ข้าวเกรียบ ภูมิปัญญาสร้างอาชีพ
ข้าวเกรียบ
ข้าวเกรียบ ในแต่ละพื้นที่ล้วนมีลักษณะและเอกลักษณ์เฉพาะ เกิดจากความสามารถของคนในชุมชนที่ปรับตัวและดัดแปลงธรรมชาติแวดล้อมรอบตัว จนเกิดการใช้ประโยชน์อย่างเหมาะสม ความหลากหลายของทรัพยากรธรรมชาติ ความ สามารถในการเข้าถึงวัตถุดิบและทรัพยากรอาหาร ภูมิปัญญาการผลิต ฯลฯ ทั้งหมดเป็นกระบวนการเชื่อมโยงกัน บ่งบอกความความคิดสร้างสรรค์ การประยุกต์และปรับใช้ เป็นประสบการณ์ของชุมชนผ่านการขัดเกลาสั่งสม สืบทอดจากรุ่นสู่รุ่น จนเป็นวัฒนธรรมอาหารท้องถิ่น สะท้อนบ่งบอกถึงการดำ เนินชีวิต บริบทสังคม ภูมิปัญญา ปรากฏให้เห็น เป็นเรื่องราวการกินอยู่ ความเชื่อเรื่องอาหาร พฤติกรรมการบริโภค ตลอดจนสุขภาพของคนในชุมชน
การผสมแป้ง
การหั่น
การทอด
วิธีการทำข้าวเกรียบ
ส่วนผสม
แป้งมัน , แป้งสาลีอเนกประสงค์ , กระเทียม , พริกไทยป่น , เกลือ , น้ำตาลทราย , ผงปรุงรส
วิธีทำ
นำฟักทองมาหั่นเปลือกและส่วนที่เป็นเมล็ดออกให้เรียบร้อย เสร็จแล้ว หั่นให้เป็นชิ้นเล็ก ๆ ใส่หม้อต้ม เติมน้ำเปล่าให้พอท่วมฟักทอง แล้วต้มให้เนื้อฟักทองสุกนิ่มหรือเละเลยยิ่งดี เพื่อให้บดได้ง่าย
เตรียมชามผสม ใส่แป้งมัน แป้งข้าวโพด เกลือ กระเทียมบด พริกไทยป่น คนให้เข้ากัน
พอฟักทองเนื้อนิ่มเละแล้ว ให้นำไปบดจนละเอียด แล้วรีบนำใส่ชามผสม ขณะที่ยังร้อน ใช้ไม้พายคนให้กระจายไปทั่วเนื้อแป้ง พอฟักทองเริ่มคลายร้อน ให้ใช้มือจับคนบี้ให้กระจายทั่วเนื้อแป้งอีกรอบหนึ่ง
ค่อย ๆ เทน้ำร้อนใส่ชามผสมลงไป ห้ามเทรวดเดียวหมด แล้วใช้ไม้พายหรือมือนวดแป้งไปด้วย ทำอย่างนี้ไปเรื่อย ๆ จนกว่าจะได้เนื้อแป้งเนียน สีเหลืองนวลทั่วกันทั้งหมด
เติมน้ำมันพืชเพิ่มลงไป นวดแป้งจนผสมเข้ากันดี วิธีเช็กว่านวดแป้งได้ที่หรือยัง ให้หยิบขึ้นมาปั้นเป็นก้อน ถ้าเป็นก้อนได้ โดยไม่มีเนื้อแป้งแฉะติดมือ แสดงว่าใช้ได้แล้ว
เตรียมซึ้งนึ่ง รองด้วยใบดองฉีกเป็นเส้น ๆ ทาน้ำมันให้ทั่ว เสร็จแล้ว แบ่งแป้งแล้วปั้นเป็นแท่งขนาดตามชอบ แล้ววางเรียงลงในซึ้ง นึ่งบนน้ำเดือด ใช้ไฟแรง เป็นเวลา 40 – 45 นาที
พอครบเวลา ให้พักให้เย็น จากนั้น เก็บใส่ถุงพลาสติกหรือกล่องถนอมอาหาร แช่ทิ้งไว้ในตู้เย็นเป็นเวลา 1 คืน ให้เนื้อแป้งพอเซ็ตตัว พอครบเวลา ให้นำมาสไลด์เป็นแผ่นบาง ๆ แล้ววางเรียงใส่ถาดหรือตะแกรง นำไปผึ่งแดด 1-2 วัน จนกว่าจะแห้งสนิท หรือใครจะใช้วิธีอบในเตาอบก็ได้
ตั้งกระทะ ใส่น้ำมันจนท่วม วอร์มน้ำมันให้ร้อนได้ที่ จนมีฟองฟู่ขึ้นมาเมื่อใช้ตะเกียบจิ้มลงไป แล้วใส่ข้าวเกรียบแผ่นลงไป ทอดจนขึ้นฟู กรอบสวยงามได้ที่แล้ว ให้ตักขึ้น พักให้สะเด็ดน้ำมัน เป็นอันเสร็จ ทั้งนี้ ระหว่างทอด ให้ใช้กระชอนคนข้าวเกรียบเล็กน้อย จะทำให้ข้าวเกรียบบานออกและกรอบทั่วกันทั้งแผ่น
จากการถ่ายทอดจากรุ่นสู่รุ่น การสอนจากแม่สู่ลูก จากผู้รู้สู่ผู้เรียนรู้ หรือ จากการเรียนรู้ศึกษา บนการจัดการความรู้บนฐานทุนชุมชนที่มีประสิทธิภาพจึงสามารถ ยกระดับคุณภาพชีวิตของคนในชุมชนให้ดีขึ้น จากการทำข้าวเกรียบรับประทานเองที่บ้าน เป็นการถ่ายทอดไปสู่คนในชุมชนจนเกิดรายได้ที่ยั่งยืน และเป็นเอกลักษณ์ประจำชุมชน อีกทั้งข้าวเกรียบยังตอบโจทย์กลุ่มผู้บริโภค โดยการพัฒนาต่อยอดความรู้ที่มี ให้มีรสชาติที่หลากหลาย ทั้งวัตถุดิบที่ยังใช้ของในชุมชน เพื่อตอบสนองกลุ่มผู้บริโภคและผู้สนใจ ทุกเพศ ทุกวัยเข้ามาสนใจหรือจับจ่ายซื้อขายได้เป็นอย่างดี อีกทั้งยังสามารถสร้างงานสร้างรายได้แก่ชุมชนได้อย่างต่อเนื่อง ดังนั้น การพัฒนาผลิตภัณฑ์ข้าวเกรียบ บนฐานทุนชุมชนที่ดี จะเป็นการช่วยยกระดับคุณภาพชีวิตของพี่ น้องประชาชนให้ดีขึ้นอย่างแน่นอน การจัดการความรู้ของชุมชน จึงเป็นการรวบรวมองค์ความรู้เพื่อพัฒนาผลิตภัณฑ์ข้าวเกรียบให้เกิดรายได้แก่คนในชุมชนอย่างแท้จริง
ข้าวเกรียบเห็ด
ข้าวเกรียบเต้าหู้
ข้าวเกรียบฟักทอง
ข้อมูลเนื้อหา โดย นางศิริพร ปอกกันทา
เรียบเรียงเนื้อหา โดย นางสาวปัทมาภรณ์ จันต๊ะ
ภาพถ่าย/ภาพประกอบ โดย นางสาวปัทมาภรณ์ จันต๊ะ