ่อง น้ำพริกอ่อง ลาบ เป็นต้น โดยชาวบ้านจัดจำหน่ายอาหารชาวเหนือแบบขันโตก ให้ชาวบ้านและนักท่องเที่ยวได้ร่วมรับประทานอาหารชาวเหนือกันอย่างคึกคัก นอกจากนี้ยังมีผลิตภัณฑ์ชาวเหนือจำหน่ายให้นักท่องเที่ยวด้วย อาทิ ผ้าทอ ผ้าไหม เสื้อผ้าสไตล์ชาวเหนือ สร้าง ความเข้มแข็งทางวัฒนธรรม เพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยว และกระตุ้นเศรษฐกิจให้ชุมชน