หลวงปู่ประเสริฐ สิริคุตโต วัดป่าเวฬุวันอรัญญวาสี บ้านกุดกะเสียน ต.เขื่องใน อเขื่องใน จ.อุบลราชธานี ท่านเป็นลูกศิษย์ของหลวงปู่ผาง จิตตคุตโต และยังเป็นหลานแท้ๆสืบเชื้อสายโลหิตตระกูลครองยุติ ของหลวงปู่ผาง จิตตคุตโตอีกด้วย หลวงปู่ประเสริฐ ท่านเป็นพระที่ปฏิบัติดีปฏิบัติชอบ มีเมตากรุณาเป็นเลิศ มีปฏิปทาจริยวัตรที่งดงามน่าเลื่อมใส เป็นที่เคารพศรัทธาของชาวบ้านกุดกะเสียน และหมู่บ้านใกล้เคียง

หลวงปู่ประเสริฐ สิริคุตโต มีนามเดิมว่า ประเสริฐ ครองยุติ เกิดในตระกูลลูกชาวนา เมื่อวันศุกร์ ที่ ๙ พฤศจิกายน ๒๔๙๙ ตรงกับ วันขึ้น ๗ ค่ำ เดือน ๑๒ ปีวอก ที่บ้านกุดกะเสียน ต. เขื่องใน อ.เขื่องใน จ.อุบลราชธานี บิดาชื่อ คุณพ่อพา ครองยุติ มารดาชื่อ คุณแม่มี ครองยุติ มีพี่น้องร่วมกัน ๑๒ คน หลวงปู่เป็นคนที่ ๙

ในวัยเด็ก ท่านเป็นคนขยันทำงานช่วยบิดามารดา ทำเกษตรกรรม ท่านอยู่แต่ทุ่งนาจนชาวบ้านไม่คุ้นหน้า นอกจากการทำนาแล้ว ก็ปลูกผัก เลี้ยงสัตว์ ตามสภาพท้องถิ่นในสมัยนั้น

ด้านการศึกษา ท่านจบชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔ จากโรงเรียนบ้านกุดกะเสียน อ.เขื่องใน จ.อุบลราชธานี หลวงปู่เป็นผู้ที่มีความจำดีอ่านคล่องเขียนคล่อง เป็นที่รักของเพื่อนฝูง หลวงปู่มีอุปนิสัยมีความเมตากรุณา มีความขยันอดทน มีปัญญาเฉลียวฉลาด ถือความสัตย์ ชอบทำประโยชน์ให้แก่ส่วนรวม

ท่านได้บรรพชาอุปสมบทเป็นพระภิกษุในคณะสงฆ์ฝ่ายมหานิกาย ในปี พ.ศ.๒๕๒๐ ณ วัดเขื่องกลาง บ้านเขื่องใน อำเภอเขื่องใน จังหวัดอุบลราชธานี โดย พระครูสาธุกิจจาทร ( คำมี ) เป็นพระอุปัชฌาย์ พระครูพินิจศิลคุณ ( แสวง ) เป็นพระกรรมวาจาจารย์ และได้ศึกษาพระธรรมวินัยเป็นเวลา ๑ปี จนมีความรู้พอสมควร

ต่อมาในปี พ.ศ.๒๕๒๑ หลวงปู่ผาง จิตตคุตโต วัดอุดมคงคาคีรีเขต อ.มัญจาคีรี จ.ขอนแก่น ได้มาตามหลวงปู่ประเสริฐถึงที่บ้านกุดกะเสียน เพื่อให้ไปบวชเป็นพระภิกษุฝ่ายธรรมยุต เข้านาคที่วัดอุดมคงคาคีรีเขต โดยหลวงปู่ผาง จิตตคุตโตเขียนจดหมายฝากตัวมอบให้ หลวงปู่ประเสริฐจึงได้เดินเท้าข้ามภูผาแดงไปตามลำพัง จนถึงวัดศรีแก้งคร้อ อ.แก้งคร้อ จ.ชัยภูมิ และได้ญัตติเป็นพระภิกษุฝ่ายธรรมยุติกนิกาย เมื่อวันที่ ๒๒ เมษายน พ.ศ.๒๕๒๑ เวลา ๑๓.๓๐ นาที ณ วัดศรีแก้งคร้อ ตำบลช่องสามหมอ อำเภอแก้งคร้อ จังหวัดชัยภูมิ โดยมี พระปิยทัสสี ( อำนวย กิตฺติสทฺโท ) เจ้าคณะจังหวัดชัยภูมิ เป็นพระอุปัชฌาย์

พรรษาที่ ๑ ถึง พรรษาที่ ๕ (พ.ศ. ๒๕๒๑- ๒๕๒๕) ท่านได้จำพรรษาที่วัดอุดมคงคาคีรีเขต อ.มัญจาคีรี จ.ขอนแก่น ได้ศึกษาพระธรรมวินัย พระธรรมกรรมฐานวิปัสสนาวิชาความรู้ต่างๆ กับหลวงปู่ผาง จิตตคุตโต และได้อยู่อุปัฏฐากหลวงปู่ผาง ที่วัดอุดมคงคาคีรีเขต แล้วออกเดินทางธุดงค์ไปทางรอยต่อประเทศพม่า ท่านได้ออกเดินธุดงค์อยู่หลายปี และเดินทางมาพักที่วัดเขาตาเงาะอุดมพร กับหลวงปู่จื่อ พันธมุตโต ผู้เป็นศิษย์ผู้พี่ของหลวงปู่ประเสริฐ แล้วจึงออกเดินทางธุดงค์ ไปกราบศึกษาพระธรรมกรรมฐานวิปัสสนาวิชาต่างๆ กับหลวงปู่แหวน สุจิณโณ วัดดอยแม่ปั๋ง อ.พร้าว จ.เชียงใหม่ , หลวงปู่สิม พุทธาจาโร วัดถ้ำผาปล่อง อ.เชียงดาว จ.เชียงใหม่ , พระอาจารย์บุญจันทร์ จันทวโร วัดถ้ำผาผึ้ง อ.ไชยปราการ จ.เชียงใหม่ แล้วเดินทางธุดงค์กลับมาจำพรรษาที่วัดอุดมคงคาคีรีเขต อ.มัญจาคีรี จ.ขอนแก่น

หลวงปู่ผาง จิตตคุตโต ได้พาหลวงปู่ประเสริฐ สิริคุตโต ไปกราบพ่อแม่ครูอาจารย์กรรมฐานหลายๆรูป เช่น หลวงปู่ขาว อนาลโย วัดถ้ำกลองเพล อ.เมือง จ.หนองบัวลำภู , หลวงปู่เทสก์ เทสรังสี วัดหินหมากเป้ง อ.ศรีเชียงใหม่ จ.หนองคาย , หลวงปู่คำดี ปภาโส วัดถ้ำผาปู่ อ.เมือง จ.เลย และพ่อแม่ครูอาจารย์สายหลวงปู่มั่น ภูริทัตโตอีกหลายรูป แล้วเดินทางกลับมาจำพรรษาอยู่ที่วัดอุดมคงคาคีรีเขต คอยอุปัฏฐาก หลวงปู่ผาง จิตฺตคุตฺโต จนท่านมรณะภาพ

การศึกษาด้านปริยัติธรรม ท่านสอบได้นักธรรมเอก และเมื่อวันที่ ๕ ธันวาคม ๒๕๔๑ ท่านได้รับแต่งตั้งเป็น พระครูโสภณธรรมคุณาภรณ์ (ประเสริฐ สิริคุตโต)

หลวงปู่ประเสริฐ สิริคุตฺโต ยังเป็นศิษย์ผู้น้องของหลวงปู่จื่อ พันธมุตโต และ หลวงปู่นงค์ ปคุโณ อีกด้วย ก่อนที่หลวงปู่ผาง จิตฺตคุตฺโต จะมรณะภาพ ท่านได้มอบ “ บาตรครอง " ของท่านให้กับหลวงปู่ประเสริฐ สิริคุตโต ได้เก็บไว้ใช้จนกระทั่งถึงปัจจุบัน

ปัจจุบันหลวงปู่ประเสริฐ สิริคุตฺโต จำพรรษาอยู่ที่วัดป่าเวฬุวันอรัญญวาสี บ้านกุดกะเสียน ต.เขื่องใน อเขื่องใน จ.อุบลราชธานี

ภาพโดย : Facebook ข้าวก้นบาตร

เรียบเรียงโดย : Facebook ชุมนุมพุทธธรรมกรรมฐาน คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏ อุบลราชธานี