ข้าวซ้อมมือ
"ความเป็นมา" กลุ่มวิสาหกิจชุมชนข้าวซ้อมมือทาแม่ลอบ เริ่มจากการรวมกลุ่มแม่บ้านเกษตรกร โดยการส่งเสริมของสำนักงานเกษตรอำเภอแม่ทา ตั้งแต่ปี พ.ศ.2542 โดยการนำภูมิปัญญาแบบดั้งเดิมของชุมชนมาพัฒนาต่อยอดในการทำข้าวซ้อมมือ เพื่อผลิตและจำหน่ายในชุมชน โดยรับซื้อผลผลิตจากเกษตรกรในชุมชนมาแปรรูปเพื่อเพิ่มมูลค่าให้แก่ผลผลิตข้าวของเกษตรกรในพื้นที่ มีการแบ่งเวรสมาชิกกลุ่ม มาทำการผลผลิตร่วมกัน เกิดกิจกรรมร่วมกัน ในการสร้างอาชีพ และรายได้ให้แก่สมาชิกในชุมชน
"ความเป็นมา" กลุ่มวิสาหกิจชุมชนข้าวซ้อมมือทาแม่ลอบ เริ่มจากการรวมกลุ่มแม่บ้านเกษตรกร โดยการส่งเสริมของสำนักงานเกษตรอำเภอแม่ทา ตั้งแต่ปี พ.ศ.2542 โดยการนำภูมิปัญญาแบบดั้งเดิมของชุมชนมาพัฒนาต่อยอดในการทำข้าวซ้อมมือ เพื่อผลิตและจำหน่ายในชุมชน โดยรับซื้อผลผลิตจากเกษตรกรในชุมชนมาแปรรูปเพื่อเพิ่มมูลค่าให้แก่ผลผลิตข้าวของเกษตรกรในพื้นที่ มีการแบ่งเวรสมาชิกกลุ่ม มาทำการผลผลิตร่วมกัน เกิดกิจกรรมร่วมกัน ในการสร้างอาชีพ และรายได้ให้แก่สมาชิกในชุมชน
"ข้าวซ้อมมือ" คือ ข้าวที่ผ่านการกะเทาะเอาเปลือกออกด้วยครกกระเดื่องแบบโบราณ (ครกมอง) หรือสากไม้ตำในครก แล้วใช้กระด้งในการร่อนแกลบออก ซึ่งปัจจุบันมีเพียงชาวชนบทที่ตำข้าวเพื่อรับประทานกันในครอบครัว มีประโยชน์ต่อร่างกายมา เมล็ดข้าวมีสีน้ำตาล อุดมด้วยเส้นใยอาหารและคุณค่าทางโภชนาการมากกว่าข้าวขาว ซึ่งในสมัยก่อน ชาวบ้านนิยมตำรับประทานกันเอง จึงเรียกกันว่า "ข้าวซ้อมมือ" นั่นเอง
"ข้าวซ้อมมือ" คือ ข้าวที่ผ่านการกะเทาะเอาเปลือกออกด้วยครกกระเดื่องแบบโบราณ (ครกมอง) หรือสากไม้ตำในครก แล้วใช้กระด้งในการร่อนแกลบออก ซึ่งปัจจุบันมีเพียงชาวชนบทที่ตำข้าวเพื่อรับประทานกันในครอบครัว มีประโยชน์ต่อร่างกายมา เมล็ดข้าวมีสีน้ำตาล อุดมด้วยเส้นใยอาหารและคุณค่าทางโภชนาการมากกว่าข้าวขาว ซึ่งในสมัยก่อน ชาวบ้านนิยมตำรับประทานกันเอง จึงเรียกกันว่า "ข้าวซ้อมมือ" นั่นเอง
"กระบวนการผลิตข้าวปลอดภัย" กลุ่มวิสาหกิจชุมชนข้าวซ้อมมือทาแม่ลอบ ได้มุ่งเน้นการผลิตข้าวของสมาชิกให้ได้คุณภาพมาตรฐานการผลิตที่ปลอดภัยต่อผู้บริโภค ใส่ใจในทุกขั้นตอนการผลิต ตั้งแต่การเตรียมดิน การดูแลรักษา การเก็บเกี่ยว และการแปรรูป ภายใต้มาตรฐานการผลิตข้าว GAP
"กระบวนการผลิตข้าวปลอดภัย" กลุ่มวิสาหกิจชุมชนข้าวซ้อมมือทาแม่ลอบ ได้มุ่งเน้นการผลิตข้าวของสมาชิกให้ได้คุณภาพมาตรฐานการผลิตที่ปลอดภัยต่อผู้บริโภค ใส่ใจในทุกขั้นตอนการผลิต ตั้งแต่การเตรียมดิน การดูแลรักษา การเก็บเกี่ยว และการแปรรูป ภายใต้มาตรฐานการผลิตข้าว GAP
"การผลิตข้าวตามมาตรฐาน GAP" คือ การปฏิบัติเพื่อป้องกัน หรือ ลดความเสี่ยงของอันตรายที่เกิดขึ้นระหว่างการเพาะปลูก การเก็บเกี่ยว และการจัดการหลังการเก็บเกี่ยว เพื่อให้ได้ผลิตผลที่มีคุณภาพ ปลอดภัย และเหมาะสมต่อการบริโภค โดยคำนึงถึง 4 ประเด็นหลัก
"การผลิตข้าวตามมาตรฐาน GAP" คือ การปฏิบัติเพื่อป้องกัน หรือ ลดความเสี่ยงของอันตรายที่เกิดขึ้นระหว่างการเพาะปลูก การเก็บเกี่ยว และการจัดการหลังการเก็บเกี่ยว เพื่อให้ได้ผลิตผลที่มีคุณภาพ ปลอดภัย และเหมาะสมต่อการบริโภค โดยคำนึงถึง 4 ประเด็นหลัก
- คุณภาพผลิตผล
- คุณภาพผลิตผล
- ความปลอดภัย "อาหาร"
- ความปลอดภัย "อาหาร"
- สุขภาพ ความปลอดภัย และสวัสดิภาพ ผู้ปฏิบัติงาน
- สุขภาพ ความปลอดภัย และสวัสดิภาพ ผู้ปฏิบัติงาน
- สิ่งแวดล้อม
- สิ่งแวดล้อม
โดยมีเกณฑ์กำหนดเพื่อควบคุมการผลิต ดังนี้
โดยมีเกณฑ์กำหนดเพื่อควบคุมการผลิต ดังนี้
1. แหล่งน้ำ
1. แหล่งน้ำ
น้ำที่ใช้ปลูกต้องได้จากแหล่งที่ไม่มีสภาพแวดล้อม ซึ่งก่อให้เกิดการปนเปื้อนวัตถุอันตราย
น้ำที่ใช้ปลูกต้องได้จากแหล่งที่ไม่มีสภาพแวดล้อม ซึ่งก่อให้เกิดการปนเปื้อนวัตถุอันตราย
2. พื้นที่ปลูก
2. พื้นที่ปลูก
ต้องเป็นพื้นที่ที่ไม่มีวัตถุอันตรายที่จะทำให้เกิดการตกค้างหรือปนเปื้อนในข้าว
ต้องเป็นพื้นที่ที่ไม่มีวัตถุอันตรายที่จะทำให้เกิดการตกค้างหรือปนเปื้อนในข้าว
3. การใช้วัตถุอันตรายทางการเกษตร
3. การใช้วัตถุอันตรายทางการเกษตร
ให้ใช้ตามคำแนะนำในฉลากที่ขึ้นทะเบียนอย่างถูกต้อง ห้ามใช้วัตถุอันตรายที่ระบุในทะเบียนวัตถุอันตรายทางการเกษตรที่ห้ามใช้
ให้ใช้ตามคำแนะนำในฉลากที่ขึ้นทะเบียนอย่างถูกต้อง ห้ามใช้วัตถุอันตรายที่ระบุในทะเบียนวัตถุอันตรายทางการเกษตรที่ห้ามใช้
4. การจัดการคุณภาพในกระบวนการผลิตก่อนการเก็บเกี่ยว
4. การจัดการคุณภาพในกระบวนการผลิตก่อนการเก็บเกี่ยว
ข้าวเปลือกที่เก็บเกี่ยวและนวดแล้ว มีข้าวพันธุ์อื่นปนได้ไม่เกิน 5% และมีข้าวเมล็ดแดงปนได้ไม่เกิน 2% การเลือกเมล็กพันธุ์ที่มีคุณภาพตรงตามพันธุ์ และมาจากแหล่งผลิตเมล็ดพันธุ์ที่เชื่อถือได้ มีการป้องกันกำจัดศัตรูพืชและข้าววัชพืชอย่างมีประสิทธิภาพ ด้วยวิธีการที่เหมาะสมตามคำแนะนำ
ข้าวเปลือกที่เก็บเกี่ยวและนวดแล้ว มีข้าวพันธุ์อื่นปนได้ไม่เกิน 5% และมีข้าวเมล็ดแดงปนได้ไม่เกิน 2% การเลือกเมล็กพันธุ์ที่มีคุณภาพตรงตามพันธุ์ และมาจากแหล่งผลิตเมล็ดพันธุ์ที่เชื่อถือได้ มีการป้องกันกำจัดศัตรูพืชและข้าววัชพืชอย่างมีประสิทธิภาพ ด้วยวิธีการที่เหมาะสมตามคำแนะนำ
5. การเก็บเกี่ยวและการปฏิบัติหลังการเก็บเกี่ยว
5. การเก็บเกี่ยวและการปฏิบัติหลังการเก็บเกี่ยว
อุปกรณ์ เครื่องมือ และภาชนะบรรจุที่ใช้ รวมถึงวิธีการเก็บเกี่ยว ต้องไม่ก่อให้เกิดผลกระทบต่อคุณภาพของผลิตผล และไม่ทำให้เกิดการปนของข้าวพันธุ์อื่น
อุปกรณ์ เครื่องมือ และภาชนะบรรจุที่ใช้ รวมถึงวิธีการเก็บเกี่ยว ต้องไม่ก่อให้เกิดผลกระทบต่อคุณภาพของผลิตผล และไม่ทำให้เกิดการปนของข้าวพันธุ์อื่น
6. การขนย้าย การเก็บรักษา และการรวบรวมข้าวเปลือก
6. การขนย้าย การเก็บรักษา และการรวบรวมข้าวเปลือก
อุปกรณ์ ภาชนะบรรจุ และพาหนะที่ใช้ในการขนย้าย และการเก็บรักษา ต้องสะอาด สามารถป้องกันผลกระทบต่อคุณภาพของข้าวเปลือก และป้องกันการปนเปื้อนจากอันตรายและสิ่งแปลกปลอมที่มีผลต่อความปลอดภัยในการบริโภค รวมทั้งไม่ทำให้เกิดการปนของข้าวพันธุ์อื่น
อุปกรณ์ ภาชนะบรรจุ และพาหนะที่ใช้ในการขนย้าย และการเก็บรักษา ต้องสะอาด สามารถป้องกันผลกระทบต่อคุณภาพของข้าวเปลือก และป้องกันการปนเปื้อนจากอันตรายและสิ่งแปลกปลอมที่มีผลต่อความปลอดภัยในการบริโภค รวมทั้งไม่ทำให้เกิดการปนของข้าวพันธุ์อื่น
7. การบันทึกข้อมูล
7. การบันทึกข้อมูล
ต้องมีการบันทึกข้อมูลเพื่อให้สามารถตราจประเมิน และตามสอบได้
ต้องมีการบันทึกข้อมูลเพื่อให้สามารถตราจประเมิน และตามสอบได้
ผลิตภัณฑ์ของกลุ่ม / ราคา
ผลิตภัณฑ์ของกลุ่ม / ราคา
- ข้าวเหนียวดำซ้อมมือ ถุงละ 1 กก. ราคา 60 บาท
- ข้าวเหนียวดำซ้อมมือ ถุงละ 1 กก. ราคา 60 บาท
- ข้าวกล้องหอมนิลเจ้า ถุงละ 1 กก. ราคา 65 บาท
- ข้าวกล้องหอมนิลเจ้า ถุงละ 1 กก. ราคา 65 บาท
- ข้าวกล้องหอมมะลิ 105 ถุงละ 1 กก. ราคา 60 บาท
- ข้าวกล้องหอมมะลิ 105 ถุงละ 1 กก. ราคา 60 บาท
ผู้เรียบเรียงและรวบรวมข้อมูล : นายนรินทร์ ศิลปเสริฐ ครู กศน.ตำบลทาแม่ลอบ
ผู้เรียบเรียงและรวบรวมข้อมูล : นายนรินทร์ ศิลปเสริฐ ครู กศน.ตำบลทาแม่ลอบ
