วัดอินทขิล

วัดอินทขิล ตั้งอยู่เลขที่ 458 บ้านป่าซาง ตำบลป่าซาง อำเภอป่าซาง จังหวัดลำพูนสังกัดคณะสงฆ์มหานิกาย มีเนื้อที่ 3 ไร่ 22 ตารางวา เสนาสนะประกอบด้วย วิหาร อุโบสถ ศาลาการเปรียญ กุฏิสงฆ์ ปูชนียวัตถุมี เสาอินทขิล เป็นเสาหลักเมืองเก่าแก่ของเวียงป่าซาง และพระเจดีย์ สร้างเมื่อปี พ.ศ. 2495

วัดอินทขิล  สร้างขึ้นเมื่อวันอังคารที่ ๑๓ พฤษภาคม พ.ศ.๒๓๓๗ ตรงกับเดือน ๘ เหนือ ขึ้น ๑๕ ค่ำ (เดือน ๖) ปีขาล จุลศักราช ๑๑๕๖ ร.ศ.๑๓ ได้เวลาอันเป็นอุดมมงคลฤกษ์ เวลา ๐๗.๐๐น. ได้ฤกษ์ที่ ๔ ภูมิปาโล แห่งฤกษ์

โดยปฐมมูลศรัทธา พระเป็นเจ้าธัมมลังก๋ามหาอุปราชหอหน้า (บุญมา) ผู้ที่มีจิตศรัทธาอันแรงกล้า เลื่อมใสในพระรัตนตรัย ได้สร้างวัดอินทขิลถวายไว้ในบวรพุทธศาสนา เป็นปูชนียสถาน เป็นที่ทำบุญทำทาน รักษาศีล เป็นที่กราบไหว้เคารพสักการะบูชา แก่สมณะพราหมณ์ เทวดา และสาธุชนทั้งหลายทั่วไป

สัญลักษณ์ของวัดอินทขิลนี้มีเสาอินทขิล ซึ่งเป็นหลักเมืองของเวียงป่าซาง ตั้งแต่พระยากาวีละเจ้าสร้างเวียงป่าซาง ก็รวมฝั่งแม่น้ำทั้งสองฟาก ฟากทางตะวันออกเรียกว่า ป่าซางน้อย ฟากทางตะวันตกเรียกว่า ป่าช้างหลวง

เสาหลักเมืองกลางใจเมืองป่าซาง ตั้งอยู่ภายในบริเวณวัดอินทขิล เมื่อสร้างวัดเรียบร้อยแล้ว ให้นามชื่อวัดว่า วัดอินทขิล ตามเสาหลักเมืองเวียงป่าซาง วัดอินทขิลแปลได้ความว่า เขื่อนเมือง , หลักเมือง หรือ เสาที่พระอินทร์ประทานให้ ตั้งแต่นั้นมาจนถึงปัจจุบันนี้ วัดอินทขิลตั้งอยู่หมู่ที่ ๑ ตำบลป่าซาง อำเภอป่าซาง จังหวัดลำพูน

เสาอินทขิลทุกวันนี้ ประดิษฐานอยู่ ณ วิหารเปลือยไม้สักทรงล้านนาประดับด้วยไม้แกะสลักปิดทองคำเปลว และได้สร้างอนุสาวรีย์เป็นปูชนียบุคคลไว้สองพระรูปคือ

1 พระรูปของสมเด็จพระนราธบดีพระเจ้ากาวีละ พระองค์ได้สร้างเวียงเวฬุคามป่าซาง

2 พระรูปของพระเป็นเจ้าธัมมลังก๋ามหาอุปราชหอหน้า (บุญมา) พระองค์ได้สร้างวัดอินทขิล

เมื่อพระมหาอุปราชเจ้าบุญมาสร้างวัดอินทขิลเสร็จเรียบร้อยแล้วก็มีเจ้าอาวาสสืบกันมารวม ๖ รูป คือ

รูปที่ ๑ ครูบาอนันต์ อนนฺโท

รูปที่ ๒ ครูบาจันทร์ จนฺทรํสี

รูปที่ ๓ ครูบาอินทวงศ์ อินฺทวํโส

รูปที่ ๔ พระครูรัตนปัญญาคุณ (แก้ว อินทขีโล)

รูปที่ ๕ รักษาการแทนเจ้าอาวาส พระกองแก้ว กัลยาโณ พ.ศ. ๒๕๓๕- ๒๕๓๖

รูปที่ ๖ พระครูสุตคุณวัฒน์ ( นิคม วิญฺญาวโร ) พ.ศ. ๒๕๓๖-ปัจจุบัน 

สัญลักษณ์ของวัดอินทขิลนี้มีเสาอินทขิล ซึ่งเป็นหลักเมืองของเวียงป่าซาง ตั้งแต่พระยากาวีละเจ้าสร้างเวียงป่าซาง ก็รวมฝั่งแม่น้ำทั้งสองฟาก ฟากทางตะวันออกเรียกว่า ป่าซางน้อย ฟากทางตะวันตกเรียกว่า ป่าช้างหลวง

เสาหลักเมืองกลางใจเมืองป่าซาง ตั้งอยู่ภายในบริเวณวัดอินทขิล เมื่อสร้างวัดเรียบร้อยแล้ว ให้นามชื่อวัดว่า วัดอินทขิล ตามเสาหลักเมืองเวียงป่าซาง วัดอินทขิลแปลได้ความว่า เขื่อนเมือง , หลักเมือง หรือ เสาที่พระอินทร์ประทานให้ ตั้งแต่นั้นมาจนถึงปัจจุบันนี้

พระเจดีย์ภายในวัดอินทขิล สวยงามมากค่ะ รูปทรงคล้ายสุวรรณจังโกฏิเจดีย์ หรือปทุมวดีเจดีย์ ซึ่งเป็นของเก่าย้อนยุคไปในสมัย

หริภุญชัยเลยทีเดียว 

เสาอินทขิล  ประดิษฐานอยู่ ณ วิหารเปลือยไม้สักทรงล้านนาประดับด้วยไม้แกะสลักปิดทองคำเปลว และได้สร้างอนุสาวรีย์เป็นปูชนียบุคคลไว้สองพระรูปคือ

1 พระรูปของสมเด็จพระนราธบดีพระเจ้ากาวีละ พระองค์ได้สร้างเวียงเวฬุคามป่าซาง

2 พระรูปของพระเป็นเจ้าธัมมลังก๋ามหาอุปราชหอหน้า (บุญมา) พระองค์ได้สร้างวัดอินทขิล

          ประเพณีที่สำคัญ คือประเพณีใส่ขันดอกไม้บูชาเสาอินทขิล เสาหลักเมืองป่าซางเป็นประเพณีท้องถิ่นที่สืบทอดกันมา ตามตำนานกล่าวว่า เสาอินทขิลเดิมเป็นไม้ราชพฤกษ์และได้เปลี่ยนเป็นเสาปูนปั้นในสมัยพระเจ้ากาวิละ ราวปี พ.ศ.๒๓๒๕ ประดิษฐานไว้ ณ วัดอินทขิลกลางเวียงเวฬุคามป่าซาง โดยเชื่อว่า เสาอินทขิลเป็นที่รวมดวงวิญญาณของบรรพบุรุษที่สร้างเมืองเวฬุคามป่าซาง ดังนั้น เพื่อเป็นการแสดงออกถึงความกตัญญูกตเวทิตาต่อบรรพชนและนำมาซึ่งความมั่นคง มั่งคั่ง ข้าวปลาอาหารอุดมสมบูรณ์และความเป็นสิริมงคลแก่ชาวเมืองป่าซาง จึงจัดให้มีพิธีใส่ขันดอกบูชาเสาอินทขิลขึ้นต่อเนื่องกันมาเป็นเวลานาน โดยกำหนดจัดขึ้นในวันขึ้น ๑๒ ค่ำ เดือน ๘ เหนือ เรียกว่า "วันเข้าอินทขิล” กิจกรรมของงานประกอบด้วยขบวนแห่เครื่องสักการะบูชาเสาอินทขิลและพิธีบวงสรวงเสาอินทขิล ณ บริเวณถนนวัดอินทขิล ตำบลป่าซาง อำเภอป่าซาง จังหวัดลำพูน