พิพิธภัณฑ์สุสานปูเป็นอาคารเดี่ยว ชั้นเดียว ตัวอาคารสีเหลืองนวลตา หลังคาสีแดงตัดกัน ให้ลักษณะที่โดดเด่น ตั้งอยู่บ้านเนินมณฑา หมู่ที่ 10 ตำบลกระแจะ อำเภอนายายอาม จังหวัดจันทบุรี ประวัติความเป็นมา ชาวบ้านเนินมณฑาได้มีการทำแผนโครงการ พัฒนาด้านแหล่งน้ำ เพื่อเป็นการแก้ไขปัญหาด้าน น้ำอุปโภคและบริโภคจึงได้เสนอโครงการสนับสนุน งบประมาณจากกรมพัฒนาที่ดิน ขุดสระน้ำในพื้นที่ ป่าเสม็ด หมู่ที่ 10 บ้านเนินมณฑา ซึ่งเป็นพื้นที่สาธารณะ ประโยชน์ที่ประชาชนใช้ร่วมกันอยู่

ต่อมาในปี พ.ศ.2539 - พ.ศ.2542 เมื่อได้ดำเนินโครงการขุดสระน้ำในที่ดังกล่าว จึงได้พบซากดึกดำบรรพ์ทางทะเลตามผิวดินที่ถูก ขุดขึ้นมาเมื่อถูกฝนตกชะล้าง ทำให้เห็นเปลือกหอยและปู เป็นหินจำนวนมาก ซึ่งบางส่วนก็มีประชาชนได้นำไปเก็บเป็นของส่วนตัวทางองค์การบริการส่วนตำบลกระแจะจึงได้ดำเนินการห้ามประชาชนมาขุดค้นหาอีกต่อไป เพื่อเป็นการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ และรักษาไว้ให้เยาวชนและประชาชนทั่วไปได้ศึกษาต่อ

ทางองค์การบริหารส่วนตำบลกระแจะได้แจ้งประสาน ไปยังอำเภอนายายอามและจังหวัดจันทบุรี ให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง คือกรมทรัพยากรธรณี มาดำเนินการการตรวจสอบสภาพสถานที่และเก็บตัวอย่างซากสัตว์ดึกดำบรรพ์ทางทะเลดังกล่าว ไปตรวจสอบเพื่อทราบความเก่าแก่ของอายุให้ชัดเจน ซึ่งฝ่ายโบราณชีววิทยา กองธรณีวิทยากรมทรัพยากรธรณีได้มาดำเนินการ เมื่อวันที่ 31 พฤษภาคม พ.ศ.2544 ปัจจุบันซากสัตว์ดึกดำบรรพ์ทางทะเล ได้แก่ ซากปู และซากเปลือกหอย ที่ค้นพบมีอายุประมาณ 5,070 ปี ซึ่งการเกิดซากดึกดำบรรพ์เป็นกระบวนการทางธรรมชาติที่เกิดขึ้นได้ยากยิ่ง เนื่องจากซากของสิ่ง มีชีวิต เมื่อตายไป จะต้องถูกเก็บรักษาไว้ โดยไม่ถูกย่อยสลายภายในระยะเวลาอันสั้น ดังนั้น ซากของมันต้องถูกปกคลุมด้วยเศษหิน ดินตะกอน ลาวาหรือแม้แต่น้ำมันดิน (Tar) อย่างรวดเร็ว ทำให้ซากสิ่งมีชีวิต ถูกเก็บรักษาไว้ใต้ชั้นหินได้เป็นอย่างดี โดยส่วนมาก ซากดึกดำบรรพ์ที่มีสภาพสมบูรณ์ มักเกิดขึ้นบนพื้นที่ ริมฝั่งแม่น้ำ ในท้องทะเลสาบและมหาสมุทร เนื่องจากมีตะกอนขนาดเล็กสะสมอยู่เป็นจำนวนมาก ส่งผล ให้ซากฟอสซิลไม่ถูกทำลายและเก็บรักษาไว้ ในชั้นหินได้เป็นอย่างดี ซึ่งซากสัตว์ดึกดำบรรพ์ทางทะเล ที่ได้ค้นพบดังกล่าวฯ ได้จัดเก็บรวมกับที่ประชาชนนำมาส่งคืน เพื่อทำการเก็บรวบรวมและรักษาไว้ โดยองค์การบริหารส่วนจังหวัดจันทบุรีได้ก่อสร้างพิพิธภัณฑ์สุสานปูแห่งนี้แล้วเสร็จเมื่อ พ.ศ.2551

ตำแหน่งที่ตั้ง หมู่ 10 บ้านเนินมณฑา ตำบลกระแจะ อำเภอนายายอาม จังหวัดจันทบุรี

เวลาเปิด เปิดเสาร์-อาทิตย์ เวลา 08.00 น. - 18.00 น.

ต้องการสอบถามและข้อมูลพิพิธภัณฑ์สุสานปู โทร : 089-2487-068 / 087-2427-068 (ผู้ใหญ่แป๊ะ)

การเดินทาง เดินทางด้วยรถยนต์ส่วนตัวมาทางถนนสุขุมวิทเข้าทางปากทาง หมู่ที่ 2 บ้านยางระหง ประมาณ 6 กิโลเมตร (จะมีป้ายบอกตลอดเส้นทาง) อยู่ห่างจากตัวเมืองจันทบุรี ประมาณ 43 กิโลเมตร ใช้เวลาเดินทางประมาณ 40 นาที