ข้าวแคบไทลื้อ

แค๊บแค๊บ!!! ข้าวแคบ...แนบกั๊บไฟ 

ข้าวแคบ เป็นอาหารว่างชนิดหนึ่ง ที่มีวิธีทำคล้ายข้าวเกรียบปากหม้อ แต่การทำข้าวแคบ เป็นการนำเอาแผ่นแป้งไปตากแดดให้แห้ง ทำให้สุกโดยปิ้งหรือทอด นิยมเก็บไว้รับประทานในงานเทศกาลสำคัญ เช่น ปีใหม่เมือง งานบวชลูกแก้ว งานปอยหลวง ปัจจุบันยังนิยมรับประทานกันอยู่ มีขายทั่วไปในท้องตลาดในภาคเหนือตอนบน

ต้นตำรับข้าวแคบ...

แม่จันสม สายก้อน อายุ 69 ปี อาศัยอยู่เลขที่ 87 บ้านป่าปี้  หมู่ที่ 17 ตำบลบ้านธิ อำเภอบ้านธิ จังหวัดลำพูน เป็นอีกหนึ่งคนในกลุ่มชนชาติพันธุ์ไทลื้อ เป็นผู้มีความรู้ความเชี่ยวชาญในด้านคหกรรมการทำข้าวแคบไทลื้อแบบโบราณโดยได้รับการถ่ายทอดความรู้มาจากบรรพบุรุษใช้วัตถุดิบจากธรรมชาติทั้งหมด

ของกิ๋น ถิ่นเฮา ยามเหงา ยามว่าง...แค๊บแค๊บ!!

“ข้าวแคบ” ที่เป็นอาหารพื้นบ้านของชาวไทลื้อ มีเอกลักษณ์เฉพาะตัวคือ เป็นแผ่นแป้งบาง ๆ ที่ได้จากการบดข้าวเพื่อเอาน้ำแป้ง มาผสมงาดำ และเกลือ ราดแป้งที่ผสมแล้วละเลงบนเตาร้อน ลงบนผ้าสีขาวที่วางบนปากหม้อดินขณะที่มีไอน้ำเดือดเหมือนการทำข้าวเกรียบปากหม้อโดยแผ่นแป้งที่ได้มีลักษณะเป็นวงกลมเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 7-8 นิ้ว เมื่อแผ่นแป้งสุกแล้วนำไปตากแดดจะได้ “ข้าวแคบแห้ง”

แผ่นข้าวแคบนั้นมีรสชาติออกเค็มเค็ม มันมัน แผ่นเล็ก ๆ หากต้องการเพิ่มรสชาติให้กับแผ่นข้าวแคบ สามารถปรุงรสลงไปในน้ำแป้ง ก่อนที่จะทำเป็นแผ่นแป้ง นอกจากนี้การเติมสีสันต่าง ๆ ให้กับแผ่นแป้งก็สามารถทำได้เช่นเดียวกัน

กว่าจะเป็นข้าวแคบ...ของกินเล่น...คงคุณค่า...สู่ราคาที่คุ้มทุน

วิธีการทำแป้งข้าวแคบต้องใช้หม้อดินเผาที่มีเฉพาะส่วนบนไม่มีก้นวางลงบนกระทะใบบัวที่มีขนาดใหญ่กว่าในกระทะหล่อน้ำเอาไว้เหมือนการนึ่ง ส่วนที่ปากหม้อดินขึงผ้าขาวบางที่เจาะรูขนาด   1-2 นิ้ว ไว้สำหรับระบายไอน้ำ เมื่อน้ำเดือดพล่าน ไอน้ำจะพวยพุ่งออกมาตามรูที่เจาะไว้ จึงเริ่มลงมือละเลงน้ำแป้งลงบนผ้าขาวบาง โดยทำเป็นรูปวงกลม อาจจะโรยงาดำเพื่อเพิ่มกลิ่นหอมและตกแต่งให้สวยงาม ไม่ทำให้เกิดหยดน้ำลงบนแผ่นแป้ง ทิ้งไว้ราว  30 วินาที ในขั้นตอนนี้ต้องระวังไม่ให้แผ่นแป้งสุกเกินไป จากนั้นใช้ไม้ไผ่ปลายแหลมแซะแผ่นแป้งที่อยู่บนเตาขึ้นมาก่อนจะตวัดแผ่นแป้งขึ้นไปตากบนตับหญ้าคาที่นำมารอไว้ นำไปตากแดดหรือผึ่งลมให้แห้งสนิท แล้วจึงเก็บเรียงซ้อนเป็นตั้งนำออกไปขายได้

น้ำเปล่าสำหรับละเลง

ข้าวเหนียวท่อนใส่เครื่องบด

ผสมงาดำ ใส่เกลือเล็กน้อย

ละเลงบนเตาร้อนให้สุก

แซะแผ่นสุกวางบนแผ่นคา

ข้าวแคบสุกบนเตาร้อน

วิถีคนหน้าเตา

วางบนแผ่นคาให้เต็ม

นำไปตากแดด ผึ่งแดด

ตากแดดจนกว่าจะแห้ง

เก็บแผ่นข้าวแคบแห้ง

บรรจุสำหรับจำหน่าย

ช่องทางการค้า ราคาคุ้มทุน  การจำหน่าย :
แผ่นแห้งราคา แผ่นละ 50 สตางค์  สำหรับแผ่นผึ่งสุก ราคาเริ่มต้น 6 แผ่น 10 บาท

ข้อมูลเนื้อหา โดย แม่สม สายก้อน
เรียบเรียงเนื้อหา โดย นางวิไลวรรณ อุ๋ยสกุล
ภาพถ่าย/ภาพประกอบ โดย นางวิไลวรรณ อุ๋ยสกุล